Breiðablik - 01.02.1913, Page 15

BREIDABLIK
H3
Er nú á fyrsta árinu yfir sextugt. Og ætla að
deyja með ,,forvitnishug“, eins og Páll gamli
Melsted!
En eitt stendur mest í vegi. Það er þ e k k-
ingarleysið og kæruleysið. Þ>að er
að gagntaka okkar vestur-íslenzka ungdóm. Sú
hugsan gagntók mig í dag sem oftar. Hér var
ákaflega fjölmenn nýársgleði.......í nótt. Og
hvað var hugsjónin sem skemti? Ekkert
a n n a ð en 10—12 tíma dans. Börnin mín eru
nýkomin og það vakti hjá mér þá hugsan, sem
reyndar vakir altaf, að mein mitt að vera fátæk-
ur, er það, að geta ekki mentað börnin, sem öll
hötðu fremur góðar gáfur.------Þekkingarleysið
gjörir menn að sauðum, sem hægt er að smala,
til að berjast undir merkjum hræsni og harð-
stjórnar, hve nær sem vera skal. Sjálfur hefi
eg ekki mentaður verið, en eg hygg þetta samt
rétt athugað.
Sverð og bagall á ensku.
Leikritið eftir Indriða Einarsson, S v e r ð o g
b a ga 11 hefir nýlega verið þýtt á ensku. Segir
Isafold um þýðing þessa, að hún sé í ensku
skáldfræðistímariti, er nefnist P o e t L o r e, en
þýðingin eftir enskan fræðimann, Lee M. Hall-
ander. Halldór Hermannsson, bókavörður í
Iþöku, sem nú er nokkurs konar útvörður ís-
lenzkra bókmenta í enskum heimi, hefir yfirfarið
þýðinguna, og er þá ekki hætt við að efni leiks-
ins hafi á nokkurn hátt verið misskilið. Er Hall-
dór líklegur til að gjöra íslenzkum bókmentum
gagn og sóma erlendis.
í þessu skáldritasafni hafa áður verið þýðing-
ar eftir Björnson, Drachmann, d’Annunzio,
Hauptinann o. fl. að mestu eða eingöngu leikrit.
A eftir leikritinu er allöng grein um höfund
þess og leikritið sjálft. Er þess getið, að þetta
sé fyrsta íslenzka leikritið, er þýtt hafi verið á
enska tungu. Lýsir þýðandinn því með glögg-
um skilningi, hverja örðugleika leikritaskáld eigi
hér við að stríða, fámennið fyrst og fremst og
svo hitt, hve útlendingum veiti örðugt að skilja
íslenzka tungu. Því meira þykir honum um það
vert, að hér skuli vera leikritaskáld,er sýni þjóð-
inni og heiminum, að Islendingar standi ekki
öðrum þjóðum að baki í þessu efni og get enn
lagt sinn skerf til heimsbókmentanna.
Um leikritið segir þýðandinn ýmislegt, telur á
því kosti og lesti frá sínu sjónarmiði. Af per-
sónum leiksins þykir honum mest um vert þau
Brand og Jórunni, en Bótólfi biskupi þykir hon-
um að nokkuru ofaukið. Annan þátt leiksins
telur hann beztan, kallar hann meistaraverk.
Öll er grein þessi rituð af góðvild, en án alls
þess fagurgala, sem stundum er látinn bæta upp
skilnings- eða þekkingarleysið.
Má Indriða Einarssyni það vel líka, bæði að
vera í tímariti þessu settur á bekk með helztu
leikritaskáldum nútímans og eins hitt, hve vel
og sanngjarnlega er dæmt um þetta leikrit hans
á víðlesnustu tungn heimsins.
(ísafold).
T rúmála-hugleiðingar
frá ný guðfræðilegu sjónarmiði, lætur Jón
Helgason, prófessor, birtast eftir sig í tveim
blöðum af nýkominni Isafold og virðist eiga að
verða áframhald á því. Tekur hann fram, að
hann láti hugleiðingar þessar birtast í ,,Isafold“,
til þess þær komi sem flestum fyrir sjónir. Hing-
að til hafa íslenzk blöð verið að því ólík blöðum
annarra þjóða, að trúmál hafa verið alveg lokuð
úti. Betur og betur er nú farið við það að kannast
af öllum mannvinum,hve ranglátt þetta sé. Blöð-
in eru biblía almennings, nokkurn veginn eina
biblían —bókin—sem alþýðan les, þar vill hún fá
að heyra eitthvað um öll hugðarmál sín. Trúmál-
in eiga ef tilvill fegursta heimilið í huga almenn-
ings. Þar eiga um leið dygðir og mannkostir
frjóastan jarðveg. Og þar er oft og tíðum dóm-
greindin heilbrigðust, sannleiksþorstinn mestur
og skilningurinn næmastur. Þess vegna er það
synd, þegar ekki er talað við alþýðu, nema tim
daginn og veginn, stjórnmálaþref og hreppamál
helzt á borð borið, eins og væri ekki annað við
hæfi hennar. — f fyrri ritgjörðinni talar síra Jón
Helgason um tákn tímanna. Gjörir hann
þar grein þess, hve hugir manna hneigist nú al-
mennt frá efnishyggju og afneitan hins ósýni-
lega heims, til trúar og andlegra viðfangsefna.
þess vegna þurfi kirkjan nú að þekkja vitjunar-
tíma sinn og kannast við, að hún má ekki bjóða
mönnum sannleikann í gömlum og úreltum um-
búðum, heldur í búningi, er samsvari þekkingar-
kröfum tímans og að því leyti sé við hæfi þeirr-
ar kynslóðar, sem nú er uppi. — Síðari ritgerðin
er um þörfina á nýrri guðfræði. Rit-
gerðir þessar eru sérlega ljósar og sanntærandi.
Enda er ekki vanþörf á, að alþýða manna geri
sér eins ljósa grein þess mikla máls og hún frek-
ast má. Síra Jón Helgason á þökk skilið fyrir.