Dagsbrún - 05.03.1916, Blaðsíða 3

DAGSBRÚN
33
brókarháttur að gömlu islenzku
máli en »vatnsgrautar-miskunn-
semi« á illa þýddri dönsku, að
láta sér nægja að berja í brest-
ina heima hjá sér og skamma
»eftirlitsleysið« í sinn hóp, en
»vita ekkert« og »muna ekkert«
»stóru mönnunum« til óvirð-
ingar þegar komið er fyrir
landslög og rétt. Því miður
hefir sá heybrókarháttur verið
hér landlægur of lengi, og því
hafa »ómögulegir« embættis-
menn slarkað fram hjá eða
fram úr öllum kærum æði oft,
— eða komist á rifleg eftirlaun
þegar úr hófi hefir keyrt. — En
eg vona að verkamannasam-
tökin segi slíkum heybrókar-
hætti stríð á hendur, og heimti
skilyrðislaust: Allir jafnir gagn-
vart lögunum. — Er þá sóma
og heill landsins betur borgið
en ella mundi.
Andbanningar kalla bannlögin
stundum skrælingja- og þræla-
lög, líklega af því að alþýðan
heíir komið þeim á og hirðir
ekki að brjóta þau, en vel gætu
þeir rekið sig á það ennþá, að
það séu ekki tómir skrælingjar
né þrælar sem að þeim standa.
Bannvinur.
Frá Þörði.
Greinin »Gjafir og fátækt«,
sem birtist i »Dagsbrún« 19.
febr., var skrifuð daginn eftir
bæjarstjórnarkosningarnar.
Tilefni til greinarinnar var
augljós andróður V. F. í
»Morgunblaðinu« gegn verka-
mannastefnunni, og andstyggi-
legur ölmusu-lofsöngur úr
sömu átt.
Þegar ég skrifaði greinina
gerði ég ráð fyrir að lesendur
»Dagsbr.« fylgdust með því
sem gerðist, og var því ekkert
að hafa fyrir þvi, að tina sam-
an of margar stoðir undir mál
mitt. Mér datt ekki í hug ann-
að en ég skyldist.
En mér sýnist misbrestur
hafa orðið á því hjá einhverj-
um »Guðgeir«.
Það verður að hafa það að
mestu leyti. Eg fer t. d. ekki
að útskýi'a hvað sjálfstilfinning
sé.
Eg ætla aðeins að sýna hin-
um heiðruðu lesendum »Dags-
brúnar á nfj megin-atriði máls-
ins. Þau voru þessi:
1. Góðgerðar-starfsemin veð-
ur uppi. Þess vegna: Ekki alt
með feldu um kjör verka-
manna (eða alþýðumanna i
þrengri merkingu).
2. Eg vil að menn gleymi
sér ekki í góðgerðarlofsöngn-
um, en að verkamenn noti at-
kvæðisrétt sinn til að koma
því til leiðar, að þeir menn
kjósist, er stuðli að þessu t. d.:
Að verkamenn þurfi ekki að
leigja lunda-holur, að þeir fái
meir en skíts-virði fyrir vinnu-
kraftinn.
3. Eg taldi það heppilegl að
kjósa alþýðumenn. Þeir vita
hvar »skórinn kreppir«.
Eg hélt að útfrá þessu hefðu
verkamenn kosið, að þeir hafi
vitað hvað þeir gjörðu og þeim
stæði því á sama um gjamm
og spangól »Morgunbl.«.
Er þetta ekki eins augljóst
og troðinn tóbakspungur i 12
þumlunga fjarlægð?
★
* *
Eg þykist vera búinn að
gera grein fyrir mínu máli.
Lofið mér því heiðruðu les-
endur að koma með svolítinn
»útúrdúr«.
Hr. Gísli Sveinsson segir í
»ísafold« um daginn, að hér
sé sama sem enginn munur á
kjörum manna. Er þetta að
kunna að gera greinarmun á
tveim og tíu?
Það er mismunur, og verká-
menn vilja láta hann hverfa
það mikið, a,ð minsta kosti, að
þeir verði sjálfstœðir.
Pórður Magnússon.
Bergstaðarstr. 7
Landlistinn.
í sumar (þ. 5. Ágúst) á að
kjósa 6 menn til efri deildar
Alþingis (í stað þeirra konung-
kjörnu) og aðra 6 til vara.
Kosning þessi er listakosning
(hlutfallskosning) og myndar
landið alt í heild sinni eitt kjör-
dæmi. Kosningarrétt hafa all-
ir karlmenn, sem hafa náð 35
ára aldri (nema vinnumenn,
þeir þnrfa að vera fertugir) og
kvenfólk, sem hefir náð 40 ára
aldri. Við alþingiskosningar
hafa menn atkvæðisrétt jafnt
hvort menn gjalda útsvar eða
ekki.
Hvað margir listar verða við
þessa kosningu, vita.menn ekki,
en liklega verða þeir 5 eða 6.
Eitthvert fyrsta verk alþýðu-
íélaga-sambandsins (verklýðs-
sambandsins) verður að útbúa
landlista.
Nýr bændaflokkur, sem upp
er risinn, hefir orðið fyrstur til
þess að ákveða menn á land-
lista. Fjögur fyrstu nöfnin á
þessum lista eru þetta:
Sigurður Jónsson, Ystafelli.
Ágúst Helgason, Birtingaholti.
Guðmundur Ólafsson, Lundum.
M. Stefánsson, Eyðum.
Heimastjórnarflokkurinn set-
ur upp lista, og eru fyrstu sex
nöfnin á honum þessi: Hann-
es Hafstein, G. Björnson,G.Guð-
lögsson, Bríet Bjarnhéðinsdótt-
ir, Ágúst Flygenring og Sigur-
jón Friðjónsson, bóndi á Ein-
arsstöðum.
Eftir því sem sagt er, var hr.
Hanes Hafstein lengi tregur til
þess að láta setja nafn sitt á
listann, þar eð hann er heilsu-
bilaður maður og ætlar að
draga sig í hlé, og hætta að
fást við pólitik, en lét þó und-
an eindregnum áskorunum
flokksmanna sinna, sem meðal
annars, þótti það ósvinna, að
efstur á þeirra lista væri mað-
ur sem hefði minna en 8000
kr. tekjur á ári. Og svo var
líka ófært að hafa G. Björnson
landlækni efstan, hann er með-
al annars bannlagavinur eins
og verkamenn og aðrir »dons-
ar« eru yfirleitt, og hefir þess
vegna lítið fylgi meðal »heldri
manna«.
Langsum-Sjálfstæðisflokkur-
inn (þeir »endilöngu«) hafa
lisla i boði með Einari Arn-
órssyni ráðherra efstum, og á
lista þversum-Sjálfstæðisflokks-
ins, sem nefnir sig hinn sanna
Sjálfstæðisflokk (sbr. Hinn eini
ekta Kína-lífs-elixir) er efstur
Sig. Eggerz fyrv. ráðherra en
næstir honum séra Kristinn
Danielsson og Björn Kristjáns-
son. Og loks má nefna það að
Bændaflokkurinn á þingi býður
fram lista með Jósef Björns-
syni efstum.
Draumur.
Eg hafði verið dálitið »híf-
aður« um kvöldið, lagði mig
til svefns og valt strax inn í
draumalandið.
Mér fanst eg vera heima hjá
mér. Eg tók hatt minn og staf
og gekk út. Þegar eg er kominn
á móts við steinhöllina, kom
Bjarni þar út.
»Góðan daginn, Bjarni!«
sagði eg.
Hann tók kveðju minni vel
og sagði: »Ætlið þér langt að
ganga?«
»Niður í miðbæ ætla eg að
velta mér«, sagði eg.
»Þér skuluð koma með mér
á fyrirlesturinn hjá stjörnu- og
tunglspekingnum«.
»Hver er hann?« sagði eg.
»Það er spámaður austan úr
sveitum, les ekkert — alt in-
spirationir«.
Eg skildi lítið af því, sem
hann sagði, stjörnuspekingurinn.
Hann talaði svo einkennilega;
annaðhvort talaði hann annar-
legar tungur eða það vantaði
2—3 stafi í hvert orð hjá hon-
um. Alt í einu hvein í honum
ógurlega: »í tunglinu býr ekk-
ert kvenfólk!«
Mér brá í svefninum og hrópa
upp yfir mig: »Eg flyt!«
Bjarni grípur i mig. »Truílið
þér ekki lesarann! Hvert ætlið
þér að flytja?«
»Náttúrlega i tunglið«, svaraði
eg; »þar er ekkert kvenfólk«.
Bjarni þreif í mig aftur. »Eg
held þér séuð vitlaus. Komið
þér út!«
Eg elti. Við gengum áfram
götuna. Þá sér Bjarni að stend-
ur á stóru skildi: »Jón heldur
fyrirlestur um, að Þjóðverjar
verði undir!«
»Hér skulum við fara inn«,
sagði Bjarni; »eg hata Jón og
engla«.
Eg hlýddi. Þegar við gengum
inn um dyrnar, hvislaði Bjarni
að mér: »Verið þér ekki til
skammar hér!«
»Nei«, svaraði eg.
Jón var í stólnum, talaði
mjög gætilega, íletti óðara við
en hann tálaði.
»Hvers vegna gerir hann
þetta?« hvísla^i eg að Bjarna.
»Sjáið þér ekki Zeppelinsloft-
skipið yfir Jóni?«
»Jú«, sagði eg hálfhræddur
og forvitinn. »Hvað á það að
gera?«
»Þessi Zeppelin er hingað
kominn til þess að kasta ein-
hverju ofan í raddbönd Jóns,
ef hann segir ljótt um Þjóð-
verja«.
Nú fór eg að skilja af hverju
flett var svona ótt við. Eg þótt-
ist fara að gæta að bátnum.
Sá eg þá glögt Theodor við
stýrið. Loftur hélt á einhverju
í hendinni. Eg sagði við Bjarna
að það væri nauðsynlegt að
senda Jón til Grikklands að
segja þeim hvernig stríðið end-
aði, því að þá byrjuðu þeir.
Alt í eiuu slepli Jón af sér
taumhaldinu, og sagði ljótt.
Loftur slepti bombunni, og hún
hljóp beint ofan í Jón og sleit
raddböndin. Jón varð að hætta,
því hann kom engu orði upp.
Skipið flaug á burt og þegar eg
vaknaði um morguninn var mér
sagt, að Jón lægi í raddbanda-
sliti. Lille Ejolf.
Úr eigin herbúðum.
Verkam.fél. Akureyrar
sendir mann út á Dalvík,
til þess að gangast fyrir stofn-
un verkamannafélags þar.
Sambandslögin
hafa nú verið lögð fyrir
verkamannafél. Dagsbrún, sem
hefir kosið 7 fulltrúa til sam-
bandsins, og aðra 7 lil vara.
Voru kosnir:
Otto N. Þorláksson, Jens Jóns-
son, Kjartan Ólafsson, Helgi
Björnsson, Halldór Jónsson,
Guðm. Davíðsson, Jónbjörn
Gíslason. Varamenn eru: Sig-
hvatur Brynjólfsson, Þorl. Þor-
leifsson, Ármann Jóhannsson,
Jón Rafnsson, Guðjón Jónsson,
Ólafur Þórarinsson og Árni
Jónsson.
Árshátíð »Dag8brúnar«
var haldin — svo sem aug-
lýst var hér í blaðinu — bæði
kvöldið þ. 26. og 27. f. m. og
fór mjög vel fram.
Pegnshylduiuálið
verður til umræðu á næsta
fundi verkamf. Dagsbrúnar og
er búist við að fundurinn verði
fjölmennur.
Vélstjórnnum
tilkynnist hér með, að það
hefir ekki verið hægt enn þá
að halda stjórnarfund í Háseta-
félaginu, og því ekki hægt að
samþykkja yfirlýsinguna.