Baldur - 22.11.1905, Blaðsíða 2

BALDOR, 22. Nóv. 1905.
LD
l
ER GEFINN ÚT Á
GIMLI, ----- MANITOBA
OHAÐ YIKUBLAÐ*
KOSTAR $1 UM ÁRIð.
BORGIST FYRIIIFRA M
ÓTGEFENDUR:
the gimli printing &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
RITSTJÓRI:
Magnús J. SJcaftason.
RÁÐSMAÐUR:
Oísli R. Magnússon.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
' ByYIuIDTj-jfí,
G-IMLI,
IÆ-A.JNT'
Te; ð á amáum aug^ýsingum er 25 ef nt
fyrir þumlung dá'kalengdar. Afa áttur er
gcfinn á 8tœrri auglýaingum, srm birtast í
blaðinn yfir lengri tíma. Vjðvíkjandi
altkum afsiætti cg öðrum fjármá’um blsða-
i«S eru nienn beðnir að ecúa sjer að ráðs
manninam.

MIðVIK UDAGINN, 22. NÓV. I9O5.
Hjarðlðg.
m
Við vorum að kcyra um Nýja
ísland, um skógana þar, og mílu
eftir mflu keyrðum við mcðfram
girðingunum, því að þar cr hvert
lot girt. Það var h'tið hreift við
þeim trjánum og ruslið lá þar niðri,
hnjehátt, klofhátt, mittishátt.
Biettirnir voru þessir vanalegu,
túnstæðin ágamla landinu, ogsmá-
engjablcttir hjer og hvár, mýrar-
drðg, sem sumstaðar höfðu verið
stækkuð dálftið, en alt var girt,
túnin voru girt, engjarnar voru
girtar, lotið var girt.
Hvað eru mennirnir að girða ?
spyr fjelagi minn. Eru þeir hrædd-
%
ir urn að niðurfallna ruslið hlaupi
út úrlotinu, eðaætla þeir, að trjen
sjálf sv:fti upp rótum sfnum og
vaggi sjer út á annara manna lönd?
Þeim líður vfst vel þessum mönn-
um, fyrst þeir eru að leika sjer að
öðrueins? ,,Ó, þeir hafa fáeina
gripi og þurfa að girða fyrir þá,“
segir þá hinn.
,,Já, það er nú svo, en mjersýn-
ist grijrahópur vera að kroppa
þarna utan við girðinguna á vegar-
■stæðinu. Þeir hafa þá annaðhvort
brotist út eða verið hleypt út með
vilja.
»,Já, jeg heíl nú heyrt það sagt,
að það sje varla nokkur gripheld
girðing til f Nýja íslandi, nema
stöku vfrgírðing, sfst svo að þær
haldi kindum, sem þó er töluvcrt
af“.
,,En, því f ósköpunum eru þeir
þá að girða og verja til þcss mikl- |
um tfma og peningum ár eftir ár, I
því að einlægt þarf að vera að gjöra
við. þcssar poplargirðingar.

Það er annars undarlegt þetta.
Menn girða í Nýja íslandi f það ó-
endanlega, og þó ganga gripirnir
utan sinna eigin girðinga, á annara
manna löndum, f annara manna
heystökkum, í annara manna ak-
urblettum. Og svo, þegar sá, sem
fyrir skaðanum verður, vill leita
rjettar sfns, þá er ómögulegt að fá
nokkurt rjettlœti, því að varla
nokkur löggirðing er íil f sveitinni.
Af þvf sprctta svo illindi, kannske
margra ára úlfbúð manna á milli,
og þetta eyðileggur allan fjelags-
skap, alla samvinnu og sambúð og
stendur sveitinni fyrir þrifum, sem
henni sannarlega veitti þó ekki af.
Það væri sök sjer, ef að innan
sveitarinnar væru flákar miklir ó-
notaðir, góð beitilönd, sem gripirn-
ir væru látnir ganga lausir á í hóp-
um, og ætti fjöldi manna þetta
100 til 200 gripi hver. En nú er
það ekki, hvorugt þessara tilfella á
sjer stað. Það er vfða búið að
taka hvert einasta land. Gripirn-
ir munu vfða vera þetta um 20—
30 og þar fyrir neðan hjá hverjum
einum, og eins vfst að þeir fari
heldur fækkandi, ef að menn fara
að gefa sig meira við því sem arð-
samara er, akurvinnu.
í Bandarfkjunum cr það svo, að
hver og einn verður að ábyrgjast
gripi sína. Þó að menn hafi þetta
80 til 100 ekrur eða meira f ökrum,
þá kemur engum manni til hugar
að girða þá. Þó að menn hafi engj-
ar, sem taka máafþetta 100—300
ton af heyji ár hvert, þá er enginn
svo heimskur að fara að girða það.
Þarna sjáið þjer að þeir eiga miklu
mcira á hættu en hjer á sjer stað f
Nýja Islandi. En lögin eru þannig
að hver maður cr skyldugur að á-
byrgjast sína gripi. Og leyndar-
dómurinn cr sá, að þeir girða'után
um gripina. Og það kostar hálfu
minna verk, og þeir gjöra girðing-
una svo trausía að þeir fari ekki
út úr henni, og svo fylgir þvf sá
kostur að gripirnir eru sjálfgeymd-
ir og aldrei þarf að leita að þeim,
og aldrei heyrist það að gripir
gjöri öðrum skaða, svo að það óá-
nægju og sundurlyndis efni er al-
vcg burtu numið. Margir þurfa
ekki að girða nema 40 ekrur, sum-
ir 80, og hcfir þó fjöldinn þetta 30
—40 gripi. Jeg girti tæpar 50
ekrur og hafði á þvf seinast nær
40 gripa. Var það graslendi alt.
En vor og haust voru gripir hjá
sumurn Iátnir ganga utan girðinga,
þegar engum var hætta búin af
þeím. En tæplega þótti það borga
sig. Fyrirhöfn á þeim varð þásvo
mikil, en vanalega nóg að starfa,
eíns og bóndinn ætfð hefir. Sumir
vildu þá heldur kasta heyji í þá
úti á haustin, þvf að nóg var til af
þvf vatialega.
Það getur verið að það sje ó-
hentugra fyrlr cinstaka mann að
taka upp þenna sið Bandaríkja- '
manna, að hver og einn sje skyld- í
ugur að ábyrgjast sína gripi/ þar
sem ekkert engi er til á landi hans
og hann verður að láta þá annað j
hvort ganga á vegstæðum stjórnar- j
I innar, eða á annara löndum. En
þeir verða einlægt færri og færri,
sem þannig verður ástatt fyrir, og
það væri betur að þeir verðu þess-
ari vinnu sinni, sem fer f þessar
endalausu, óþörfu girðingar til þess,
að bæta land sitt á annan hátt,
ryðja dálitla viðbót við blettinn,
eða snúa við dálítið fleiri strengj-
um til að sá f.
Svo er það grunur minn að hætt
sje við þvf, að Ifkt fari hjer og í
Bandárfkjunum, þarsem hin voða-
legu ,,trusts“ náðu kjötmarkaðin-
um á vald sitt, og gripir fjellu ein-
lægt með hverju árinu sem leið,
svo að menn voru farnir að skera
kálfana niður jafnóðum og þeir
komu, og hefðu fegnir selt mestan
hluta gripa sinna, ef að þeir hefðu
getað.
En hvað sem þvf Ifður, þá er
stæsta spursmálið í þessu öllu sam-
an það, hvort rjettlætið eigi að
ganga jafnt yfir alla. Eftir þvf
sem jeg heyri alstaðar að, þá cr
það ekki tilfellið sem stcndur. En,
í öllum bœnum, ef að þjer viljið
láta menn lifu ánœgða í sveit-
'inni, þá látið þá ná rjetti sínum.
Náttúrlega er þetta undir sjálf-
um mönnum komið, hvort menn
vilja hafa gamla ástandið eins og
það er eða breyta til. Vilji menn
hafa það eins og verið hefir, þá er
ekki um nertt að tala, en þá ættu
þeir ekki að vera að hljóða, þó að
stundum slettíst á bátinn. En
vilji menn breyta til, þá ætti vet-
uriun að vera nógu langur fyrir
breytinguna, og svo eru kosningar
að fara f hönd og menn hafa sjer-
stakt tækifæri að láta f ljósi vilja
sinn. Og hverjir svo sem f sveit-
arnefnd vcrða, mundu óefað gjöra
að vilja kjósenda sinna, ef að þeir
vissu hann eindreginn, en meðan
þeir vita það ekki, cr ekki ástæða
fyrir þá að breyta nokkuð til.
Um ljóðmœli
S. B. Benediktssonar.
Eftir
J. P. SóLMUNDSSoN.
Ekki nenni jeg að fara að dæma
neitt um bók þessa. Það eru ljóð-
mælin í henni, sem jeg ætla að
segja fáein orð um. Brotið á bók-
inni, gæði pappfrsins, frágangur
prentarans, mynd höfundarins,
tileinkunarorð, mottó, vandvirkni
prófarkalesarans, formáli, og jafn-
vel niðurröðunin í þeim bókum,
sem ekki fjaila um samanhangandi
efni, eru öil tilheyrandi ytra gildi
bókarinnar sjálfrar, en óviðkom-
andi hinu innra gildi þess aðalefn-
is, sem f bókinni ster.dur. Sáytri
búningur getur allur saman breyst
með hverri útgáfu, en innihald
hverrar bókar geymist eða gleym-
ist eftir þvf, hvað mikið það hefir
sjer til ágætis, sem er óaðsk.'ljan-
legt frá tilv’cru þess.
Lesi maður hjer vestan hafs bók
þessa yfir x flýti, finst manni, eins
og oft er að orði komist, hún vera
full af óviðkunnanlegum ástakveðl-
ingum, þýðingarlausri keskni, og
andstyggilegu trúleysi; og auðvit-
m
i
i
m
ílp-
I
id
Afbragðsgóð Team Harness
frá $22 til $32.
Single Harness frá $9 til $50.
Uxa Harness frá $10 til $15.
Alt handsaumað.
* *
Iiesta blankett af öllum tcgundum.
Koffort og töskur af ýmsum stærðum, verði og gerð.
ÍÍ3P’’ io% afsláttur, sje borgað út f hönd.
West Selkirk.
S. Thompson.
I
1|
I
^SSBSSilliaSKM #
að finst manni orðavalið og virð-
ingarleysið fyrir ’annara manna
skoðunum1 aldcilis ó'þolandi.
Svo þarf maður nú samt ekki
svo sem að verða hissa á öðru eins
og þcssu. Þetta er rjett það sem
maður átti von á af honum
Sigfúsi.
Já, einmitt. Það var nú það.
Við vorum nefnilega fyrirfram við
þvf búin, að leggja þenna skilning
f kvæðin, áður en við opnuðum
bókina, og sfðan lásum við svo
sem að sjálfsögðu okkar eigið inn-
legg út úr henni aftur, alveg eins
og Finnur Jónsson segir um trúna
hjá íslensku heimspekingunum.
Einum mannúðarríkum dreng, sem
heyrði að jeg ætlaði að skrifa eitt-
hvað um þessi kvæði, varð það að
orði, að það væri vfst ’gustuk1 að
segja eitthvað gott um þau, ef það
væri hægt. Hann var ekki farinn
að lesa bókina, en fann það á sjer,
að nokkurt gott orð í Sigfúsar garð,
gæti ekki verið annað en ölmusu
veiting. Það er vfst ekki nokkur
einasti íslenskur maður nú á lffi,
sem eins mikið er búið að útflæma
eins og þessi Sigfús, bara fyrir þá
sök, að hann hefir ekki fengist til
að ’binda bagga sína sömu hnút-
um og samfcrðamenn1, og þctta
er það sem vcldur þvf, að menn
þora ekki einu sinni að láta sjer
finnast nokkuð vera gott í ljóðmæl-
um hans. ,,Heimskan vita þeir í
veröldu drottnar, og hræðast það
öflgast er allra“. Það getur meira
að segja verið praktiskt, að leggja
á heppilegum tfma sinn skerf til
þess að lasta þá, sem aðrir lasta.
Þvf fór nú sem fór, þegar farið
var um daginn að dæma um þessi
ljóð í ’Hkr. ‘ Ef að baragagnrýn-
endurnir hjerna ættu að dæma um
nafnlaust kvxeðasafn, sem þeir gætu
jafnt átt á hættu að væri eftirþjóð-
frægt skáld, eins og einhvern ó-
þektan ræfil, þá fyrst kæmust þeir
f þokkalegan bobba. Það ér um
að gjöra, að vita fyrst hver höf-
undurinn er, svo maður geti dæmt
verkið af manninum, en geti slopp-
ið við að dæma manninn af verk-
inu. Svoleiðis fer Hkr. að því, og
mun verða vinsæl af, og þessi nýjl
’lærði* við Lögberg segir já og
amen og skrifar nafnið sitt ncðan
undir. Það er nú hans ’kritfk1.
Lögberg ætti að samhringja við
Hkr. út af Þorsteini Erlingssyni
líka, því það ’hrósar margur hins
vegar þeim hann hatar sjálfur, ef
hann þann vinsælan veit“, en sýni-
legt er það samt hverjum manni,
að þeim mun andstyggilegra hlýtur
þessum dómurum að vera ’trúleysi1
Þorsteins, sem hann getur fyrir
hagleiksmunar sakir skotið örfum
sfnum dýpra f hjarta þjóðarinnar
heldur en hinn. Dómur ’Kringl-
unnar1 um Sigfús stingur elnmitt
mikið ver í augun af þvf, að
smjaðrið um Þorstein kom strax á
eftir, en það hcfir almenningur
fyrir löngu skilið, að væri nokkur
þeirra, sem hagyrðingar hafa tald-
ir verið hjer vestan hafs, einn öðr-
urn fremur teljandi í andlegri ætt
við Þorstein, þá væri það nú ein-
mitt þessi margnfddi Sigfús. Al-
menningsálitið hcfir þó verið svo
smekkvfst, að finna að báðir hafa
verið lastaðir fyrir það sama, nefni-
lega þetta svo kallaða ’trúleysi1,
sem hjer er alt af verið að reyna
að hafa fyrir mælikvarða á hvern
mann, en sem er komið svo upp
úr á Islandi, að menn geta náð
viðurkenningu fyrir verk sín hvað
sem því líður, og svo standa þeir
nú kannske nokkuð á öðru stigi í
gagnrýninni þar. Þessum ástalát-
um Lögb. og Hkr. svipar annars
nokkuð til Heródesar og Pílatusar.
„Ilatturinn og hún húa, þau hitt-
ust cina stund11. Það vcrður víst
engin „lausungarást11 úr því, ef
hún fær að ráða.
Það sem Sigfúsi svipar til Þor-
steins er fólgið f því, að báðir
smfða úr alveg sama efni, að svo
miklu leyti sem Sigfús finnur sig
mann til að fást við það efni. Á
frágangi smíðarinnar er mikill mun-
ur, án þess kvartandi sjc undan
nokkrum stórlýtum hjá Sigfúsi.
Það cr spursmál hvort hann geldur
ekki eiixs mikið uppfræðsluskorts-
ins þar eins og gáfnamismunar frá
skapar.xns hendi, því að um það
er ekkert spursmál, að maðurinn
er bráðsnjalj að viti, hversu djúpt
sem prestum og fariscum hjer
kann að heppnast að troða hann
niður, fyrir ’vantrúar1 sakir. Báð-
ir eru þrungnir af ást, ckki kvenn-