Baldur - 29.01.1909, Blaðsíða 2

BALÐUR, VI. ár, nr. 34.
ER GEFXNN TÍT A
GIMLI, --— MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIs.
liORGIST FYRIRFRAM
ÍÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
ZB-A.ULIDTTIR,
C3-I3VCXjX,
TÆWZST.
Verð á smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þumlung dálkslengdar.
Afsláttur er gefinn á stærri auglýs-
ingum, sem birtast f blaðinu yfir
Jengri tfma. Viðvfkjandi slfkum af-
slætti og fiðrum fjármálum blaðsins,
eru menn beðnir að snúa sjer að
ráðsmanninum.
S3.;vr
Á hvaða menn-
ingarstigi standa
Þjóðverjar?
¥
Sfðastliðinn föstudag, 22. þ. m.,
sfmritaði Marquis de Castellan eft-
irfylgjandi ritgjörð frá Parfs á
Frakklandi, og var hún prentuð f
W.innipegblöðum á laugardaginn :
■“Það er erfitt að lýsa þvf lofts'
lagi, — svo fullt er það af fyrir-
boðum, — sem nú hjúpar sig um
allt mannfjelagslff f höfuðstað
Þýzkalands. Bæjarbragurinn er
gjörbreyttur. Hroki nafnbóta-
mannanna flýr f felur, og virðingin
fyrir honum er ekki heidur finn-
anleg.
“Engin rfkilætis akfæri; engin
duftstrokin ökumanna-andlit; eng-
ir röndóttir, borðalagðir fótgöngu
sveinar með hinum glæsilegu kerr-
um ; — þetta virðist nú allt saman
vera orðið að menjum annarar, úr-
eltrar aldar.
“Engir keisarar ! engar hirðir!
“Aftur snýr þetta öfugt við með
miðstjettirnar og iægstu stjettirnar.
í stað þess að hneigja sig með
lotningu, eins og áður var, þegar
gengið var fram hjá lögreglustöðv-
um eða hermannaskáium, renna
menn nú augunum þangað með ó-
lundarsvip, sem ber með sjer ótvf-
ræðan vott um fyrirlitningu. Þeim
scm á þetta horfir, virðist ailt bera
vott um almenningsgremju, sem
þá og þegar muni brjótast út.
“Að kvöldi dags má sjá menn
f skósfðum yfirhöfnum læðast eftir
götunum, eins og þeir sje ófúsir á
að láta þekkja sig. í fám orðum
sagt, hefir Berlfn á stuttri stundu
gagntekist af ókennilegum, tryll-
ingslegum ótta.
“Keisari, sendiherrar, nafnbóta-
menn, auðkýfingar, kaupmenn,
verkamenn, allir, allir virðast vera
hræddir. Manni finnst eins og
komið sje í mannþröng, þar sem
við þvf megi búast að hver sláist
upp á annan á næsta vetfangi.
‘ ‘í stuttu máli : Frá hinni efstu
til hinnnr neðsfu tröppu ímann-
fjelagsstiganúm, er eJcki svo að
sjá sem nokkur einn beri virð-
ingu fyrir nokkrum öðrum,
“Skjátlist mjer ekki hraparlega,
stendur stjórnarbylting fast fyrir
dyrum á Þýzkalandi.
“En hvejjum er að kenna?“
.... og Eng-
lendingar ?
Sama dag (23. þ. m.) var annað
skeyti, sem einnig var sent daginn
áður frá London á Engiandi, prent-
að efst á blaði, við hlið þeirrar
fregnar. sem að framan stendur.
Það skeyti hljóðar svo :
“Á næstu árstfð kcmst Mrs.
Captain David Beatty, dóttir Mar-
shalls heitins P'ield í Chicago,
vafalaust f eitthvert hið fremsta
sæti í hinuenska fjelagslffi, ogþað
liggur f loftinu, að henni muni
hlotnast sá öfundsverði heiður, að
hafa konunginn f heimboði f húsi
sfnu f Upper Grosvenor Square.
“.......Eiginmaður Mrs. Beat-
ty, Capt Beatty, hcfir orðið fyrir
þeirri upphefð að vera gjörður A.
D. C. konungsins, og það dregur
h;na vinsælu konu hans í enn þá
nánari viðkynningu við hirðfóikið
og veitir henni upphefð, sem hún
verður mikillega öfunduð fyrir af
mörgum samlöndum sfnum, sem
árum saman hafa eftir þvf keppst
að þær gætu komist í námunda við
hið konunglega fjelagslíf.....
“Mrs. Beatty hefir mikið verið
á veiðum f vetur, og sást nýlcga á
veiðihundasýningunni f Belvoir f
för með hertogakvinnunni af Suth-
eriand og mörgu öðru heldra fólki“.
Ekki er hægt að ncita þvf, að
f fregnum þessum felist votturein-
hvers ástandsmismunar hjá þess-
um tveimur þjóðum, þeirri þýzku
og þcirri ensku.
Þýzka þjóðin er, af þcssari frjett
að dæma, svoleiðis til skapsmun-
anna, að hinn lítilmótlegi, sem svo
er talinn, þykist ekki til þess fædd-
ur, að skrfða f duftinu fyrir nein-
um meðbróður sfnum á jörðunni,
og hinn, sem æðri teist, ekki sem
firuggastur um þann fæðingarrjett,
sem hann hafi fengið til þess að
að annað fólk skyldi hneigja höfuð-
in fyrir sjer.
Enska þjóðin virðíst afturá móti
vera enn þá með mjög ‘heilbrigð-
um‘ sönsum, alveg laus við slfkar
grillur f höfðinu og hukl f sam-
vizkunni. Hún er sjer þess ljós-
lega meðvitandi, að drottinn gjörir
fátækan og rfkan, og að meira er
um það vert að fá Edward konung
tjl þess að borða mat hjá sjer held-
ur en aðra menn. Stúlka frá
Bandarfkjunum, scm fær svo góða
giftingu, að margt heldra fólk yfir
á Englandi getur verið þeklrt fyrir
að vera sjeð með henni á hunda-
sýningu, er sannarlega öfundsverð
af því hve hátt iiún er komin f
menningaráttina upp yfir aðrar
samlöndur sfnar.
Meðan það er skilyrði menning-
arinnar, að einn hópur fólksins
sýni öðrum hópi hina auðmjúkustu
lotningu, og láti klæðaburð sinn og
sjerhverja hreyfingu bera ‘siðsam-
legan' vott um stjett sína og hinn
sjálfsagða mismun á meðlimsrjett-
incjhm f þjóðfjelaginu, — þá fær
vonandi engin þjóð í heimi staðið
Englendingum á sporði. Þeir eru
svo afarlangt komnir f þvf efni,
eins og við höfum JítilJega kynnst
hjer vestur f Canada, og af veik-
um burðum leitast við að semja
okkur eftir.
Það er a^kunnugt um Þjóðverja,
að þeim hættir fjarska mikið við,
að gefa sig við allskonar blöðum
og bókarusli, og hvað helzt kann-
ske heimspekislegu og vísindalegu,
og verða svo ringlaðir út úr öllu
saman, eins og við munum eftir að
kom stundum fyrir á íslandi með
skólagengna menn, sem voru mæta-
vel gefin börn, en spilltust á þess-
um Jestri.
Enn fremur er það kunnugt um
Þýzkaland, að þar er mögnuð
gróðrarstfa fyrir ‘sósfalismus1,
‘hærri krftfk' og allt þesskonar.
Þess vegna hefði ekki frjettaritar-
inn átt að þurfa að spyrja að því,
hverju þessi ólga væri að kenna í
höfuðborg Þýzkalands. Eplið er
ekki enn þá farið að falla langt frá
eikinni, nje athafnirnar frá hugsun-
arhætti fólksins.
Það er hreinasti óþarfi að vanda
um verkin mannanna, þar sem
hugsunarhátturinn og lundernið cr
í góðu lagi.
Maður getur náttúrlega hugsað
sig um það að gamni sínu, hvort
þetta menningarástand eigi betur
við sig, en annars cr mjög Jftil
hætta á, að þetta þýzka uppistand
skaði neitt Vestur-íslendinga.nema
ef vera skyldi einhverja hugsandi
auðnuleysingja, sem glæpast á þvf
að lesa Breiðablik og Baldur.
J. P. S.
Hrognamatnr.
Það er nú inatur, sem ekki er
hvers-dags-lega á almennings borði.
Á aðfangadag jóla færði póst-
urinn Baldri dálitlar dósir frá Free
Press, fullar af þessu fásjeða sæl-
gæti.
Á lokinu á dósunum stendu-
haglega gjörð mynd af vatni með
fiskibát á, og reka tvær styrjur
hausana upp úr vatninu, sfn hvoru
megin við orðin, sem prentuð eru
yfir myndina : “Lake Winnipeg
Caviar from the Manitoba Free
Press, Winnipeg, Canacia. Christ-
mas 1908.
^
Hæstmóðins orgel og
píanó.
Hinir einu umboðsmenn fyrir
Heintzman & Co. píanó.
J. .7. H. McLean & Co, Ltd.
528 Main St. Winnipg.
^--------------------^
Samræður við vini okkar um
orgel og pfanó eru okkar ánægju-
efni, þvf okkur er óhætt að ábyrgj-
ast hvaða hljóðfæri, sem valið er
úr okkar búð. Þær tegundir, sem
við höfum á boðstólum, eru allar
reyndar að þvf, að standa fremstar
allra þeirra hljóðfæra, sem seld eru
hjer f landi.
ARIÐANDI SPOR.
Það er ekki eingöngu í dansin-
um, að fótabragð þitt sýnir sig.
Daglega, heima eða á strætum
kemur það f ljós. Kaupirðu skó
hjer, þarftu ekki að kosta til
meiru en þú ættir að gjöra, til að
fá þá skó er þú ættir að nota.
KJORKAUP.
GULLSTÁSS. — 30 proc. af-
sláttur. Brjóstnálar, Nisti,
Skyrtuhnappar, Festar, Úr etc.
Ábyrgð á vörunum.
Allskonar aðgjöröir
fljótt og vel.
C h. Goldstein.
Boot & Shoe Dealer.
695 Wellington Ave. Winnipcg.
En hvað er svo þetta Lake
Winnipeg Caviar? Einhver hin
dýrasta fæðutegund, sem til er í
heimi, búin til úr hrognum, helzt
styrjuhrognum.
Allt að þessum tfma hefir
‘caviar* verið talið næstum ein-
göngu rússneskur varningur, en nú
virðist svo sem Þ'ree Press sje að
gjöra rösklega tilraun til að ávinna
Manitoba nokkuð af þeim heiðri,
þvf vafalalaust er þessi skrftna
sending útbreidd til margra blaða
utanlands, ekki sfður en innan.
En með allri stærð heimsins
merku og miklu blaða, kemur engu
þeirra þessi sending eins mikiðvið
eins og Baldri. Sagt er að kenni
þegar kemur að hjartanu, og þess
vegna kemur honum lfklega þessi
dýrmæti hrognamatur allt öðruvfsi
fyrir sjóriir heldur en nokkru öðru
blaði f heimi.
í bæklingi þeim, sem “Free
Press“ lætur fylgja þessari send-
i igu, standa meðal annars þessar
upplýsingar :
“Manitoba gefur af sjer aðrar
uppskerur en þær, scm úr jarðveg-
inum éru teknar. Nafn og frægð
Manitobahveitisins er flogin um
öll lönd, en það er ekki Jfkt þvf
jafn víða kunnugt, að um þýðingar-
miklar fiskiveiðar sje að ræða f
Mtnitoba. Hugmynd manna um
þetta fylki er eins og það væri einn
sljettuflötur, þakinn bylgjandi bár-
um ‘hins sprettandi gulls1. En auk
þeirrar miklu sljettu, sem til er af
þvf tagi og plægð á vanalegan
hátt, eru lfka til hjer gríðarstór
veiðivötn, plægð af kjölförurp fiski-
skipanna, sem árlega afla sjer rfku-
legrar uppskeru.
“Af vötnunum f Manitoba er
Winnipegvatn stærst. Það er
275 mílna langt; 40—60 mflna
breitt; og að flatarmáli um 90O0
ferh. mílur, og gengur næst Su-
periorvatni að strandlengju. Ekk-
ert fylki eða rfki hefir neitt nálægt
þvf jafn stórt vatn, allt saman inn-
an sinna takmarka. Stóra Salt-
vatnið svarar að eins fimmta parti
af Winnipegvatni. Stærsta áin,
sem f Winnipegvatn rennur er
Saskatchewanáin, 109O mflnalöng.
Auk hennar er Rauðáin, 700 m.
löng, Winnipegáin, 300 m. löng,
og fjölda margar smærri ár. NeJ
sonáin er aðal-burtrennslið, ogfell-
ur út f Hudsonflóann. Næst-
stærstu vötnin í fylkinu eru Mani-
tobavatnið, 125 mflna langt og 25
m. breitt, og Winnipegosisvatnið,
I30mflna langt og 20 m. breitt,
en auk þeirra eru f fylkinu fjölda
mörg smærri vötn.
“Mestur hluti fiskivciðanna qr
stundaður á Winnipegvatni. Þetta
árið voru 8 milljónir punda teknar
úr því vatni, scm með 5 centa
meðalverði, nema $400,000. Mest
af þeirri veiði sendi Dominion
fiskifjelagið til Bandarfkjanna, og
var það einkum livftfiskur, en þó
nokkuð af nálfiski, geddu, kattfiski
og styrju. Af ‘caviar* er árlcga
eftirtekjan frá $ 10,000til $15,000.
Sú vara fer til Evrópu, einkum til
Hamborgar, sem er aðal-markaður
þeirrar vöru. Hin litla sending,
sem fylgir bæklingi þessum, er af
þessa árs veiði úr Winnipegvatni.
Manitoba Free Press sendir yður
hana með beztu óskum um góða
matarlyst á jólunum'*.