Baldur - 23.03.1907, Blaðsíða 4

4
BALDUR, 23. marz Í907.
Frá 3, s.
heildsöluverði. Hann kaupirverk-
færi, matvöru og klæðnað hjá smá-
salanum. Hann selur varning
sinn til umbcðsmanna, eða heild-
sölumanna, og þá auðvitað með
heildsöluverði. Kaupmennirnir
kvarta stundum um, að það sje
örðugt fyrir sig að lifa á verzlun
sinni, þó þeir hafi sig alla við,
Hvernig fer bðndinn að því að
brjótast áfram, þráttfyrir sínavan-
kunnáttu, Að jafnaði vita bænd-
ur svo lftið um markaðsverð á
varningi, að kaupmenn geta haft
þá f hendi sjer. H\ er er lækrring-
in ? Hún er f stuttu máli sú, að
bandurnir eigi f sameiningu
sláturhús, kæliflefa, baðm-
ullarvjelar, 'vöruhús fyrir bænda-
varning, kornhlöður, hveitimillur,
gripakvíar, smjörgjurðarhús, osta-
gjörðarhús og klæðaverkstæði,*eða
þúr fá aldrdi það sem þeim ber.
Varningurinn verður að vera und-
ir umsjón bændanna, þangað til
hann fer f hendur ncytandanna.
Þegar bóndinn selur hveitið sitt
malað, þegar hann selur ullina sína
í tilbúnum fatnaði, og annan varn-
íng á líkan hátt, þá er hægt að
minnka framleiðslu og útbýtir.gar-
kostnaðinn nærri um helming.
Bóndinn græðir á þvf, ogneytand-
jnn þarf ekki að borga eins mikið
og áður fyrir það, sem hann þarf
að kaupa, en varningurinn batnar.
Þetta er nú samt að eins önnur
hliðin á viðsk/iftunum. Með þess-
ari aðferð hefir bóndinn umráð á
þvf sem hann framleiðir. En svo
er bóndinn sjálfur neytandi um
leið og hann er framleiðandi, og
þess vegna yrðu mikil viðskifti
milli hinna ýmsu samvmnufjelaga
bændanna, f hinum ýmsu hlutum
landsins. Ávöxtum verður t. d.
skift fyrir álnavöru, mjöl og kjöt,
og allskonar millifiutningur hlýtur
að eiga sjer stað Með öðrum orð-
um : Það verður að láta samvinnu-
fjelagsskapinn ná yfir innkaup fyr-
ir bóndann, eins og útsöluna. Að
eins verkfærakaup bóndans nema
stórri upphæð, og bændur kaupa
venjulega eitt og eitt verkfæri f
senn, og þurfa þvf að borga smá-
söluverð fyrir. En undir cins og
samvinnufjelagsskapur er myndað-
ur, geta þeir keypt mörg áhiíld f
einu, og þurfa þvf ekki að borga
meira en heildsöluverð fyrir, sem
oftast má reikna 25—40% minna
en smásöluverðið.
Vjer höfum þráfaldlega sjeð
hundrað bændur eða meira á torg-
inu f einu, alla keppandi um það
að koma varningi sfnum út, og
bjóðandi hann fyrir lægra verð
heldur en sá næsti. Ef þessir
menn hefðu samtök, gætu þeir
féngið gott verð fyrir varninginn,
og látið svo sem fimm menn sjá
um útsöluna, svo að hinir nfutfu
og fimm gætu stundað önnurverk,
En hvernig ættu samvinnufje-
lög bændanna að vcra ? Þau ættu
í byrjuninni að vera smáfjelög, svo
þau væru sem viðráðanlegust, þó
þau yrðu auðvitað ekki eins ábata-
s >m með því móti, þar eð vinnu
kostnaður litla fjelagsins v'rður
tiltölulega hærri heldur en stóra
fjelagsins. Þegar menn eru svo
búnir að læra að meðhöndla smá-
fjelögin, geta menn farið að steypa
upp úr þeim stærri og víðtækari
fjelagsskap.
Samvinnufjelagssskapurinn er
þegar búinn að ná viðurkenningu.
Það tilheyra þeim fjelögum nú sem
næst 1,000,000 manna hjer í A-
meiíku, ekki af pólitiskum ástæð-
um, heldurtii að bæta fjárhag sinn;
það er þess vegna að það er svo
lítið veður gjört út af mynd-
un svona fjelaga. Það eru nú til
um 700 kornhlöður sem samvinnu-
fjelög bændanna eiga, og ein þeirra,
sú f Ruthven, Iowa, gaf bændun-
um í árságóða meira en fimm sinn-
um það, sem það kostaði að byggja
hana. Samvinnufjelag, sem bænda-
konur f Ruthven stofnuðu, gjörði
það að verkum, að þær fengu fimm
centum meira fyrir eggjatylftina
en áður; og líkar sögur rná segja
um önnur samvinnufjelög. Fyrir
samvinnufjelagsskapinngetur fram-
leiðandinn grætt, og neytandinn
þó fengið varninginn með lægra
verði, heldur en þegar viðskiftin
ganga í gegnum hina algengu
verzlunarmiðla.
Lífsábyrgð vcrkamannsins kostar
oftast nærri helmingi meira heldur
en lífsábyrgð þeirra, sem lifaísæl-
Iffi af sveita verkamannsins. Þann
ig fær ekki verkamaðurinn einung-
is minna kaup en sá ríki, heldur
borgar hann einnig meira. Þegar
verkamennirnir vitkast, greiðaþeir
atkvæði sín með það fyrir augun-
um, að sá fái mest kaupið sem
mest hefir erfiðið, eða hættuleg-
ustu vinnuna. Þangað til þeir
verða nógu vitrir til að gjöra það,
halda þeir áfram að vinna fyrir
dagkaupi, sem oftast nemurminna
en það sem rfkismennirnir eyða
fyrir vindla á hverjúm degi. Hvf-
líkt happ að geta fiegið þetta fólk,
Sem ekki hefir rænu á að greiða at-
kvæði með sjálfs sfns hagsmunum.
Rfkismennirnir kunna það betur.
Þeir greiða atkvæði með þeim scm
hjálpa þeim til að lifa áhyggjulaus-
ir af vinnu verkalýðsins.
Appeal to Reason.
Eitt svolftið afstyrmi hjcrna f
grcnndinni,"em telursjer þsðsjer-
staklega til gildis að hann sje
“rjett-trúaður“, að þvf cr kallað
er, ljet þess nýlega gctið, að það
ætti að varast að setja Únftara f
opinber crnbætti. Þetta ætti að
verða honum töluverð hjálp á dóms-
degi. Manni getur ekki annað en
| dottið í hug f svona sambkndi
þessi orð eftir Robert Ingersoll :
i “Þeir sem hafa smæsta sál, eru
j vetijulega áfjáðastir með að troða
j henni inn f himnarfki“. Það geng-
i ur stundum fram af manni hvern-
!
j ig ósjálfbjarga tuskur geta talað,
| þó þær geti ekkert framkvæmt,
; uema eítrað loftið f kringum sig.
j En eplið getur ekki fallið langt frá
| eikinni. Arminginn- er ætíð rciðu-
^ búinn tijað þiggja, cn Iaunin verða
auðvitað aumingjans laun. Máske
ætti maður að láta sjer hvininn frá
honum um eyru þjóta, án þess að
sinna honum, Máske ætti maður
að afsaka hann með þvf, að hann
væri armingi hjer á jörð, sem vildi
verða engill í himnaríki, og loí'a
honum svo að fara leiðar sinnar
upp eða niður; en af þvf arming-
inn getur stundum orðið að manni,
ef honum er vfsuðleiðin, og afþví
hann situr við sarna mannfjelags-
borð og aðrir, er það stundum
vafasamt hvort vægðin á rjett á
sjer. Svona hleypidómaslúður
sýnir máske trúarbragðalegan á-
huga af sjerstöku tagi, en það sýn-
ir ekki menningu, nje snefil af
mannfjelagslegri umhyggjusemi.
Hjer á Gimli og f grenndinni hafa
flest vandasömustu og fyrirhafnar-
mestu verkin, sem unnin hafa ver-
ið f sambandi við mestu framfara-
mál þessa pláss, lent á mönnum úr
hópi Únftara, svo að það virðist
ganga furðu næst, að heyra annan
eins þvætting einsog það,að þetta
mannfjelag ætti að varast að setja
þá í opinber embætti.
E. Ó.
^)g vel mega íslendingar vita
það, að stórum hafa þeir við þetta
vaxið í áliti allra fylkisbúa, jafnt
þeirra, er fylgja frjálslynda flokkn-
um sem afturhaldsmönnum“, seg-
ir Lögberg í ummælunum um
ko"ninguna hjer. Var það ekki
stór furða að þeir skyldi vaxa f á-
liti hjá ‘frjálslynda' flokknum, við
að kjósa mann sem sá flokkur tel-
ur sjer ? Mann hefði lfkléga rennt
grun í það þó Lögberg hefði alveg
þagað. En hvað það snertir að
þeir hafi vaxið f áliti hjá hinum
afturhaldsflokknum, þá er það allt
vafasamara. Að þeir (Islendingar)
hafi kornið báðum flokkum til að
hafa annað álit á sjer en áður, er
vfst fullkominn sannleikur, en að
þeir hafi vaxið f áliti þeirra, sem
ósigurinn biðu, er varla boðlegur
rjettur nema í dýrtfð, því það væri
sama sem að segja, að þeir sem
töpuðu, játuðu, að þeir hefðu haft
vondan málstað, og að fólkið hefði
gjört vel f að láta sig tapa. . Þvf-
líku eðallyndi hefir maður hvorki
átt að venjast hjá frjálslynda aftur-
haldsflokknum, eða afturhalds
frjálslynda flokknum, Menn vaxa
ekki í áliti hjá þeim, nema menn
falli fram og tilbiðji þá. Hitt er
annað mál, að flokkarnir geti orðið
smeykir við þá sem óhlýðnast.
E. Ó.
; Þegar kapftalistarnir gjöralög, eru
; þau gjörð f þágu kapftalistans.
Þegar konungar og aðalsmenn
gjöra lög, eru þau gjörð f þágu
| konunga og aðalsmanna.
Þcgar kyrkjan gjörir lög, eru þau
! glörð f þágu kyrkjunnar.
| Fólkið fær aldrei lög scm bæta
hag þess, fyr en það sjálft býr þau
I til. — Geturðu komið þessu í höf-
uðið ú þjer ?
App. to Reas,
“MOTSAGNIR
BIBLIGNNAR“
eru til sölu hjá undirrituðum.
Verð 25 cts.
E. ÓLAFSSON.
Gimli -- Man.
Eftirfylgjandi menn eru um-
boðsmenn Baldurs, og geta
þeir, sem eiga hægra með
að ná til þeirra manna heldui
en til skritstofu blaðsins, af-
hent þeim borgun fyrir blaðið og
áskriftir fyrir því. Það er ekkert
bundið við það, að snúa sjer að
þeim, sem er til nefndur fyrir það
pósthjerað, sem maður á heima í.
Aðstoðarmenn Baldurs fara ekki í
neinn matning hver við annan í
þeim sökum:
Jóhannes Grfmólfsson - Hecla.
Sveinn Þorvaldsson - - Icel. River
Stefán Guðmundsson - Ardal.
Sigfús Sveinsson - - - Framnes.
Sigurður G Nordal - - Geysir.
Finnbogi Finnbogas.- Arnes.
Guðlaúgur Magnúss, - Nes.
Ól. Jóh. Ólafsson----- Selkirk.
Sigmundur M. Long - Winnipeg.
Sveinn G. Northfield- Edinburg.
Magnús Bjarnason------Marshland
Magnús Tait-------- - - Sinclair.
Björn Jónsson........Westfold.
Pjetur Bjarnason - - - - Otto.
Helgi F. Oddson - - - Coid Springs
Jón Sigurðsson........Mary Hill.
Inginmndur Erlendss. - Narrows.
Freeman Freemans. - - Brandon.
Guðmundur Ólafsson - Tantallon.
Stephan G.Stephanss. - Markerviiis
Hans Hansson. - - Blaine, Wash.
Chr. Benson. - - - Pcint Roberts
TIL SÖLU.
Bújörð með öllu tilheyrandi ná-
lægt Geysir P. O., og sömuleiðis
lönd f nánd við Gimli.
E. ÓLAFSSON,
Skrifstofa Baldurs.
Marz 1907.
s. M. Þ. M. F. F. 1 L. 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 i5 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31
Tunglkomur.
Síðasta kv. 7. kl. 2, 13 m. ’
Nýtt t. 13. kl. 11, 36 m.
Fyrsta kv. 21. kl. 6, 41 m.
Fullt t. 29. kl. 1, 1S m.
ÁGRIP AF HEIMILISRJETT-
ARREGLUGJÖRÐ FYRIR
CANADA-NORÐVESTUR-
LANDIÐ.
J>ær ’sectionir1 í Manitoba, Sas-
katchewan og Alberta, sem
númeraðar eru með jöfnum tölum,
og tilheyra Döminion stjórninni
(að undanskildum 8 og 26 og öðru
Iandi,sem er setttil sfðu),eru á boð-
stólum sem heimillsrjettarlönd
handa hverjum (karli eða konu),
sem hefir fjölskyldu fyrir að sjá,
og handa hverjum karlmanni, sem
hefir fjölskyldu fyrir að sjá, og
handahverjum karlmanni sém eryfir
18 ára að aldri; 160 ekrur eða %
úr ’section1 er á baðstólum fyrir
hvern um sig.
Menn verða sjálfir að skrifa sig
fyrir þvf landi, sem þeir vilja fá, f
landstökustofu stjórnarinnar, í þvf
hjeraði scm landið er í.
Sá sem sækir um heimihsrjett-
arland getur uppfylgt ábýlis-
skylduna á þrennan hátt:
1. Með þvf að búa f 6 mánuði
á landinu á hverju ári í þrjú ár, og
gjöra umbcetur á því.
2. Með þvf að halda til hjá
föður (eða móður, ef faðirinn er
dauður), sem býr á iandi skammt
frá heimilisrjettarlandi umsækjand-
ans.
GIMLI.
MAN
^ T, #
f I lie *
£ SELKIRK #
} LAND & IN- J
j VcSTMENT t
CO.LTD. I
i
51
sieiilíecxiemk:,
MAHITOBA.
* VERZLAR MEÐ
\ FASTEIGNIR: HÚS
^ OG LÖND, í BCEJUM
OG ÚT í BYGGÐUM. f
f ELDSÁBYRGÐ, é
& LÍFSÁBYRGÐ
Jjj OG J
PENINGAR TIL LÁNS.
! * X1 A GEMMEL,
Xi-
3. Með þvf að búa á landi,
sem umsækjandinn á sjálfur 1 nánd
við heimilisrjettarlandið sem hann
er að sækja um.
Sex mánaða skriflegan fyrirvara
þurfa menn að gefa Commissioner
of D uninion lands í Ottawa um
að þeir vilji fá eignarbrjef fyrir
heimilisrjettarlandi
w. w. CORY,
Deputy of the Minister of iie Interior
60 YEARS*
EXPERIENCE
Trade WIarks
Designs
COPVRIGHTS &C.
AnyonG flencllng a Bketcli nnd deacrinUon nmy
quíckly ascertain onr oi>inion free whethcr an
invention io probably paientable. rommunica-
tiona fltrictly confldentíal. HANDB00K on Patents
Bent free. Oldeat agency for Becuring patents.
Patents taken througli Munn & Co. recelve
BpecAal notice, without chnrge, in the
Scictttific Jfiíierican*
A handsnmely illiintrated weekly. I.nrKeat clr-
culathm ut 1111 r sclentlflc lournal. Terms, a
fournionths.il. Soldbyall newstlealers.
I 361Broadivay, Up.vj Ynrk
'hi
T)r. O. Stephemen■
643 Ross St.
WINNIPEG, MAN.
%

Telefón nr. 1498.
«íi