Baldur - 23.03.1907, Side 2

2
BALDUR, 23. marz í907.
Fuglinn minn smái.
----:o:----
Fuglnn minn smái þjer kynnast eg kýs,
kenndu mjer ljóðin um fjóluna’ og straurninn.
Þín hugprýði aldrei í hjartanu frýs —
þú heldur svo stöðugt f örlagatauminn,
Þú lifir f skógi við eldinn og fs,
en utan við hræsnina, svikin og glauminn.
Jeg skil ekki við þig þú fuglinn minn frár.
Jeg fylgi þjer eftir um skrælnaða rurina.
Það læknar hvert einasta svfðandi sár,
þfn söngfögur ljóðin að heyra og kunna,
Þá hrynja af hvarmi mfn tærustu tár,
þú tendrar upp gleði sem vormorguns sunna.
Jeg hata hvern andlausan uppgjörðarskr<>p.
Jeg elska þau skrúðgrænu blómin og víðinn,
Jeg hata hvern einasta girndanna glóp.
Jeg girnist að lifa við háskógafriðinn,
Jeg hata hvert spillandi illskunnar óp.
Jeg elska þann hljómfagra smáfuglakliðinn.
JÓN STEFÁNSSON.
ER' GEFINN ÓT Á
GIMLI, --- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIs.
BOROIST FYRIRFRAM
ÓTGEFENDUR:
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAsSINS :
B.A.ILIDTXIR,
GIMLI,
XÆ^TST.
Verðáemáum ftuglýsinfjum er 25 ceDt
fy 'ir þumlung dáiksleDgtiar. Afslátlur er
gefinn á stcerri auglýsÍDgum, sem hirtast í
btaðinu yfir lengri tfma. V ðvflrjanfii
slíkum afsiætti og öðrum fjármálum blaða-
i is, eru menu beðuir að anúa sjer að ráð*
manninum.
LAUGARDAGINN, 23. MARZ. I9O7.
Gimlikj ördæmið.
U
Þá er kosningin hjer í Gitnli-
kjördæminu afstaðin, og Sigtrygg-
ur Jónasson kosinn með töluverð-
um atkvæðamun.
Ef rjett er áhtið, er þessi kosn-
ing einna eftirtektaverðasti atburð-
urinn sem komið hefir fyrir f þessu
Iandí f sambandi við pólitisk mál,
þvf hann gengur f öfuga átt við
þann ;tnda, sem venjulega ræður
mcðal innlends fólks.
Eins og Öllum er Ijóst hjer ttm
slóðir, fór kosning þessi ekki fram
fyr en eftir að kosningar annar-
staðar voru afstaðnar, og stjórnin
komin að með miklum meirihluta.
Eftir þeim hugsunarhætti, sem al-
mennt rfkir hjá enskumælandi
fólki, hefði þvf mátt búast við að
þetta kj'Jrdæmi lenti á stjórnarinn-
ar hhð, þar eð það er alsiða að á-
Ifta, að það sjesvo mikið fjármuna-
legt hagræði fyrir hvert kjðrdæmi,
að ganga ekki f berhögg við þani,
flokk sem er við völdin, að slíkt
megi ekki eiga sjer stað. Þctta
sannaðist á Gilbert Plains-kjör-
dæminu, þar sem eins stóð á eins
og hjer; þar var stjórnarsinninn
kosinn mótmælalaust, En hjer
fór á anrian veg. Það er eins og
útiendingarnir, sem að mestu lcyti
ráða atkvæðum f þessu kjördæmi
— mest fslendingar og nokkuð af
Galisfumönnum, Þjóðverjum og
Svfum — hafi ekki ennþá dregið
svo mikið í sig af þjöðarvenjunum
hjer, að þeir gleypi æfiniega við
gullinu og lítilsvirði sóina sinn,
Þeir eru til með að ganga f ber-
högg við tízkuna, og gjörðu það
líka f þetta skifti, svo greinilega,
að það eru Ifkur til, að enginn póli-
tiskur flokkur verði svo vogaður,
að láta kosningar hjer fara fram á
eftir kosnirigum annarstaðar, með
þvf augnamiði að láta þessa út-
lendinga falla fram á fótskör þess
flokks, sem náð hefir völdum, Úr-
slit kosningarinnar eru bein mót-
mæli móti þeirri ókurteisi og þvf
órjcttlæti, sem beitt hefir vcrið við
þctta kjördæmi nú í þrjú kjörtfma-
bi) hvert á eftir öðrum. með þvf
að gjöra kosninguna hjer að auka-
kosningu, og þannig sama sem
segja mönnum hvernig þeir eigi
að greiða atkvæðið sitt.
flokkamál höfðu hjer Iftið að segja,
þó þeim væri töluvert hampað á
stundum. Það var ein hugsun
sem aðallcga rjeð úrslitunum, og
hún var sú, að sýna að kjósend-
urnir væru á pólitiska vfsu hús-
bændwr sfns kjördæmis, en ekki
ginningarfífl neins flokks. Flokks-
fylgið hefir auðvitað ráðið nokkuð
hjá sumum, en samt er það víst,
að það stóð í þetta skifti á veikari
fótum en nokkru sinni áður, bæði
vegna aðferðar þeirrar sem nú var
endurtekin f þriðja sinn í sambandi
við þessa kosningu, og eins vegna
þess, að mönnum með óháðar skoð-
anir fjölgar nú óðum hjer um slóð-
Það er óhætt að fullyrða að ó-
háðu mennirnir hjer um slóðiráttu
stærstan þátt, bæði í þvf að það
varð kosning í kjördæminu, og
eins f því, hvernig kosningin fór.
Þeir sem standa næstir Baldri,
höfðu ákveðið með sjálfum sjer, að
Baldursmanna hreyfingarinn-
a r skyldi verða vart í þessurn
kosningum, og þó þeim væri
það Ijóst. að þeir híifðu ekki sama
tækifæri og þingmannsefni þess
flokks scm vann aðalkosningarnar,
ásettu þeir sjer, að það skyldu
samt verða kosningar hjer, ef ekki
til annars, þá þó til þess, að mót-
mæla þeim ójöfnuði, sem hafður
væri f frammi við kjördæmið. Eft-
ir að það var orðið Ijóst, að stjórn-
in var komin að, biðu Baldurs-
menn eftir að fá vissu fyri því,
hvort Sigtryggur Jónasson ætlaði
að sækja cða ekki. Sú vissa þótti
nokkurnveginn fengin, þegar hann
gjörði yfidýsinguna f 7, númeri
Baldurs, enda þótt hún væri að
orðum til ekki beinlfnis bindandi;
og þegar sú vissa var fengin, var
þeim það fyrst ljóst, að ekki var
þörf á að gjöra út neina fleiri til
þess, að það yrði að verða kosn-
ing. Hefði Sigtryggur Jónasson
dregið sig til baka, eins og for-
mcnn Liberalflokksins áreiðanlcga
ætluðust til að hann gjörði, ef
flokkur þeirra yrði undir við aðal-
kosningarnar, hefði jeg látið út-
nefna mig, cf enginn annar hefði
til þess fengizt, svo það skyldi þó
verða kosning til að mótmæla ó
jöfnuðinum, sem hafður var f
frammi við menn, úr þvf það
var sýnilcga ekki hægt, að gróður-
setja nokkurt umbóta frælorn hjá
stjórnarflokknum á annan hátt.
En svo þurfti þess ekki við, því
Mr. Jónasson ákvað að sækja, og
mun óhætt að fullyrða, að það hafi
ekki að eins verið fyrir áeggjan
kunningja hans hjer, sem telja sig
með Liberalflokknum, heldureinn-
ig fyrir það loftslag, sem skapað-
ist í kringum óháðu mennina, bæði
hjer á Gimli og annarstaðar, sjer-
staklega í sambandi við það atriði,
að kosningin hjer væri gjörð að
aukakosningu. Að minnsta kosti
mun það vfst, að ekki hafi það
veriðfyrir áeggjanir hinna eiginlegu
forsprakka Liberalflokksins f Wpg,
að hann afrjeð að sækja; og því
til stuðnings má meðal annars
benda á það, að sjálft íslenzka Li-
beralflokksblaðið L Ö G B E R G
þagði eins og múlbundinn hundur,
þegar maður skyldi ætla að Sig-
tryggi Jónassyni hefði legið sem
mest á hjálp þess. Og að lokum
fór það þá svo, að allt það sem
nokkurt blað Iagði honum til liðs,
var cin grein í Baldri. Sú grein,
ásamt þvf sem aðrir Baldursmenn
sðgðu, hafði vitanlega sfna þýð-
ingu, ekki sízt fyrir það, að hún
var ekki rituð til þess að gylla
flokksmál Liberala, hcldur til þess
að koma því til leiðar, að stjórnin
skyldi fá að vita, að hún hefði
framið þá synd gegn þessu kjör-
dæmi, sem ekki mætti fyrirgefa,
og sem ekki mætti fremja f annað
sinn. Hvað flokkunum viðvíknr,
þá er hvorugur mjer kær, og það
er svo Iftið gefandi á milli þeirra,
þegar öllu er á botninn hvolft, að
það er varla þess virði að gjöra
rollu út af þvf; enda voru það ekki
algeng fiokksmál, sem riðu af
baggamuninn f þessari kosningu,
heldur vaxandi krðfur manna til
pólitisks jafnrjettis — kröfur, sem
f þessu kjördæmi eiga meira rót
sfna að rekja til þeirra, sem hafa
raðað sjer f kringum Baldur, held-
ur en nokkurra annara. Það
fylgdust náttúrlega ekki allir Bald-
ursmenn að í þcssum kosningum,
frekar en vænta mátti, en meiri
hluti 'hinna 98 hluthafa Gimli-
prentfjelagsins, sem flestir eru
innan kjördæmisms, ásamt mörg-
um vinum blaðsins, urðu óefað
samtaka. Og það er óhætt að
staðhæfa, að eins og nú standa
sakir hjer, getur hvorugur póli-
tiski flokkurinn unnið þetta kjör-
dæmi með þá menn á móti sjer,
sem að rjettu lagi mega teljast
Baldursmenn — bæði sem hlut-
hafar og stuðningsmenn blaðsins á
annan hátt,—nema þá með þvf,að
flokkarnir sameinuðu sig á móti
þeim.
Þegar á allt er litið, er það mjög
mikið vafamál hvort maður á held-
ur að segja um þessa kosningu, að
óháðu mennirnir í þessu kjördæmi
hafi unnið hana með hjálp Liber-
alanna, eða Liberalar unnið hana
með hjálp óháðu mannanna; og
það er enda dálftið vafasamt hvort
Sigtryggur Jónasson á heldur að
teljast með hinum óháðu, eða í
flokki Liberala. Fyrst og fremst
lítur út fyrir, að fiestir ráðanautar
Liberalflokksins í Winnipeg, hafi
verið hættir að skoða hann sem
góðan og gildan stallbróður, þó
hann fengi að bera flokksmerkið f
þetta sinn, eðlilega af því cngintr
annar treystist til þess ; ogað hinu
leytinu Ijet íslenzka málgagnið
Liberalflokksins, Lögberg, kosn-
inguna afskiftalausa, eins og hún
kæmi flokknum ekkert við, slfkt
er dágóð sönnun fyrir þvf, að það
sje dálftið vafasamt hvar Sigtr,
Jónasson eigi að rjettu lagi heima
f pólitiskim skilningi. Það, að
ýmsir alkunnir Liberalar ofan að,
t. d. W. H. Pau son, C. B.Juli-
us, A. Bardal, Sigurjón Sigurðs-
son, Chr. Ólafsson o. fl., lffgðu
honum lið eftir að komið var svo
langt út í strfðið, að ekki var hægt
að draga sig til baka með sæmd,
sannar lítið um flokksfylgi Sigtr.
Jónassonar, þvf þetta eru allt per-
sónulegir kunningjar hans, eða
annara, sem hafa verið stuðnings-
menn hans, og þeir mundu hafa
lagt honum lið undir <>llum kring-
umstæðum. En hvað sem annars
er um það að segja, hvar Sigtr.
Jónasson eigi að teljast nú f póli-
tisku tilliti, þá cr það eitt vfst, að
hann stenclur að sumu leyti fjær
Liberalflokknum, en hann hefir
áður staðið, og um leið nær Bald-
ursmöunum. Hv >rt sú afstaða
getur haldizt til lengdar, getur að
eins tfminn leitt f Ijós. Það hefir
frá byrjun verið tilgangur þeirra,
sem mest hafa lagt f sölurnar fyrir
Baldur, að reyna að innlima ýms-
ar umbótahugmyndir inn í pöiítik
þessa lands, annaðhvort með Bald-
ursmenn scm sjerstakan hóp, með
sfnum erindreka, eða þá f gegnum
áhrif á hina pólitisku flokkana.
meðan bolmagn umbótaflokksins
væri ekki nægilegt til að bjóða
hinum byrginn. Fyrir mitt leyti
er mjer nokkurnveginn sama í
gegnum hvorn fiokkinn unnið er,
efáannað borð þarf að vinna f
gegnum flokkana, og hið sama
munu fleiri segja, því á rnilli þairra
er f rauninni mjög lftið gefandi,
eftir þvf að dæma sem saga þeirra
sýnir að undanförnu,
Conservativfiokkurinn hefir allt
af haft opið tækifæri til að fá lið-
veizlu hjá mörgum Baldursmönn-
um að minnsta kosti, ef hann hefði
viljað ganga inri á að gefa umbóta-
kröfum þeirra og umbótaviðleitni,
nokkurn verulegan og merkjanleg-
an gaum, en því hefir hann ekki
sý;it sig í, og afleiðingm er sú,
sem allir vita nú. Þetta þarf ekki
að vera neitt leyndarmál. Blað-
stofnun þessi er ekki gróðafyrir-
tæki, heldur umbótastofnun, og
hún leggur sitt pund þeim megin
sem hún álftur að mannrjettindurn
fólksins sje heillav-ænast, og ef
Conservativflokkurinn hefði unnið
til þess, aðfáþá liðveizlu sem blað-
ið gat veitt, þá hefði hann fengið
hana. En hann hjelt sýnilega að
liðveizlan fengist viðstöðulaust, þó
flokksyfirganginum væri haldið á-
fram, og svo var þá að halda á-
fram eftir flokksins lögum.
Máske hafa nú bæði Conserva-
tivar og Liberv-Iar áttað sig á þvf,
að það væri að vaxa upp í þessu
kjördæmi hugsunarháttur, scm er
að gjöra menn að lakari flokks-
mönnum, en menn hafa bingað til
vcrið, f orðsins gfJmlu merkingu ;
og máske eykst nú þeim Baldurs-
mönnum hugur, sem áður hafa
verið í vafa um, að nokkurntíma
yrði hægi að k'oma í framkvæmd
þeim stjórnmálaumbótum, sem
blaðið hefir verið að benda á. Það
gengur að lfkindum örðugt að ryðja
þeim braut, meðan vinna verður f
gcgnum flokkana, en takast má
það að nokkru samt.
Allir sannir mannvinir hrósa
happi yfirúrslitum kosningarinnar,
ekki að sjálfsögðu fyrir það, að B.
L. Baldwinson tapaði sæti sfnu,
nje htldur af áhuga fyrir þvf, að
Liberalflokkurinn ynni, heldur fyr-
ir það.að kjósendur þessa kjördæm-
is sönnuðu mcð þeim.að þeir höfðu
dáð til að hefjast handa móti þeim
órjetti, sem báðir flokkar hafa að
undanförnu sýnt þvf. Þessi kosn-
ing á vfst varla sinn Ifka í þcssu
landi, og ef það er annars unnt að
koma fjöldanum f þessu landi til
að athuga pólitisk mál, öðruvfsi en
frá sjónarmiði steinblindra flokks-
Pólitisk