Gjallarhorn - 06.01.1905, Síða 1

GJALLARHORJM.
Útgefandi: JóN STEFÁNSSON. mo
iii, i. Sf Akureyri, 6. janúar. ^ 1905.

t
JT
Bernharð A. laxdal,
Pað eru sorgarfréttir sem „Gjallar-
horn" hefir að færa lesendum sínum
nú um leið og það byrjar þriðja
árið. — Aðalstofnandi þess og út-
gefandi Bernh. Laxdal andaðist að
heimili sínu hér í bænum 2. þ. m.
kl. 4. e. h. eftir 18 mánaða sjúkdóms-
legu. Hann sýktist fyrst af botnlanga-
bólgu seint í júnímánuði 1903 og
varð þungt haldinn af henni svo
hann var fluttur hér á sjúkrahúsið
og „oþereraður" þar af Guðm. lækni
Hannessyni. Lá hann þar rúman
mánuð en batnaði ekkert og var
svo fluttur heim til sín, til foreldra
sinna, þar sem hann var svo rúm-
fastur alla þá stund er hann átti ó-
lifaða, og naut þar svo góðrar að-
hjúkrunar að ekki varð betri kosin.
En alt bar að sama brunni. Á síð-
astl. sumri fekk hann brjósttæringu
sem hafði búið í honum frá því á
skólaárum hans og þjáð hann þá,
og fóru svo kraftar hans þverrandi
unz hann gat ekki lengur staðið á
móti þeim heljartökum, sem veikin
hafði tekið hann.
Bernharð Ágást Laxdal var fæddur
á Akureyri 6. septbr. 1876 og eru
foreldrar hans Eggert kaupmaður
Laxdal og frú hans Rannveig Hall-
grímsdóttir bónda Tómassonar á
Grund, en móðir Hallgríms var
Rannveig systir Jónasar skálds Hall-
grímssonar.
Bernharð ólst upp hjá foreldrum
sínum, til þess hann var 15 ára að
aldri, að hann fór í latínuskólann í
Reykjavík haustið 1891. Útskrifaðist
hann þaðan vorið 1897 og fór til
Kaupmannahafnar um haustið. Þar
tók hann heimspekispróf 1898 og
fór svo heim og gerðist verzlunar-
maður. Var hann þá á Patreksfirði
í 2 ár, en síðan með föður sínum
við verzlun hans hér á Akureyri.
Það er stórt skarð sem höggvið
er í hóp yngra fólksins hér í bæn-
um með brottköllun hans, því hvar
sem hann var fylgdi honum gleði
og prúðmenska og var jafnan freinst-
ur í flokki, þegar um einhverja skemt-
un var að ræða. Það var því að mak-
legu að hann varð átrúnaðargoð þess
og að það harmar hann nú látinn.
Bernharð Laxdal var prýðisvel
gáfaður maður eins og hann átti
kyn til og var mjög sýnt um það,
sem laut að fögrum listum. Hafði
glöggt auga fyrir skáldskap og
var enda vel hagmæltur sjálfur,
þótt ekki bæri á því og hann færi
dult með. — Öilum þeim er sáu
hann leika mun og hafa borið sam-
an um að þar væri, sem hann var,
efni í verulegan snilling í þeirri grein
ef hann hefði lagt nokkura stund svo
teljandi væri á hana.
Eg hefi ekki þekt neinn af hinum
yngri mönnum, sem hefir haft jafn-
mikinn áhuga á málefnum lands síns
og þjóðar eins og hann hafði, og
heldur ekki neinn er hefði jafn-á-
kveðnar og skýrar skoðanir yfirleitt
eins og harin. Það tvent var það
meðal annars, sem dró mig að hotr-
um og sem leiddi til þess að við
byrjuðum tveir einir og af eigin
ramleik á útgáfu „Gjallarhorns". —
Hann kom fram með uppástungu
um það einu sinni þegar við sátum
satnan í góðu skapi ásarnt nokkur-
um fleiri inönnum. Þeir tóku vel
undir það, en þegar á var hert voru
það að eins við tveir, setn héldum
saman út í fyrirtækið og héldmn
því áfram. Skömrnu eftir að blaðið
var byrjað, konru til þingkosningar
hér í Eyjafirði. Hann var eindreginn
og ákafur Heimastjórnarmaður og
átti mikinn og góðan þátt í því
að kosningarnar tækjust svo að sá
flokkur hefði gagn og sórna af,
fyrir utan það að blaðið gerði það
sem í þess valdi stóð í þá átt. Nokk-
uru eftir kosningarnar lagðist hann
svo veikur og þá var starfsemi hans
lokið. En þrátt fyrir allar þjáning-
arnar sem hann leið í veikindunum,
var áhuginn svo inikill að hann
fylgdi altaf tneð öllum aðalmálum
þjóðarinnar en þó sérstaklega öllum
þeim spursmálum er snertu flokk
hans. Ákveðnari flokksmaður en hann
var út í yztu æsar, er ekki til, án þess
þó að hann væri öfgatnaður af blindu
flokksfylgi,og hann viöurkendi fúslega
þau atriði hjá öðrutn pólitískutn
flokkum er hann áleit að gætu orð-
ið þjóðinni og landinu til góðs ef
rétt væri á haldið.
Bernh. Laxdal var í hærra tneðal-
lagi á vöxt og svaraði sér vel, ljós
að yfirliti og á hár og skegg en
ekki hraustlegur útlits, sem var
eðlilegt, þar sem hann í mörg ár
var búinn að hafa aðkenningu að
sjúkdótni þeim, er leiddi hann að
síðustu til bana. Og sá sjúkleiki
þótt hægt færi í fyrstu, hamlaði
honum á margan hátt, svo hann
naut sín oft ekki til fullnustu. T. d.
þoldi hann. ekki að sitja við skriftir
eða þessháttar nema stutt í einu og
svo var um fleira. Álitu því sumir
þeir, er voru honum kunnugir, að
hanti mundi ekki geta sýnt slíkt
þrek, sem hann sýndi í veikindum
sínum, en þar kom verulega í t/os,
hvaða rnaður hann í raun réttri var. -
Aldrei mælti liann æðruorð, þó hann
fyrir ári síðan þættist þess viss að
hann mundi ekki rísa aftur úr rekkju,
og þegar vinir hans og kunningjar
komu að finna hann var hann glað-
urvið þá, og talaði út um alla heima
og geima eins og ekkert væri að.
Varð því niðurstaðan oftast sú, að
hann skemti þeim með ýmsu móti
en þeir honum minna. — Veikinda
þrautirnar þoldi hann rneð einstakri
þolintnæði og yfir höfuð var aldrei
annað á honum að fittna í veikind-
um lians en að alt léki í lyndi.
Eitt af áhugamálum hans var, að
Eyfirðingar tækju myndarlegan þátt
í samskotum til tninnisvarða yfir
Jónas Hallgrímsson, vegna þess að
Jónas var Eyfirðingur að ætt og
uppruna. Var að mestu frá honum
(B. L.) runnin grein, sem stóð í »Gjh."
um það efni á síðastl. vori, setn var
það fyrsta hér til að hreyfa málinu.
Hann var því mjög ánægður yfir
því á nýársdag að í ráði var að
haldin yrði þá unt kvöldið skemtun
sú fyrir almenning, sem fór fram til
ágóða fyrir minnisvarðasjóð Jónasar
og sagði mér að síra Matthías hefði
lofað sér handa Gjallarhorni kvæðinu
og fyrirlestrinum, seni hann ætlaði að
flytja um Jónas. — Hann var þá furð-
anlega tnálhress. Daginn eftir kom
eg til hans klukkan tvö eða þar
um bil. Þá var honum mjög örð-
ugt um mál, en spyr mig þó, hvort
eg hafi frétt nokkuð af Rússa og
Japana ófriðnum með »Pervie" —
sem kom frá útlöndum kvöldið
áður—og segir svo eftir litla hvíld:
„Mundu nú eftir kvæðinu utn Jónas
hjá síra Matthíasi." Eg lofaði því, og
töluðum við svo fá orð önnur áður
en eg kvaddi hann og fór. —Tveiin-
ur klukkustundum síðar andaðist
hann í örmum foreldra sinna og
hélt ráði og rænu atveg fram í
dauðann. Þau hafa nú þar sem hann
var séð á bak einkasyni sínum, og
er það þeint óbætanlegt, en hugg-
un er í því að hann áíti dreng, sex
ára gamlan, fallegan og efnilegan,
sent heitir Eggert og á nú að bæta
afa sínum og öminu sonarmissirintt.
Gjallarhorni bætist aldrei rnissir
Bernh. Laxdals og viiiutn hans er
vandfenginn sá maður að tnann-
kostutn sem fylli sæti hans., því
„ekki getur dreng betri", í orðsins
fylstu merkingu, heldur en hann var.
Jón Stefánsson.