Frækorn - 31.05.1905, Blaðsíða 6

90 FRÆKORN
Þolinmæðin þrautir vinnur allar.
(Eftir J. L. Runeberg.)
Bóndinn Pavó bjó við frost og kulda;
bygð hans var á Saarijárvis heiði.
Iðnuni höndum yrkti’ hann jörðu sína
og frá guði vænti’ hann uppskerunnar.
Einn hann bjó með barni ungu’ og konu,
brauðs síns neytti’ í sveita, - smátt þó væri,
plægði akur, skurði skar og sáði.
Vorið kom, og fönnin rann af foldu,
flutti burtu hálfan nýgræðinginn;
sumar kom, og hagl og hríð og stormur
helming axins lagði flatt að jörðu;
haustið kom, og kuldinn eyddi hinu.
Kona Pavós sleit sitt hár og sagði:
»Ó, þú Pavó, óhamingjumaður!
okkur hefir Drottinn gleymt— við skulum
burt á vergang—tökum vonarvölinn,
vont er að betla, aumra þó að svelta.«
Pavó tók um hennar hönd og mælti:
»Herrann reynir, engum þó hann gleymir!
Lát að hálfu börk í brauðið, kona,—
Eg skal grafa enn þá fleiri skurði,—
og eg vona’ að Drottinn gefi vöxtinn.«
Konan lét að hálfu börk í brauðið,
bóndinn gerði hálfu fleiri skurði,
seldi kindur, keypti rúg og sáði.
Vorið kom, og fönnin rann af foldu,
flutti ekkert burt af nýgræðingnum;
sumar kom, og hagl og hríð og stormur
helming axins lagði flatt að jörðu;
haustið kom, og kuldinn eyddi hinu.
Kona Pavós sló sitt brjóst og mælti:
»Ó, þú Pavó, óhamingjumaður!
eg vil deyja, Herrann gleymir okkur. —
Pungt er að deyja, þyngra samt að lifa.«
Pavó tók um hennar hönd og sagði:
Herrann reynir, engum þó hann gleymir!
Láttu meiri börk í brauðið, kona.
Eg skal grafa enn þá stærri skurði
°g eg vona’ að Drottinn gefi vöxtinn.«
Konan lét nú meiri börk í brauðið,
bóndinn gerði enn þá fleiri skurði,
seldi kýrnar, keypti rúg og sáði.
Vorið kom, og fönnin rann af foldu,
flutti ekkert burt af nýgræðingnum;
sumar kom, en haglið, hríð og stormur,
hrakti ei né braut til skaða axið;
haustið kom, ei kuldinn varð að tjóni. —
Kornið þroskað beið nú uppskerunnar.
Pavó kraup á kné og hrærður mælti:
»Herrann reynir, engum þó hann gleymir,«
Og hún mælti,—bros á vörum bærðist:
»Bóndi Pavó, tökum glöð til skurðar.
Er nú mál að eiga góða daga,—
ei skal framar láta börk í mjölið;
nú skal baka brauð úr tómum rúgi.«
Bóndinn tók um hennar mund og sagði:
»Kona, sá einn sorg og reynslu þolir,
sem ei gleymir þjáðum bróður sínum,—
Láttu enn að hálfu börk í brauðið,—
bleikur, kalinn stendur grannans akur!«
Hvernig áfengi verður til.
Almenningur hefir ef til vill þá skoð-
un, að áfengið vaxi á jörðunni, eða rétt-
ara, að vínberin, sem vaxa á jörðinni, inni-
haldi áfengi. En þetta er röng skoðun;
vínberið eða vínþrúgan er algerlega laus
við áfengi, eins og öll aldini og öll ber
og allar jurtir, er vaxa á jörðunni.
Ef nýtt kjöt eða nýr fiskur er geymd-
ur í nokkra daga í hlýju loftslagi, fer það
að rotna, að úldna.
Ef nýslegið hey er geymt í hrúgu í
nokkra hlýja daga, þá fer það að fúlna,
fúna og rotna.
Þessum breytingum valda smákvikindi
eða smáverur, sem nefndar eru rotnunar-
bakteríur.
Pað eru einnig bakteríur, sem búa
áfengið til. Afengið myndast við breyt-
ingu ýmsra næringarefna í óheilnæm rotn-
unarefni.
Aðferðin við breyting þessa heitir gerð.
Jöstur heitir í fornu máli það, sem
kallað er »ger« í daglegu máli. Stað-
jastað öl heitir í lagamáli voru það, sem
kallað er á dönsku: undergæret Öl.
Pessar örsmáu gerðar-bakteríur eru lif-
andi kvikindi, er éta, melta og framleiða
saurindi á líkan hátt og öll önnur kvik-
indi. Afengið er saurindin úr þessum
bakteríum. Von er að það sé heilnæmt!
Eg skal nú skýra þetta ögn nákvæm-
ar. Ymsir munu þekkja það, að litlir
fiskar, kallaðir gullfiskar, eru stundum
hafðir til gamans í vatni i gagnsæum
glerílátum. Til þess að fiskar þessir geti