Dagsbrún - 16.10.1915, Blaðsíða 3

DAGSBRÚN
59
hve vel hann hefir staðið 1 þeirri
stöðu sinni. En ritstjóra þessa
blaðs (sem er G. J. persónulega
ókunnugur, og aldrei hefir við
hann talað) hefir sannfrétt að G.
J. hefir staðið prýðilega í þeirri
stöðu og segir sagan, að hann
hafi t. d. látið rífa vegg á batte-
riisgarðinum, sem margir stein-
smiðir höfðu starfað að mán-
uðum saman, af því garðurinn
hafi ekki verið nógu traustur (né
samkv. samningi.)
Séu það ósannindi að umboðs-
"’tnaður Monbergs standi á bak
við andróðurinn gegn Guðmundi,
þá er hægðarleikur fyrir hann að
bera það af sér, en geri hann það
ekki, verður að álíta að svo sé.
Reykjavík.
Mjólkin.
Ekki hefir ennþá heyrst að það
sé farið að gera neitt til þess,
hvorhi <að tryggja bænum næga
mjólk, né heldur til þess að sjá
um að mjólkin sé ósvikin og heil-
öæm. Einn vinur blaðsins segir því
að mjólkurframleiðandi sá sem
getið er um í síðasta blaði, selji
ttjólk sína ennþá á 25 aura, á
einum stað í bænum.
• Rökkurdraumar
hugsjóna minna.
Eftir jafnaðarmann.
Eilífðardraumurinn. (Frh.)
Trú, sem dæmir alt það góða
fyrir utan manninn, hann væri
aðeins visið hálmstrá í hendi þess
afls, sem hann þó ekki mætti
gera sér grein fyrir hvað væri.
Trú, sem býður sjómanninum
sem fellur útbyrðis að synda frá
skiftinu til að fá hjálp, en snúa
sér ekki að þeim guði, sem býr í
hjörtum samferðamannanna.
Trú, sem leyfir mönnum að
gera hvað það illa sem mönnum
hóknast, bara að þeir geri það í
guðs nafni.
í þessum fiokki gaf að líta
Uiarga fornpresta okkar íslendinga,
°g flytjendur missionstefnunnar.
Hér var Ólafur Tryggvason enn,
°g allir þeir er vinna á hans
riúargrundvelli. Þeir voru ekki enn
húnir að bæta fyrir hryðjuverk
riúarinnnar.
Hér í þessum flokki voru því
hhður margir nýkvaddir samferða-
*henn okkar.
Þessar sálir gátu hvergi unað;
^ektu sig hér ekki, þær álitu sig
^sfa verðskuldað hærra stig, og
khtust nú tortryggja alt og alla.
Hér sá eg gleggst hvað mikið
Vautaði að vanta skilning og
hekkingu trúarinnar. Hér virtist
trúin þýðingarlaus, ef ekki fyigdi
skarpur skilningur og sannleiks-
löugun.
En nú fór að byrta og hlýna,
Uú fór eg að sjá framför og fram-
hróunarlöngun samlífsins. Hér
rirtist mér persónuálitið minka,
en í þess stað komin þekkingin
fyrir því að lífið er eitt og óskift,
og að guð er sameiginlegur í
hjarta sálnaheildarinnar, og til
þess að hann geti verið það sem
okkur var kent, aigóður, alvitur,
alréttlátur, alstaðar nálægur, þá
verði þeir að vera þetta altsaman
fyrst.
Nú fyrst finna þeir hversvegna
jarðneska lífið var eins og það
var, af hverju guð var eigs skeyt-
ingarlaus fyrir því afskaplega böli,
sem svo margir af okkar allra
beztu mönnum og mannkynsfrels-
urum urðu að líða. Nú fyrst fóru
þeir að veita orðum Krists eftir-
tekt, og skilning þar sem hann
segir: „Og ekki verður sagt: Sjá,
hann er þar, eða hér. Guð er hið
innra í sjálfum þér.
Eftir því sem nær dróg ljósinu,
virtust einstaklingsverurnar dofna,
en máttur kærleikans, Jjóssins og
friðarins mynda eitt óútmálanlegt
vald og mikilleik, sístarfandi að
því að vekja eftirtekt, skilning og
þekking á að ná þroska og full-
komnun, vald sem gerði alt til
þess að útrýma því efnislega og
skammsýna frá þeim sem skemmra
voru komnir, sem þó virtist ganga
svo sorglega illa sökum þroska og
viljaleysis þeirra, sem enn vantaði
sjón til að þekkja það sanna og
góða. En altaf virtist sælan frið-
urinn, mátturinn og valdið að full-
komnast.
Og inn við takmörk sjónar
minnar virtist mór alt fullkomn-
að; þar var blómagarður saklausu
æskunnar, sem óspilt var kölluð
heim til Ijóssins. Þar voru þau í
guðlegum og barnslegum æsku-
leikjum, með friðinn, barnslegu
gleðina og sakleysið, uppljómuð
undir stjórn okkar ástríka vinar
og Jesú Krists, sem alla þessa
braut er búinn að ryðja fyrir
mannkynið, ásamt með hjálp svo
margra ágætis guðspekinga for-
tíðarinnar.
Hér virtist hann ýmist taka
þátt í barnagleðinni, uppfylla
barnssálirnar þeirri guðlegu þekk-
ingu, og leiða og leiðbeina þeim
sem hans leituðu, á framþróunar-
braut eilííðarinnar.
En nú var eg truílaður, því nú
fann eg það sem eg þráði mest.
í miðjum barnahópnum sá eg
ástríka barnið mitt umvafið af
gleði og frið við fætur okkar
ástrika vinar, barnið sem hvarf
svo skyndilega frá mér 8. apríl í
fyrravor, barnið sem mér hefir
verið kærast af öllu hér á jörðu.
Atburðurinn 8. apríl í fyrra er
mér sá lærdómsríkasti og bezti
atburður, sem fyrir mig heflr
borið á lifsleiðinni. Hann hefir
kent mér það að sorgir og reynsla
eru hugsandi mönnum mikið betri
en meðlæti og jarðnesk gleði. Nú
sá eg að hún var vel greind, þar
var engin freysting sorg eða mæða.
Þar var sólskinið sem hún elsk-
aði svo mikið. Sólskin sem jarð-
nesku skýin ekki skyggja.
D. K.
Bannlögin.
Ýmsar hugleiðingar.
Frh. ----
Tíminn leið; flýtti sér ýmist,
eða fikaði sig áfram, að því er
mér fanst, eftir því hvort lífið
lék við mig, eða eg við það. Eg
kyntist fjölda fólks, þar á meðal
allvel æði mörgum drykkjumönn-
um. Yarð eg þá þess vísari, að
drykkjumenn eru svona upp og
niður viljasterkir eða veikir, eins
og við hinir, en áður hafði eg
haldið að þeir væru allir vilja-
lausir vesalingar. Nú sá eg að það
var tilhneygingin (mjög misjafn-
lega rík) sem gerði suma að hóf-
semdarmönnum en aðra að
drykkjumönnum, og að fæstum
er í sjálfsvald sett, hvorn flokk-
inn þeir fylla, ef þeir á annað
borð eru komnir upp á það að
neyta víns daglega.
* i*
*
Atvik báru fyrir, sem þó ekkert
kæmi þau víni við eða bindindi,
urðu til þess að eg fór að líta
dálítið öðruvísi á bannlög, en eg
hafði áður gert.
Eg hafði haldið, að jafnan færi
bezt á því, að hver einstaklingur
hefði algerlega einn ábyrgð á
gerðum sínum, en nú sá eg að
sumum var nauðsynlegt að hafa
eitthvert aðhald (kontrol). En at-
vikin, sem eg talaði um, voru
þessi: Þrír ungir menn (eða rótt-
ara sagt unglingar) í sömu stöð-
unni (hver fram af öðrum) stálu
úr sjálfs síns hendi, af því alt
eftirlit við reikningsfærslu þeirra
vantaði gersamlega. Þeir byrjuðu
líklegast (eða svo var það að
minsta kosti um einn þeirra, eftir
því sem hann sjálfur sagði mér
frá) á því að taka að láni 1 til 2
kr. af peningunum, sem þeir höfðu
með höndum, og skiluðu þeim
í fyrstu aftur. En svo hættu
þeir því, af því þeir gátu ekki
borgað (en hugðust að borga við
mánaðamót, er þeir fengju laun,
og gerðu það ef til vill líka í eitt
eða tvö skifti). Og að lokum varð
það að vana að taka daglega
lítilsháttar af sjóðnum, sem þeir
fóru með.
Þeir af lesendunum sem sjálfir
hugsa, sjá hugsamband mitt milli
atvika þessa og aðflutningsbanns-
ins; hinir verða að fyrirgefa þó
þetta sé ekki skýrt nánar.
* *
Eg er búinn að geta þess að
eg kyntist allmörgum drykkju-
mönnum, og orsökin var sú, að
eg beinlínis leitaði kunningsskapar
við þá. En orsökin til þess var
aftur sú, er hér segir: Það var
siður minn oft að vaka um vor-
nætur (þær eru víðar fagrar en á
Fróni!) Gekk eg þá um skemti-
garða borgarinnar er eg dvaldi í,
og naut náttúrufegurðarinnar.
Mætti eg þá oft mönnum, eða sá
þá sofa i grasinu; voru það alt
rótlausir menn, „glerbrot á mann-
félagsins haug“. Mér var í nöp
við þá (þó eg ef til vill þá þegar
kendi í brjósti um þá) því oft
fipuðu þeir mig með því að betla
aura (til brennivínskaupa) í því
— er eg hélt — háleitum hugs-
unum mínum um hina vaxandi
vordýrð, eða þeir fældu fyrir mér
fugla, sem eg var að athuga, eða
(í eitt skifti) tvo broddgelti sem
unnust.
En eina nótt, um þær mundir
sem morgunkrár eru opnaðar, bað
einn þessara týndu sauða (svo sem
oft kom fyrir) að eg léti nokkra
skildinga af hendi rakna við sig.
En er eg neitaði því, þá bað hann
mig í guðs hænum að gefa sér,
eg man ekki hvað marga aura,
til þess hann gæti fengið hálfan
pela af brennivíni, á glas, sem
haDn var með. Maðurinn fékk á
glasið, en eg alla hans raunasögu
(eins og hún var frá hans sjónar-
miði).
Eg hafði um tíma, svo sem
margir unglingar, verið afar sólg-
inn í sögubækur, en eg var þó
þegar þetta varð, fyrir æði löngu
saddur af þeim lestri. En nú varð
eg aftur mjög sólginn í sjjgur; ekki
skáldsögur, heldur sannar sögur,
sagðar af munni fram af sjálfri
aðalpersónunni. Og það var auð-
velt að fá að heyra sögurnar,
eftir að manni lærðist aðferðin.
Eg varð þess nú vísari að tjón
það, er drykkjumaður vinnur
sjálfum sér, er aðeins lítið hjá
því er hann veldur þeim er vænst
þykir um um hann, svo sem unn-
ustu, konu, börnum, móðir, föður,
systir eða bróðir. Hugsum okkur
t. d. hve mikil sálarkvöl það má
vera móðir, að sjá soninn sinn
verða að drykkjumanni; soninn,
sem hún.ef til vill ekki hefir get-
að séð sólina fyrir, en vakandi
dreymt um framtíðardrauma frá
því hún bar hann við brjóst, eða
jafnvel frá því hún gekk með
hann undir hjartanu.
Hvað finst þér nú um frelsið
iesari (við skulum þúast í þessari
grein, eða að minsta kosti i þessu
blaði). Mér finst að mönnum eigi
að vera frjálst að gera hvað sem
þeir vilja, skaði það ekki aðra,
en elcki það sem aðra skaðar.
Þetta ætla eg að biðja þig að
bræða með þér, þar til þú færð
framhaldið af þessari grein.
Fisksalan.
Á síðasta bæjarstjórnaríundi var
skýrt frá því að ágóði af fisksölu
bæjarins, hefði, í þann mánuð er
hún hefir staðið, verið 172 kr.
auk þess sem bærinn ætti nú 60
vættir af söltuðum bútung, sem
metinn er á 540 kr.
Þegar um slík fyrirtæki og
þetta er að ræða, þá skiftir það
minstu hvort verzlunar-ágöðinn
af fyrirtækinu er nokkur eða
enginn. Hitt er aðalatriðið, að
varan sé seld ódýrt, og — þegar
um flsksölu þessa bæjar er að
tala---að borgararnir geti fengið
nóg af vörunni. Árangurinn yrði
því að kallast góður, þó bærinn
hefði tapað á fisksölunni jafnmikið
og hann nú hefir grætt. Haldi
fisksalan áfram í vetur, er enginn