Gjallarhorn - 28.03.1911, Blaðsíða 2

40
GJALLARHORN.
V.
ýúþingi.
Verksmiðjufélagið áAkureyri.
Fjárlaganefndin í neðri deild leggur
til að því verði gefnir upp vextir
(6 pús. kr.) raf landssjóðsláni, er það
átti ógoldna.
HÚsavík. Kirkjujörðina Húsa-
vik í Suður-Þingeyjarsýslu vill kaup-
túnið þar fá keypta. Verðið áætlað
um 25 þús. kr., ef jörðin verður
seld.
Viðskiftaráðunautur. Fjár-
laganefnd neðri deildar leggur til
að fjárveiting til þess starfs verði
ekki veitt. — Því miður virðist búið
að fara svo með það í bráðina, að
alveg sjálfsagt sé að fella þá fjár-
veiting burtu.
t>ingrof. Ráðherra (Kr. J.) hefir
lýst yfir, að hann ætli sér að rjúfa
þingið og efna til nýrra kosninga,
hvort sem stjórnarskrárbreytingin
verði samþykt eða ekki. — Annars
er ekki vafi sagður vera á því, að
stjórnarskárbreytingin verði sam-
þykt. Allir sammála, að heita má,
um að svo þurfi að verða.'
Ráðherrann nýi virðist því ætla
að verða þjóðræðis- og þingræðis-
ráðherra, meira en í munninum.
Rvík 28/3 kl. 3.
Fjárlaganefnd kosin í e. d. í
gær: Lárus H. Bjarnason formaður,
Steingrímur Jónsson skrifari, Stefán
Stefánsson skólameistari, Sigurður
Stefánsson og Sigurður Hjörleifsson.
Háskóli. Áfjáraukaiögunum fyr-
ir 1911 er veitt fé til stofnunar há-
skóla 17. júní í sumar. Háskóla-
kennararnir tilvonandi eiga þó ekki
að fá laun sem slíkir fyr en l.októ-
ber næstk.
Stjórnarskrármálið var tekið
til 2. umræðu í n. d. á hádegi í
gær. Snarpar umræður allan daginn
og umræðunni frestað, en hófst svo
aftur í morgun og varir enn. —
Breytingartillögur við frumvarp
nefndarinnar, sem fram eru kompar,
eru orðnar um 70, en talið víst, að
mikill hluti þeirra verði skorinn nið-
ur. Ágreiningur yfirleitt allmikill um
frumvarpið, en þó fastlega búist við
samkomulagi.i
..BændaferOin".
Eins og áður er getið í >Gjh.«, voru
þeir Jón Sigurðssón í Yztafelli og Sigurð-
ur Jónsson skáld á Arnarvatni kosnir til
þess í sumar, af bændaflokknum, er fór
kynnisferðina suður um land, að semja
ferðasögu þeirra félaga. — Þeir hafa nú
lokið því starfi, og varð úr hjá þeim stór
bók, svo of löng þykir fyrir tímarit, eins
og fyrst var ráðgert, og verður því gefin
út sérstök. Maður, er séð hefir handritið,
lætur vel yfir og segir þar vel sagt frá
og greinilega og spáir verkinu vinsæld
þeirra, er þátt áttu að ferðalaginu.
Gestir i bænum.
Séra Jónmundur Halldórsson á Barði í.
Fljótum, Bened. Einarsson dbrm, á Hálsi.
Hafísinn
er nú horfinn aftur út í hafsauga og
lætur vonandi ekki sjá sig aftur hér við
land þetta árið.
1
Utan úr heimi.
Járnbrautarslys varð seint í febr. í
Chartres á Frakklandi, um 20 manns
fórst og fjöldi særðist. Þetta er þrít-
ugasta járnbrautarslysið nú í tvo síð-
ustu mánuðina, á járnbrautum franska
ríkisins. Blöðin átelja stjórn brautanna
harðlega fyrir slælegt eftirlit.
Sigurd Berg, fyrv. ráðherra, sá er
ríkisréttur dæmdi í fyrra, er nú mælt
að muni verða kosinn ríkisþingmaður.
Honum hefir ennfremur, af stjórninni,
verið boðið að fara til Grænlands og
athuga þar kjör manna og gera síð-
an réttarbótartillögur.
Hringflugið mikla. Fyrir það er nú
þegar heitið hærri verðlaunum en nokk-
urar aðrar íþróttir, er hingað til hafa
verið þreyttar. Flugleiðin er: París —
Berlín — Brússel — London — París.
Lagt verður af stað 4. júní n.k. og
er ráðgert að ná fyrsta daginn til
Luttich. Verðlaunaféð er nú orðið
412,500 frankar, og von á rrveiru.
Prívatbankinn í Khöfn græddi árið
sem leið 2,700,000 kr. Þar af var
hluthöíunum greitt 1,800,000 kr. í
vexti.
Pingmenn íra. Irski parlamentflokk-
urinn hefir samþykt að taka ekki þátt
í hátíðahöldunum við konungskrýning-
'una f sumar. Veldur þetta tiltæki þeirra
allmiklum umræðum á Englandi.
Esperanto. Hinn nafnkunni skáld-
sagnahöf. Tristan Bernard, sem fjölda
margar sögur hafa verið þýddar ettir
á ýms tungumál, hefir bannað að þýða
nokkuð eftir sig hér eftir, annað en
það, er hann ritar á esperanto; hann
hefir nú í smíðum 2 sögur og I leik-
rit á því máli.
Mylius Erichsen. Khafnarbúar hafa
ákveðið að reisa honum veglegt minn-
ismerki nú í ár. Varðinn verður afar-
stór, ca. 50,000 pund að þyngd.
Morðfélag. Nýlega hefir koinist upp
um félag 1 Pétursborg, er hefir það
markmið, að drepa auðmenn. Náðst
hafa tveir læknar og einn kvenmaður
úr féiaginu. Læknarnír hafa drepið á
þann hátt, að koma sóttkveikjum ýmsra
bráðdrepandi veikinda í mennina. Það
er upplýst, að félagið hefir fengið lof-
að, fyrir að drepa ungan aðalsmann
ásamt foreldrum hans, 620,000 kr.
250 vitni hafa þegar verið leidd í
málinu, svo á því sézt, að það er ær-
ið umfangsmikið.
Geheimeetazráð Emil Vett, annar
stofnandi stórverzluninnar »Magasin
du Nord«, er nýlega látinn. Vett var
afarduglegur og vinsæll maður; hann
var »lífið og sálin« í berklaveikrahæl-
isfélagi Dana, sem nú er 10 ára gam-
a(t, og ótal mörgum góðgerðafélögum
öðrum starfaði hann kappsamlegá í.
Ennfremur gegndi hann mörgum trún-
aðarstörfum. Við »Magasin du Nord«,
sem stofnað var 1871, eru nú 1000
starfsmenn og má dæma stærð verzl-
unarinnar nokkuð eftir því. Banamein
Vetts var hjartaslag.
Loftskeyti 6000 kílómetra. í s.l. mán.
voru send loftskeyti milli stöðvarinnar
í Eiffelturni og Glacebay í Canada.
Er það lengra, en loftskeyti hafa áð-
ur komist, svo kunnugt sé.
»Svarii dauði« gerir töluvert vart
við sig í Asíu um þessar mundir. í
ár eru liðin 200 ár síðan veiki þessi
geysaði í Danmörku. Þá deyddi »svarti
dauði* 25,000 manna í Khöfn, eða
rétt um þriðjuug borgarbúa.
Skattalagafrumvarp nýtt er á prjón-
unum í Danmörku um þessar mundir.
Tvent er það í frumvarpinu, er veldur
mestum ádeilum: 15% af öllum ,Brutto‘-
tekjum leikhúsa og hækkun á húsa-
og grunnaskatti. — Nálega öll blöðin
mótmæla.
Friðarþing í Lundúnum.
Snemma í f. mán. mætti sendinefnd
frá Þjóðverjum á þingi með kjörnum
klerkum allra trúarflokka á Englandi
til að sefa viðsjár þær hinar miklu,
sem drotnar milli beggja stórveldanna.
Blása margir og margt að þeim ófrið-
arkolum, og þó mest ofsi vissra blaða
frá beggja hálfu. Dr. Spiecker, helzti
frömuður þýzkra atvinnumála, var for-
inaður sendinefndarinnar, en aðal ræðu-
maðurinn var prófessor Hamach, er
talinn er frægastur guðfræðinga í
heimi. Erkibiskupinn af Kantaraborg
setti þingið og kvað það vera frjálst
þingmót, óháð öllum stjórnarháttum,
enda væri umræðuefnið kristindóms-
mál og hér væru mættir sjálfboðar
frá báðum hlutaðeigandi þjóðum, er
hefðu einungis fyrir augum allsherjar-
samtök til sátta' og bræðralags. Dr.
Spiecker kvaðst kominn til að kunn-
gera eindreginn áhuga Þjóðverja, að
mega lifa í friði og samvinnu við all-
ar þjóðir, og engar fremur en Eng-
lendinga. Nálega allir töluðu eintóm
friðárorð á þinginu, en sumum þótti
við of; sagði hinn djarfi biskup af
Southark (Suðvirki) í Lundúnum, að
lítt mundi á fullan frið að treysta með-
an svo væri títt hjá Prússastjórn, að
tala um hinn stælta »stálhnefa«. Þótti
hann stinga þar mátulega sneið Vil-
hjálmi keisara. Én alldrengilega fórust
þeim biskupi orð, er hann og kallað-
ur hinn frjálslyndasti biskup á Eng-
landi. Erkibiskupinn þótti og sumum
æði blíðmáll í garð Hamachs, er rétt-
trúaðar kirkjur Englands hafa lengi
kallað háskasamlegan allri förnkristinni
trú; kvað hann þar kominn þann kenni-
mannaskörung, sem »lengst næði inn
á hvert hugsandi heimili á Englandi«,
bæri hann ægishjálm yfir öllum kristn-
um fræðimönnum nútímans. Hvíslaði
þá einn frjálstrúarmaður að sessunaut
sínum: »Þdð er annað en sá góði
mann talar við hundana á hinum bæn-
um!« Prófessor Hamach er »efiellens«
að tign og vinur Cæsars (keisarans)
og eru þó viðsjár með þeim, enda et-
ur hvor þeirra sitt. H. er allra manna
vinsælastur og þýðastur í umgengni,
en þó fastur í rás sem vfsindamaður.
M.J.
Hákarlsveiði
hafa Siglfirðingar stundað undanfarið og
fengið allgóðan afla. (Símfrétt.)
Opinberunarbók.
Trúlofuð eru: ungfiú Hanna Valdemars-
dóttir og Pétur H. Ásgrímsson verzlunarm.
á Oddeyri. t
Ennfremur ungfrú Indíana Pétursdóttir
og O.Tynes framkvæmdarstjóri á Siglufirði.
♦
Royal Sovereign
IWhiskyj
er bezt.
Fæst í
Carl Höepfners |
verzlun.
♦
*
»Hið lifandi lík.«
Síðasta bók Leo Tolstoj.
Meðal annars, sem fundist hefir
eftir þetta mikilmenni, er nýskrifuð
bók, er heitir »Hið lifandi lík« og
þykir snildarverk. Aðalefnið er þetta:
Rússneskur marskálkur, Fedors að
nafni, segir af sér stöðu sinni og
sökkvir sér í allskonar Iausungalifnað.
Kona hans Lisa, valkvendi mesta, fær
liðsforingja til að reyna að tala um
fyrir honum, en það er árhngurslaust.
Fedors sekkur dýpra og dýpra. Ástir
takast með Lisu og liðsforingjanum.
Fedors fréttir það, vill ekki vera f
veginum. Hann skrifar konu sinni að
hann ráði sér þegar bana. Lisa og
liðsforinginn giftast, eru hamingjusöm
og alt sýnist að muni lagast fyrir
Lisu. En Fedors brast hug til að ráða
sér bana, þegar til kom, og hélt á-
fram fyrri lifnaði sínum, og ætlaði að
leynast. Eftir eitt ár fanst hann, og
Lisa er klöguð fyrir tvíkvæni. Þegar
þau öll þrjú eru fyrir réttinum, fær
Fedors tækifæri til að skjóta sig og
hnígur niður dauður.
»Uppgjafaprestur.«
Andstyggilegra, kjánalegra, vitskert-
ara orðskrípi er ekki til undir sólinni.
Er það sama og uppgjafahestur? eða
þýðir það. uppgefitin prestur? En kann-
ske það þýði mannræfil, sem ótal
mörgum hefir uppgefið skuldir? En sé
orðið meint í þá átt, því eru þá ekki
aðrir fyrverandi (fv.) embættismenn,
hreppstjórar, sýslumenn, læknar, lands-
höfðingjar og ráðherrar kallaðiij svo,
þegar þeir fara frá embættum? Nei,
við klerkarnir fáum einir æruna. Og
hvað lengi? til grafarinnar, þá er aft-
ur sagt: hann séra Jón, eða Sæmund-
ur sálugi. Þetta er að vísu dálítil bót
í máli, að heita ekki uppgjafadómíni
til eilífðar.
En hérna — mínir vinir og kunn-
ingjar! viljið þið nú ekki sýna mér
þá notasemi, að hlffa mér við þessu
orðskrípi og kalla mig tómu skírnar-
nafni mínu, eða lofa mér að dingla
með »séra« titlinum framan við? Ann-
ars passar vel að skrifa »fv.« framan-
við preststitilinn. Heyrið þið! Viljið
þið gera þetta? Verið þið sælir—nei,
bíðið þið við! Segið þeim, sem eg
hefi »gefið upp« eittfivert smáræði, að
við séum kvittir, svo ekki þurfi þeir
þess vegna að heiðra mig með upp-
gjafaprests nafni. Og segi einhver að
eg hafi verið orðinn uppgefinn, þá sé
það ekki sannara en það, að eg treysti
mér.vel til að sýna þeim »saltarann«,
ef líf lagi við og — þeir borga þessa
auglýsingu.
Fv. sóknarprestur.
i