Baldur - 21.06.1905, Page 2

2
BALDUR, 21. jtíNí, 1905.
GIMLI, —--- MANITOBA.
ÓHÁÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BOliGIST FYRIIiFRAM.
ÚTGEKENDUR:
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY,
LIMITED.
RÁÐSMAÐUR:
Q. <P. MJGíNVSSOíM.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
GIMLI,
Ver9 á aœáum auglýsingum er 25 eent
fyrir þ ímlung dá kaLngdar. Afsiátturcr
gefiun á sttcrri auglýsÍDgum, sem birtast í
bliðinu ytir lengri tfma. V.ðríbjandi
slíkam afslætti og öðrum fjárn álum b!»ð>
ins, eru menn btðuir að snúa sjer að táðs
miuninum.

mibvikudaginn, 21. jtíNf 1905.
Tu aníorm.
%
Jeg kvaddi ,,Biaine“ kl. 5,30
sfðdegis fnntudaginn 8., jun. Fjnldi
Tsl., hr.fði ktjmið heim til mfn,
b.eth ,il að kveöiast rg hjálpa til
útbúnaðar á allar lundir. Lang-
fremstar f þeim hðpi voru húsfreyj-
urnar Laxdal og Sigfússon, og
það skemmtilegasta tii endurminn-
ingar var, að 14 ára ungfrú festi
r<5sir á snáðana mfna og gleymdi
heldur ekki gamla manninum.
Jeglagði leið með ,,Gr. North. “
til Beliingham sem fyr var kallað
,,Whatcome“ og dvaldi þar 1 dag
f Giðmga-klóm og keypti ýmis-
Iegt fatagóz tii ferðarinnar. Eg vil
bcnda Blaine-búum á tvo fjelaga,
sem jcg hafði kaupskap við og
e k k i eru Gyðingar. Þeir heita:
W;ade & Killian. Mjer fjellu þcir
vel í geð. Þeir munu sanngjarnir
menn. Veczla með skó og karl-
mannaftt.
Kl. 4,40 sfðdegis lagði B.B.&B.
C. ..Fcrðalangur *“ á stað frá
Bcllingham upp tii fjalla og norður
á bóginn yfir ,,Frazer“-áqa ogsvo
austur sem aðal braut C. P. R.
liggur.
Frá brúnni á,Fraser‘ sem liggur
norður af ,,Sumas,“ sunnan meg-
in árinnar, varir ferðin hjer um bil
1 2 kl. stundir cftir Fraser-dalnum.
Þá sjcst ekki áin lengur af braut-
inni. Dalurinn er víða þróngur, og
sendin, snoðin og snarbrótt fjóllin.
En víða cr hann brciður og bjórgu-
. Ýmsir til^eið u fullic ejcrvityirgar
0 imfrt !("") gam í ItiD rolI«m tíomw v»
*■<) eirnl^**«m ýinia'og r íjU\t |Mr á
/n- () .1 ,,B ú *n“ ,,f-laliknr“ o., « , fi v.
3>etra va*ri K\;Wr. T1 »0 letka j>á
læ* ieg lestina \ þdtta sinu heita í 1 öf
níc) ð á þorhnni fcrð áng.
legur, og fjöllin fagurvaxin, skógi
klædd upp á toppa. Lfkjast þau
íslands-fjöllum mörgum. Um þau
kvcður Ofeigur:
,,í öllu falli er Fróni 'Iíkt
framstig hjalla’ og rinda,
jcg get valla orðum ýkt
ásýnd fjalla tinda.“
Eftir að Fraser sleppir, er lengi
farið með fram straumharðri smá-á,
sem kallast Illiuliaway-River. Þar
er víðast fjaila-þröng, fáar og strjái-
ar byggðir. Hvorgi sá jeg nokkura
verulega dýrð f þessum fjallasölum
og almennt sögðu menn, sem jeg
talaði við á biðstöðum, að dauf
; væri þar atvinna. Áður en iestin
I,
| komst austur úr fjöllunum skall
nfða nœtur myrkur á.
Viðburðir á leiðinni voru fáir og
smáir. Helst voru það konur, sem
scm jeg kynntist. Jeg hafði lent f
kvennavagni og tekið mjcr þar ból-
festu. Kona ein, nýlega komin frá
Astralfu, bjó næst mjer. Hún var á
ferð til Englands með barnhnokka
7 mánaða gamlan, og móður sína,
! eldgamla hrokkinskinnu.
i
það var dágott vökumeðal, að
! heyra til þessarar þrenningar.
Konan leysti þvingunarlaust ofan
af orða-skjóðunni og ljet mig hcyra
af högum sfnum; sú gamia lcit
kulda augum ýmist á mig eöa dótt-
ur sína; krakkinn skældi og vœldi,
svo að yfir tók hvininn f blástur-
pýpu lestarinnar og hjólaskröitið.
Konan hafði fyrir 4 árum hlaup-
frá bónda sfnum og gaf mjer fylli-
; lcga f skyn, að það væri nú reynd-
; ar ekki svo af vegi, að braila dá-
! Iftíð, enda skotraði hún þá um leið
j litlu, mórauðu músar-augunum til
hljóðabelgsins, sem var aðeins 7
mánaða gamall. Mjcr virtist á frá-
sögn hennar að hún mundi hafa
nægar reitur til þess að sulla í.
í Calgary bættist f hópinn
ijómandi falieg stúlka. Jeg held
j að hún hafi verið jómfrú, hjerum-
! bil 30 ára gömul. Það var sú eina
j persóna sem jeg sá að las í bókum
á leiðinni og reit niður eitthvað af
þvf, sem fyrir augun bar. Hún
var vel gáfuð, alvarleg, en þó kát
og skemtileg f samtali. Þvf var
j lfkt varið mcð hana og Ingóif
!,,fagra:“ ,,A!lar vildu meyjar,
með Ingóifi ganga. . . .“.
Eigi lcið á löngu, áður umsjón-
armenn eða “Conductors ,,Ferða-
langs“, slógust á tal við frúna
og gjörðu sig loks svo djarfa að
taka sjer sæti hjá henni. Það sýnd-
ist mjer, að vel hefði mátt segja
; um þá: ,Þá cr Siggi kominn hcim.‘
Ef einn þurfti embœttis síns vegna,
eitthvað að bregða sjer frá, var
annar óðar kominn í hið holla sœti.
Þá raulaði Ofeigur:
,,Það cru’ alvcg engin bríxl,
—einkum þegar vprar—
fríð þó spenni vff á víxl
vaskir ,,Conductor“—ar.“
♦
Ekki man jeg eftlr neínu sjer-
stöku,á leiðinni fráCalgary til YVpg-,
j öðru ert þvf, að á sunnudagsmorg-
! un í Med. ITat., höfðnm við oftir
litja viðdvíil. Þar stóðu á torgi
tv;er Indíána-kerlingar og buðu
fram yndislega búin dýrshorn,
fyrir $2,00. Slík horn kosta sum-
staðar nær $20,00. }eg hafði ekki
,,býtti“ eins og sumir sem ekki
eru örir að borga, svo jeg sneri að
einum skrautlcga búntim herra,
sem var nær staddur og sagðihon-
um að hjer væri tækifæri að kaupa
lágu verði. Hann bara rendi nokk-
urs-konar skin-helgiblæju yfirsvip-
inn, sem annars var sára tuddaleg-
ur, og benti mjer á að það væri
helibdagsbrot að vcrzla á Sabbat-
inu. En af því jeg sá að hann
rriundi vera einn af 18, sem ekki
hefði æfinlega kært sig ura að
juglýsa gjörðir sfnar, fór f dálítið
orðakast á milli okkar og dró jeg
engar dulur á hvaða áiit jeg hefði
4 hræsni, Faríseum kirkjunnar og
yfir höfuð andiegum og verzlegum
leiðtogum lýðsins. Jeg sá að hann
kaus ekki að heyra öllu meira, þvf
nógir voru til vil vitnis og leit
hann eftir það hýrt. og vingjarn-
lega til mín.
í Winnipeg fögnuðu mjcr fjölc'a
margir góðvinir. Heimboð mörg
streymdu að mjer, en tfminn
leyfði ekki langa dvöl. Seínast
minnist jeg þess, að jeg kom þar til
vinar mfns, hins göfugasta Islend-
ings er jeg hefi kyrmst vcstan
hafs: Magnúsar Jóhannessonar,
Eyfirðings.
Frá Winnipeg til Gimli, gekk
mjer ferðin seint og illa. En
vel fiellu mjcr viðtökur Gimli-búa
á allan hátt.
Seinna sí.al jeg segja fólkinu
sitt af hverju vestan af Kyrrar.
hafsströndinni.
J. E. Eldon.
/
Avarp
TIL
Ný-íslendinga.
,,IIann Hjörleifur erkominn",
stendur einhversstaðar í “Heljar-
slóð“. Líkt cr og kveðið að orði
um marga, sem eru nýjir gestir
í einum eða öðrum stað,og geta
það oft verið töluverð tíðindi.
Það hefir atvikast svo, að jeg
er nú nýr gestur á meðal yðar
Gimli-búa og annara Ný-Islend-
inga og ráðinn til þess, að hafa
samvinnu með yður. Mjer er
þetta ckkert ófagnaðarerincU og
byrja starfið með þeirri föstu ætl-
un, að styðja, fremur en veikja,
þau velferðarmál yðar, —scm og
allra íslendinga,—cr efst standa á
dagskrá.
Jeg hcfi þegar sjeð œði marga
af bygðarmönnum og fengið hinar
aiúðlegustu viðtökur. Slíkt gefur
trier góðar vonir um, að samfarir
vorar muni verða þolanlegar, cnda
þótt aldrei verði framin lögleg
gifting.
Það cr jafngott að lýsa þvf yfir
nú, eins og sfðar, að við „Baldur'1
munum eiga sammerkt f þvf, að
tala hispurslaust og einarðlega um
hvcrt það málefni, sem okkur býr
í brjósti og að öðru lcyti hefir cin-
hvcrja altncnna þýðingu.
Hjcr cru engir undanskildir:
Samtfðarblöðin verða að fá slnn
skerf, póiitfskir Jeiðtogar s..,n,
kirkju- og klerka-málum verður1
sinnt, andstœðingar okkar verða'
!
heilsusamlega teknir til greina og '
við viljum leitast við, að verða
1
traustir vinir vina okkar.
Jeg skal og f byrjun lýsa því
yfir, að Ný-íslendi ngar eru als
ekki svo værukærir og áliugalitlir,
sem stundum hefir verið orð á
gert, útf frá. Þeir hafa nú um
stundir, ein og önnur stórmál mcð
höndum, scm þeir veita örugt!
fylgi 4 veg til hagfeldra enda-
loka. Hin mörgu fundahöld þeirra
sýna, að þeir ætla ekki að láta þau
lognast útaf í höndum sínum.
Auðvitað er það þegar orðið M-
menningi ljóst, að hugir hjeraðs-
manna eru nokkuð dreiföir í allra
stærsta velferðarmálinu o: járn—
brautarmálinu. En þctta ætti og
mun fijótlega kippast í lag og það
atriðið verða ofaná, að bygðar-
menn því fengju sínum cðliiegustu
kröfum framgengt, eigingirni járn-
I rautafjelagsins brotin á bakaftur,
og iiiutaðcigandi landstjórnum
kent að gjöra skyldu sfna.
Tii þess er fyrsta sporið e i n-
d r e gi n n vilji Ný-íslendinga.
Mcð vilja og von um að geta
stutt með yður pJóginn l:æru land-
ar, er jeg yðar
J. E. Eldov.
Ileimilis-regliir
—:0:—
Að haga vinnu sinni eftir fyr-
irfram ákveðinni regiu, hefir
meiri þýðingu en margir virðast
ætla.
Sumar húsmæður t. d. fram-
kvæma helmingi meira eða jafnvel
þrisvar sinnum eins mikið og aðr-
ar, og það með hægti móti. Cr-
sökin cr sú, að öilu er nákvæm-
lega niðurskipað fyrirfram, störfin
koma ekki í bága hvert við ann?ð,
en eru framkvæmd mcð ró og
stillingu.
Sumir reyna aldrci að fylgja
r.einni vissri reglu við vinnu sfna;
f stað þess að stjórna hcnni og
hafa gætur á tiihögun samvista-
manna sinna, láta þeir berast fyrir
vindi viljaiaust og stjórnlaust; það
sem þeir reyna að gera, hefir 4-
valt trufiandi áhrif á eitthvert ann-
að starf, og veidur því að margt
er látið ógert. Konur, sem þann-
ig haga vinnu sinni, furða sig oft
4 þvf hve 'itlu þær fá afrekað, og
hve mörg störf verða að geymast
til hentugri tfma, Alt er á tjá og
tundri; maturinn er sjaldan tilbú-
inn á rjcttum tíir.a og stundum
kemur það fyrir að ekkert verður
af máltfðum; brauðið er ýmist bak-
að ofiengi eða of stutt, og ýmsar
matartcgundir sviðna, brenna við;
húsmóðirin er taugaveikluð, þjá-
ist af kvfða, og vcrður oft vör við
ýmsa ímyndaða galla hjá börnum
og vinnitfóiki; sje þau á annað
borð til. Andrúmsloftið á slfku
hcimiii cr ekki innblásið, 'og
langt frá þvf að vcra ánægjulegt.
Komi gcstir þangað, er ait í ó-
rcglu, á hcimilinu, konan sjálf illa
klædd og óviðbúin að taka á móti
þeim. Húsverkin hafa gcngið
fremur illa, og helztn veitingarnar
eru afsakanir. Ef börnin ganga á
skóla, koma þau þangað venju-
lega ,of seint, verða stundum að
bíöa eftir nestinu, sem ekki er
hugsað um að búa til fyr en á síð-
asta augnablikinu. það scm ger-
ast á að morgninum er annað-
hvort hroðað af í snatri eða geymt
til óákveðins tfma; þurfi að sau-ma
eitthvað eða bœta, liggur fyrst
fyrir að finna skærin, nál og þráð,
ogfá sig til að gera þetta á meðan
annað nauðsynlegra ekki fellur
fyrir; oft mætti afkasta helmingn-
um af vinnu þessari á meðan ver-
ið er að finna fingurbjörgina. Svo
kemur grannkona hennar í ein-
: hverjum erindagjörðum, og á með-
an stendur húsmóðirin í dyrunum
og talar við hana, uns henni dett-
! ur allt í einu í hug að eitthvert á-
rfðandi starf bíði hennar.
1

Miðdagsverðartfminn er kom-
inn og eitthvað af mat cr iátið á
borðið, eða, ef eitthvað Iiggur fyr-
ir að sauma, þá er lftið skeytt um
líkamsþarfirnar, sjerstakiega þegar
ekkert af heimilisfólkinu.er til stað-
ar á rjettum tfma. Ef nokkur fœr
mat sinn á rjettum tíma 4 slfku
heimili, þá er það kötturinn, sem
vanur er aö gera vart við sig
þegar hann er svangur, og hund-
urinn, scm tékur það sem hann
nær og finnur hjer og þar. Þegar
húsbór.dinn kemur heim á kvöldin
er það sönn tilviljun ef góður mat-
ur er á borð borinn og bfður hans,
af því börnin hafa vanalega hús-
vitjað f matarskápnum þegar þau
komu heim frá skólanámi, og tek-
ið það sem ætt var; hitt er oftar
tilfellið aðmaturinn er ekki tilbúinn
fyr en mjög seint á kvöldin, og
þareð ailir cru þá orðnir glor-
hungraðir, cta þeir meira en vera
bcr; svcfntíininn byrjar seint og
endar þvf seint að morgninum,
eða, ef nauðsyn krefur að fara
snemma á fætur, þá verður hann
of stuttur.
Alveg gagnstætt er ásigkomu-
lagið á þeim heiinilum þar sem
húsmóðirin ræður og skipar fyrir,
. hún sjcr um að sfnum störfum sje
j iokið á rjettum tfma og venur börn-
| iti á reglusemi. Allar máltiðir eru
j ávalt bundnar vissum, ákveðnum
; tfma, en aldrei liáðar neinni tiivilj-
! un. Hún varðveitir jafnaðargeð og
virðist aldrei þurfa að flýta sjer;
hún ætlar hverju starfi sinn tíma,
og leyfir mjög sjaldan nokkur af-
| brigði frá reglunni. Ef grannkonan
; kcmur að hcimsœkja hana, sezt
| hún niðttr og hvílir sig á meðan
í hún talar við hana, eða, leyfi vinn-
an það ekki, heldur hún áfram starfi
sfnu og taiar við hana á meðan
hún stendur við.
Einna lökust cr afleiðing* rcglu-
skorts á heimilum fyrir börnin, af
því þau taka órcgluna í arf. Auk
þcss er vinna, sem hraðað er um
! of, sjaldan góð og fullnœgjandi, og
þar á ofan cru slíkar óreglumann-
! eskjur sjaldnast hrcinlegar eða
þrifnar. Ilvcrnig gcta þær vcrið
það ?
[ Eftir ,,Housc Culture." ]