Baldur - 26.08.1908, Blaðsíða 4

B A L D (J R, VI. íir, nr. 18.
stjetta mönnunum mundi fjölga til-
tölulcga hraðara en fólkinu í heild
sinni. Þannig myndi öll vinna
verða dýrari. Hvorttveggja þetta
gæti gcngið f það óendanlega, og
þannig gæti það f fljótu bragði
virzt svo, sem f gegnum menntun
yrði mannfjelagið ver statt en það
hefði áður verið.
Til að verjast þessum afleiðing-
um hafa sumir mælt með evró-
piska fyrirkomulaginu, nefnil. því
fyrirkomulagi, að gjöra undirbún-
ingsmenntun kostnaðarlausa og al-
menna, en að gjöra æðri menntun
torsóttari með auknu kennslugjaldi
og öðrum kostnaði f sambandi við
hana. Það er tvennt sem algjör-
lega mælir á móti slíku fyrirkomu-
lagi: í fyrsta lagi skipar það mann-
fjelaginu í tvær stjettir, er byggj-
ast á atvikum (svo sem ætterni og
þessháttar), frekar en á náttúru-
gáfum og hæfilegleikum. (Það er
þess vegna ranglátt í eðli sfnu).
Og, f öðru lagi veitir það ekki
æðri menntun þeim, sem hefðu
mest gagn af henni og gætu látið
hana verða til mests góðs fyrir
fjöldann. Það er þess vegna ekki
til hagsmuna fyrir mannfjelagið f
heild sinni. Höf. kemst að þeirri
niðurstöðu, að amerfkanska fyrir-
komulagið sje hin eina mennta-
málastefna, sem sje samrýmanleg
rjettlæti og nytsemi. En jafnframt
þvf sjer hann að þvf eru samfara
hættur, sem hann hefir þegar bent
á, ogsem undir núverandi Iðnaðar-
fyrirkomulagi myndu leiða til þess,
að sívaxandi byrðar yrðu lagðar á
iðnaðarstjettirnar, þar til afleiðing-
in yrði varanleg stjettaskifting
(Caste system).
Það er bent á tvær aðferðir til
að komast hjá þessum óæskilegu
aðferðum: fyrst, að stjórnin á-
kveði hvað mikið prestar, lög-
menn og læknar megi setja fyrir
verk sfn. Þessari aðferð kastar
höf. svo strax burt sem ómögu-
legri í framkvæmd. Hin Iækning-
in liggur í fjelagsskipulagi. Skyn-
samlegt og vfðtækt fjelagsskipulag
getur unnið kraftaverk. “Það er
í þessa átt“, segir próf. Elkin, “að
mannkynið ætti að vinna sfna stór-
kostlegustu sigurvinninga, og ná
hinni mestu framför á 20. öldinni“.
Svo snýr hann sjer að fjelagsskipu-
laginu, sem hann segir enn vera f
barndómi sfnum. Frh.
upp rautt og stórt, en að litlum
tfma liðnum er það komið hátt á
loft og þá er það orðið gult og Iftið.
Þó er það sama tunglið og áður.
Sjónhvernngar og skynvillur
trufla eftirtckt okkar. Slíkt getur
ko'mið fyrir alveg heilbrigða menn.
Jeg hefi sjálfur orðið fyrir þvf
Einu sinni heimsótti jeg gamlan
marin sjúkan. Litlu síðar stóð jeg
f forstofunni heima hjá mjer og
Framanprentaðan greinarstúf
hefi jeg tekið upp f blaðið, ekki af
því jeg álfti að hann hafi að inni-
halda nokkra sönnun á móti út-
skýringu andatrúarmanna á hinum
ýmsu andlegu fyrirbrigðum, held-
ur vegna þess, að í henni eru þarf-
legar bendingar til þeirra, sem eru
að fást við ‘rannsóknir' í þessum
efnum, og sem of oft hættir við
að ákveða útkomuna fyrirfram og
LIKKISTUR.
Jeg sendi 1 í k k i s t u r til hvaða 2 3 4 5 6 7 8
»taðar sem erí Manitoba og Norð- 9 IO 11 12 13 14 IS
vesturlandinu, fyrir eins sann- 16 17 18 19 20 21 22
gjarnt verð og nokkur annar. 23 24 25 26 27 28 29
VERÐ: 30 3i Tunglkomur.
var að tala við ráðskonu mfna. Jeg LÁTA svo rannsóknirnar allar miða
Andatrú • og
sinnisveiki.
m
í fjelagi þvf f Khöfn, sem fæst
við sálfræðilegar rannsóknir fSel-
skabet for psykisk Forskning),
hjelt prófessor Friedenreich ný-
lega fyrirlestur um fyrirbrigði
andatrúarmanna og eðlilega skýr-
ingu á þcim. Hann sagði þar
meðal annars:
“Við trúum, af þvf að ‘við sá-
um það með okkar eigin augum*.
En sjónin getur blekkt. Við sjá-
um himininn hvelfast yfir höfðum
okkar bláan og kúlumyndaðan.
En samt er engin blá himinhvelf-
ing til. Við sjáum tunglið rfsa
sá þá sjúklinginn koma fram í dyrn"
ar. Jeg var í engum efa um, að
það væri hann. En það var samt
ekki hann. Og þó gæti jeg gefið
sjálfum mjer fullkomið heilbrigðis-
vottorð.
Heilakviks-skynvillur eru eink-
um algengar hjá kvennfólki. Og
þar er að leita aðalskýringanna á
mörgum af fyrirbrigðum andatrú-
arinnar; þeim, sem fram koma
meðan á andasýningum stendur,
þegar hugirnir eru í æsingu og
taugarnar titra af eftirvæntingu.
Það efu til dæmi um, að hópar
manna verða f einu fyrir sömu
skynvillunni, að heyrn eða sjón
allra blekkist f einu á einn ogsama
hátt. Hitt er algengt, að maður,
sem orðið hefir fyrir sjónhverfing
eða skynvillti, hefir þau áhrif á
aðra, að þeir halda að þeir sjái hið
sama og hann — eðatrúa þvf eftir
á, að þeir hafi sjcð það.
Af rangri eftirtekt og svikulu
minni myndast aðrar eins sögur og
þær, að matborð hafi labbað niður
stiga og þar fram eftir götunum.
Allir vita, að þetta getur ekki átt
sjer stað. Og þegar nánar er eftir
grennslast, kemur það lfka fram,
að enginn hefir sjeð það sjálfur.
Það er alkunnugt, hve mikið
þeim manneskjum, sem sjúkar eru
af heilakviki, eða móðursýki, þyk-
ir f það varið, að benda á einhver
sjerleg og merkileg sjúkdómsein-
kenni á sjálfum sjer, til þess að
draga að sjer eftirtekt annara.
Ung stúlka, menntuð og vönduð
að öllu leyti, tók upp á þvf, að
svelta timunum saman, og vakti
með þvf undrun og ótta foreldra
sinna og Iæknis síns, — þangað
til það komst upp um hana, að hún
hafði mútað næturverði til þess að
kaupa handa sjer vfnarbrauð á
nóttunni.
En svo verðum við líka að taka
‘undirmeðvitundina1 með f reikn-
inginn. Einfalt dæmi um hana er
það, að maður, sem er sokkinn nið-
ur f lestur, hristir flugu af kinn
sjer, án þess reyndar að gefahenni
nokkurn gaum. Framhald þessa
er ósjálfráða skriftin, sem menn
svo sjálfir eigna öndum. Læknir
í Ameríku hefir veitt því eftirtekt
hjá einum af sjúklingum sfnum, að
meðvitund hans er að minnsta
kosti fjórskift, — að í honum búa
að minnsta kosti fjórar verur, hver
annari ólfkar, hver með sfnum eig-
inleikum, og með litlu eða engu
minnis-sambandi hver við aðra.
Fyr á öldum hefði slíkt verið eign-
að áhrifum djöfulsins. Andatrúar-
menn eigna það öndum (framlið-
inna manna). Við hinir eignum
það skifting meðvitundarlífsins“.
— Lögrjetta.
að því, að sanna hina fyrirfram á-
kveðnu niðurstöðu. Mönnum hætt-
ir of mjög við að gjöra of lftið úr
örðugleikunum, sem slfkri rann-
sókn eru samfara, það er að segja,
eigi það að vera sannvfsindaleg
rannsókn, sem nokkuð sje byggj-
andi á fyrir sjálfa þá eða aðra.
Þessi stutta grein ætti að veranóg
til að sannfæra menn um, að þess-
ar rannsóknir eru ekki meðfæri
neinna nema hinna skörpustu sál-
affræðinga og vísindamanna. í
höndum annara verða þær of oft,
ýmist að list sem leikin er í fjár-
gróðaskyni, eða þá að hinni ömur-
legustu hjátrú og draugatrú.
A. E. K.
Nr. 1 $25, nr. 2 $35, nr. 3 $55,
nr. 4 $75, nr. 5 $ 85, nr.6$loo,
nr. 7 $125, nr. 8 $150, nr. 9
$200, nr. 10 $300.
STÆRÐ:
Frá fet til 6]/ fet.
SMÆRRI KISTUR
af mismunandi tegundun og stærð-
um.
A. S. BARDAL.
121 Nena St.
Winnipeg.----Man.
T elefónar:
Skrifstofan 306.
Heimilið 304
MEIRA TIL
LEIÐKJETTINGAR.
Fyrir stuttu var getið um það f
Baldri, að hundur hefði bitið barn
við Wpg Beach og að stolið hefði
verið peningum úr vösum manns
þar. Þessi fregn gaf svo herra J.
Kjærnested tilefni til að rita at-
hugasemd, er birt var í sfðasta
blaði. Athugasemdin gengur út
áað sýna, að þessar fregnir sje ým-
ist ýkjur eða ósannindi. Nú hefir
mjer borist f hendur brjef frá
Winnipeg Beach Club til sveitar-
ráðs Gimlisveitar, sem virðist
benda nokkuð ótvfrætt til þess, að
fregnin um hundsbitið að minnsta
kosti hafi ekki verið ótfmabær eða
óþörf. Jeg læt hjer fylgja kafla
úr brjefinu, lauslcga þýdda :
“Á fundi WpgBeach klúbbsins,
er haldinn var 31. sfðast liðins
mánaðar, var eftirfylgjandi tillaga
samþykkt í einu hljóði: Að klúbb-
urinn sendi bænarskrá til sveitar-
ráðanna f Gimli- og St. Andrews-
sveitunum, og biðji þau um að
semja aukalög, er neyði alla huhda-
eigendur að hafa hunda sfna mýlda
yfir júnf, júlf og ágúst mánuði
innan takmarka sumarstöðvanna..
...........Jcg mætti geta þess,
herrar mfnir, að innan sfðastlið-
inna tveggja vikna hafa ekki færri
en sex (6) börn verið skaðlega bit-
in af hundum, er tilheyra aðallega
þeim sem hafa hjer sumarstöð, og
þar sem svo mörg Iftil börn eru að
baða sig, stafar þeim mjög mikil
hætta af þessu o. s. frv.“
Það er ekki nema fallegt
sjálfsagt að verja sitt byggðarlag
fyrir ósönnum óhróðri; en varúð-
ar verður að gæta í þvf eins og
öðru, svo maður ekki (þó af ókunn-
ugleik kunni að vera) breiði dulu
yfir neina þá óreglu íplássinu, sem
er til skaðsemdar, og sem þarf að
vera dregin fram f dagsljósið til
þess bót verði ráðin á henni.
A. E. K.
BTT3D
er nýopnuð til verzlunarviðskifta,
næst fyrir norðan Lakeview Ho
tel, Gimli.
Eigandinn er
Dr. S. DUNN.
ZBOZtsTlSr.AUR,
<Sc
2Æ-A.3Sr^B3I-A.3Sr.
BARKISTERS &
P. O. BOX 223.
WINNIPEG,---------MAN.
* * *
Mr. Bonnar er hinn langsnjall-
asti málafærslumaður, sem nú cr í
þessu fylki.
T]
Ágúst 1908.
S. M. Þ. M.
F.
L.
1
Fyrsta kv.
Fullt t.
Sfðasta kv.
Nýtt t.
5-
11.
18.
26.
ftirfylgjandi menn eru
umboðsmenn Baldurs
og geta þeir, sem eiga hægra með
að ná til þeirra manna heldui
en til skrifstofu blaðsins, af-
hcnt þeim borgun fyrir blaðið og
áskriftir fyrir því. Það er ekkert
bundið við það, að snúa sjer að
þeim, sem er til nefndur fyrir það
pósthjerað, sem maður á heima f.
Aðstoðarmenn Baldurs fara ekki í
neinn matning hver við annan í
þeim sökum:
J. J. Hoffmann - Hecla.
Stefán Guðmundsson - Ardal.
Sigfús Sveinsson - - - Framnes.
Sigurður G Nordal - - Geysir.
Finnbogi Finnbogas,- Arnes.
Guðlaugur Magnúss. - Nes.
Ól. Jóh. Ólafsson....Selkirk.
Sigmundur M. Long - Winnipeg.
Sveinn G. Northfield - Edinburg.
°" Magnús Bjarnason - - -Marshland
Magnús Tait..........Antler
Björn Jónsson........Westfold.
Pjetur Bjarnason - - - - Otto.
Helgi F. Oddson - - - Cold Sprlngs
Jón Sigurðsson.......Mary Hill.
Ingin.undur Erlendss. - Narrows.
Freeman Freemans. - - Brandon.
Guðmundur Ólafsson - Tantallon.
Stephan G.Stephanss. - Markervme
F. K. Sigfússon. Blaine, W&sh.
Chr. Benson. - - - Pcint Roterts
ÁGRIP AF HEIMILISRJETT-
ARREGLUGJÖRÐ FYRIR
CANADA-NORÐVESTUR-
LANDIÐ.
jþær ’sectionir* í Manitoba, Sa*-
katchewan og Alberta, sem
númeraðar eru með jöfnum tölum,
og tilheyra Dominion stjórninni
að undanskildum 8 og 26 og öðru
landi.sem er sctt til sfðu),eru á boð-
stólum sem heimillsrjettarlönd
handa hverjum (karli eða konu),
sem hefir fjölskyldu fyrir að sjá,
og handa hverjum karlmanni, sem
hefir fjölskyldu fyrir að sjá, og
handahverjum karlmanni sem eryfir
18 ára að aldri; 160 ekrur eða ]/x
úr ’section* er á boðstólum fyrir
hvern um sig.
Menn verða sjálfir að skrifa sig
fyrir þvf landi, sem þeir vilja fá, í
landstökustofu stjómarinnar, í þvf
hjeraði sem landið er 1.
Sá sem sækir um heimilisrjett-
arland getur uppfylgt ábýlis-
skylduna á þrennan hátt:
1. Með þvf að búa f 6 mánuði
á landinu á hverju ári f þrjú ár, og
gjöra umbœtur á þvf.
2. Með þvf að halda til hjá
föður (eða móður, ef faðirinn er
dauður), sem býr á landi skammt
frá heimilisrjettarlandi umsækjand-
ans.
3. Með því að búa á landi,
sem umsækjandinn á sjálfur í nánd
við heimilisrjettarlandið sem hann
er að sækja um.
Sex mánaða skriflegan fyrirvara
þurfa ínenn að gefa Commissioner
of D’jminion lands f Ottawa um
að þeir vilji fá eignarbrjef fyrir
heimilisrjcttarlandi.
W. W. CORY,
Deputy of the Minister of the^Interior
60 YEAR8*
EXPERIENCE
Tradc Mab«8
Designs
Copyrights Ae.
AnronOíi'TiöIng anketch nnd drncrlntlon mar
qnlcitly ancertaln our opinlon íree whether »n
lnv”entlon i» prohably pfitortftble. Comnnmic»-
tioiisstrictlycontidentiftl. HANDBOOK on Patonta
»ent freo. Oldest neoncy for Hecnrinj? patents.
Patontg talieu throui/h Munn & Co. reoelva
tpecial noticfit wlthout cburgo, inthe
A handsomeiy iliu8tratod weekly. LargoHt oir-
enlation of ony Bcíentlflc Joamal. Termn for
Caiiada, a year% poeto«e prepald. Soid by
aU newtHloalerH.
MUNN & ^^36!Broadway, NewYork
Bruich OOIoe, 632 F SU WashlUKtoa. D. C.
KAUPENDUR
BALDURS.
Gleymið ekki að gjöra aðvart
tcgar þið hafið bústaðaskifti.'