Höfuðstaðurinn - 26.01.1917, Blaðsíða 2

HÖPUÐSTAÐURINN
Undir dularnafni.
Eftir Charles Garvice.
Paö mundi flesta bafa rekið í rogastans,
hefði þeim verið sagt, aö hinn hágöfugi mark-
greifi af Lynforde væri allra manna aumasíur.
Þetta var þó hyerju orði sannara. Hann var
ungur og hraustur, hafði álíka rnargar nafn-
bætur og Spánarkonungur, átti jarðeignir og
búgarða á Engiandi, Skotlandi, írlandi og
Wales, að ógleymdri dýrðlegri sumarhöll á
Italíu, og hafði svo mikiar tekjur sér til á-
nægju, aö jaínvel miljónara frá Ameríku hefði
þótt þær nokkurs virði. Ánægju. Nei, það
var nú meinið. Hann hafði ekkí ánægju af
nokkrum sköpuðum hlut.
Menn halda alment að líf stórhöföingja sé
endalaus giaumur og gleði, og gleði og glaum-
ur á víxi, en það er öðru nær. Það hefir ef
tii vill verið svo í gamla daga, og geíur jafn-
vel áit sér stað um fáeinar undantekningar enn
í dag, en það mun áreiöanlega vera algeng-
ast, að nútímahöföinginn sé hlaðinn áhyggjum
og stundum reglulega leiður á ltfinu. Áður
en Lynford varð markgreifi, gat hann lifað og
leiklð sér svona hér um bil eftir eigin geö-
þótta, umgengist þá sem honum sýndist o. s.
frv. En um leiö og hann varð hágöfugur
markgreifi, komst hann að raun um það, sér
til angurs og undrunar, að hann var í raun og
veru ekki annað en ánauðugur þræll annara.
Ánauðarokið var vitanlega af gulli gert og
rósum reifaö, en það var engu að síður ok,
sem gerði hann sáran og leiöan. Fyrst og
fremst var nú umsjónin með öllum búgörðun-
um. Að vísu hafði hann ráðsmenn, og þá
góða, marga og mikiihæfa lögfræðinga, og urm-
ul af vinnufólkí, en bæði ráðsmennirnir og Iög-
fræöingarnir þurftu eða vildu endilega bera
ýmislegt undir hann og fá hann til að undir-
rita skjöl og skiliíki, og til þess að þjónar
hans væru ekki iðjulausir, þá varð hann að
eigra stað úr staö, hringinn í kring með alian
hópinn, eins og einhver loddaraforingi. Bréf
komu eins mörg til hans eins og til stærstu
verzlunarhúsa, og voru flest þeirra snikjubréf,
ýmist frá »!öggi!tum«- góðgerðafélögum eða
þá allskonar betlurum og beiningamönnum. —
Þessum bréfum fleygði hann nú að vísu í skrif-
ara sinn, en það var þreytulegur maður, sem
sí og æ sat við ritvélina og hamraði á hana,
eins og hann væri að spila sinn eigin útfarar-
sálm á hljóðlausa harmoniku. En þess utan
voru önnur bréf, borgaralegs og þjóðfélags-
legs efnis — og þau voru ekkert smáræði.
Sama var aö segja um aðrar skyldur, sem
á honum voru, samfara stöðu hans í mannfé-
laginu. Hinum unga manni fanst það líkast
einhverri þegnskylduvinnu, endalausri og af-
kastalausri. En Lynford ásetti sér að fullnægja
vanda þeim, sem vegsemd hans fylgdi og reyndi
það líka eftir mætti, en það var óttalegt erfiöi
og strit. Hann varð að vera á vissum stöð-
um á vissum tfmum, tala altaf við sömu menn-
ina, hlusta á sömu ræöurnar, éta sama matinn
og drekka sömu vínin, og alsíaðar var honum
tekið með sömu mærðinni, sem var ekki ann-
að en viðbjóöslegt smjaður og fagurgali.
Honum lærðist það fljótt, að það er óhugs-
andi fyrir markgreifa aö eignast ósérplæginn
og fölskvalausan vin. Allir geröu sér von um
einhvern bitling frá honum og vildu hafa hann
aö féþúfu.
Tign hans og auðæfi geröu hann að álitleg-
asta mannsefninu á öllu Englandi, enda var
hann blátt áfram umsetinn af mæðrum þeim,
sem áttu gjafvaxta dætur. Ef honum varð á
aö setjast hjá ungri stúlku eða dansa viö sömu
stúlkuna tvisvar sinnum sama kveldiö, þá mátti
hann eiga víst að mæður þeirra guíu til hans
hornaugum og ætluöu aö éta hann, sem menn
segja. Mæðurnar gerðu aðsúg að honum og
jómfrúrnar líka oft og fíöum, en sjálfur var hann
hæglátur og hæverskur að upplagi, leiddi þetta
til þess, að hann fékk megnustu óbeit á þess-
um daðursdrósum og mátti ekki til hjónabands
hugsa fremur en Ijóniö í skóginum til Ieyni-
gryfju þeirrar sem því er ætlað aö falla í.
Þegar hann hafði varið þrem árum æfi sinn-
ar i þannig lagað tiibreytingaiaust glys og mun-
að og leiðindi, þá reis hugur hans öndverður
gegn þessu öllu saman. Veturinn var nú á
enda og hafði verið óþolandi: dansleikar,
hljómleikar, samkvæmi, tombólur, blómsveigar
og veðreiðar hvað ofan í annaö, svo að hann
mátti aldrei um frjálst höfuð strjúka og þar
við bættist. að nd átti hann að fara í veiðiför
til einhvers jarls eða hettoga á Skotlandi, ein-
mitt þegar allur þorri manna var að hiakka til
að fá sumarleyfiö og hvíla sig um stund frá
störfum sínum.
Kvöld eitt fleygði hann sér í hægindastól á
skyrtunni og reykti pfpu sína í ákafa, en hana
mátti hann auöviiaö ekki snerta nema þegar
enginn sá til.
Það var orðið framoröiö, en þó var ennþá
umgangur í húsi hans, enda var heimili hans
að jafnaði svo umfangsmikið, að þar voru
jafnan einhverjir á stjái alia nóttina eins og í
sjálfri London. Á borðinu hjá honum lá stór-
eflis bréfahrúga, sem hafði komið með kvöld-
pósíinum, og beið andsvara morguninn eftir.
Því næst átti hann að leggja á stað í þessa
Skotlandsfetð í sérstökum járnbrautarvagni og
láta fólk í Iestinni stara á sig eins og tröil á
| ríkju. Þá mundi verða tekið við honum með
sérstakii viðhöfn á járnbrautarstöðinni og sömu-
leiðis í höii hertogans skozka og ekki ganga
á öðru en Iátlausu smjaðri og fleðulátum dag
eftir dag.
Þessi tilhugsun geröi Lynforde hamslausan.
Honum hrukku orð sem ekki er vert að hafa
eftir og stökk hann á fætur, og fór að ganga
um gólf. Einhver ákvörðun fór smámsaman
að myndast í huga hans og að lokum sagði
hann upphátt við sjálfan sig;
»Já, fari í grenjandi sem eg geri annað!«
Hann hrmgdi bjöilunni og kom þjónn til
hans, var sama þreytan og óyndiö að sjá á
honum og húsbóndanum.
»Náðu mér í einhverja leiðsögubók, Jones,«
sagði Lynforde.
Jones gerði það og Lynford hrifsaði hana
af honum.
»Þakka þér fyrir*, sagði hann. »Þú getur
nú farið í rúmið, eg skal ekki halda þér leng-
ur. Hvaða skelfing ertu þreylulegur. Þú verö-
ur aö fá þér hvíid og þú getur fengið mán-
aðartíma til þess. Eg ætla að ferðast burtu á
morgun«.
»Er þá ekki betra, að eg fari með yður,
herra«? sagði Jones, sem vildi rækja skyldur
sínar cn0t síður en húsbóndi hans og þótti
auk þess vænt um lávarðinn. »Eg er hrædd-
ur um, að þér getið ekki komist af án mín
og munuð sakna mín!«
»Það er svo sem auðvitaö«, sagöi Lynforde,
»en eg ætla nú samt aö reyna að vera án þín
í þetta skifti. Mér sýnist þú vera allur af þér
genginn. Farðu til Margate eða Sviss eða ein-
hvern skrattan og reyndu aö lyfta þér upp.
Bíddu viö! Það er eitthvað af seðlum þarna
í veskinu. Taklu nokkur hundruö krónur og
brúkaðu þær«.
Frh.
Orðlögð átvögl.
Rómverskir sagnaritarar segja, að árið 16 f.
K. b. hafi maöur einn sýnt sig fyrir peninga,
sem var einsiakur mathákur. Af honum er
þessi saga sögð:
Númantíus nokkur haföi boð inni og til
þess að skemta boðsgestum sein bezt, hafði
hann boðið til veizlunnar dansmeyjum frá Syríu
og auk þess fengið þangað Aulus Vestus fyrir
ærna fé. Var það almannarómur á Ítalíu um
Aulus þennan. aö hann gæti étið heilt sauðar-
fall til kvöldverðar. Aulus var leysingi ættaö-
ur frá Spáni og var hálfu slærri og þyngri en
aðrir menn. Kaupmaður einn, Rústíó að nafn',
hafði verið húsbóndi hans og lét hann lausan
vegna þess, að hann þurfti meiri mat en sex
þrælar aðrir og var svo þungur á sér, að hann
var óhæfur til vinnu. Áður en tröll þetta kæmi
til boðsins veðjuðu gestirnir um liversu miklu
að hann mundi fá torgað.
Aulusi var nú tekið með mestu virktum og
leiddur til borðs með gestunum. Settist hann
þar að krásum þeim, sem fyrir hann voru
bornar sérstaklega og sagöi jafnframt æfisögu
sína, en maturinn, sem í hann fór, var þessi:
Tvær skálar af sætsúpu, sem nægt hefðu fimtán
mönnum, þrjár hænur steiktar, þrjár skálar af
fiskmauki og steiktur sauöarskrokkur. Leyfði
hann ekki öðru af honum en nöguðum bein-
unum, sem kastað var fyrir hutida Númantíus-
ar. Jafnframt þessu drakk hann ódæmin öll
af víni og hefði þeita riðið hverjum öðrutn
tnanni aö fullu, en þráit fyrir alt þetta var
Aulus ódruknastur allra borðgestanna. Áskotn-
aðist gestum þeim mikið fé, sem veðjaö höfðu
um, að Aulus gæti torgaö meiru en einu sauð-
arfalli, og Númantíusi þó líkiega einna mest,
því að hann hafði kynst mathák þessum áður
í Palermó meðan hann átti heima hjá Rústíó
kaupmanni.
Á tírnum Ottós keisara fyrsta var annarmat-
hákur uppi, Minnist sagnfræðingurinn Galví-
nus Ochíó á hann í riti einu, sem enn eru
til leyfar af og ræðir um hirðlífið hjá Ottó
fyrsta; segist honum þannig frá:
»Meðal vildarmanna keisarans var greifi einn
frá Búrgúnd, Tassíó v. Beltamor að nafni. Var
hann hverjum manni hærri og digur að því
skapi, enda kostuðu herklæði hans ferfalt meira
en annara riddara.
Eitt sinn kom send herra páfa, Trígúfer
biskup í Maílandi, til hirðar keisarans og var
stornað til villigaltarveiða í heiðurs skyni við
hann, en að veiðinni iokinni voru tjöld reist
og vistir bornar fram á völlum nokkrum. Varð
Beltamor greifi þá við þeim tilmælum bisk-
upsins, að sýna hversu matfrekur hann væri,
enda höföu sögurnar af malgræðgi hans bor-
ist alla leið til páfans í Róm. Fyrst voru val-
in siykki, af hirti einum, sem skotinn hafði
verið og duga hefðu mátt sex meðalmönnum;
voru þau borin grjóti til þess að gera þau
meirari og síðan steikt. Ekki var greifinn lengi
að sjá fyrir þeim. Því næst át hann bæði
lærin af villigelti einum og fjóra fiska steikta;
var hver þeirra álnar langur eða vel það. Með
þessu drakk hann tært lindarvatn því að hann
hafði unniö þess heit, að bragða aldrei vín,
Skömmu síðar sneri Trígúfer biskup aftur
til Ítalíu. Bauð hann þá greifanum að gerast
sinn maður og ganga fyrir páfa. Urðu þeir
síðbúnir til fararirinar og hreplu hríðrveður
mikil á leiöinni á Alpafjölluuum, því að þetta
var ui^dir vetur. Urðu þeir þá að sitja hríðar-
fastir í þrjár vikur f kofa einum langt frá
bygðum. Frh,