Baldur - 26.04.1907, Page 3

BALDÖR, 26. apríl 1907.
3
berst fyrir þvf, sem hún finnur að
líf hennar liggur við. Og fáninn
er merki sóknar og varnar f þess-
ari baráttu. Fáninn er borinn í
brjóstfylkingu, um hann safnast
allt sem veit fram, vonin, áræðið
og karlmennskan. Flóttamenn
hafa aldrei fána á lofti. Fáninn
er þvf helgur dómur þjóðarinnar,
einskonar sáttmálsörk, sem geym-
ir lögmálstöflur hennar. Þar eru
rituð öll þau boðorð, sem þjóðin
verður að hlýða, ef hún á að verða
langlff í landinu.
En þá er auðsætt, að sami fán-
inn getur ekki verið viðunandi
tákn tveggja frjálsra þjóða. Engar
tvær þjóðir eiga að ðllu leyti sömu
sögu, sama markmið og sömu von-
ir. Þess vegna geta þær ekki að
rjettu átt fán'a saman.
Jeg ímynda mjer nú, að flestir
játi þetta f orði kveðnu, en hinu
gæti jegtrúað, að einhverjir scgðu
sem svo : Þjóðin getur ve! verið
sjálfstæð f raun og veru, þó hún
eigi' ekkert sjerstakt tákn þess.
Aðalatriðið er að vera sjálfstæð
þjóð. Hitt gjörir minna til um
táknið. Það er ekki annað en
f o r m.
En slfkt er hin versta fjarstæða;
það er jafn mikil fjarstæða eins og
að segja, að manni mætti á sama
standa, hvort hann væri nefndur
sfnu rjctta nafni eða honum væri
alltaf f daglegu tali slengt saman
við annan mann. Nafn mannsins
er ekki annað en tákn hans, Karl
Karlsson t, d. táknar alveg sjer-
stakan mann. Hann gengur undir
þvf nafni og ábyrgist þau verk,
sem hann vinnur undir þvf nafni.
Auðvitað er maðurinn út af fyrir
sig hinn sami, þó nafnið breytist.
En mundi t. d. Karli Karlssyni
ekki þykja sjer óvirðing sýnd, ef
honum væri alltaf slengt saman
við Hrólf Hrójfsson ? Mundi hann
kurina þvf vel að vera þannig
bendlaður við þá klæki, sem sá
Hrólfur kynni að hafa f frammi,
eða mundi hann vilja taka við því
lofi, sem Hrólfur ætti, en hann
ekki ? Ef hann ljeti sjer slfkt
nægja, þá teldi jeg hann mesta
aula og lftilmenni. Sá sem vill
ganga undir röngu nafni, sá scm
lætur sjer lynda, að honum sjeu
eignuð annara verk, ill eða góð, og
að öðrum sje þakkað eða kennt
það, sem hann gjörir, hefir enga
sómatilfinningu, hann er sneyddur
sannleiksást, þeirri dyggð, sem er
undirrót al!s þess, sem drengileg-
ast er og helgast f manneðlinu.
Að láta sig engu skifta þótt hlut-
irnir sje nefndir röngu nafni, leið-
ir óhjákvæmilega til hins, að láta
sjer á sama standa um rjett og
rangt. Röng nafngift er fyrsta
boðorð f iögmáli lyginnar.
En hjer ber að sama brunni,
hvort hcldur er um einstakan mann
eða einstaka þjóð að ræða. Þjóðar
nafnið táknar þjóðina á sama hátt
og mannsnafnið táknar manninn. I
En fáninn er fangamark þjóðarir.n-
ar, skrifað þjóðlitum hcnnar. Sje
það ósamboðið manni að láta
bendla sig við nafn, sem hann á
ekki, og gjöra þannig einn af
tveimur, þá er það ósamboðið þjóð,
sem þykist vera sjerstök og sjálf-
stæð þjóð, að sitja eða sigla undir
fána annarar þjóðar, þvf að það er
að segja rangt til nafns síns, ættar
og eðlis.
Þegar vjer erum spurðir að þvf
erlendis, hvort vjer sjeum Danir,
þá segjum vjer óhikað: “Nei,
vjer erum íslendingar“. Ef vjer
höfum rjett til þcss — og hver
þorir að bera brigður á það ? — þá
höfum vjer líka rjett til að fá sjer-
stakan fána, viðurkenndan af öðr-
um þjóðum.
Enginn ætti þvf að láta sjer til
hugar koma, að það sje sprottið af
óvild gegn Dönum, að vjer viljum
hafa sjerstakarí fána. Ekki er það
heldur fyrir þá sök, að oss þyki
ekki fáni þeirra fagur. Flestir
munu sammála um það, að naum-
ast getur fegri fána en “Danne-
brog". Hitt vitum vjer lfka, að
undir þeim fána Isitur og siglir ein
hin virðingarvcrðasta þjóð. Og það
vona jeg að aldrei hendi oss f bar-
áttunni fyrir fána vorum, að fara
óvirðingarorðum um hinn danska
fána og þjóð þá, sem hann táknar.
Nei, vjer viljum hafa sjerstakan
fána fyrir þá sök, að vjer viljum
vera og heita íslendingar; vjer
viljum segja öllum heiminum satt
til nafns vors, ættar og eðlis.
Og svo er annað. Vjer viljum
eiga fána til þcss að tengja við
hann vitundina um allt það sem
oss er heilagt í eðli og sögu lands
og þjóðar. Vjer viljum skrifa í
þann fána allar vonir vorar um
fagra framtíð þjóðarinnar, hverja
drengilega hugsjón, sem vakir f
huga sona hennar og dætra. Vjer
getum ekki skrifað þetta í fána
neinnar annarar þjóðar, og vjer
viljum það ekki heldur.
Einn mikilsvirtur maður, sem
jeg talaði við um fánann, sagði, að
fáninn þyrfti helzt að eiga sfna
sögu ti! þess að verða þjóðinni kær.
Þessi fáni, sem vjer nú viljum
hefja, ásjer enn að vfsu engasögu.
Enn þá hefir hann aldrei blaktað á
stöng, enn þá hefir hann aldrei
verið borinn f fylkingu, hann hefir
aldrei f orustu komið og engum
hefir blætt undir honum. Fánar
margraannara þjóða hafa herfrægð
að baki sjer. Þeir eru eins og
garnlar strfðshetjur með mörg ör f
andliti og hermannsins harða svip.
En þeir hafa misst sakleysi æsk-
unnar, undirþeim hafa lfka illvirki
verið unninn.
En þessi fáni er saklaus eins og
barnið f reifum. Engin þjóð, sem
sjer hann, getur tengt við hann
neinar illar endurminningar. Þessi
fftni er hreinasti fáni heimsins, f
hann er ekkert illt skrifað.
Það erum vjer og eftirkomend-
ur vorir í þessu landi, sem eiguna
að gjöra þenna fána frægan. Vort
eraðskapa honum frægð oggengi,
og framtfð hans á að geta orðið
því fegri, þar sem engar fortíðar-
syndir fylgja honum úr garði. Nú
er hann merki vonarinnar, síðar
verðnr hann merki frægðarinnar.
Hann á að verða tákn þeirrar
þjóðar, sem að vfsu e>' ein minnsta
þjóð heimsins, en hefir þó Iífs-
magn, vit og vilja til að lifa sfnu
lffi, og koma f framkvæmd sínum
sjerstöku hugsjónum. Jeg veit
það vel, að margir halda að stór-
þjóðirnar einargeti unnið stórvirki,
en sagan mótmælir þvf. Frá smá-
þjóðunum hefir heimurinn marg-
oft fengið yngjunarafl og svo mun
enn verða. Einhvern tíma kemur
sá tfmi, að þjóðirnar verða ekki
vegnar eftir höfðatölu eða þunga
holdsins, eins og kjöt á búðarvog,
heldur eftir andanum sem f þeim
býr. Ósjálfrátt viku dyraverðirn-
ir í höllu Noregskonunganna, Har-
alds og Magnúsar, fyrir Arnóri
jarlaskáldi. “Gefið rúm skáldi
konunga!“ sagði hann, og hirð-
mennirnir fundu, að hann talaði
eins og sá sem vald hafði — því
hann hafði ódauðlegt kvæði að
flytja. Og enn mun Islendingum
verða gefið rúm, hvenær sem þeir
hafa ódauðleg erindi mannvits og
drengskapar með höndum.
Mcð þetta mark fyrir augum
viljum vjer hefja þennan fáría.
Enginn getur bannað einstökum
mönnum eða fjelögum f landi hjer
að draga hann á stöng, hvenær
sem þeir sjálfir vilja. Það eigum
vjer að gjöra, og þar eiga ailar
stjettii manna að taka höndum
saman.
Áður fyrri saumuðu konur merki
og gáfu þeim sem þær unnu. Jeg
vona að íslenzkar konur taki upp
þann sið. Jeg vona að á hverri
þjóð'nátfð fái íslcnzkar mæður börn-
um sfnum þennan fána í hönd til
að bera hann f fylkingu.
Hjerna um daginn sáu menn
undarlega sýn. Það var ljós úti á
höfninni. Það leiðyfir höfnina um
hábjartan daginn furðu skært og
einkennilegt. Enginn vi?si af
hverju það kom, og jeg held það
sje óráðin gáta enn. Jeg sá það
ekki. En jeg sá aðra sýn. Jeg sá
þennan fána á ferð uin landið.
Borinn af ósýnilegum höndum
kom hann fyrir 'nvers manns dyr,
og staðnæmdist þar um stund.
Og fánann bar að garði auðugs
manns, og maðurinn gekk til dyra
og allt hans heimafóik. Og jeg
heyrði þennan mann halda langa
tölu. Hann sagði, að fáninn væri
að vfsu fagur, hann munái að lfk-
indum hefja hann á stöng einhvern
tfma seinna — þegar sjer þætti
tfmi til kominn. Hann kvaðst
virða mikils allar þjóðlegar hug-
sjónir—ef sjer þætti þær tfma-
bærar, en vjer ættum ekki að
hugsa um þær — fyrst um sinn,
það væri engin þörf á þeim f bráð-
ina. Hann vonaði samt, að hann
gæti orðið með — einhvcrn tfma
— seinna — ef guð lofaði honum
að lifa. — Og maðuritin varð
minni og minni með hverju orði,
þangað til hann hvarf alveg. Þá
kom maður gangandi eftir götunni;
hann gekk boginn og tötralega
klæddur. En þegar hann sá fán-
ann, var eins og leiftri brygði fyr-
ir f augum hans og hann þreif
stöngina og bar fánann hátt. Og
þá sá jeg, að þetta hafði verið á-
gætur konungsson í álögum. Á-
iögin hrundu af honum þegar hann
brá upp fána þjóðar sinnar.
ELDSÁBYRtíÐ og PENINGALAN. i
Þeir sem þurfa að setja hús og aðrar eignir í eldsábyrgð, eða J
fápeningalán út á fasteignir, geta snúið sjer til mín.
EINAR ÓLAFSSON,
Skrifstofu ,,Baldurs,“ GIMLI, MAN.
ÓYIÐJAFNANLEG KJÖRKAUP
Á BÓKUM
framlengd um nokkrar vikurA
30 til ðo prósent afsláttur.
Lesið eftirfylgjandi verðskrá:
Uirele Tom’s Cabin, eftir H. B. Stowe IOC.
Hidden Hand, eftir Mrs. E. D. E. N. Sauthworth io.c.
Self-Made, ,, tvær bækur 150.
Hovv Christianity Began, eftir William Burney ioc..
Advancement of Science, eftir Prof. John Tyndall 15C.
Christianity and Materialism, eftir B. F. Underwood 15.C.
Common Sense, cftir Thomas Paine ISC-
Age of Reason, Kftir Thomas Paine w 15c.
Apostles of Christ, eftir Austm Holyoake 0.5C.
The Atonement, eftir Ch. Bradlaugh 05C.
Blasphemy and the Bible, cftir C. B. Reynolds. 05C.
Career of Religious System, eftir C. B. Waite. 050.
Christian Deity, eftir Ch. Watts , 05c*
Christian Mysteries °5.c*
Christian Scheme of Redemption eftir Ch. Watts; 05C.
Christianity—- eftir D. M. Bennett c 5c.
Daniel in the Lions’ Dæn, eítir D. M. Bennett 05,0;
Giordano Bruno, æfisaga hans, kenningar og píslarvættisdauði 05C.
Last Link in Evolution, eftir Ernst Ilaeckel 05C.
Liberty and Morality, eftir M. D. Convvay 05C.
Passage of the Red Sea, eftir S. E. Todd 05C.
Prophets and Prophesies, eftir John E, Remsburg 05C.
Science and the B.ible. Antagonistic, eftir CJi. Watts. 050.
Science of the Bible Qiþi
Superstition Displayed, eftir William Pitt 05C.
Twelve Apostles,eftir Ch. Bradlaugh 05C.
What did Jesus Tcach ? eftir Ch.. Bradlaugh 05C.
Why don’t God kill the Devil ? eftir M. Babcock loc.
Allar þessar ofantöldu bækur $2.00
Jeg borga póstgjöld til hvaða staðar sem er, 1 Canada eðan.
Bandartkjunum.
PÁLL JÓNSSON,.
65.5 Toronto S.t„ WINNIPEG, MAN.
ivcEXdax
BŒKUR!
HEIMSPEKISLEGS,
VÍSINDALEGS,
STJÓRNFRŒÐISLEGS,
OG TRÚARBRAGÐALEGS
EFNIS.
WHAT IS RELIGION ? Sfð-
asta ræiða Ingersolls. Vcrð icc.
DESIGN ARGUMENT FAL-
ACIES.eftir E. D.Macdonald 25C.
WISDOM OF L.IFE, eftir Arth-
ur Schopenhauer. — Verð 25C.
RITVERK Charlcs Bradlaughs,
með mynd, æfisíigu, og sfigu um
baráttu hans { enska þinginu.
Verð : í skrautbandi - - $1.10
í kápu - - - 500.
FÓRCE AND MATTER : or
Principles of the Natural Order
of the Universe, with a System of
Morality based theron, eftir Prof.
Ludwig Buchner. Með mynd.
Verð: £ bandi - * $110
MEN, WOMEN, AND GODS,
eftir Helen H. Gardener. Með
formála cftir Col. R. G. Ingersoll,
og mynd höfunnarins. Þessi bók
er hin langsnjailasta sem þessi
fræga kotia hefir ritað.
Verð : í bandi $i. 10, f kápu 50C.
PHILOSOPHY of SPIRITUAL-
ISM,
eftir I'rederic R.Marvin. í bandi.
Vei-ð;.....................50C.
PULPIT, PEW.and CRADLE,
eftir Helen H. Gardener. í kápu.
Vcrð: ioc.
God aud My Neiglibour
eftir Robert Blatchford á Eng~.
landi, sem e.r höfundur að v>Merrie.
England,” ,,Britain for British,‘c
o.fl, Bókin er 2QO> bls. á stærð.,
prentuð með skfru letri á góðam
pappfr. Bókin er fram.úTskatanicfc.
vel rituð, eins öll ritverk Robert.
Blatchfords. Verð: f bandi $1.00
t kápu 5oc,
ADAM’S DLARY, eftir Mark
Twajn 0 0
EVE’S DIARY, eftir Mark
Twain $1.00
EXAMIN ATION OF THE
PROPHECIES—Paine 15C-
I Is the God of Jsrael the True God? •
! eftir Israel W. Groh. 15C. .
i
Ritverlí Voltaires:
VOLTAIkEIS ROMA'SCES.
Ný útgáfa f bandi .. $1.50,
Micromegas. í kápu * 250,.
Man of Forty Crowns 250,.
Pocket Theology 250.
Letters on the Christian Religion,,
með myndum af M.de Voltaire.
Francois Rabelais, John Locke,
Peter Bayle, Jean Meslier og
Benediqt Spinoza. 25C.,
Philósophy of History 25C.
Ignorant Philosoplier, wacð mynd-
I um af René Deseartes og Benc~
I dict Spinoza. 2 50.
j Chinese, Catecism 25C...
Sentið pantanir yðar til
PÁLS JÓNSSONAR,.
655 Toronto St.
WINNIPEG, ---- MANÁ