Baldur - 13.10.1906, Blaðsíða 3

BALDQR, 13. OKTÓBER 1906
3
hvað stjórnarliðinu hafi til gengið
að snúa svo skjótlega við blaðinu.
Hvað annað en skyldurækni við
bjóð sína og nývöknuð tilfinning
fyrir sannleiksgildi þvf, er kröfur
og stefna minnihlutans hefði við að
styðjast ?
Einmitt þetta, að alþingi fylkti
sjer einróma um hinar framsettu
kröfur, hafði mikil áhrif á Dani og
einungis samþykktur af rfkisþing-
inu danska, he'.dur líka af alþingi
íslendinga. Unz þessari kröfu er
fullnægt, geta Islendingar ekki
þótzt öruggir um rjettarsamband
sitt'við Dani ; því þeir punu jafn-
an bera kvíðboga fyrir þvf, að lög-
gjafarvald Dana kunni að gjöra
á milliþinganefnd svona rjett út í
bláinn, heldur gátu fyrst og frcmst
skýrt kveðið á um, hvað hún ætti
að fást við, og þvf næst var þeim
algjörlega Ijóst, hvernig hún ætti
að vera skipuð.
í þvf efni eru sem sje sjerstakir
erfiðleikar. Ef Islendingar hefðu
ur roaður hlýtur að óska, að allri
. ástæðu fyrir slíkum kvíðboga sje
kom það þegar ljóslega fram f svör- hrundið, ogað grundvöllurinn und-
aðra um kröfur íslendinga
um þcirra á fundinum. Sama hefir
og skýrt komið fram f blöðum
Dana eftir að þingmenn voru farn-
ir. Þar hefir hver greinin rekið
og ber
allar að einum brunni, að sjúlfsagt
sje að uppfylla þær. Þær sje ekki
nema sanngjarnar. Reyndar hafa
hin eiginlegu stjórnarblöð fremur
lftið látið til sín heyra, svo að oss
sje kunnugt, en svo má ’neita, að
blöð allra annara flokka hafi nú
þegar tjáð sig hlynnt kröfunum, og
er þá meirihluti hinnar dönsku
þjóðar og fulitrúa hennar á bandi
Islendinga. Sigurinn er þvf vfs,
ef Islendingar nú kunna að smfða
meðan járnið er heitt, og geta —
eins og á rfkisþingshússfundinum—
látið innbyrðis flokkadeilur lúta í
lægra haldi fyrir heill landsins og
sjálfstæði.
Með þvf vjer þykjumst þess
vissir, að lesendur Eimr. fýsi að
sjá afstöðu danskra blaða til máls-
ins, skulum vjer nú tilfæra um-
mæli nokkurra hinna helztu meðal
þeirra.
’POLITIKEN’ (aðalblað hinna
óháðu vinstrimanna) flytur 31. júlí
all-langa grein um heimsókn þing-
..manna og hljóðar niðurlag hennar
svo :
”Allt virðist benda á, að póli-
tisk menning sje á háu stigi hjáís-
lendingum. Þeir vita hvað þeir
vilja, bæði að því, er kemur til
stjórnmálanna og til fjármála þeirra
og atvinnumála. Stjórnmálakröf-
ur sínar hafa þeir sett fram skýrt
og skorinort, sem vjer síðar skul-
um minnast á; og þeir hafa kraf-
izt, að þær yrðu rannsakaðar (ig
metnar af milliþinganefnd, erskip-
uð sje fulltrúum allra flokka bæði
á alþingi og rfkisþinginu.
Ef Friðnk konungur VIII. kem-
ur til ísiands næs'a sumar, munu
hinir frjálsu borgarar og bændur
Islands taka sæmiiega á móti
ho'ium. En sjálfsagt verður mik-
il! rnunur á þvf, hve hjartanlegar
viðtökurnar verða, eftir þvf hvort
hann kemur færandi hendi með
ncfndarskipunina eca ekki“.
4, ágúst flytur ’Polit; ken‘ enn
aðra grein mcð fynrsögninni ;
’Kröfur Islendinga* og hljóðar hún
þannig:
"Það vill svo vel til, að óskir
Dana og íslendinga að miklu leyti
fallast f faðma íslendingar heimta
fyrst og fremst, að það verði gjört
skýrt og yafaiaust, hver stjóruar-
leg staða þeirra i rfkinu er. Hins
sama hlýtur hvcr danskur maður
að óska. Við þann hálfleik er alls
ekki unandi, sem nú á sjer stað,
þar sem enginn getur sagt með
neinni vissu, hvort ráðherra Islands
er meðlimur hins danska rfkisráðs
eða ckki, þvf herra Hafstcin tekur
sJer, sem kunnugt er, ckki sæti á
ráðherrabekknum, þegar hann
kemur á ríkisjþingið, heldur f scndi-
herrastúkunni. Þessi hálfieikur
hlýtur að verða óþrjótandi upp-
spretta að tortryggni milli Dana
og íslendinga. Þvf næst krefjast
íslendingar þess, að hinu nýi laga-
grundvöilur undir stjórnarlegri
stöðu íslands f ríkinu verði ekk-i
| ELDSÁBYRGÐ og PENINGALÁN. I
Þeir sem þurfa að setja hús og aðrar eignir f eldsábyrgð, eða
fápeningalán út á fasteignir, geta snúið sjcr til mfn.
EINAR ÓLAFSSON,
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLI, MAN.
s
*
a
*
*
»
»
*>
*■»•• •*»**

breytirig á eða jafnvel kippa fótum verið gersneyddir pólitiskri menn-
undan þeirri rjettarstöðu, sem það ! ;ng, mundu þeir hafa heimtað, að
með eindæmis ályktun smni hefir alþingi og rfklsþing skyldu kjósa
veitt íslendingum. Sjerhver dansk- j jafnmarga menn í nefndina. Ef O'V'Í’ÐJ ECÍ KJÖRKAUP
ir rjettarsambandi Iandanna sje
giörður tryggur. I nánu sambandi
við þetta stendur undirskriftarrnál-
ið ; en fram úr því verður auðvelt
að ráða, þegar menn eru búnir að
koma sjer saman um þau veru-
leika-atriði, sem undirskriftin að-
eins er formlegt eoa ytra tákn fyrir.
Hin fornu skuldaskifti milli Is-
lands og Danmerkur, sem eru
þannig til kornin, að danska rfkið
sló, þegar siðabótin komst á, eign
sinni á klaustureignirnar fslenzku,
hafa að riokkru leyti verið útkljáð
þannig, að miklum hluta af þess-
um eignum hefir verið skiiað aftur
til landssjóðsins fsienzka; en nokk-
uð af þeim var selt meðan Dan-
mörk hafði uinráð þeirra og af ís-
lands hálfu voru gjörðar kröfur urn
skaðabætur fyrir tjón það, sem
Danmörk hefði gjört íslandi með
einokunarverziuninni. Þetta heflr
allt verið reiknað út og gjört að
stofnfje, sern þær 60,000 kr., sem
Danmörk árlega grciðir Islandi,
eru vcxtir af, en sem af mörgum
er skoðað sem tillag. Nú óska Is-
lendingar, að þetta stofnfje sje út-
borgað með óuppsegjanlegum rxk-
isskuldabrjefum, svo að ljóst verði
að þessar 60,000 kr. eru vextir, en
engin ölmusa. Þessari krötu munu
naumast margir Danirskorast und-
an að fullnægja, og um rjettmæti
kröfunnar vilja Islendingar láta
milliþinganefnd dæma, eftir að
málið hefir verið rannsakað.
íslendingar heimta að einsrann-
sókn á þvf, hvað þeim beri ineð
rjettu og hvernig staða þeirra f
hinu danska ríki verði bezt tryggð
á stjórnskipulegan hátt. Fyrst eft-
ir að slfk rannsókn hefir '-erið gjörð
af milliþinganefnd, cr skipuð sje
mönnum úr öllum flokkum úr báð-
um U'ndunum, óska þeir, að hönd
sje liigð á verkið.
Með þcssu móti má ej'ða hinni
mikluogrömmu beizkju Islendinga
gegn oss Dönum. Það má allt
gjöra með samningum og f bróð-
erni. Þess vegna ættu mcnn án
alls tillits til flokka og án ónauð-
-lynlegs dráttar að byrja á þessum
þeir hefðu ekki náð meiri pólitisk-
um þroska, en — eins og hið nú-
verandi stjórnarlið Dana — að.láta
tillitið til flokksins ganga fyrir öllu,
rnunflu þeir ekki hafa hugsað sjer
annað gjörlegt, en að meiri hlutinn
á alþingi skipaði meirihluta hinna
fslenzku sæta f nefndinni.
En íslendingar, sem hafa glöggt
og vel þroskf.ð pólitískt auga, 'sáu
einmitt þá dagana, sem þeirdvöldu
hjer, að danska ráðaneytið að
nokkru leyti eyðilagði konungsúr-
skurðinn um nefndina, sem skipuð
var til að fjalla urn breyting á utan-
ríkisráðaneytinu, rncð þvf að ráða-
neytið einungis af tilliti til flokks
síns skípaði öðrum eins rnönnum
og A. Nielsen og Jensen-Sönderup
f þá nefnd, þótt þeir beri ekki
frekara skyn á utanrfkismálefni og
atvinnumál brejaeu kötturinn. Að-
eins stjórnarliðið og bandamenn
þess, hinir óháðu hægrimenn,
fengu sæti f þessari nefnd.
Þetta vakti þann geig hjá íslend-
ingum, að þcir einmitt kröfðust
þess, að a 1 1 i r danskir flokkar
skyldu eiga fulltrúa í þeirri nefnd,
sem þeir óska að fá skipaða; og til
þess að það gæti orðið, tóku þeir í
.viðræðum við danska rfkisþings-
menn fram, að þeirværu fúsir á að
láta rfkisþing Dana kjósa meira cn
helming nefndarmanna. Þeim sæt-
um, sem kæmu á íslendinga,
mundu þeir skifta þannig mcð sjer,
að ailir flokkar á alþingi hefðu full-
trúa f nefndinni.
Krafa þeirra er, að nefndin ein-
mitt verðl þannig skipuð, að hún
geti orðið eins og spegilmynd
beggja þjóðanna, en ekki tveggja
meira eða minna aulalégra stjórn-
arflokka. Við rannsóknina, um-
ræðurnar og ályktanirnar um samr
band íslendinga og Dana ætti
hvorugum megin nokkurt tillit til
flokka að koma til greina“.
5. ágúst flytur
’Politiken' enn
þriðju greinina með fyrirsögninni
’íslenzka nefndin', og hljóðar hún
þannig:
”Á fundi þeim, sem Islendingar
hjeldu á ’Botnfu’ áleiðinni hingað.
komu þeir sjcr, án tillits til flokka,
ekki að eins saman um, hvernig
þelr skyldu einskorða stjórnmála
kröfur sfnar, heldur lfka um að setja
þær fram í Danmörku sem einróina
kröfu af hálfu allra íslendir.ga.
Þeir urðu ásáttir um, að flokkadeil-
ur þeirra innbyrðis, sero oft eru
ærið harðar, skyldu l&tnar lúta f
lægra haldi gagnvart framsetning
unni á kröfum allra íslendingá
gegn LVinum. Menn geta ekk:
annað en dást að þvf, hve fylliiega
þeim tókst einmitt þetta síðast-
ncfnda. Meðan þeir dvöldu hjer f
Damnörku lictu þeir ekki í eitt
einasta skif i brydda á neinum
flokkadeilum sfn á milli. Gagnvart
oss Dönuro voru þcir allir Islend-
ingar og samtaka.
Þetta varð til að gefa kriifum
þeirra afl og skapa viröingu fyrir
þeim. Það ber líka vott um háit
mcnningarstig í pólitik.
Íslendingar vita ckki að eins f
stórum dráttum, hvers þeir vilja
krefjast af Dfinum, en þeir hafa
líka gagnhugsað rnálið i fillum atr-
(Framh.)
Snjalliæði.
A BOKUM
framlengd um nokkrar vikur.
30 til 60 prósent afsláttur!
Lesið eftirfylgjandi verðskrá :
Uncle Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe
Hidden Hand, eftir Mrs. E. D. E N. Southworth
Self- Made, ,, tvær bækur
How Christianity Began, eftir William Burney
Advancement of Science, eftir Prof. John I yndall
Christianity and Materialism, eftir B. F. Underwood
Comnon Sense, cftir Thornas Paine
Age of Reason, e.ftir Thomas Paine
Apostles of Christ, eftir Austin Holyoake
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh
Blasphemy and the Bible, eftir C. P>. Reynolds
Career of Religious System, eftir C. B. Waite
Christian Deity, eftir Ch. Watts
Ghristian Mystcries
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts
Christianity— eftir D. M. Bennett
Daniel in the Lions’ Den, cttir D. M. Bennett
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og pfslarvættisdauði
Last Link in Evolution, eftir Ernst Haeckel
Libcrty and Morality, eftir M. D. Conway
Passage of the Red Sea, cftir S. E. I odd
Prophets and Prophesies, eft.ir John Ii. Remsburg
Science and thc Bible Antagonistic, cftir Ch. Watts
Science of the Bible
Superstition Displayed^ eftir William_Pitt
Twelve Apostles, eftir Ch. Bradlaugh
What did Jesus Teach? eftirCh. Bradlaugh
Why don’t God kill the Dcvil ? eftir M. Babcock
Allar þessar ofantöldu bækur
Jeg borga pós.tgjöld til hvaða staðar sem er,
Bandarfkjunum.
PÁLL JÓNSSON,
ioc.
ioc.
15C.
IOC.
I5C.
I5C.
15C-
15C-
050.
050.
o.sc.
050.
050.
050.
c5c.
c5c.
05C.
050.
05C.
05C.
050.
050.
050.
050.
05C.
050.
050,
ioc.
$2.00:
í Canada eða<
655 Toronto St.,
WINNIPEG, MAN.
ti^. .-r>. .T^.T-v. ■'*». .■'*K .
-:o:-
é
HARTLEY
BARKISTERS Etc.
P. O. Box 223,
WINNIPEG, — MAN.
í Glasgow hcfir verið ráðið fram
úryfirtroðslummotorvagnaeigenda | J<| Mr B O N N A R Tr
á snjallan hátt. Lagabrotsmaður ’ ‘
w
(’fjVninnlangsnjailasti málafærslu-\íý
X-
maður, sem nú er í þessu
w
X)
fvlki.
inri, sem oft er rfkisniaður, eða
keyrari fyrir ríkisifienn, er ekki
sektaður. Smáræðis s.ekt væri
sem ekkert fyrir ríkismann. Ekki
er sá seki heldur settur í fangelsi.
Það væri of auðmýkiandi fyrir
mann, sem væri máske ekki sekur ])]f [ j> jhj]{U FUXDX-
jc*. s*,r- jf' 1
\. ’
V • V4»,- >**.• V '***»-

um annað en að hafa reiknað rangt
hraðann á vagninum sfnurri. Að-
ferðin sem Skotinn brúkar, þegar
keyrt er of hart, er sú, að setja! mcnnirnir sem láta sjer umhugað
IR!
vagninn f fangelsi, tfu,
þrjátfu eða sextíu daga.
tuttugu,
að engan skuli vanhaga um
,lu m-
| ber,“ af þeirri ástæðu að hanri fá-
ATr, sem vita hve ósegjanlega I ist ekki á Gunli, og sem cru jafn
mikla löngun þeir menn hafa til að
keyra, sem venja sig á að brúka
motorvagna, geta skilið hve átak-
anleg hegning þetta er,
vagninn, heldur eigandann
I iðum. allt niður að aðferðinni, sem
! beita eigi við að koma kröíunum
fram.
Þctta sýndi sig meðal annars í
þvf, að þeir kr'öföust ekki skipunar
60 YEARS'
‘m:-;H'Zf SXPERIENCB
Ijúfir f viðmóti þegar þú kaupir af
þeim 10 ,fet eins og þegarþú kaup-
r 1,000 fet. Þessir menn ern
kki fyrir! Þeir A. E. Kristjúnsson og H.
Kristjánsson. Finriið þá að máli
eða skrifið þeiín ef þið þarfnist
,,lumber‘ ‘.
ti ii. ÍOTJANSSON BROS.
LTTJVTIBSITR ArA.lRID
!
Giinl
Míin.
Aí’T'N-Traoe Marks
\ OT* Oesions
f'r'Vs ^ COPYHIGHTS &C.
Anyone eondlng a Bkotrb nnd descrinMon nmy
qnlckly jvscerfcatn our ORinion free whetiior an
Invenfcion is probably patentabJe. Comninnion-
tlons sfcrict.lv eómicientiNl. HAíiOönOK on i’atenta
sent frée. Oldest acency for seeurlni? putonts.
Patenfcð tuken turouKb Munn & Co. roceíve
gpecíal noti.ce, without cimrtro, in tlio
A hondflomelv illustrat.ed weekly. I.nrrest cir-
culatiou ot’ niiy scientiilc iournal. Ternis, $3 a
véar; four rnontlis, $1. Sold by ail newHdeniers.
MN & 0o.3G,“i‘>' New York
Braucii Gaico. i>25 F SU WasUingtou, D. C.
THE T)EV!L
| If the Devil shoulddic, would
i Cod make another ? Fyrirlestur
EFTI-R
Co/. Robert G. ínsersoll.
Verð 25C
Fæst hjú Páli Jónssyni,
! 655 TorontoSt., Winnipeg, Man.

w
T)r. O. Stephensen Á
6.-13 Ross St. (g
WINNIPEG, MAN.
Teíefón nr. 1498.
Yt
X