Gjallarhorn - 18.03.1904, Blaðsíða 2

30
OJALLARHORN.
Nr. 8
móti röksemdum þeim, sem blaðið
færir fyrir hinum harða dómi sínum
um lögin. Það stendur öðrum nær en
mér, og verða þeir vonandi til þess.
En óhætt er að fullyrða það, að fá-
víslegri rök hafi ekki heyrst né sést
gegn nokkuru máli, en flest þeirra,
sem blaðið færir gegn túngirðingalög-
um alþingis, og skal eg síðar finna
þessum orðum mínum stað, ef þess
verður óskað eða krafist.
En eg vil vekja athygli allra manna
á því, hvort hér kenni ekki ósamkvæmni
hjá blaðinu, og hennar í meira lagi.
Eg tek það upp aftur: 5. sept. 1903
eru túngirðingalögin að dómi »Norður-
lands« »helztu< lög, »merkislög«, en
10. okt. sama ár eru sömu lög að
dómi sama blaðs óalandi og að öllu
leyti óhafandi.
Er nú ekki ástæða til að álíta, að
hér liggi einhverjar dýpri rætur að,
en helg vandlæting blaðsins?
Eg nenni ekki að hræsna það, að
mín skoðun er sú, að þessi snúningur
blaðsins stafi af pólitískum ástæðum,
þeim, að túngirðingalögin eiga upp-
runa að rekja til þeirra manna, sem
blaðið telur í mótflokki sínum, og
leggur sig ávalt í líma, til þess að
klína »afturhalds«-kámi, og gera til
vansæmdar, svo sem unt er. »Helztu
merkislögunum* er fórnað, til þess að
koma hinum pólitísku banamönnum Páls
Briems og fleiri mótstöðumönnum á
kné. Petta er mín skoðun og fleiri
manna; mun enginn geta neitað því,
að ósamkvæmni blaðsins 1' dómum þess
um túngirðingalögin gefa mjög ríka
ástæðu til þess að álíta þetta og að
blaðið má sjálfu sér kenna um, ef
það er haft fyrir rangri sök í þessu
efni.
Þessi fáu orð geta því verið »Norð-
urlandi« og »stjórn« þess allri til við-
vörunar á tvo vegu. Fyrst og fremst
til þess, að blaðið varist það að spilla
ekki áhrifum þeim, sem það kynni að
vilja hafa á rétt og gott málefni af
einlœgni, með jafn-tvöfeldnislegri fram-
komu, eins og í þessu túngirðingalaga-
máli, og á hinn bóginn til þess að
blaðið varist það, að láta úlfseyrun
standa út undan sauðargærunni, þeg-
ar það ætlar sér að nota árásir á
opinber málefni til systematiskra of-
sókna gegn pólitískum mótstöðumönn-
um sínum.
En ekki er þess að dyljast, að illa
líst mér á fóðurjurta-ræktun — nema
ef vera skyldi þursaskeggs-, mýrfinn-
ungs- og snarrótarpuntar— á því landi,
sem gaddhestar og gamalær eiga greið-
an aðgang að á öllum tímum ársins.
% 1904.
Árni Árnason.
......................................
Ranghermt var í síðasta blaði um
stjórn Islandsbanka. Bankastjóri er
Emil Schou og meðstjórnandi Sig-
hvatur Bjarnason, en þriðji maður Páll
Briem. »NorðurI.« segir heldur ekki
rétt frá þessu og hefði það þó átt að
vita með vissu hvaða starf það var,
sem amtmanni var boðið við bankann.
Ðoklor J\íiko/a.
Eptir Guy Boothby.
Framhald.
Dr. Nikola stóð upp af stólnum og
gekk að gömlum skáp í hinum enda
herbergisins. Ut úr honum tók hann
stóra bók, sem hann hafði fest í ó-
teljandi handrit og miða, klipta úr
öðrum blöðum.
Hann kom með hana til mín og
settist. Því næst fletti hann blöðun-
um þangað til að hann fann það, sem
hann vildi, og myndaði sig til að byrja
að lesa.
Hann horfði á mig og sagði: »Þér
hafið víst gaman af að heyra að þetta,
sem eg ætla að lesa fyrir yður og
sem eg sjálfur hefi þýtt með mestu
nákvæmni, var skrifað í sama mánuði
og á sama ári, sem Vilhjálmur Bast-
arður lenti við England. Það hljóðar
þannig:
»Eg verð að játa, að eg tala um
þennan mikla sértrúarflokk og mátt
hans með dálitlu vantrausti. Þeir, sem
eru auðtrúa í slfkum tilfellum, standa
á því fastara en fótunum, að hæfileg-
leikar þessara manna í læknislistinni
séu meiri en allra annara lifandi manna,
og að þeir hafi meira vald til að gera
yfirnáttúrleg verk, en aðrir menn. Það
er einnig sagt, að þeir geti vakið upp
dauða menn, og lengja aldur manna
fram yfir það, sem venjulegt er. En
um þetta alt get eg ekki sagt annað
en það, sem að aðrir hafa sagt mér.«
Dr. Nikola fletti annari opnu upp.
»Þegar við erum búnir að hlaupa
yfir 500 ár, sjáum við að aftur er
minst á þá. Sá, sem nú talar um þá,
er rithöfundurinn Feng Lao Lan, nafn-
frægur, kínverskur sagnaritari, sem var
uppi kring um 1500. Hann segir að
þeir séu til mikilla örðugleika fyrir
konungsríkið í heild sinni. Fyrst voru
þeir að eins fáeinir afskiftalausir munk-
ar í afskektu klaustri í Thibet, en voru
þá orðnir eitt hinna allra stærstu leyni-
legra félaga í Austurálfunni, jafnvel
þótt hið leynilega vald þeirra væri
að eins á vitorði þriggja forstöðu-
manna þeirra. Kring um aldamótin
1600 er áreiðanlegt að þeir höfðu
svo mikil áhrif á pólitík, að stjórnin
gat leyft sér að gefa út skipun þess
efnis, að reka þá burtu. Eg álít að
hið alþekta félag, er hefir einkunnar-
orðið: »Hoan Cheng Hok Beng«, og
sem, eins og þér vitið, hafði svo mikil
áhrif í Kína, þangað til nú fyrir skömmu,
hafi að eins verið lítill hluti af félagi
því, sem eg er svo áfjáður að finna.
Að þetta félag hafi áreiðanlega þekt
hinn vísindalega og leyndardómsfulla
fróðleik, sem hefir verið ritað og rætt
um í meira en tvö þúsund ár, er eg
sannfærður um, og ef það er nokkurt
það vald til, sem getur hjálpað mér
til að komast að leyndardómi þess,
þá skal eg eigi láta það ónotað. í
voru eigin landi og öðrum löndum,
sem menn venjulega kalla siðuð lönd,
hafa menn lengst af haft þá venju,
að kalla hlægilegt alt það, sem ekki
sést eða skilst auðveldlega, en þeirri
venju vil eg ekki fylgja. Fyrir Eng-
lendingum yfirleitt er enginn leyndar-
dómsfullur heimur til.
»En hvernig. eru þeir ekki í raun
og veru í stríði við sjálfa sig, því ef
einhver er rétttrúaður trúir hann því,
að þegar líkaminn deyi, þá fari sálin
til himna, það er að segja til Olymps,
Elysiumgarðs, Heaperidernes, Valhall-
ar, Paradísar eða Nirvana, alt eftir
því, sem kringumstæðurnar eru. Þeir
hafa enga hugmynd um, eða réttara
sagt, eg held þeir geti enga lýsingu
gefið um hvar og hvernig þeirra himna-
ríki muni verða. Hann hefir máske
einhverjar óákveðnar hugmyndir um
það, en allar eru þær sveipaðar ógagn-
særri þoku. í stuttu máli: Hann álítur,
að á meðan guðafræðin yfirleitt er jafn-
sundurþykk sjálfri sér og honum finst
hún vera, sé ekki vert að offra miklu
til að hugsa um hana, en þó trúir
hann, að lífsvökvi mannsins sé per-
sónulegur í æðri og fullkomnari til-
veru eftir dauðann. Maður furðar sig,
hve margir brjóta heilann um þetta,
bæði í riti og ræðu. Enginn þekkir
jafn-mikið af því og eg, og eg skal
segja yður, að ef eg færi að segja
yður það altsaman, munduð þér álíta,
að eg væri að búa það til sjálfur, eða
væri ekki með öllum mjalla. — Já,
Bruce! — En það skal eg segja yður,
að eg hefi séð með mínum eigin aug-
um svo margt yfirnáttúrlegt, að þó
eg viti að nokkuð af því séu »trúða-
kunstir«, er þó margt af því í raun
og veru áreiðanlegur virkileiki. Eg
veit, að þetta er flókið efni, svo eg
ætla, yður til skilningsauka, að sýna
yður mynd af því, sem eg meina.«
--+ ♦-+----
Úr heimahögum.
Atvinnuleysi hefir verið hér í vetur,
þar sem enginn afli hefir verið. —
Bæjarstjórnin keypti snjóplóg síðastl.
haust, til að moka með götur bæjar-
ins, og var verkamönnum illa við það
af því þeir álitu, að þeir við það mistu
atvinnuna við að moka, sem oft hefir
verið góð. En þá greip forsjónin í
taumana og lét plóginn vera svo úr
garði gerðan, að bæta þarf um verk
hans með skóflunum, ef fært á að
vera um göturnar. Þykir mörgum sómi
fyrir bæinn að eiga snjóplóg, því bæj-
arsjóður er nógu ríkur til að borga,
þó plógurinn sé gagnslítill.
»Rong Inge« kom hingað á sunnu-
daginn. Er það fallegt skip og sagt
gott í sjó að leggja. Með því kom
konsull J. V. Havsteen, sem dvalið
hefir erlendis í vetur til augnlækn-
inga, kaupm. Þorv. Davíðsson, verzl-
unarmaður Hallgr. Davíðsson, síldar-
veiðaformaður Þorgeir Clausen o. fl.
^ • »
Fellum 1. marz.
Hér hefir maður manni að segja frá skemd-
um og léttum heyjum, ekki sízt töðum, enda
eru þær víða svo slæmar að kýr lifa ekki á
henni nema þær fái mat og annan fóður-
bætir, en sökum hins góða tíðarfars lítur
ekki út fyrir heyskort, þrátt fyrir allar skemd-
irnar.
Hér er lítið talað um „pólitík", og engin
rödd l;eyrist, er lýsi óánægju yfir ráðgjafa-
valinu, þótt mjög vætu hér skiftar skoðanir
í stjórnmálum að undanförnu.
Yfir höfuð er andlegt líf hér um slóðir
fremur dauft. Menn koma sjaldan og aldrei
saman til að segja nokkuð og kynnast hver
öðrum, að eins stöku sinnum að unga fólkið
kernur santan til að dansa. Já, þá er ein-
göngu dansað, ekkert skemt sér annað, en
slíkt verður einhliða og hálf-leiðinlegt til
lengdar.
Með framföruin má það telja, að nokkurir
menn í Út-Fellum og Fram-Tungu stofnuðu
málfundafélag í síðastliðnum marzmánuði.
Félag þetta heldur fundi að jafnaði í mán-
uði hverjum og gefur út blað að vetrinum
til. t’etta er að minni ætlun gott fyrirtæki
og vonandi að vel gefist, en fáment er það
enn og á örðugt uppdráttar, þar sem það
hefir ekkert sérstakt húsnæði fyrir fundi
sína, en húsakynni virðast lítil og illa löguð
í sveitaheimilum. Q. ti.
Eskifirði 3. marz.
Hér ber fátt til frétta. Um aflabrögð er
ekki að ræða um þessar mundir. Veturinn,
sem af er, má kallast fremur góður, frosta
lítill og snjóa lítill. Þó setti niður snjó feiki
rnikinn í þriðjtt og síðustu viku þorra, sem
svo gerði töluverðar skemdir í Reyðarfirði
(með snjóflóðunt) nóttina milli 20. og 21.
febr. við rigningaveður, sem þá gerði. Á
Hólmum hjá síra Jóhanni kom snjóflóð,
sent tók sig upp skamt fyrir ofan bæinn,
en var þó svo orkumikið, að taka hús með
sér af grunninuin og braut það til muna
um Ieið, einnig eyðilagði talsvert af mun-
unt, sem í húsinu voru, svo sem rúmfatnað,
bækur, ýinsan húsbúnað o. fl. Húsið stóð
2 — 3 íaðnia frá íbúðarhúsinu, en það sakaði
ekki; einnig skemdist þar partur af kirkju-
garðinum og vatnsmylla, sem stóð á tún-
inu, fór út á sjó. Líka kom á Helgastöðum
hjá Andrési bónda snjóflóð, sem hitti fyrir
hlöðu, fjárhús og hjall, skerndi töluvert af
heyi og braut niður fjárhúsið, með 50 — 60
fjár í, og drápust 9 alveg en margar nieidd-
ust. Hjallurinn fór út á sjó. Einnig urðu
ýmsar fleiri skemdir, einkanlega á bátum
og túnum.
Heilsufar alment fremur gott. Þó hefir
barnaveikin verið að stinga sér niður öðru
hvoru síðan í sumar, en er þó nú farin að
réna. Q j
Björn Jensson, kennari við lærða skólann,
dó úr lungnabólgu þ. 19. þ. m. eftir 7 daga
legu. Björn Jensson var fæddur í Reykjavík
19. júni 1852. Foreldrar hans voru Jens Sig-
urðsson rektor og Ólöf Björnsdóttir Gunn-
laugssonar. Iiann útskrifaðist úr lærða skól-
anum árið 1873 með I. einkun, tók heim-
spekispróf við háskólann 1874 með ágætis-
einkun og fyrri hluta burtfararprófs við fjöl-
listaskólann 1878. Hann var settur kennari
við lærða skólann árið 1883, en fastur kenn-
ari varð hann árið eftir. Aðalumsjónina við
skólann hafði hann á hendi frá 1891-1902
og flutti hann þá úr skólanum. Aðalkenslu-
grein lians var stærðfræði. 27. júlí árið
1886 kvæntist hann Henriette Louise Svend-
sen, sem lifir mann sinn ásamt 7 börnum;
þar af 3 kristnuð.
Björn Jensson er öllurn þeim, sem hann
þektu, mjög harmdauði. Þó má skólinn
einkuni sakna hans, því auk þess, sem hann
var ágætur kennari, kunni hann framar
flestum öðrum að stjórua og láta hlýða sér
og ávann sér jafnframt elsku og virðingu
allra lærisveina sinna. Hann var maður al-
vörugefinn og yfirlætislaus og vann jafnan
við að þekkja hann, enda mun ekki auð-
fundinn vandaðri og betri maður en hann
var. Hann hafði skarpar og fjölhæfar gáfur,
var einlægur og traustur félagsmaður og
sem húsfaðir var hann annálaður. Síðustu