Baldur - 24.05.1905, Blaðsíða 3

BALDUR 24. maí, 1905
3
Fiskimaðurinn.
EFTIR
JóN JóNATANSSON.
I.
Uann barðist við gaddinn í
allmörg ár
og aftöku hörkur og jelja fár
með frostbólgnar hendur og
freðna skó
og flagnaðar kinnar, af Norðra
kló;
en ddfjör í æðum hans strcymdi,
sem orku og karlmennsku
geymdi.
Hann vonaði seinna með
' trausti’ og tró
að takast sjer myndi að reisa bú
og sjálfstæður borgari byggi
hann
með börnum og konu við ofn-
hitann.
Og Ijúft var að starfa’ og strfða
við storminn, og atlögurhrfða.
Það gekk nú til svona í all-
mörg ár
að auðnunnar hltígu við geisLa
brár
með segul f augum, og agn í
hönd,
sem œskuna leiðir f töfrabönd.
. Og cldar við brúnir hans brunnu
sem bálkindlar logandi sunnu.
II.
Svo skeði það eitt sinn, að
ástadfs
varð öndvegis höldurf Paradfs,
hún benti á dýrðling, er leið
scm Ijós
og lagði við brjóstið hans fagra
rós.
Sú rós gat ei fölnað í frosti
hún frjófgaðist aðeins og brosti.
Hún bréiddi frá höfðinu blaða-
kranz,
og brennirún fœrði á kinnar
hans
—varð líf, sem hann gat ckki
leitt f mál,
varð logandi eldur f hjarta’ og
sál;
hann leit ekki áður þau undur,
hann ætlaði’ að bráðna’í sundur.
Jcg vissi’ ekki hvernig það
vildi til,
að vinirnir mættust við hallar-
ÞiJ,
og brjóstklukkur hringdu þar
slag við slag,
þær slóu vfst framyfir sólarlag,
sá 1/fklukkna-hclgidóms-hljómur
var heilagur„Lfkbangar“-ómur.
En sumarið kæra, það kom,
og lcið,
það klökuðu rósir á skógar-
meið,
og bráðum var lognbáran orð-
inn ís,
nú átti’ hann að kveðja þá
Paradfs,
sem fangaði lff hans og iyndi;
hans Ijúfasta’ og kærasta yndi.
„Jeg þarfnast að afla’ okkur
auðs til bús-
Jeg ætla að byggja’ okkur lftið
hús
•—þú lifir í voninni ’ og manst
til mfn,
og muna svo ávalt jeg skal til
þfn“.
Og tárdropar tindruðu’ á hvarmi,
og titruðu öldur í barmi.
Og báturinn skrækti, við
bryggjusporð.
Hún bað hann að skrifa sjer fá-
ein orð.
Hún veifaði klútnum við/tvirfil-
inn,
og kysstí á fingurinn litlasinn.
í skrúfunnar freyðandi fossa
hún fól sfna unnustukossa.
111
Svo barðist hann ennþá við frost
og fönn,
við flúðir, og sprúngur, ogsvella-
hrönn.
Hann hoppaði kátur um kaldan-
snjó,
með klökuga vetlinga’ og frosna
skó,
því rósin f brjóstinu brosti,
sem bliknað gat aldrei í frosti.
Hann skrifaði til hennar brjef
í brjef.
En brjefflytinn sagði’ að ’ún
hefði kvef.
,,Þú skilur það máske“? —„Jeg
skilja vcrð“.
,,Hún skrifar þjer eflaust með
næstu ferð“.
En rósin við brjóstinu bærði,
hún brenndi þáhjartað og særði.
Og kofin varð lftill, og loftið
þungt;
en lifandi sálin, og hjartað
ungt.
Hantt gckk út f frostið og gleypti
storm.
—Ifvað gagnaði það til að drcpa
orm—?
Því rósin var orðin að eitri—
að cfasemd logandi heitri.
Um nóttina lagði’ ’ann leiðir
inn.
Hann langaði’ að grennslast ttm
vininn sinn.
Hvað átti’ ’ann að hugsa um
hósta’ og kvef,
scm hamlaði1 að skrifa eitt
sendibrjef.
Og rósin við brjóstinu bærði,
hún brenndi þá hjartað, ogsærði.
Ilann fœrðist svo smám sam-
an nær og nær
unz nálgaðist dálftill sveitabœr.
Ilann gekk svo f bœinn, því
bœrinn sá
var býlið, sem unnustan hjelt
tit á.
Hann var milli vonar og ótta
og vesalings rósin á flótta.
Hún sat þar á rúmi mcð rjóða
kinn.
Hún neddi svo lftið við vin-
inn sinti.
Hann skildi’ ckki þvílfkan
þyrkircit
nje þóttann, scm mærin á
vfirina bcit.
En villirós brjóst hennar brenndi
og brygðmál til augnanna sendi.
„Jeg brcn di í d i tum
brjcfin þfn,
þvf búin er tárhreina ástin mfn,
þú vcrður að fara, og flýta þjer,
því flciri’ eru’ f byggðinni cftir
mjer“.
En rósiu hanssárnaðiogseyddist,
hún sölnaði, skrælnaði’ og
eyddist.
Hann gat ekki skilið þann
dauðadóm,
nja dreymt hafði’ ’ann fyrir þeim
klukknahljóui;
—hann vissi1 ekki hvernig það
varð svo fljótt,
að vinirnir sögðu þar: góða nótt!
Og rósin hans blundaði’í barmi,
en bölrúnir sigu að hvarmi.
IV.
Hvað átti’ ’ann að gjöra? -að
bíða’ f byggð
—að bíða, og horfa1 á þá viður-
styggð
að flækingur legði' ‘enni falska
hönd
um fannhvíta hálsinn, og mittis-
bönd?—
Og ástin var orðin að vöflum—
að afbrýðis—logandi-djöflum.
Og átti' ‘ann að hætta við
aflabrögð,
og clta þau kviklyndu sveita-
flögð?
-að drekka á ,,Hóte'um“ dauða-
skál
-að drekkja f bjórkollum lífi’ og
sál?
þvf rósin var orðin að eitri,—
að örvœnting logandi heitri.
Og dropar af hvörmunum
duttu’ á kinn;
hann dœmdi1 ekki kviklynda
vininn sinn.
Hann flýtti sjer aftur á fiski-
stað;
en fölnað var æskunnar rósa-
blað;
ogþögult og dimmt fram til dala-
en drottinn var farinn að tala.
V
Og cnnþá hann barðist við fs
og snjó,
með ískaldar hendur og freðna
skó,
mcð kinnbeinin flögnuð, og
flegið ncf,
en fegurðin stoppuð mcð sveita-
kvcf
og eitthvað sem enginn má vita,
cn oft er f fólkinu .....
Þó Frosti sje harður, og högl-
in sár,
hann hcndinni strýkur um votar
brár,
hann scndir f þorstanum svala-
teig,
og silfurhnapp steypir úr tára-
v e i <y
og kyssir af kinnunum hjclur,
og knappana’ í hönd sinni tclur.
Og vikurnar liðu, og kolsvört
kvöld,
þvf kofmn var dimmur sem
reikningsspjöld,
cn drengurinn litli, sem lagði’ á
borð,
hann langaði’ að segja’ ’onum
fáein orð,
og húsbóndinn gafhonum gætur,
sem grjet stundum langt fram
á neetur.
,,Hví ertu svo fölur, og fár í
lund?
hvað firrir þig rólcgum nœtur
blund?
lwort langar þig heim, cða
hýrast hjcr,
og hvort er nú vilji þinn?-segðu
mjer"
En drengurinn gljúpnar og
grætur,
sem grjet stundum Iangt fram á
nœtur.
,,Hví svararðu ckki’, hvað
angrar þig,
hvort ætlarðu’ að sálga þjer fyrir
mig?
Þú mátt fara til hennar mömmu
hcim,
eg má ekki svifta þig rjetti
þeim“.
En drengurinn grætur, —hann
grætur,
sem grjet stundum langt fram á
nretur.
, ,Hvf ertu svo hugsjúkur
herra minn!
hvað hefur svo gagntekið svip-
inn þinn?
Þú talar ei við mig eitt einasta’
orð,
hvf ertu svo þögull við neyzlu-
borð?
Og farin cr lffsglaða lundin,
nú leikur þú aldrei við hundinn."
En húsbóndinn þoldi1 ekki
þessi svör,
hann þaut út á helkalda jökul-
skör.
,,Þú vakir þá fyrir mig vinur
minn,
Ó vesalings aumingja drengur-
inn“!
En náttsólna geislandiglóðir,
þær glitruð’um fiskimannsslóðir.
Hann gekk svo um kvöldið í
kofan sinn,
þvf kaldur var ísinn og stotTn-
urinn,
og drengurinn litli f bálknum
beið,
cn blunduðu fuglar ú skógar-
meið.
Á bálktium þeir dutt’ í dva'a,
en dottaði’ á þakinu svala.
v„
Hann hugsaði einatt með
• sjálfum sjer:
hún sveik mig, en eg þurfti að
bjarga mjcr;
mig langaði1 að veita* henni
vist og skjól,
cn vonanna hnýgin er aftans-
sól;
og rósin mín brunnin á báli,
á báli, sem kviknaði úr táli
E11 hcimurinn skalekki hlœgja
að mjer,
það hjálpar ckki’ annað cn bjarga
sjcr,
, ,Þvf sitjandi kráka er svelt í
hel,
cn svffandi krrekir hún fisk úr
skcl.“
Eg veiði ininn fisk cins og fyrri,
þó Frosti og Norðri sig yrri.
On veturinn lcið fram á loka-
o
cJag,
sem liðinn var fram undir sólar-
lacr
og albúinn fór hann úr fiskistöð,
í fljúgandi sprcttinum suður tröð.
Hann kveið ekki komandadegi,
njc köldum og ósljettum vegi.
Og tra la la söng hann viðí
sjcrhvcrn mann,
er sá hann á Ieiðinni', ogkvaddi
hann,
þvf nú var hann búinn að bergja’
af skál,
sem bjó honum einurð og kjark
í mál;
en sopinn var súr eins og misa,
en sopa þann lapti' engin kisa.
Og byggðin var ennþá, sem
áður fyr,
en eitthvað var tómlegt við
bœjar dyr;
nú sá ’ann hana’ ckki, scm oft
stóð þar,
fann að eins í þögninni kulda
svar;
og skrælnaðrar rósar viðrœtur
var rúnablað stfgið á fœtur.
Þlann veifaði svipunni smcll
í smell,
hann smellti á rakkana hvell í
hvelj,
en sleðinn, hann glamraði skell
f skell,
og skógurinn kallaði svellaspell.
En rósin var risin af blundi,
og rökkrið og skógurinn stundi.
Hann ætlaði' aðlfða svolangt
f burt,
og leita að hæli,—en hvurt, en
hvurt?
Hann langaði' að sjá hana citt
sinn cnn.
Hann ætlaði' að tala við ferða-
menn.
Hann vissi' ekki hvað hel/.t
‘ann vildi.
Hann var ekki sterkur scm
skyldi.
Hann stanzaði’ f byggðinni
citi sin t cm.
Ilann ætlaði’ að tala við fiski-
menn,
og spyrja þá eitthvað,—um eitt-
hvað,—hvað?
um eítthvað úr sveitinni, —það
og það,
—um hana? —-nei, eitthvað
—um annað,
sem crtgiun gat leyft eða bannað..
ög, dagarnir eiga sjcr skin og,
skúr,
og skortinn, og alsnœgta forða-
búr,
og sorgir og glcði, og sár og tárr
og sæimnar ljóæandi geislabrár,
og rósir, f þyr.tum sem þróast-
—Og Þrestir og.Emimis klóast-
V i r.
Einn morgun hann vaknaðí
við þá sýn:
„jcg var held jeg hjcrna með
brjcf til þfn“,
og maðtrrinrí lagði & borðið' blað
og bað hann að skoða oglesa það.
Hann tók það og braut svo upp>
brjefið,
og batnað var urmuxtu kvefið.
Ilann gat ckki hreift á sjer
legg nje lið;
en löngunin hafði þá engann
frið.
Hann reis upp, og fór svo f
fötin sfn.
,,Jeg faðma þig kærasta dfsin
mín“.
Og rósin í hjartanu hoppar,
hún hlcypur og dansar og
skoppar.
Það segir ei meira’ af sögum
þeim,
—hann sívafði dísina mundum
tveim,
og brjóstklukkur hringdu þar
slag við slag,
-þær slóu vfst framyfir sólarlag.
Sá lífklukkna hcl; i lóms hljómur
var hcilagur fagnaðarómur.
VIII.
Hann byggði með vorinu
bjálkahús.
Hún blundaði’ á koddanum eins
og lús.
Og kossarnir brustu sem brim
við strönd,
| og brestirnir heyrðust í önnur
lönd.
Þau rúlluðu’ um lffið f lukku
í scm lambaspörð glerhörð í krukku