Baldur - 21.09.1903, Blaðsíða 1

BALDUR.
I. ÁR. GIMLI, MANITOBA, 21. SEPTEMBER 1903.
YERKFÖLL.
FRÁ SJÓNARMIðI Ahorfenda.
Einn ritstjóri í Bandarfkjunum
minnist meðal annars & orsökina
til verkfalla. Hann veitir að sjálf-
sögðu ýmsum mönnum atvinnu við
blað sitt, en með þvf að hann virð-
ist ekki Ifta A málin frá því sjónar-
miði, liggur næst að tclja hann
fremur sem áhorfandi heldur en
verkgefandi eða verkþiggjandi
mann. Honum farast orð á þessa
leið:
,,Væri það ekki mjer til hags-
muna sem blaðciganda, að hafa
scm mesta peninga upp úr blaði
mínu ? Er það ekki mjer til hags-
muna til þess að fá þessu fram-
gengt, að fá sem mesta vinnu hjá
verkamönnum mfnum fyrir sem
minnsta borgun ? Auðvitað. Er
það nú ekki aftur á móti til hags-
muna fyrir verkamenn mína, að fá
sem mesta borgun fyrir sem styzt-
an tfma ? Auðvitað.
Sjáum nú til. Eru nú ckki þess-
ir tvennskonar hagsmunir alveg
gagnstæðir hvor öðrum ? Það segir
sig sjálft, og af þessu ástandi eru
öll verkföll sprottin, og þau halda
allt af öðru hverju áfram svo lengi
sem þetta ástand varir, Bráða-
byrgðar vopnahlje fæst allt af á
milli, en það er ekki nema logn-
dúrar á milli byljanna, eins og
daglega má sjá í öllum frjettablöð-
um, Það er algjörlcga ófullnægj-
jandi, að leggja þannig nýjar bœt-
ur á gamalt fat, og það ersýnilegt,
að varanlegur friður fæst aldrei
milli verkgefcnda og verkþiggj-
enda.
Getur þá hið núverandi stíma-
brak aldrei tekið enda ? Er það þá
lögmál tilverunnar, að mannúð og
kærleiki geti ekki notið sfn ? Er
ekki til neinn meðalvegur að þvf,
að sambúðin geti verið friðsamleg
cig ánægjuleg fyrir öll börn jarðar-
innar ? Jú, vissulega er til mögu- j
legleiki, en verkgefendur vilja hann
ekki, og verkþiggjendur skilja hann
ekki.
Setjum svo, að allir, sem vinna i
við prcntsmiðju mfna, ættu hana !
hver til jafns við annan, og fengju
hvcr um sig sömu borgun fyrir
sömu tfmalengd. Til hvers ætti þá
verkfall að geta gagnað þeim ?
Gæti þeim þá komið til hugar, að
kaup sitt hækkaði með þvf, að
gjöra verkfall ? Verkfall gegn sjálf-
um sjer væri heimskulegri hug-
mynd en svo, að nokkur þeirra
kæmi upp með annað eins. Það
gæti með engu móti bœtt kjör j
þcirra allra, Með því að breyta
þannig til, að spillt væri kjörum j
sumra þeirra, gætu kjör hinna að |
vísu batnað, en þá væri líka aftur
komið í gamla ójafnaðarhorfið,
Setjum svo, að allt þjóðfjelagið
ætti sameiginlega aliar framleiðslu-
lindir landsins, allar vinnustofnan-
ir, og öll samgöngufæri, allir gætu
fengið að leggja tii þá vinnukrafta,
sem þeir hefðu á að skipa eða
kærðu sig um að leggja fram ; og
fengju svo allir sinn skerf af fram-
leiðslunni, að tiltölu við það, scm
þeir Iegðu fram ; —- hvernig ættu
þá kjör nokkurs manns að geta
baAnað við það, að gjöra verkfall ?
Einstaklingseignarrjettur og
gróðabrögð einstakra manna, sem
þeim rjetti fylgja, hafa um allan
heimsins aldur valdið sffelldu ósam-
Iyndi, undirferli, morðum, styrj-
öldum, verkföllum og öðrum ófögn-
uði bæði leynt og ljóst, að eins og
eingöngu vegna þeirra gagnstríð-
andi hugsmuna, sem eiga sjer
stað við framleiðslu og niðurjöfn-
un hinna ýmsu lífsnauðsynja og
skcmmtunarmeðala mannfjelags-
ins“,
SæLAMPINN. Það lætur líkt í
eyrum og öfgarnar hjá Jules Verne,
þar sem sagt er frá sælampanum f
,,Pearsons Magazine“, er ítalskur
j maður, Piro að nafni, kvað hafa
fundið upp, en sfðan hcfir verið
mikið ritað um þessa uppgötvun í
útlendum bliiðum.
Uppgötvanirnar eru eiginlega
tvær, fyrst sælampinn og annað
Iyftivjel, sem tekur upp hvað sem
vera skal frá sjávarbotni, hvortþað
er bryndreki, pcrla cða peningur.
Sælampinn er aflöng pfpa með
mjög smágjörðum rafljósa-áhöldum
f neðri endanum. Lyftivjelin er
| einskonar ncðansjávarbátur, scm
er þannig gjörð, að hún lyftir nær
því hverri stærð sem vera skal.
Nákvæmari lýsingu af áhöldum
þessum er enn ekki unnt að gefa.
Ákveðið er að gjöra tvær tilraun-
ir með áhöldum þessum, aðra f
j Kiel f viðurvist Vilhjálms, Þýzka-
landskeisara, og hina í Southamp-
ton, þar scm búist er við að Ed-
ward konungur Englcndinga muni J
J verða viðstaddur, ásamt öðrum stór-1
höfðingjum Englands, skipasmið-
um, formönnum björgunarfjelaga
og fleirum.
Stjórnin á ítalfu Ijct reyna á-
i höld þcssi 25. janúar síðastliðinn
vetur, f höfninni Portofino við;
Genua, og þar kom það f ljós að
áhöldin hafa alla þá kosti tíl að
bera, sem uppfinnandinn eignar
þeim.
Menn geta gjört sjcr dálitla hug-
mynd um þau auðævi sem nú eru
geymd á hafsbotni, og sem hugs-
andi er að mögulegt verði að ná,
þegar menn renna huga til enska
hcrskipsins ,,BIack Prince“, sem í
Krfmstriðinu sökk til botns mcð ó-
grynni gulls, án þess unnt hafi
verið til þessa að ná nokkru. Piro
hcfir nú sent ensku stjórninni til-
boð um að ná farmi þess skips, og
standa nú yfir samningar um það
efni.
Nr. 36.
Sömuleiðis hefir hann gjört
samninga við grísku stjórnina um
það, að taka upp af mararbotni
myndastyttur þær og listaverk,
sem sukku á höfninni Ceregotte f
pompejisku strfðunum. Enda þótt
þessi listaverk hafi legið þarna á
sjávarbotni nokkuð yfir 2000 ár,
er nú búið að taka myndir af sum-
um þeirra með aðstoð ljósgeisl-
anna frá sælampanum.
Það er naurrtast hægt að gjöra
sjer grein fyrir árangri eða afleið-
iugum uppgötvana þessara.
Fyrst og fremst verður mögu-
legra að finna gersemar þær, sem
í sjóinn missast ár eftir ár, pen-
inga, vörur, listasöfn og hvað sem
er annað.
Enn fremur geta skipstjórar
hjcr eftir sjeð kletta og sandrif
niðri f sjónum, sem hœttu getur
ollað skipum þeirra. Meira að segja,
ætti að verða mögulegt að gjöra
uppdrætti af sjávarbotninum. Þeir
sem málþræði leggja á milli landa,
eiga hjer eftir hægra með að sjá
hvar hentugast er að leggja þá.
Hcrskipaformenn geta sjeð hvort
nokkur neðansjávarbátur eða tund-
ursendill (Torpedo) er í viðsjár-
verðri nálægð, og allir sem vilja,
geta fundið kóralla, perlur og
svampa.
Þckking dýra og jurtalífsins í
sjónum, hlýtur að taka afarmikl-
um framförum.
Þeir, sem um höfin ferðast, ættu
hjer eftir að geta sjeð allt sem sjá-
andi er eða merkilegt á botni sæv-
arins, þvf sælampinn lýsir eins
nótt sem dag.
Gagnlegustu not Iampans verða
þó að líkindum við allar fiskveiðar,
ef fiskurinn tekur ekki upp á þvf
óyndisúrræði að flýja birtu lamp-
ans, en lætur heldur forvitnina
ráða og kemur nær, til þess að
skoða nákvæmlega þcssa nýju neð-
ansjávarsól.