Baldur - 20.04.1903, Blaðsíða 1

BALDUR.
I. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 20. APRÍL 1903.
Nr. 15.
Iiin dásamlega
hjáij )ræðLskennmg.
Eftir
Emile Zola.
(Niðurlag).
Að h.ugsa sjcr að socialism -
hin dftsamlcga hjálpræðiskenning
— sje neydd til að afla sjer áhang- :
enda smám saman, einn og einn, |
þrátt fyrir það að hún er verklega
og vfsindalega ómótmaelanleg. Að j
þessi kenning er útskúfuð úr kyrkj-
unni, úr háskólunum og úr blöðun-
um! Nei, jafnvel þj.er framfara-
siimu Amcríkumenn gátuð ekki
rennt niður jafnaðarkenningum Ed-
wards Bellamy (hann sagði það
sjálfur) ncma með þvf að hann
sykraði þær mcð skáldskap, eins og
hann gjörði f bók sinni : „Looking
Baekward
Þetta cru sannin.di sem þarf að
afhjúpa íyrir alþýðunui. En þrátt
fyrir allt þetta cr jcg .enginn böl-
.sýnismaður. Þó yfirstandandi ,tfm-
inn hryggi mig, þá horfi jeg samt
með von og trausti frame.ftir hinni
nýfæddu öld.
Þekkingarleysið, hinn aðgjörða-1
lausi cn þó hræðilegi óvinur þjóð- 1
frclsisins; aðstoðari allra þeirra
•sem grœða á núverandi ranglæti, j
verður nú fyrir þungum árásum. j
En hvcrnig verður nú þcssum 1
óhjákVæmilegu breytingum fkornið
f vefk? Ætli það verði mcð al-
heims-uppreist, ,eins og sumir
mannfjelagssk'ipunarfrœðingarnir
halda fram að hljóti að vcrða. Og
að á eftir þvf komi svo tímábils
stjórnleysi, og síðan 'komi ailræðis-
mennska (dlctatorship) alþýðunn-
ar, sem álifin .er nauðsynleg til að
neyða auðvaldið og höfðingjavald-
ið til að leggja niður v.opn sín og
verða partur af.alheims lýðveldinu?
Þetta mundi meina frönsku stjórn-
arbyltinguna mcð öllum sínum
hörmungum lcfkna á .miklu stœrra
sviði. Og samt voru orsakirnar
til þeirrar byltingar (sem nú hefir
alheimshylli) minni en hinar nú-
verandi byltingaorsakir.
Eða skyldi skipuleg, löglcg og
fljót framþróun verða oss til frelsis?
Jeg er að öllu leyti með hinni
síðari friðsamlcgu aðferð. En cng-
inn getur með vissu sjeð þessa
hluti fyrir.
Jeg trúi þvf að innan tfu ára
sjáum við stór skörð höggvin f hið
núverandi fyrirkomulag ; að innan
tuttugu ára—þó það væri heimsku- j
mögulegt að erfa auðlegð
gildi numið
legt að vonast eftir öllu sem við
œskjum eftir á þcim tfma— sjáum i
við stórkostlegar þjóðmegunar og j
stjórnarfarsbreytingar sem iniði til j
þess að bctra mannkynið mjög'
míkið, fær.a því meiri vellfðan og
láta gceðum þessa heíms vera jafn-
ar og þar af lciðandi sanngjarnleg-
ar skift.
Jeg trúi þv.f lfka að hið óeðlilega
fyrirkomulag, scm gjörir mönnum
verði úr
Það verður afnumið
af sömu ástœðunni sem kom oss
til að skilja hversu ranglátt var að
stjórn þjóðar vorrar gengi að erfð-
um, og sem þar af leiðandi gjörði
oss (Frakka) að lýðveldi. Þetta
tvennt er í raun og veru eitt.
Það cr jafnvcl enn þá fjarstœðara
að sonur Vanderbilts eða Castel- i
lane, sem hef.ði verzlun er uæfi af i
> ' ö j
sjer $25 á vikunni„ cr.fði milljónir, :
heldur en það væri að leyfa syni
Mc Kinley’s cða .Soubet’s að
stjórna oss af þvf feður þcirra
gjörðu það.
Og af því að moð núvcrandi j
þekkingu og áhöldum — sem cru j
afurðirnar af sameiginlegri starf-
scmi mannkynsins um margar ald-
ir, og þess v.cgna sameign aJlr.a
manna — getur mannkynið fi;am-
leitt rjctt tuttugu sinnum eins xnik-
ið eins og það getur eytt, þá trúi
jeg þvf að hið hryggilegu og rang-
láta ástand, þar sem mcnn .skortir
fœðu, klæðnað eða húsnæði, hverfi j
algjörlega á tuttugustu öldinni.
Tuttugasta öldin mun einnig
finna mcðöl til að eyðileggja spill-
ingu þáer svfvirðir stjörnarfar allra
þjóða, og máske nota dauðahegn- !
inguna að eins fyrir ,,pólitiska“
þorpara, en senda aðra glœpamenn
á umbótastofnanir til að verða
læknaðir þar af sjerfrœðíngum
(specialists).
Öldin mun sjá fleiri undur, en
til hvers væri að segja meira.
En það er skylda hverrar hcið-
virðrar sálar að hjálpa þessum um-
bótum áfram, að minnsta kosti að
vcra reiðubúinn að hlusta á rök-
semdafærslu og gjöra alvarlegar
tilraunir til að skilja þcssi spurs-
mál. Og hver scm gjörir sig á-
nægðan með að hæðast að hinum
nýja boðskap, er flón ; og hvcr sem
með svikum reynir að kœfa hann
niður, er giœpamaður.
Þýtt af
A. E. KrISTJÁNSSON.
WINNIPEG
BUSINESS
COLLEGE.
Port Ave. WINNIPEG.
NORTH END BRANCH.
Á MÓTI C. P.. R. VAGNSTÖDINNI.
Sjcrstakur gaumur gefinn að upp-
frœðslu í enska málinu.
Upplýfeingar fást hjá
B. B. OLSON, GlMLI.
■G. W. DonaM, sec.
WÍNNIPEG.
Það er miklum mun auðveldara
að kcfj.a niður hina fyrstu óhreinu
girnd, heldur en að seðja þær scm
á eftiý koma.
^ Lundúnaborg á Englandi cr ný-
lega myndað fjelag til að ná auð-
œfum þeim, sem haldið er að liggi
á botninum í vatninu Guatavita f
Columbia. Vatnið er 3000 fetum
hærra en yfirborð sjávar, og er f
nánd við Bogotæ I vatn þetta voru
höfðingjar Indfána vanir að fleygja
gulli og gersemum til að blfðka
guðina, og þegar Spánverjar yfir-
unnu landsbúana er sagt að þcir
hafi fleygt öllum sínum auðœfum f
vatnið. Búist er við að þar muni
finnast um milljard dollara virði af
auðœfum. Fyrir nokkru sfðan
fannst gimsteinn við vatn þetta,
sem var seldur Spánvcrjum fyrir
$100.000.
FOH TWENTV YEARS 1N THE IEAO
Automatic take-up; self-setting needle; self-
threading shuttle; antomatic bobbín winder;
quick.tension release; all-steel niclteled atuch*
ments. Patented Ball-bearing Stand.
SUPERiOR TO ALL OTHERS
Handsomest, easiest runnlng. most noiseless,
most durable. ......Ask your dealer for tha
Eldredge“B,” and donot buy any machlne un-
♦11 you have seen the Eldredke “IL Oom-
•-are its quality and price, and ascertam ita
SDperiorit.y.
Tf interested send for book about Eldridga
“B.” We will maii it promptly.
Wholesale Distributors: ±
Merrick, Andsrson & Co., Winnipeg.
30. júnf síðastliðinn var 1 millj-
ard mfnútna liðinn frá því núver-
andi tfmatal byrjaði.