Baldur - 20.06.1906, Blaðsíða 3

BALDtJR, 20. jtíNí, 1906.
3
,Árið 6367 (=>859) komu væringj-
arnir (norrænir víkingar) yfir hafið
og tó.ku skatt af Chud og Slaven,
af Meria, Ves og Krivichi, en
Khozars tóku skatt frá Polanes og
frá Severian og Ventichi*.
Svo segir ’nann ennfremur : ,Ár-
ið 862 ráku þrfr flokkar væringjana
af höndum sjer og neituðu að greiða
þeim skatt; og þeir sjórnuðu sjálfir
og fórst það illa. Einn flokkur
reis á móti öðrum; þeir voru ósátt-
ir sfn á milli, og börðust, og rjett-
vísi var engin hjá þeim.
Og svo SOgðu þeir hver við
annan : ,,Látum oss fá oss kon-
ung, sem getur rfkt yfir oss, og
sem getur dœmt rjettvfslega á
milli vor“. Og þeir fóru yfir sjó-
inn til væringjanna, til Rus, því
svo kölluðu þeir þessa væringja;
eins og aðrir þeirra voru kaflaðir
Svfar, aðrir Norðmenn og enn
aðrir Gotar. Og flokkar þeirra
Cluda, Slovena, Krivitchia, og
Vessa sögðu við Rus : ,,Land
vort er stórt og rfkt en hjá oss er
engin stjórn. Komið og rfkið
yfir oss“ ‘.
,Og þeir kusu þrjá bræður með
föruneyti sínu, og þeir tóku með
sjer lið sitt, og það voru allt Rus-
mcnn. Og sá elzti þeirra Ruric
(Hrærekur),settist að í Novgorod,
og sá næsti, Sfneus, settist að við
Hvítavatn, og sá þriðji, Truvor,
settist að við Izborsk (suður af
Peipusvatni); og land Rus-mann-
anna, nefnilega, Novgorod var
þannig nefnt eftir þessum væringj-
um; þetta eru þeir menn f Nov-
gorod sem eru af væringja ættum.
Áður var allt fólk f Novgorod
Slavar. Og f þessum bæjum sett-
ust væringjarnir að (áður voru þar
allt Slavar): f Polotsk Krivitchi, f
Rostov Meria, í Murom Murona,
og yfir þessu ríkt'i Rrærekur*.
Sænskir ferðamenn á þeim tfm-
um gengu stundum undir nafninu
Roths-menn; Rods-fólk eða Ross-
fólk(?) eru nöfn sem enn eru brflk-
uð f Norcgi um sjómenn þegar
þeir fara f fiskiveiðar. [Mun eiga að
veraRos-men= róðursmenn = róðr-
armenn = sjómenn = farmenn, og f
fyrri daga, = víkingar cða væringj-
ar. (E.Ó.)j
Jafnvel ennþá kalla Finnar Sví-
ana Rutsi.
Vjer sjáum þannig að nafnið
,,Rússland“ er komið frá víking-
unum, sein fyrstir komu þar á fót
ríkjum, og að Slavarnir.sem gengu
þeim á hönd.hafa kennt landið við
þessa aðkomnu höfðingja, scm þeir
þekktu undir nafninu Rus [—róðr-
armenn = farrnenn(P) af Norður-
löndum, Svfþjóð sjerstaklega.
(E. Ó.)3
Eins og Norðmennirnir í Nor-
mandy á Frakklandi fóru, eftir fáa
mannsaldra, frá þvf þeir liigðu það
land undir sig, að tala tungu þjóð-
ar þeirrar, sem þeir höfðu tekið
herskildi, og eins og niðjar þeirra
í Neapel og á Sikilcy fóru að tala
Itölsku, þannig fóru þessir nor-
rænu menn, sem settus að meðal
Slavanna á sljettum Rússlands á
nfundu öldinni, að tafe mállýzkur
Slavanna eftir Iftinn tfma.
segir að surnir af væringjunum
hafi verið ,,Normenn,“ sumir
Gotar, sumir'Englar (Önglar ?), og
sumir ,,Rus“. Þetta sannar samt
ekki neitt í þá átt að saga Nestors
sjeóáreiðanleg,þvíværingjarnirvoru
engin sjerstök þjóð, heldur menn
af ýmsum þjóðum (Skando-ger-
mönskum þjóðum aðallega eða al-
veg), sem höfðu orðið útlagar,
og sem bundust í fjelagsskap til
þess að heyja strfð gegn öðrum
þjóðflokkum. TJtlagar voru á
Engil-Saxnesku kallaðir ,,vaer-
ingjar“. [Þetta mun ekki vera
nákvæmlega rjett. ,,væringi“
hefir vfst aldrei þýtt sama og ,,út-
lægi,“ en sumir af væringjunum
voru vitanlega útlagar cigi að sfð-
ur. Það er engan veginn vfst
af hverju „væringi“ er dregið.
Sumir málfrœðingar halda að það
sjc af sömu rót og ,,vör“ = skipa-
uppsátur, en rótin í ,,vör“ er
,,var“ og æ-ið f ,,væringi“ gat
ekki komið fram af a-inu f ,,var, “
því œ er hljóðvarp af á eða ó, en
ekki af a eða 0. Sje orðið því af
sömu rót og ,,vör“ hafa orðið f
þvi hljóðstafaskifti en ekki hljðð-
varp. Eins sennilegt er, að það
sje dregið af ,,vágr“ = vogur d:
vík, og að g-ið sje fallið burtu.
En af hvaða orði sem það fer dreg-
ið, þá þýðir það, oftast að minnsta
kosti, hið sama og ,,víkingur,“
sem er dregið af ,,vfk“—mennirn-
ir scm lágu á vfkum með herfiota
sfna. (E. Ó.)]
Þessir væringjar gjörðu nokkr-
um sinnum árásir á Constantinop-
el, og fluttu þaðan herfang. Þeir
gjörðu einnig samning við Grikki;
sá samningur er til ennþá, og bera
nöfnin á honum Ijósan vott um það,
að þessir mer.n voru Norðurlanda-
menn, eða af þeirra kyni. Á tf-
undu öldinni fengu keisararnir f
Constintínopel þessa menn f lff-
vörð sinn.
Á elleftu öldinni voru margir
af þessum væringjum frá Eng-
landi eða Bretlandseyjum.
Gaudfredus Malaterra segir f
Historia Sicula III., 27,árið 1081,
að Englendingar sem gengið hefðu
í herlið hjá Grikkjum væru kallað-
ir væringjar. Það eru ennfremur
sögur um það, að á tólftu öldinni
hafi lífvörður keisaranna í Con
stantínoppl verið aðailegaskipaðu
enskum og dönskum mönnum.
Þannig verður oss skiljanlcgt
hvermg á þvf stendur, að Nestor,
sem skrifaði um 1115, segir að
sumir af væringjunum hafi verið
Englar.
I orustum þeim, sem tevtónsku
(teutonic = Skando-germönsku)
vfkingarnir háðu við Slavana, tóku
þeir marga Slava til fanga, og'
gjörðu þá að þrælum, og á þann
hátt komst orðið ,,slafi“ = ,,slave
= ,,svav“ inn f gotnesku málin og
þýðir þar þræll.
Slavarnir tóku upp mörg nor-
Brjef frá samtíðar-
manni Jesú.
Brjef það sem hjer fer á eftir
hefir vakið mikla eftirtekt allvfða.
Þetta brjef á vera skrifað aí einum
embættismanni á Gyðingalandi á
dögum Pílatusar, og cr til keisar-
ans i Róm, sem kallaður er í brjef-
inu Cesar eins og allir Rómverja-
keisarar. Brjefið fanstnýlegaað sögn
f bókasafní Lazarist-múnkar Róm-
borg.ogþy ki r mörgum það merklegt,
sjerstaklega fyrir lýsinguna sem
það gefur af Jesú. Margir kyrkju-
menn eru að reyna að gjöra sitt
bezta til að sanna að brjefið sje
ekki falsað, sjerstaklega fyrir það,
að brjefið styrkir trúna á það að
Jesús hafi gjört kraftaverk, að
því er þeirn finnst, þó bágt sje
annars að sjá hvað sje hægt að
græða á brjefinu í trúarbragðalegu
tilliti. En sje brjefið á annað
borð ekki falsað, þá er í því sögu-
legur fróðleikur, að svo miklu leyti
sem það lýsir persónu, sem margs-
konar sögur hafa farið af. Krafta
verk(?) Jesú eru flest,að þvf er virð-
ist, lfk verkum andatrúarmanna
þessara tfma,og því er ekki sýni-
legt, að það sje neinn sjerstakur
ávinningur f því að sanna að hann
hafi gjört þau kraftaverk, fremur
en að sanna, að ýmsir menn á
þessum tímum gjiiri áþekk krafta-
verk, sem þó allflestir kyrkjumenn
láta sjer lítið annt um.
Svo er og hitt, að þó þetta
brjef væri nú í raun og sannleika
frá manni,sem var embættismaður
á Gyðingalandi á dögum Pílatusar,
og þó hann hefði nú sjálfur sjcð
Jesús, sem þó hvergi er sagt f
brjefinu með beinum orðum, þá
er brjef hanns óskup veik sönnun
fyrir þvf að Jesús hafi gjört krafta-
verk, því allt sem í brjefinu stend-
ur um það er, að hann heyri fólkið
segja að þessi maður gjöri krafta-
verk, scm er allt anriað en að
hann hafi sjcð það sjálfur. Þetta
er einmitt gamla aðferðin til að
segjá frá kraftaverkum:— sá sem
skrifar hefir söguna oftast eftir
öðrum. En sje brjefið ófalsað,
OYIÐJAFNANLEG KJORKAUP
Á BÓKUM.
30 til 60 prósent afslátturl
Lesið eftirfylgjandi verðskrá:
Uncle Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe ioc.
Hidden Hand, eftir Mrs. E. D. E N. Southworth ioc.
Self-Made, ,, tvær bækur 15C.
How Christianity Began, eftir William Burney ioc.
Advancement of Science, eftir Prof. John Tyndall 1 50.
Christianity and Materialism, cftir B. F. Underwood 150.
Common Sense, eftir Thomas Paine 15C.
•Age of Reason, Eftir Thomas Paine 15C.
Apostles of Christ, eftir Austin Holyoake 05C.
The Atoncmcnt, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Blasphemy and the Bible, eftir C. B. Reynolds 05C.
Career of Religious Syste-m,. eftir C. B. Waite 050.,
Christian Deity, eftir Ch„ Watts 05C..
Christian Mysteries 05C..
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts C5c.,
Christianity— eftir D. M. Bennett c5c.
Daniel in the Lions’ Den, eftir D. M. Bennett 05C.
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og píslarvættisdauði 05C..
Heaven and Ilell, eftir Holyoake 05C.
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel 05c._
Libcrty and Morality, eftir M. Ð. Conway 05C.
Passage of the Red Sea, eftir S. E. Toddi 05C.
Prophets and Prophesies, eftir John E. Remsburg 05c„.
Science and the Bible Antagonistic,. eftir Ch. Watts. 05c„
Science of the Bible 05C..
Superstition Displayed, eftir Wiíliam Pitt- 050...
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
What did Jesus Teach? eftirCh. Bradlaugb 050..
Why don’t God kill the Devil ? eftir M. Babcoek ioc.
Allar þessar ofantöldii bækur $2.00
Jeg borga póstgjöld til hvaða staðar sem er, í 'Canada eða
Bandarfkjunum.
Þessi kjörkaup gilda aðeins til 20. júlf 1906.
PÁLLJÓNSSON,
GIMLI, ‘ MAN.
,.,Jeg hefl heyrt, göfugi Cesar,
að þú viljir frœðast um þennan
dyggðuga mann, sem kallaður er
Jesús Kristur, sem fóikið skoðar
sem spámann, og scm lærisveinar
hans álíta son guðs, skapara him
ins og jarðar.
og sje brjefritarinn sannsögull um
það sem hann hefur heyrt,og sjeð,
hafi hann á annað borð sjeð nokk-
uð sjálfur.þá er þetta á því að græða
að maður fær lýsingu á þejsum
manni, og frásögn um það. a(í fólk-
ið hafi álitið að hann gjörði krafta-
verk. Lýsing á persónu mannsins
hefir vfst ekki verið gefin út með
svona ákveðnum orðum áður, en
um kraftaverkin má það segja, að
áþekk kraftaverk hafa verið leikin
eftir víðsvegar í heiminum,, og
sumir halda jafnvel að þeir sje í
“ aðsígi með það heima f Reykjavík.
Auðvitað dregur það ekkert úr
gildi þeirra kraftaverka(?) sem Jesú
eru eignuð, þó aðrir menn gjöri
ræn nöfn, og titlar heldra fólksins j samskonar kraftaverk(?), en það
voru einnig framan af norrænir, j sýnir að kraftaverkahæfilegleikarn-
og cru sum þessara orða brúkuð f; ir eru ckki sjcrsstakir fyrir hann„
Rússneskunni enn. Til að mynda
orðið ,,Dooma,“ sem er nafnið á
hinu nýstofnaða þingi Rússa, er
arfur frá vfkingaöldinni norrænu,
og er það af sömu rót og dóinur
Það Cr eftirtektavcrt að Nestor cða dómhús1
'(Framhald).
| heldur eiga heima í manneðlinu
j vfirleitt. Það getur verið að þeg-
ar svo cr komið vilji mcnn fara
að hætta að tata utn kraftaverk
-—þeir umþað. Eusvonaer brjefið:
,,Það er satt að á hverjám degi
heyrast furðulegar sögur af houum.
í fáum orðum sagt, þá reisir hann
npp dauða og læknar sjúka.
,,Hann er meðal maður á stærð,
og virðist bæði bera með sjer svo
mikið ástríki og stórmennsku að
fólki þykir vænt um hann, þó það
e.innig hræðist hann.
,,Hann hefir hár ofan á eyru,
sem er eins og fullvaxin hnota á
litinn, og fellur ofan á hcrðar að
aftan 1 stórum Ijósleitum bylgjum;
þvf er skift í miðjunni, eins og sið-
ur er f Nazarct. Skeggið hefir
sama lit og bárið; það er ekki mik-
ið, en dálftið hrokkið, og því er
skíft í miðjunni eins og hárinu.
„Augun eru nokkuð harðleg, og
það cr ómögulcgt að horfa lengi
framan í hann.
„Þegar hann ávftar menn þá
verða menn hræddir, en bráðlega
fer hann sjálfur að fella t&r. Jafn-
vcl þegar hann cr sem reiðulcg-
astur, er hann aðlaðandi og um-
hyggjusamur. Það er sagt að
enginn hafi sjcð hann hlæja, og að
hann felii oft tár.
,,Allir finna til þess að hann er
viðfeldinn f tali og aðlaðandi.
Hann sjest ekki oft á opinbcrum
stöðum, og þegar hann kemur þar
er hann yfirlætislaus.
,, Látbragð'hans vekur eft.irtckt;
hann er jafnvel fallegur. Það er
máskje af þvf að móðir hans. er sú
fallegasta kona sem hjer hcfir
sjczt.
Cezar, eins og þú skrifaðir mjer
einu sinni, þá láttu mig vita það,
og. þá skal jeg s'ertc&.hann . fcil þfn.
,,Þö -hann hafi aldrei stundað ■
nám, er hann samt: vel a& sjer
f öllum frœðum..
,, Hauu gejrgní'.unj beifcettur og
berhöfðaður.
,.Marg.ir gjönr-gys að ■ hönum'..
þeptr þeirsj2. .ha»n álcngdar, ea-
undir afns og hann nálgast þárbera r
þeir lotningu fyrir honum.
„Gyðingarnir segja, að þeir hafi
aldrei sjeð mann I/kán honum, og
aldret heyrt kenningar líkar þeim.
sem hann flytur.
„Margir ssgjpk a8 hann sje guð,
og aðrir segja a® harut. sje óvinur
þinn, göfugi Cer.ar
„Þessir óstýrilátu Gyðingar etu.
mjcr örðugir. Þeir segja að hánn .
hafi aldrei gjört neinum manni ;
tnein, en að harnr þrert á mótL.
reyni að láta öllum líða vel“. .
„Ef þú villt sjá hann, göfugi j asta?.
*
I.ýsingin f brjefi þessu er &'
pörtum býsna falleg, en þrátt fyrir
það sannar brjefið hvorki guðdóm
Jesú nje sögurnar um kraftaverkin,-
enda þótt það væri ófalsað, sem
engar sönnur eru fyrir. Hinnsveg
ar cr lýsingin þannig, að hún gæti-,
mjög vel átt við persónu, sem hef—
ir talað og starfað eins og sagt er
frá í Biblfunni að Jesús hafi gjört,
og sje hún fölsuð, þá ætti maður-
inn, sem falsaðl hana, heilmikinn
heiður skilið fyrir skáidskaparlist
sfna; en svo er lýsingin samtþann-
ig að hún gæti að flestu leyti átt.
við ýmsa merkismenn f heiminum,
á ýmsum tírnum, og ef menn
ekki sjá það, þá er-það aðeins fyrr
ir skort á sögulegri þekkingu.
Sfðasta greinin f brjefinu er
tortryggikg. Hún bendir á það,.
að embættismaður þessi hafi viljað
finna kæru gegn Jesú.fyrir mót-
þróa við keisarannv og svo. kvartar
hann um að Gyðingar beri honum
veksöguna... Mundi það ekki hafa
getaðóiwað hann til aðgjöra lýsing-
una.á manninum scin sjerkennileg;
Jí. 0,