Ingólfur - 25.07.1905, Blaðsíða 3

{29. júlí 1905.]
INGÓLFUR.
115
En leggjnm sem mest nppúr þe^sari
konnngbkveðju. Segjam að hún lýsi það
ðviðkom.andi ríkisþingi og dönsku stjórn-
inni hver sé sérmálaráðherrs vor. Þá
ætti þingið ekki að vera hrætt við að
lýsa sig samdóma konungi vorum og af-
neita undirskriftinni sem réttmætri. Og
ráðherraan ætti ekki að verja haaa leng-
ur. En hann gjörir það þó og álítur hana
nauð8ynlega og rétta.
Ráðherrann sagði á Hrafnagiisfandinum,
að ráðherra vor hefði 8ömu sérstöðu í
ríkisráðinu einsog ísland í ríkinu. Það
er auðskiiið, en það segir lítið. Eftir
skoðun Danastjórnar hefur Island enga
lagalega sérstöðu í ríkinu, sem ríkisþing-
ið danska geti ekki eptir eigingeðþðtta og á
löglegan hátt afuumið eða breytt að oss
íslendingum fornspurðum, með því að af-
nema stöðulögin 2. jau. 1871, sem ákveða
hver séu sérmál vor, eða með því að fækka
sérmálunum. Þá félli stjórnarskrá vor úr
gildi, eða mál þau fækkuðu er undir hana
heyrðu. Svo getur ríkisþingið og eptir
sömu skoðun gripið inn á sérmálasvæðið
hvenær sem það vill, löglega, með því að
setja oss lög, er t. d. leggi á oss skatta,
hernaðarskyldu o. þessh. Þetta geta Dan-
ir gjört, einsog þeir skilja seVstöðu ís-
lands. Það er ekki þar fyrir sagt, að þeir
gefi um að gjöra það. En þeir vilja geta
gjört það og vilja hafa lög til að geta
gjört það, þegar þeir álíta tíma til þess
kominn, eða þegar þeir álíta að hagsmun-
ir Dana krefjast þees. Hagsmnnir ísiend-
inga verða þar auðvitað að lúta í lægra
haldi.
Það er þessi sérstaða íslands í ríkinu,
sem nú er verið að starfa að með aðstoð
hins fyrsta sérmálaráðherra vors, að gjöra
svo skýra og óafturkallanlega sem unt er.
Það tókst með óhreinlyndi stjórnarinn-
ar að fá samþykki alþingis til þess að
sérmálaráðherra vor tæki sæt,i í ríkisráð-
inu, þar sem engir aðrir ráðgjafar geta
verið eu danskir ráðgjafar, en alþingi setti
þar skilyrði við, sem spilti skýrleikannm.
Yið hirðum ekki um það, hugsarDana-
stjórn. Það lagast í framkvæaadinci.
Og 8vo er ráðherra vor fenginn til að
láta skipa sig danskan ráðherra samkvæmt
grundvsllarlögunum þvert ofan í loforð
sitt til alþingis og yfiríýsing þess og
kröfur.
Og nú er tiigangnriun að alþingi Iáti
sér það lynda, samþykki það með þögninni.
Ef ráðherra vor hefði nú borið það fyrir,
að hann hefði ekki fengið ráðið neinu um
þetta og vildi reyna f samvinnu við al-
þiugi og landa sína og i sararæmi við orð
sín og ummæli á alþingi 1903 að koma
lagfæringu á þetta mál, þá væri nokkuð
öðru máli að gegna.
En nú reynir hann fyrst að leynabroti
sínu. Og þegar það ekki tókst, þá legg-
ur hann allt kapp á að vilia menn frá
skoðunum þeirra á réttarstöðu Iauds vors
sem alþingi og allir íslendingar og hann
sjálfur með — að minsta kosti i orði
kveðnu — hafa haft og bygt á til þessa,
en fá þá til að taka góð og gild axarsköft
hans, sem hann hefir verið huglaust ef ekki
viijugt verkfæri í höndum Alberti hins
illræœda, tíl að fremjs, axarsköft, sem geta
luitttil algjörðrar og óbætanlegrar eyðilegg-
ingar fyrir lagalegt frelsi vort og sjálfs-
forræði.
í stað þess að biðja afsökunar á broti
sínu og lofa bót og betruu, þá gjörist
hann svo djarfur &ð beita og láta beita
allskonar villukennirigum til að verja það
og fá þingið tii að gjörast samsokt í brot-
inu með því að láta það gott heita og
afturkalla þannig allt þjóðréttindatal al-
þingis 1903.
Ætlar alþingi að láta að vilja ráðherr-
ans?
Það skalíósagt látið. En gjöri það það,
cða meiri hluti þesa, er sagt er að hafi
ekki annað æðra stefnumið en að segja
já og amen til alls sem ráðherrann vill
vera láta, þá tekur væntanlega þjóðin í
taumana.
Því að hún er farin að sjá hvert verið
er að leiða hana.
En hvað er það annars sem ráðherrann
hefir gjört með undirskriftarhneykslinu ?
Það er brot á stjórnarskrá vorri, segja
menn, 2. gr. hennar, sem mælir svo fyrir,
að konuagur láti ráðherra íslands (og eDg-
an annan) framkvæma æðsta vald sitt yf-
ir sérmálunum, og skipun sérmálaráðherr-
ans er auðvitað framkvæmd á æðsta valdi
konungsins í þessum málum.
Já, það er stjórnarskrárbrot, eftir þeirri
skoðun á stjórnarskrá vorri, á sjálfstæði
hennar gagnvart grundvallarlögunum, sem
allir ísleudingar hafa til þessa haldið
fram, og síðast alþingi 1903.
En það er ékki stjórnarskrárbrot, eftir
skoðun Dana á stjórnarskrá vorri, þeirri
skoðun, sem ráðherra vor er nú að reyua
að iauma inn á oss. Þeirri skoðun hefi
ég lýst hér að framan, og eftir henni er
það allt löglegt og sjálfsagt eftir grund-
vallarlögunum dönsku, sem gjört hefir ver-
ið. Þau eru þá yfir-stjórnarskrá vor eða
í rauninni eina stjórnarskráin hjá oss sem
því nafni getur heitið.
Það sem ráðherra vor hefir nú tekið
sér fyrir hendur, og vill fá þingið eða
meiri hluta þess, „þann fiokk er stjórnin
styðst við“ til að vera sér samtaka um,
er að slá þvi föstu, að undirskrift dansks
ráðgjafa undir skipun hans hafi verið lög-
leg og sarokvæm stjórnarlögum vorum,
„einsog þiiu séu rétt skilin", það er að
segja: einsog Danir og Danastjórn skilja
þau, en ekki einsog íslendingar allir og
hann með hafa skilið þau.
Til þess að verða sýkn saka af bsoti
sínu vill hann fá flokk sinu til að viður-
kenna réttleysi vort gagnvart grundvall-
arlögunum og rikisþinginu danska og
sleppa öllu lagalegu þjóðarsjálfstæði voru.
Brot hans er þá eigi að skoða sem stjórn-
arskrárbrot aðeins. Nema hann kannist
hreinskilnielðga við að hann hafi nú aðhylst
að ölln leyti skoðun Danastjórnar um gildi
grundvallarlaganna í sérmáium vorum og
telji hana þá einuréttu, en laudsréttinda-
kröfur íslendinga, sem þeir hafa haldið fram
til þessa og hann þóttist einnig vera fylgj-
andi á alþingi 1903, rangar, þá verður
brot hans það sem ábyrgðarlögin 4. marz
1904, 2.gr. c. ræða um, er þau telja það
ábyrgðarefni, „ef ráðherrann verður þess
valdandi, &ð nokkuð það sé ráðið eða
framkvæmt, er skert geti frelsi eða
sjálfsforræði landsins“.
Það er það brot sem einu nafni er nefut
landráð.
Og pólitikiu, sem hann vill fá þingið
eða meiri hluta þe«s til að vera sér fylgj-
andi f, hún héti þá landráðapolitík.
Verður húu tekin upp á prógr&mm
heimastjórnarflokksins ?
Jón Jensson.
Frá alþingi.
Aðflutningsbann á áfengi. Mál
þetta er nú komið á þing og flytur öuðm.
Björnsson frumvarpið við sjöunda mann.
Það telst áfengur drykkur, sem meira er
í af vínanda ea 2*/4 °/0- Enga sterkari
drykki má flytja inn í landið. Þó er
veitt undanþága um vínanda til vísinda-
legra og verklegra afnota, þar á meðal
til eldsneytis og skal hann þá bland-
inn ólyfj&ni, er geri hann óhæfan til drykkj-
ar. Auðvitað eiga og lyfsalar rétttil þess
að hafa vinanda til læknisdóma.
Sagt er að frumvarp þetta muni vafa-
laust daga uppi í þinginu í þetta sinn.
ifengisveitingar á mannflutn-
ingaskipum hafa hingað til verið framd-
ar ólöglega umhverfis alt land. Nú ber
L. H. B., G. B., St. í Fagrask. og Egg-
ert Pálsson, fram frv. er banna öllum
maunflutningaskipum alla áíengissölu á
höfnum inni, hvort sem í hlut eiga far-
þegjar eða aðkomumenn. Brot varða
sektum, 100 —1000 kr., og skal alt áfengi
upptækt, ef brotið er ítrekað, það er eigi
er ætlað skipshöfninni einni.
Geðveikrahæli vill nefndin, er um
það mál fjallaði, láta reisa á Kleppi inn-
an við Laugarnes. ViII hún veita fé til
þess 90 þúsund kr. í stað 68, er stjórnin
hafði ákveðið, enda geti hælið þá veitt
viðtöku alt að 50 sjúklingum, en ella að-
eins 22.
Fjármálanefnd hefir verið kosin i
efri deild til þess að ihuga íjármál lands-
ins og eru þeir kvaddir i hana: Gutt-
orraur, Jón Jak., J. Ól., Sig. Stef. og
Valtýr.
Marconi-loftskeyti.
»»/, kl. 1140 siðd.
Fregnað er frá Tokio, að japanskur
her hafi geDgið á land fyrir norðan Vladi-
vostock (í Síbiríu).
Skemdir á sokknum hcrskipum í Port
Arthur eru miklu mi^ni en við varbúist:
Bayan, Peresviet og Retvisan verða bráð-
um haffær til Japans.
Eimmtíu menn dóu af hita í New York
í gær Hitamælirinn komst upp í 100