Gjallarhorn - 22.05.1903, Blaðsíða 2

66
GJALLARHORN.
Nr. 17
Nú er kvennfélagið hér í bænum — sem
sjaldan getur setið á sér nema að gera guðs-
þakkaverk — byrjað á að kenna stúlkubörnum
ókeypis handavinnu í barnaskólanum. Er lík-
legt það verði vel þegið og notað.
Dr. Valtýr ætlar nú að reyna að komast að
í Gullbringusýslu. Þórður Thoroddsen, sem var
þingmaður þar áður, hefur nú auglýst hátíðlega
í »ísafold«, að hann dragi sig í hlje fyrir dokt-
ornum. Sagt var í Reykjavík, að hann gjörði
það í þeirri von, að dr. Valtýr kæmi sér að
sem bankastjóra við »þann stóra«.
Slœmar frjettir af Austurlandi. »Norðurland«
segir svo frá, að Eyfirðingur einn hafi fengið
Qárkláða austan Lagarfljóts, á bæ einum í
Hjaltastaðaþinghá. Ekki vita menn hve lengi
hann hefur gengið með veikina áður en hún
brauzt út; hann hvað hafa komið á skrifstofu
♦Norðurl ands« skömmu fyrir ferð sína austur.
--—cxflsgft-o—
Óhróðri mótmælt.
I 24. tbl. Isafoldar stendur grein ein með
yfirskriptinni »ísfirsk stjórngæzla og rjettar-
vernd« eptir Samson Eyjólfsson frá ísafirði,
sem nú er orðinn nokkuð kunnugur af blöð-
unum. Grein þessi er einn óhróðurssamsctn-
ingur frá upphafi til enda um Hannes sýslu-
mann Hafstein, svo undarlcgt virðist að blaðið
skyldi geta fengið sig til að ljá slíku rúm.
Það er leiðinlegt verk að eltast við slík ósann-
indi sem eru í nefndri grein, en vegna þeirra,
sem ekki þekkja hvaða persóna Samson þessi
er, má ekki láta þeim ómótmælt. Hér í Eyja-
firði þekkja margir Samson síðan um árið þegar
að löggæzlan hafði afskipti af honum vegna
kvennafars hans hjer, og er það eitt nægilegt
í augum Eyfirðinga til að álíta greinina ómerka,
að mark Samsonar er yfir henni.
Samson vítir það, að Jón Viðholm hafi verið
sviptur veitingaleyfi af því að hann hafi selt
vínföng á helgum degi. Bæjarfógeti Hannes
Hafstein hefur í þessu ekki gert annað en
skyldu sína sem yfirvalds. Málið gegn Viðholm
var höfðað eptir skipun amtsins, og sfðan dómur
uppkveðinn í því af Hannesi Hafstein sem svo
var staðfestur með yfirrjeltardómi 19. Júní 1899.
Samson kemur með einhvern þvxtting um
»vínsöluna í bakaríinu* á Isafirði. Sá eini flugu-
fótur fyrir þessu mun vera, að kært var yfir
því, að verzlun sú sem bakari Bentzien ræki,
mundi vera í raun rjettri eign Asgeirs kaup-
manns Ásgeirssonar og því ólögleg, þar sem
það er bannað í opnu bréfi 7. apríl 1841 að
sami maðurinn hafi útsölu á tveim stöðum í
sama bæ. Kæran var borin undir amtið og
úrskurðaði amtmaður 19. febr. 1902 að hjer lœgi
ekki fyrir neitt brot gegn nefndri lagagrein.
Bæjarfógeti er því hér úr allri sök.
Samson gefur í skyn, að sýslumaður hafi.
hilmað yfir sauðaþjófnað(l) með Steindóri nokkr-
um Sigurðssyni. Sannleikurinn er sá, að sýslu-
maður hjelt próf í þessu máli Steindórs og
sendi þau síðan til amtsins. En af því það
var álit landlœknis að maðurinn vœri viiskertur,
úrskurðaði amtið 2. sept. 1902 að ekki skyldi
höfða sakamál móti honum.
Sýslumaður er því alveg saklaus í þessu
máli.
Af því, sem nú hefur verið sagt, mun mega
ráða, hve mikill fótur er fyrir öðrum sakar-
giptum Samsonar við bæjarfógeta H. H.
Frásögn hans um lögskráninguna er ekkert
annað en þvættingur, sprottinn af misskilningi
og heimsku. Hann talar þar um mál, sem
hann hefur ekki vit á. I hinum ísfirsku kosn-
ingarkærum hefur sýslumaður H. H. ekki gjört
annað en það, sem lög skylduðu hann til.
»Skinnbrókarmálið« er ekki annað en bæjar-
þvaður frá ísafirði, fætt og getið þar á veit-
ingahúsinu. Samson virðist ekki vita, að bæjar-
fógeti hefur fulla heimild til þess, að fá annan
mann hæfan í sinn stað til að mæla fyrir sig
skip í forföllum sínum og að það styðst við
forna venju, að taka sjerstaka borgun fyrir
það starf. Á kærú sína yfir Jóni Hálfdánarsyni
út af skipting á fiskihlut, hefði Samson helzt
ekki átt að minnast. Hún er honum til lítils
sóma. Amtmaður ljet prófa það mál og að
meðteknum prófum úrskurðaði hann, að engin
ástæða væri til að höfða sakamál gegn nefnd-
um Jóni.
Hefði þessi »ísafoldar«grein staðið í málgagni
því, sem mest hefur lagt á sig nú í vor til
að rógbera H. H. gæti enginn skoðað hana
annað en svívirðilegasta kosningaróg og er
stór furða, að »Isafold« skuli geta lotið svo
iágt að ljá Samson rúm til að níða menn,
þessum spillingar-vembli sem á ferðalagi sínu
kom svo leiðis fram hjer, að lögreglan þurfti
að taka í taumana hjá honum og sem síðan
er fyrirlitinn hjer, svo að það eitt, að nafn
hans stendur við grein þessa, er nægilegt til
þess að menn hjer álíti hana bull eitt og
ósannindi.
Vísindin
krýna Bakkus konung veg'og veldi.
Moito:
Hefur þengli þrúðgum lengi
þjónað mengi jarðar ranns,
hraustir drengir vítt um vengi
veg og gengi framað hans.
(Alþr.).
Nú er að rísa upp áköf mótbylting [gegn
albindindinu], og afleiðingar hennar sýnast tak-
markalausar, bæði fyrir þjóðhaginn og félags-
lífið.
Læknar, siðapostular og ýmsir góðir hálsar
hafa lýst yfir því árum saman, að Bakkus kon-
ungur væri einn sá einvaldsdrottinn, sem steypt
skyldi af stóli — »hans þeir skilja ei dýrlegt
kram« — en nú er hann allt í einu kominn
aptur til vegs og virðingar, valda og tignar.
Allt hið staðlausa orðagjálfur, sem veröldin
velti yfir bjór og brennivíni, verður að skríða
í skuggann. »Eitur og ólyfjan.« Þessi hljóm-
fögru, ágætu orð verða að hverfa aptur í
móðurkvið; mannfjelagsvoði, algert bindindi,
dánar- og lögbrotsskýrslur, allt þetta stórskota-
lið verður sem sönnun að þoka niður í kram-
búðarkjallarann. Bindindisliðið er á flótta;
Bakkus sjóli situr í öndvegi, mikill og mátt-
ugur, og mótbyltingin er fullkomnuð.
Bakkus sjóli sæll við bikar
situr á stóli tignar hám;
eins og sólin öðling blikar
upp í jólnasölum blám.
(Alþr.)
Því þá? Blátt áfram af því, að vísindin fullyrða,
að áfengið sje manneldisefni og jafngildi öllum
hinum, sem vjer höfum til viðhalds og endurnýj-
unar líkama vorum.
Þetta er ekki sjerkredda neins einstaks manns
eða yfirborðsályktun; það styðst við margteknar
rannsóknir amerískra lærdómsmanna, gerðar síð-
ustu 5 árin. Athuganir þeirra hafa verið afar
nákvæmar og að þessu hafa unnið ekki færri
en 50 vísindamanna og er þetta fyrsta sinn,
er manneldisgildi áfengis hefur verið rannsak-
að til rótar. Það er stórmerkilegt að lesa um,
hvernig, og með hverjum árangri þeir gerðu
tilraunir sínar hverja um sig.
En vonandi er að norðurlanda vísindamenn
skýri fyrir mönnum þessar tilraunir, sem brjóta
nýjar brautir í vísindunum, grannskoða tilraun-
irnar og ef til vill haldi þeim áfram.
Rannsóknirnar voru gjörðar hátíðlega heyr-
um kunnar og árangurinn opinberlega innsigl-
aður við það, að sjálfur forstöðumaður Pasteur-
vísindastofnunarinnar (institut Pasteur) Duclaux,
sem kunnur er um allan heim, hefur látið
prenta í annálum Pasteur-stofnunar (Annales
de l’instit. Pasteur) skýrslu um störf vísinda-
mannanna amerísku. Duclaux skoðar þær auð-
sjáanlega sem órækar. Þessi heimsfrægi vís-
indamaður leggur þar sitt þunga pund á meta-
skálarnar til liðs hinum rógborna og bann-
sungna Bakkusi konungi. Hann nœrir; hann er
ekki eitur. Og auk þess sem hann nærir, gefur
hann þeim, sem neyta hans í hófi, það glað-
sinni, er ekki verður metið til peninga verðs.
Þeir sem mega athvarf eiga
óbráðfeigum kongi hjá,
fagrar veigar fá að teiga,
flest þá geigar bölið frá.
Alþr.
Drekki menn því óhræddir staup sitt eða
vínglas með mat sínum. Þeir spara sjer með
því aðra fæðu. Og enginn þarf að ætla að
hann syndgi með því móti mannfjelagsskipun-
inni; það er einmitt í samræmi við lögmál
náttúrunnar. Brúkaðu áfengi segir Duclaux, en
auðvitað í hófi.
Ofdrykkja er jafn viðbjóðsleg, hvort sem
áfengið er nærandi eða ekki. — Kannske í
hæsta lagi ofurlítið skiljanlegri. —
Manni er dálítil forvitni á að vita, hvernig
vísindin snúa sjer framvegis við þessu máli.
Það sýnist sem nokkurt felmtur hafi komið yfir
áfengisóvini. Þeir þegja enn þá við þessum
reginrökum, en vopnast líklega áður langt um
Kður.
En á hina hliðina ljettir hinn nýi lærdómur
steini af þeim, sem ekki hafa kunnað við lykt-
ina af bindindispostulunum eða þeim siðferðis-
lögum, sem bendir þjóðunum á að gera áfengið
að mjólkurkú. Auk þess þykir mönnum vænt
um að geta fengið sjer bjór eða staup í næði,
án þess að fá inn á sig alla siðfræðispostula
í halarófu, með þjóðmála-ljónin í fararbroddi
Það er bæði notalegt og nauðsynlegt, að hafa
matfrið, og hófsmönnum er ekki ami að ölglasi.
Bakkus lifir öldum yfir, —
ekki skrifa’ jeg meir um hann. —
Falda-Sifin fegurð drifin,
Við förum að tifa’ í svefna-rann.
(Alþr.).
(»Rvík« eptir »Politiken«.)
Villiam Priest í Brandon, Manitoba, bláfátækur
unglingspiltur, seni hefur haft það fyrir atvinnu að
sverta og bursta skó á götum bæjarins, erfði í haust
1,000,000 dollars eptir frænda sinn nýlátinn í Cali-
fornia.