Gjallarhorn - 28.03.1911, Blaðsíða 3

V.
GJALLARHORN.
41
Upp með ás og
niður með ás.
Eftir Porgils Gjallanda.
Ekki man ég eftir því, að nokkur
ritgerð í sveitaíblöðonum hafi haft
svona fyrirsögn. Það verður líka það
eina frumlega, sem þessu greinar-korni
fylgir. Lítið er betra en ekki; ég lýt
að litlu og löngunin til frumleikans
tekur ekki hærra úr grasi hjá mér.
Mér mun ekki veita af því að rölta
af stað; það dregur undir sig að
smala kringum ásinn, og ég er þung-
ur til göngunnar.
Skamt fyrir ofan Bæ liggja allir
sauðirnir, í laut norðan við ásinn; þeim
var slept í myrkri í gærkveld, þegar
sundur gengu kaupin á markaðinum.
Eg læt þá vera, þeir eru værugjarnir,
þverir og fótstirðir, það væri lftið vit
í því, að reka þá austur fyrir á.s og
alt í kring. í haust á að lóga þeim,
synir bóndans ráða því, þeir telja það
mestu heimsku, að láta sauði verða
gamla, tennurnar biluðu, ketið yrði
þurt og seigt og mörinn slyndrulegur.
Þeir eru ungir og auðvitað trúa þeir
líka örugglega, að þeim sé sjálfskipað
að vera >tímans hérrar;« taka flest
ráð af karlinum, en lofa honum að
bera skuldabyrðina og drelli þess, sem
aflaga fer.
Annað fé var ekki norðan við ás-
inn; það eina gekk mér í hag um dag-
inn; ég var orðinn sveittur og hvolp-
urinn blaðraði tungunni; alt var í
fangið fyrir okkur. í mýrsundonum
norð-austan við áshornið voru ærnar
á beit og rifu í sig ljósalykjuna. Þær
hrökkva í hnapp, þegar ég hóa og
hræðast mjóróma geltið hvolpsins.
Stökkva eftir fjárstígonum vestur ýfir
ás og stefna heim á stöðulinn: svona
er það, þeim hefir verið smalað alt
sumarið; þær hafa vanist og orðið
þægar á endanum. Ærnar verða einu
skepnurnar, sem ég kem nauðungar-
laust heim.
Suður með ásnum er veturgamla
féð, bæði. ær og sauðir og lömbin, á-
lappaleg og óvanin, sín kindin vill
hvað, alt annað en hlýða mér. Ekki
að verða samrekstra. Nei. Þetta reynir
á þolinmæðina. Þessi fjandans hlaup
og snúningar; að hafa nú ekki öflug-
an hund, sem það hræðist; hund, sem
geltir grimmilega og sviftir fénu sam-
an. Bara litla nagginn, sem ekkert
kann og er þá líka hræddur, ef kind
snýr á móti honum, skrækir og legg-
ur niður skottið. Það er aumt að aka
þessu áfram, engin forystukind, hver
vefst fyrir annari, snýr við, glápir og
röltir út f mýri eða upp f mó. Sumt
má eg sækja langt austur í mýri.
Lengi eru þær eins óræstis ke'.durn-
ar; forugur verð ég upp fyrir kné;
elta svo upp um lautir og geira það,
sem þangað flækist; ég fer að verða
heldur lágstígur, þegar kemur suður
að áshorni, grunar mig. Nú vildi ég
Skolli væri kominn, hann kynni að
hnappa fénu saman, við hann yrði það
hrætt og þá rekst það. Ekki getur mér
betur sýnst, en — ef einhver kindin
vill taka sig fram úr — þá saúist
hinar fyrir og bægi henni frá því:
getur verið, að mér missýnist, þvf ég
er orðinn reiður út úr öllu þessu stríði
og bölva meira en sæmilegt er, og
ekki dugar að setja það orðbragð á
svona hvítan pappír. Það er svo —
i • •• • • •-• •••••••••••••
með féð —, mér finst það og á end-
anum fæ ég sannfæringuna.
Loksins kemst ég þó suður fyrir
ásinn með alt féð, nema meinasauðinn
og lambið, sem lá afvelta; þeim kem-
ur enginn neitt með öðrum skepnum;
þessa bjálfa verður að sækja seinna,
ekki kemst ég yfir það.
Nú er komið af nóni og ég fór að
heiman fyrir dagmál. Leiðinlegt er að
argast við þráar skepnur, sem alt af
síorka manni. Mér var nær að bjóðast
ekki til smölunarinnar; miklu næðis-
samara og léttara hetði verið að ditta
að húsum; laga dy* og gættir; minni
ábyrgð fylgdi því.
I.angt finst mér niður með ásnum.
Féð lafir á víð og grasi, en lætur sem
það sjái ekki götuslóðann; það er vit-
laust í græðgi. Þessi fikn verður mér
skiljanleg meðan ég kasta mæðinni og
hvíli mig á þúfunni: mig langar líka
í mat; nýtt ket, brauð og smér, ég
tæki það, ef gæfán legði það við fæt-
ur mér — — —; munaður og nautn-
ir sauðkindarinnar eru ekki margshátt-
ar og hún hefir aldrei smakkað ávext-
ina af skilningstrénu. Ekki er furða,
þó hún neyti ótæpt þess, sem hún
girnist.
Aftur þarf eg að fara að arga og
hóa og snúast. Anginn litli er dálítið
hvassari nú; það líður fljótt úr æsku-
löpponum og nasasjónin eykst við
bendingarnar. Féð þokast heldur áfram
og tvístrast ekki jafn mikið, líklega
af því að hallar undan fæti og það
fékk svolítið að svala græðginni. Ef
ég kemst niður fyrir halann, þá taka
hlemmigötur við og þar kynni að slangra
eitthvað af gömlum ám, þá rækist bet-
ur. Forystuféð sást hvergi, það var
sjálfsagt niðri í Grænagili. Bættur sé
bagi minn. í auðri jörð er oft vont
að höndla það, og stundum gerir það
sveiflur til ílls og ógagns. Enda gamlir
forystusauðir geta haft það til og hjá
þeim vottar, ef til vill, fyrir sérþótta
endrum og sinnum.
Loksins hafði ég það þó af; komst
niður fyrir halann og bægði fénu á
göturnar. Nú var liðið af miðaftni og
norðankulið var blessað og svalandi
eftir óvenju heitt sólskin á haustdegi.
í Víðisundi var margt fé, ekki nema
tvær ær samt; latar, feitar og ungar
ær, sem sluppu úr. kvfum; ekki renna
þær á undan, það er engin hætta á
því. Þar voru líka gömlu hrútarnir
þrír, akfeitir, þankviða, lágfættir kjabb-
ar. Heim þurftu þeir samt, svo karl
gæti skoðað þá og þuklað. Lán var
það þó, að þeir voru ekki lengra frá;
hefðu þeir verið ofan við ás mundi ég
aldrei hafa ekið þeim heim. Ég var
ekki kominn nema svo sem tvö hundr-
uð faðma, þegar þeir fóru að gapa og
slefa; ef ég vék mér frá þeim stóðu
þeir kyrrir í götunni árans mörbamb-
arnir. Höfuðið var digurt og hornin
svo mikil, , að þeir gátu varla borið
þau; þessi einkenni þeirra drógu haus-
inn niður í jörðina, f matinn og mold-
ina. Við engar skepnur var dekrað
eins, þeir voru kópalnir inni milli
grænna grasa: það sá líka á, þeir eru
allra heimskastir, heimtufrekastir og
skapverstir; sterkir og slysnir og
drambsfullir. Mér kom í hug það sem
Kjafta-Krákur sagði um þá í Þorra-
lokin næstu: »Þessir karlar lifa eins
og blóm í eggi, á efíirlaunum, þvf er
kviðurinn og mörinn svona mikill.
Þrent geta þeir og meira ekki, að eta
Þvottakrystal bezt allra þvottadupta.
Maltsaft og barnamél ómissandi til að fita og
styrkja heilsulítil börn.
Cítrónur ómissandi í ýmsan mat.
Vega Palmin hið bezta til að steikja úr.
Liebig kjötseyði í sósur og súpur, nærandi og
holt.
ÁVossörerubezta skótauið fyrir unglinga íbleytunni.
Allar matvörur.
Mjög fjölbreyti
álnavara
o. fl. — Alt þetta fæst hjá undirrituðum.
St. bigurðsson & E. Gunnarsson.
Vinum og vandamönnum tilkynn-
ist hérmeð að okkar elskulega
eiginkona og móðir, Jónína
Steinunn Jónasdóttir, andaðist
föstudaginn 24. þ. m. eftir langa og
þunga sjúkdómslegu. Jarðarför hennar
fer fram frá kirkjunni, næstk. laugar-
dag, kl. 12 á hádegi.
Akureyri 2St% 1911.
Magnús Jónsson bókbindari.
Eva Magnúsdóltir.
og . . .« svo hneggjaði karl, hann
sagði ekki meira.
Því var betur þeir voru þó móðari
en ég, þegar loksins kom heim að
réttinni. Húmiðfærðist yfir; þessi smöl-
unin var búin og því varð ég feginn.
En það dregst — spái ég — að
Þorgils bjóðist til smölunar aftur.
Úr ýmsum áttum.
/ Frakklandi voru 16,216 glæpa-
menn árið 1910, sem lögreglan þekti
og vissi um nöfn á.
Páfinn hefir veitt viðtal 47,597 mönn-
um árið sem leið.
/arðsprunga 6 mílur á lengd og 12
al. breið, hefir komið í Kákasusfjöllin
eftir sfðustu jarðskjálfta þar.
*Fimmburar<. Kona ein í Pommern
hefir nýlega eignast 5 börn í einu.
/ London eru 18,000 lögregluþjón-
ar. Alls kostar lögreglan þar borgina
um 60 miljónir kr. árlega.
Loftskip, sem ætlar að þreyta flug
yfir Atlantshafið í júlí í sumar, var
skírt nýskeð f Kiel í Þýzkalandi og
nefnt »Suchard«. Mannfjöldi geysi-
mikill viðstaddur.
Þyngsta hænueggi, er sögur fara af,
varp hæna í Sorö í Danmörku f f. m.
Það vóg 22 kvint.
Björnstjerne Björnson. Jarðarför hans
kostaði Noreg 11,025 kr.
Verðskrá.
Rúgur 100 pd. á 8,25
Rúgmjöl — — - 8.75
Bankabygg — — -10.501
Baunir — — -15.00
Hrísgrjón heil _ _ -14.00
Do. háli _ _ -12.00
Hafragrjóti — — -15.00
Flórmjöl — — -16.00
Do. — — -14.00
Hveiti _ _ -11.00
Kaffi pd. - 0.80
Export — - 0.48
Melís í toppum — - 0.26
Púðursykur — - 0.23
Munntóbak — - 3.00
Neftóbak — - 2.60
gegn peningaborgun
Garl Höepfners
verzlun.
Leo Tolstoj verður reist veglegt
minnismerki í París í sumar.
Dúman rússneska hefir loksins sam-
þykt skólaskyldulög fyrir Rússland.
Dýr hestur. Bomdurphs hestakyn-
bótatélag hefir nýlega keypt einn hest
fyrir 24,000 kr.
Falskir 1 kr. peningar eru f umferð
f Noregi, óvíst enn hvað mikið.
Sjálfstæðisflokkurinn
eða eitthvert brot úr honnm, »Björn-
ungar« og þeirra fylgifiskar, hafa stofnað
nýtt félag, er kvað vera óskýrt, en sagt
að muni eiga að heita >Sjálfstæðisfélag«
Þar er Ólafur fríkirkjuklerkur Ólafsson
formaður. (Símfrétt.)
..ÞinzræOi"
hét fyrirlestur, er Jón Jakobsson lands-
bókavörður hélt í Reykjavík.
(Símfrétt.)