Ingólfur - 06.10.1907, Blaðsíða 1

V. árg.
40 blað
tannlæknir.
Flijtor á Mfflaiossl 6.
Heima 10—2 og 4—6.
Straumamót II.
Tak þú, hugheill lesari, fyrsta árg.
Iugólfs, 22. blað og les þar grein með
þessari fyrirsögn. Þar segir að vér
værum þá á straumamótum og að tek-
ið væri þá aðfalli í hug þjóðarinnar,
aðfalli frelsisþrár, þjóðrækni, sjálfstæð-
is og sigurvona. Þetta þótti þá djarf-
lega mælt, því að mörgum duldist það þá
að straumamót voru komin Bn Ing-
ólfur vissi að hann sagði satt, því að
hann kunni svo vel hug og skap ungra
manna, að honum var þetta auðsætk
Bnda hefir nú reynslan fært sönnur
á þetta mál. Eu eigi var þó straumur
þessi svo harðnaður né helciur bar hann
svo vel undir vindinn, að vér næðum
þá þeirri höfn, sem vér eigum að ná.
Nú er fullharðnaður straumur, svo
sem sjá má á kröfum Þingvallafundar-
ins í vor, enda barst hingað ölduskak
nokkurt af frelsissigling þeirra Aust-
mannanna og ýtti það undir strauminn.
Nú er því einsætt að treysta á fremsta
hlunn og láta nú Gamminn geisa, meðan
straunisins nýtur. Br þá nokkur von
að vér náum þeirri höfn, er vér viljum
leita lægis í, eða með öðrum orðum
náum því sjálfstæði, sem oss er skamm-
laust að una Eu því lýstum vér land-
varnarmenD, í Ingólfi, I. ári, 32. blaði
á þessa leið: „Nú er lokið þeirri hríð,
er stóð um þetta mál (stjórnarskrár-
breytinguna 1903) frá nýári og alt
þar til, er þingið hafði samþykt frum-
varpið. Bn þótt landvarnarmenn þurfi
eigi að kenna sér um málalokin, þá
munu þeir þó eigi nenna að sitja hjá
málum manna aðgerðarlausir. Munu
þeir nú allan hug á það leggja að
bæta skaðann sem verða má og skilj-
ast eigi við þetta mál fyrr en yfir lyk-
ur og Island er orðib frjálsU og öháð
sambandsland Ðxnmerlair11. Þetta heit
hafa landvarnarmenu haldið drengilega,
og er Þingvallafundurinn Ijósust sönn-
un þess. Þar lögðu fulltrúar frá mikl-
um meiri hluta þjóðarinnar samþykki
sitt á þessa kröfu, en hertu þó það á,
að unnið skyldi þegar að fullum skiln-
aði ef eigi væri sint þessari kröfu.
Nú eru þúsundir albúnar til þess
starfs, sem fáir landvarnarmenn hófu,
og sést á því, að Ingólfur sá rétt um
straumamótin, og eins hitt að fullharðn-
aður er nú straumur frelsisþrár, þjóð-
rækni, sjálfstæði og sigurvona inn í
hug þjóðarinnar. Eu eitt er til meins:
Þeir menn, sem réðu úrslitnm 1903,
sitja enn í vegi voruin og þoka hvergi
fyrir stranmnum. Eru slíkir hafstein-
ar mjög til tálma siglingu vorri til
réttar hafnar og þarf því aðveltiþeim
úr vegi.
Nú eggjar Ingólfur alla þá menn
lögeggjan, sem eru landvarnarmenn,
Reykjavík, suimudaginn 6. október 1907.
sem vilja hafa fram kröfur Þingvalla-
fundarins, sem vilja að Þland séhanda
íslendingum og sjálfstætt ríki, að gæta
þess, að á næsta þingi sitji þeir menn
einir, sem hverfa með oss að þessu
máli og eru svo góðir drengir, að full-
treysta megi þeitn til þess að vikja
ekki þótt í harðbakka slái, og eru svo
vitrir að þeir láta eigi ginna sig sem
þursa eða leika eftir þinginu 1903.
Undanhald og hálfar kröfur koma á
oss hafti og herfjötri, en einarðar kröf-
nr nm fullan og óskertan rétt vorn
munu verða sigursælar.
Hann, sem lifsvon hefir eina,
hvað sem rýkur aldrei víkur.
Islendingar frá Vesturheimi.
Viðskifti vestar um liaf.
(Niðurl.)
1 fyrra kafla þessarar greinar var
drepið á, hversu athugavert það væri
að fá útlendar þjóðir til þess að setj-
ast að á íslandi, einkum Dani, og
stuttlega leidd rök að ókostum og hættu,
sem af því mundi stafa.
Engir slíkir annmarkar né hætta er
því samfara, að Islendingar frá Fesf-
urheimi flytjist hingað heim og taki
sér bólfestu í landinu á ný. Þeir eru
af þjóðar vorrar bergi brotuir, kunna
tuuguna og þekkja þjóðhætti og lands-
hagi út í hörgul. Og þeir hafa ýmsa
kosti fram yfir þá íslendinga er verið
hafa kyrrir heima. Ættja,rðarástin
hefir glæðst við fjarveruua frá landinu,
þeir hafa aflið sér reynslu og þekk-
ingar á ýmsum efuum, umfram það,
semhérhefir verið kosturá, lært marg-
ar verklegar Dýungar, framtakssemi og
stórhug og kynst menning og hugsun-
arhætti hinna mestu framfaraþjóða. Og
sakir þekkingar þeirra á landsháttum
hér, þá mega þeir gerla sjá, hvað hér
hentar og getur að gagni komið af
því er þeir hafa lært og séð vestan-
hafs.
Flestir þeirra eða allir eiga og frænd-
ur Og VÍni hérna megin hafsins, sem
fagna mundu heimkomu þeirra og taka
þeirn tveim höndum, eins og þeir væri
úr helju heimtir.
Það má því teljast vafalaust, að all*
flestir íslendingar fallist á það, að
heimflutningur íslenzkra manna frá
Vesturbeimi sé æskilegur og heillavæn-
legur landinu, og að vert sé að íhuga,
á hvern hátt megi efli haan sem mest.
Þar verður tvent fyrst fyrir: Að
greiða sem bezt götu þeirra sem hing-
að koma og að stuðla að því, að ferð-
in heim verði sem auðveldust og kostn-
aðarminst.
Lítilsháttar mannflutningur er þegar
hafinn að vestan og er mjög mikið und-
ir því komið að þessum fyrstu innflytj-
öndum vegni vel til þess að fleiri feti
í þeirra fótspor. Er því nauðsynlegt
að landsmenn greiði fyrir þeim sem
allra bezt í hvívetna.
Maður einn sem nýlega kom að vest-
an kvað engan efa á því, að fjöldi ís-
lendinga þar mundi einskis fremur
óska en að flytja heim hingað, ef þeir
byggist við að geta kornist jafnvel af
hér sem þar. Og úr því ætti ekki að
þurfa að verða vandræði, því að at-
vinnuvegir hafa eflst og fjölgað mjög
á síðustu árnm og gera enn svo að
nóg verkefni er fyrir hendi handa nýt-
um mönnum.
Engu að síður getur það ef til vill
verið nokkrum erfiðleikum bundið fyrir
einstaka menn vestra að afla sér vit-
neskju um atvinnu hér, meðan svo er
ástatt sem nú. Það virðist því mikil
nauðsyn á, að til væri nefnd manna í
Reykjavík, og helzt víðar á landinu,
sem veitt gæti Islendingum vestra, er
heim vilja flytja, nægilegar upplýsingar
um atvinnu, útvegað þeim hérjarðnæði
til búskapar eða önnur störf og athvörf,
sem þeir kynnu að óska. Mundi slik
nefnd hafa menn í ráðum víðsvegar
um land og geta fengið hvaðanæfa til-
boð um jarðir, atvinnu o. s. frv. og
yrðu slíkar leiðbeiningar innflytjöndum
að miklu gagni. Á þessu er svo mik-
il nauðsyn, að það þyrfti að komast í
kring sem allra fyrst.
Hitt er síður á valdi hérlendra
manna að veita vestanförum kost á
ódýrri og greiðari heimferð en verið
hefir hingað til, en þó er það alls ekki
ókleift. Flestir viðurkenua að landinu
mundi stór hagur að því að eiga bein
verslunarviðskifli við Vesturheim :
Fá þaðan hveiti og aðrar korntegundir,
járnvöru og jafnvél timbur og margt
fleira, að ógleymdri steinolíunni, því
að ólíklegt er að ekki sé hagur fyrir
íslendinga að kaupa olíu þaðan beint
eins og að fá hana „forframaða" eftir
útúrkrók til Iiaupmannahafnar, eða
fyrir milligöngu danskra okurþrjóta.
Héðan mætti senda ull og fleiri vörur.
Ef landsmenn hefði skip í förum
þessa leið þá mætti jafnframt hafa þau
til mannflutninga að eiuhverju leyti og
ætti þar að fást svo bein og ódýr ferð,
sem unt er að fá.
Þetta er fyrirtæki sem eflaust kemst
á áður en langt um líður. Hér er
verkefni fyrir framtakssama menn að
vinna sjálfum sér til fjár og frægðar
og landinu til gagns. Það er stórtap
fyrir landið hvert ár sém líður, án
þess að þetta fyrirtæki komist í kring.
Sinn er siður í landi hverju.
Þessi orð úr Vínlandi eru hér sett til
þess, að sálir lítilsigldra landa vorra
hneigi sig ekki „alla leið til jarðar“ fyrir
átveizluendurminningum. Eu það getur
Ingólfur sagt löndum vorum vestan hafs,
að alþýða manna sýndi engan skriðdýrs-
hátt heldur hæversku og ekki anDað.
Þótti sumum anda svalt af viðtökununi.
Blaðið lýkur lofsorði á það, er ís-
lendingar létu ekki kenna flokkadráttar
innbyrðis meðan konungur stóð hér við,
en um sleikjuskapinn fer höf. þessurn
orðum:
„Á hinn bóginn getum vér, sem vanir
erum siðum þessa lands, naumast var-
ist brosi yfir sumu, er vér lesum um í
sambandi við dý/ðina, sem gerð var með
kónginn- Skyldi nokkurstaðar í mann-
heimi annað eins kvæðaflóð dynja yfir
land og lýð eins og á íslandi, þegar
eitthvað ber til tíðinda. Hálf væmnir
eiu sumir þessir konungs lofsöngvar,
líkastir því að verið sé að biðja guð
almáttugan. Einkum ber á þessu hjá
séra Matthíasi. Um konung segir hann
t. a. m.: „Blíðufaðmi vafðir þínum“.
í opinberu blaði voru menn fyrir fram
ámintir um það, að bíða í fjörunni er
kóng bæri að landi, í lcjólfötum! Eng-
inn mátti vonast eftir að verða nafugreind-
ur Hans hátign nema haun væri kjólklædd-
ur. Dæmalaust má það hafa verið
gaman, að sjá mennina standa þarna í
fjöruuni um morguniun í kjólfötum
(evening dress). Mjög er hneykslast á
því í einu blaðinu, hvað landinn hafl
verið dónalegur. Þarna hafl menn ekki
gert aunað en kinka kolli þá konungur
ávarpaði þá„ í staðinn fyrir að hneigja
sig almennilega „alt að því hálfa leið
til jarðar“. Og aðvaraöir eru menn
um það, að ekki megi snúa baki að
konungi, er gengið er af hans fundi,
heldur ganga aftur á bak frá honum
o. s. fr. cid nauseam.
Öll þessi mærð og undirlægjuskapur
kemur oss, sem búum í lýðfrjálsu landi,
fremur undarlega fyrir. Hér yrði manni
nokkuð hlát'urgjarnt ef einhver kæmi
upp með það, að hann hefði „erft“
landslýðinn og talaði um „mitt fólk“
með samskonar myndugleika eignarrétt-
arins eins og aðrir tala um kindurnar
sínar. Hér eru valdhafarnir einungis
fulltrúar þjóðarinnar og þjónar lýðsins.
Það eru þeir, sem hneigja verða sig
„alt að því hálfa leið til jarðar“ fyrir
lýðuum. Þegar valdhafinn beitir vald-
inu samkvæmt því, sem fólkið leggur
fyrir hann, er klappað lof í lófa; en
fari hann illa með urnboð sitt, skirpir
fólkið honurn út af munni sér: Hver
þegn er hér konungur, hver valdhafi
þjónn.
(„Vínland.11). B. B. J.
Konungurinii og sálmabókiu.
Alla rekur minni til orða konuugs
vors á Kolviðaihóli um bœði rílán.
Hinu hafa líklega fæstir veitt eftirtekt
að hin sama landvarnarkenning kemur
og fram í íslenzku sálmabókinni. Þar
stendur þessi fyrirbæn fyrir kónginum:
(Nr. 642)
„Yorn konung guð þú gleð
og gef hann fái
hið rétta og sanna séð
að sigri nái
með árum heirns lát aukast heili
hans ríkja;“-------
Væri óskandi að þetta yrði að áhrins-
orðum og má það heita furða, hve sálma-
bókin, komin út fyrir löngu, er einbeitt
í stjórnmálunum. Vill ílest styðja gott
mál og rétt er guðsorðið sjálft tekur
þannig í strenginn. Fæstir munu geta
þess til að guðsorðinu verði mismæli,
þó að sumir segi það um kónginn.
El-----------------------------------------s
Áreiðaulega vöudud svissuesk
'vsítsa, xxi'
hvergi eins ódýr og í
lHiig-lioltsstræti 3.
St. Sunólfsson.
0------------------------------------------