Baldur - 30.12.1905, Qupperneq 1

&*&**+«*
*
• Bvssur
«
og skotfæri. Takiö yður frfdag til
þess að skj(5ta andir og andarunga.
Við híifum vopnin sem með þarf.
Við hdfurn fáeinar byssur til lcigu
og skotfæri til siilu.
ANDERSON & THOMAS, Z
% s;38 Main St.,cor.James St.,WPG. ?
STEFNA: Að efla hreinskilni og
cyða hræsni í hvaða máli, sem fyrir
kemur, án tillits til sjerstakra flokka.
AÐFERÐ: Að tala opinskátt og
vöfiulaust, eins og hæfir því fólki
sem er af norrœnu bergi brotið.
AAAAAAAá tt^tt^fcflfcttf tfcaáflMfcA |tt<
• ww■ • vfiifvf vf vwvwnFTttj
I Steinolíuofnar.
Íí kveidkulinu er þægilegt að geta haft
hlýtt í herberginu sfnu. Til þess að
tgeta notið þcirra þæginda, ættuð þjer %
að kaupa hjá okkur steinolíuofn. Verð •
$5 og þar yfir. f
ANDERSON & THOMAS í
• 538 Main St.,cor.James. St., WPG*
IIi. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 30. DESEMBFR, ipos.
Nr. 50.
Islands unga þjóð.
m
Islands unga þjóð !
land þitt elska ö!lu framar skaltu ; j
upp á við að göfgu marki haltu,
ættjörðinni fyrir fóstrið galtu,
fjör þótt kosti og blóð.
Hún þig hefir borið sjer á brjósti,
blessað þig og skýlt í lffsins gjósti,
fylgt þjer, stutt þigfarna æfislóð,-
Finnurðu ekki fjallablæinn þýða
fjörga þig og mjíiktum vangalfða,
kveikja hjá þjer kjark og hetjumóð?
Kemstu ei við af forsins unaðsómi
innan að úr dalsins helgidómi ?
Hrffur þig ei brekkna’ og hlíða
blómi,
bjarkhríslurnar, fjólu’ og hvanna
stóð ?
Seiðir þig ei linda og lækja niður ?
Laðar þig ei heiða friður,
fjallavötnin hrein og himinblá -
vekur þetta’ ei barnsins bljúgu þrá?
Engin þjóð á móður mærri’ en þfna,
myndir fieiri og stærri þjer að sýna,
heiðloft tærri, gull er skærra skína,
skýli tryggri', er veðrin dynja’ 4,
þróttur í armi
eldur f barmi,
tign á hvarmi
teygir hugann dufti frá.
Jökulfellin helg og há,
hrikasvellin orpin snjá
bæði’ í elli og æsku’ fá,
eyða deyfð og harmi.
fslands unga þjóð !
raxa þarf að vilja’ og þreki,
vaxa þarf að kcnnd og speki.
Æðrast ei þótt brotni breki,
brjótast gegnum fs og glóð,
höggva sjer um hraun og klungur
slóð,
vilji hún vera þjóð,
þjóð, er skapar þrótt f landi,
þjóð, scm cr á einu bandi,
þjóð sem leggur lff og blttð
landsins inn f ræktarsjrtð.
Beri að hfindum voði’ og vandi
verði stcndur á.
Eins og helgur heillaandi
háska bandar frá.
íslands unga þjóð !
F’innurðu ekki hjartað lirærast,
hitna blóðið, móðinn stærast,
líf f alla limu færast,
landið, þegar varnar þarf.
Leik þú aldrei tveimur tungum.
Tápið felst f stofni ungum -
eins og fj’irsins loft f lungum -
leitar fram mcð straumi þungum
gcgnum þroska ára strfð og starf.
[ÓNGA
'íSLANOl.
Um
„spíritismann .
, ,Þj<58v. “ hefir nýlega verið sent
til umsagnar nr. 18—19 af danska
hálfsmánaðar-blaðinu ,,S*.ndheds-
sögeren“, sem cand. mag. Sigurd
Trier byrjaði að gefa út f Kaup-
mannahöfn í ár.
Blað þetta er málgagn ,,spiri-
tista“ í Danmörku, eða þcss flokks
manna, er á fnlenzku hafa stund-
mn verið nefndir ,,andatrúar-
menn“; en það nafn á engan vcg- j
inn við -1— cins og ritstjóri Einar |
Hjörleifsson hefir sýnt fram á —, i
þvf að það er alls ekkert einkenni
,,spfritista“, að þeir trúi tilveru
anda ; það gera kristnir menn, og
flestir aðrir trúarflokkar, einnig.
Það, sem einkennir ,,spíritista“,
er á hinn bóginn það, að þeir halda
því fram, að það sje ekki að eins
trúaratriði, heldur sjeu óyggjandi
! sannanir fengnar fyrir þvf, að ein-
jítaklinjs Iffið haldi áfram, eftir
j breytingu þá, er vjer nefnum
| dauða, og að andar framliðinna
manna geti staðið f sambandi við
menn, sem enn lifa hjer á jörðinni,
svo að vjer getum þannig ögn
skyggnzt inn fyrir blæjuna, er skil-
ur sýnilega og ósýnilega heiminn.
Endaþótt ,[spfritisminn“ sje enn
1 að cins á sextugs aldri — það voru
■ reimleikarnir miklu í Hydesville
Arið 1848, sem komu honum af
stað —, skiftir þó tala ,,spfritista“
j þegar nokkrum milljónum, og talið
! er, að 30 þúsund binda hafi þegar
j verið rituð um þessa miklu andlegu
:vakningu.
Það eru einkum enskumælandi
■ þjóðirnar, er fengist hafa við rann-
sóknir, er ,,spfritismann“ snerta,
j og þaðan liefi’r hreifing þessi bor-
ist ti! annara landa, einkum til
Fral<klands og Þýzkalandi, og unn-
ið rnarga Ahangendur.
í Danmörku, og öðrum Norður-
löndum, má hreifing þessi enn telj-
ast fremur ný, en ryður sjer nú
óðum til rúms þa>‘, sem annarstað-
ar, eins og eðlilcgter, þar semum
það málefni er að ræða, sem hefir
; mciri þýðingu fyrir hverja einustu
mannssál, cn nokkurt annað mál-
cfni.
Að fyrirburðir þeir, er ,,spfri-
; tistar“ byggja skoðanir sfnar á,
1 gerist f raun og veru, en sjeu ekki
hjegómi, sjálfsblekking, eða svilc—
þó að stöku loddarar hafi vitanlega
| gert sjer atvinnu úr þvf, að reyna
að beita blckkingum f þessu efni —
1 viðurkenna nú orðið flestir
! þessi efni hafa rannsakað,
j cru engir fábjánar sumir,
| helzlu mcrkisbcrar
heldur t merkustu röð vfsinda-
manna, isvo sem þýzki heimspak-
ingurinn Carl du Prel, prófessor I
William Crookes, cr fyrstur fann ;
frumefnið thallfum. o fl., prófessor ;
dr. Alfred R. Wallace, samverka- j
maður Darwin’s, rússneska rfkis
ráðið Alexandre Aksakof, William j
Stead, hinn heimsfrægi útgefandi j
tfmaritsins ,,Revie\v of Reviews", j
o. fl. o. fl.
En mest og bezt hefir þó enska;
náttúrufræðingafjeíagið „Sosiety!
for psychical reseorch11 unnið að !
þvf, að rannsaka þessa fyrirburði,
með allri þeirri vfsindalegu ná
kvæmni, sem unní var ; en í þvf
fjelagi eru allir merkustu sálarfræð-
ingar Breta.
Fjelag þetta tók árið 1882 að
! safna öllu, er hjer að lýtur, til þess
j að grennslast eftir, hvort auðið væri,
að sanna sjálfstæða tilveru sálar-
innar, og áframhald lffsins eftir
dauðann, og fórust þá Gladston<;
sáluga þannig orð : ,,Þetta starf
hefir meiri þýðingu, en nokkurt
annað starf f heiminum—langtum
meiri þýðingu“.
Árangurinn af þessu starfi fje-
lagsins hefir nú orðið sá, að fengin
þ\:kir full vísindaleg sönnun fyrir
þvf, að einstaklingslffið haldi áfram
eftir dauðann, og hefir skrifari fje-
lagsins, Fr. W. H. Myers, ritað
allmikla bók (1400 bls.) um rann-
sóknir þessar, sem svo mikils þyk-
ir um vert, að hún hefir þegar ver-
ið gerð að kennslubók f sálarfræði
við tvo háskóla f brezka heims-
ríkinu.
I þeim nr. blaðsins ,,Sandheds-
sögcren11, sem nú liggur fyrir
framan oss, eru prentuð uminæli
ofan greindra, og ýmsra annara
merkra manna, að því er skoðun
þeirra á ,,spfritismanum“ sncrtir.
Balfour, núverandi forsa-tisráð
herra Breta, segir: „Spíritisminn
cr óendanlega miklu þýðingar-
meiri, en hvert annað málefni, er
að pólitfkinni cða þjóðfjeiaginu
lýtur“.
Victor Hugo, frakkneska skáld-
ið, sagði : ,,Að snciða hjá fyrir-
burðum ,,spfritismans“, og neita
þeim um það athygli, sem skylt
er, er sama, sem að gcra sannleik-
ann gjaldþrota“.
Norska skáldio, Arne Garborg,
ntar : „Allt, er áhrif getur haft,
! scm ofsókn gegn ,,spfritismanum“,
j mun verða honum til cflingar. —
j Rannsóknir, er að þessu efni lúta,
j eiga athygli skilið“.
William Stead skrifar f tfmariti
sem ; sfnu „Review of Rcvie\vs“ : ,,Áð-
og þeir ( ur en mörg ár cru liðin, mun að
cr tcljast Ifkindum hvcr heiðvirð sál viður-
,,spfritismans“,, kcnna, að það er jafn tr\-ggilcga,
og vísindalega, sannað, eins og! eru oft og tfðum allt önnur, en
hvcr önnur sannreynd f náttúr- ! nokkur viðstaddur býst við, eða uin
unni, að tilvera einstaklingsins j atriði, sem enginn viðstaddur veit
heldur áfram, eftir dauðann, ogað lum, enda gera ,,spfritistar“ sjer
unnt er, að standa f sambandi við
þenna einstakling.—Mönnum þyk-
ir þetta ef til vill djörf fullyrðing,
en það er engin fullyrðing, heldur
spádómur, á sannreynd byggður,
byggður á minni eigin reynzlu,
sem jeg er jafn sannfierður um,
eiris og um hvað annað, scm fyrir
mig hefir borið“.
Norska skáldið, síra Kristofer
Jansson, scgir : „Spíritisminn ætti j
að vera, sem súrdeig, er i þessum
trúleysistfmum ætti að gagnsýra
trúfjelögin, til óbilandi trúaráand-
ann, og baráttuna fyrir hann, og
til alvöru, og einlægni, íguðsdýrk-
un þeirra.—Tilgangur „spíritism-
ans“ er að eins sá, að lyfta hugan-
um til guðs, styrkja barnslega ein-
lægni, og knýja oss til þess, að
starfa alvarlega að umbótum, er til
góðs horfa hjer á jörðinni, og til
þess, að tengja allt hið skapaða
saman í óslitna, samstarfandi festi,
cr til guðs leiðir.—Mjer skilst þvf
eigi, hvernig nokkur alvörugefinn,
og skynsamur, maður, er sleppt
hefir trúnni á hinar gömlu kreddur
, ,orþodoxfunnar“, getur gert
,,spfritismann“ hlægilegan".
En hverjir eru þá þessir fyrir-
burðir, er ,,spíritistar“ telja anda
sjerstakt far um, að láta andana
tilgreina einhver atvik, t. d. úr lffi
þeirra, er fært geti óyggjandi sönn-
un fyrir þvf, að þeir sjeu það, sem
þeir þykjast vera, og telja „spfri-
tistar“ sig hafa f höndum óteljandi
fjö’da slíkra sannana, er geri það
alveg vafalaust, að fyrirbrigðin geti
eigi stafað frá öðrum, en þau tjá
sig stafa frá.
Þáerogþað, sem þýðingarmeira
þykir, er ,,andinn“ kemur ,,miðl-
inum“ f dá (,,trance“), svo að hann
hrærist hvergi, þó að hann sje t.d.
stunginn hjer og hvar með tftu-
prjóni, sem jafnan mun gert, til að
sannfærast um, að ástandið sjc
,,trance“, en eigi vanalegur svefn.
Þegar ,,miðillinn“ er f þessu á-
standi, tala viðstaddir ,,andar“, er
tjá sig verahinn, eða þenna, fram-
liðinn, gegnum munn ,,miðilsins“,
mcira eða minna grcinilcga, eftir
þvf, hve gott vald þeir þykjast
hafa yfir honum, og geta jafnvcl,
ef miðillinn er st«rkur miðill, sýnt
sig í sinni fyrri myna f lífinu, eða
t. d. höfuð, eða hönd, er hverfur
svo fljótt aftur, sýnt Ijósglampa,
eða blóm, látið högg heyrast hjer
og hvar f herberginu, klukkur
hringja, flutt til dauða muni, látið
! þá svffa f loftinu, og jafn vel flutt
framliðinna manna geta valdið, og,
,. , .! þá óskaddaða gegnum heila veggi
telja óyggjandi sonnun þess. að | r ö
einstaklingslffið haldi áfram eftir
dauðann ?
Þcir cru mjög margvfslegir, bæði
þeir, er vart verður, án tilverknað-
ar manna, svo sem svipir og
draumsýnir, ýmis konar, og hinir,
er menn reyna sjálfir að knýja
fram.
Meðal hinna sfðar ne.fndu fyrir-
burða er algengastur „borðdans-
iun“ svo nefndi, og „andaskrift-
in“, sem honum er samfara ; borð-
ið gerir þá ýmsar hreifingar, er
I
valda því, að blýantur, sem ,,mið- ;
illinn ‘ styður á pappfrsblað, er ái
; borðinu liggur, og án þess að
stjórna honum, cða hreifa hanti að
: nckfciu lcyti, færist til, cftir hreifi
i ingum borðsins, svo að á pappír-
; inn koma stafir, og setningar, cr
{greina t. d. nafn þess anda, er
: mættur tjáist vera, og annað, er
hann vill sagt hafa, cða svar hans i
! upj) 4 spurningar, sem til hans er
; beint, því andinn tjáist hcyra allt.
sem sagt er, og sjá alla, sem inni
! eru ; og eftirtektavei t er það, að [
þegar lcsið er úr skriftinni, þá ját-
í ar borðið ótilkvatt (gerir þrjú högg\ |
cða neitar (e.tt högg), eftir þvf, !
’ hvort rjett eða skakkt þykir lesið.
og þarf þess cigi að geta, að svörin
o. s. frv. o. s. frv.
Þctta sýnist óneitanlega torskil-
.! ið, og þvf skiljanlegt, að margir
sjeu Tómasarnir, erum slfktræðir;
en slfkir fyrirburðir, ýmis konar,
er eigi verða skýrðir f samræmi
við náttúrulðg þau, er menn þekkja,
gerast tfðurn við tilraunir ,,sp<ri-
tista“, að þvf er vottað er f ritum
þcirra, og ýmsir merkir vísinda-
! menn, er sjerstaklega hafa gert
1 sjer far um, að rannsaka þessi
I leyndardómsfullu fyrirbrigði, stað-
hæfa.
Danska blaðið ,.Sandhedssöger-
en“, sern gefið hefir oss tiiefni til
greinar þessarar, kostar að eins 5
kr árg., ..... svo að sennilegt er,
að stöku menn, er vilja kynna sjer
málið, kunni að gerast kaupendur
þess.
Að ytri frágangi er blaðið mj >g
vandað, og fiytur myndir ýmsra
| nafnkunnra manna. cr „spfrltism--
ann“ aðhyllast. —- Sömuleiðis er
og f þessum nr. mynd af „anda-
myndinni", eða vofunni, Katie
King, og ,,miðillinn“ f ,,trancc“
við hlið hcnnar.
1 Þj ’nVH.jlN'N’j,