Ingólfur - 01.12.1907, Blaðsíða 2

190
INGOLFUR
Til Islands
eftir
Anders Hovden*.
Lál, Island, atalt rísa
þinn unga fána hátt,
sem svanvœng Ijósan lýsa
við lagardjúpid blátt.
Þín börn urn heiminn hafa
svo helga borið glóð,
að sú er sjálfsögð hrafa
act sjátfráð verði þjóð.
Lát sæblátt mœna merki
og mjallhvítt yfir flóð
og krefst í vilja’ og verki
að verða alfrjdls þjóð.
Hún flýði l fjallvernd þína
hin forna landnámsþjóð.
Lát frelsis fánann skina
sem forna mannvitsglóð.
Þýtt hefir Bjarni Jónsson
frá Vogi.
* Norskt skáld og Islandsvinur. Kom
hingað fyrir tveim árum. Þessar vísur standa
með stóru letri á fremstu blaðsíðu i frelsis-
ljóðasafni, sem hann hetir gefið út nýlega.
Verður þess síðar getið.
iniljóna-hvalanna, sem Jónas átti forð-
um í maga biblíuhvalsins ? Gerið eigi
þann óvinafagnað að treysta þessu, því
að miljónahvalir eiga sammerkt við
kirkjuna í því að geta melt alt sem í
þá kemur.
Nú fer í hönd öld storma og stríðs
og verðið þér vel tii að gæta, hverja
leið þér eigið að halda. Er nú þörf
glöggra miða og skulað þér miða við
fullveldi í stjórnmálum, alþjóðarsam-
heldni, sjálfseign á láði og legi. íslenzk
yfirráð yfir öttum framkvæmdum til
lands og sjávar, allar þaríir íiuttar og
framkvæmdar á ísleuzkum skipurn og
skal þeim skipum stýra sjálfshöndin
hollust.
Eftir þessum miðum eigið þér að sigla
framtiðariiota vorum. Og þótt þér verð-
ið að sjalfsögðu að gæta hagsmuna yð-
ar gegn innlendum mönnum og iiokk-
um, þá inegið þér þó aldrei vikja frá
hinui réttu leið, enda er hún svo breið,
að eigi mun þess þurí'a.
Munið sýn Austmanusins og setjið
sjó í'yrir skóg. Munið hinar fornu land-
vættir og vekið hinar nýju. 1 hönd
fer stormaöld og stnðs; standið sem
einn maður til varnar og til vígs. Nú
eggja eg yður lögeggjau að þér látið
Báruna risa sem hæst og verða bana-
báru erlendra iMska. Því hærra sem
Báran ris, því betur, og því hærra ber
frelsisfána vorn. Og þegar Bára rís oss
til varnar mun hún háð sömu Jögum
sem aðrar bárur — að verða ekki stölc.
Þetta er afmælisósk mín til Bárunnar
og ef hún verður svo giftndrúg, að þessi
orð min verði áhrinsorð, þá heiti eg
yður því að bera sjálfur.völu í loftköst
þann, er yður verður þá hlaðinn fyrir
stórhug, drengskap, einurð og öflugan
vilja.
Landsréttindi íslands. Ingólfur hefir
áður getið þess, að þeir Einar Arnórs-
son og Dr. Jón ÞorkelssoD eru að semja
bók um landsréttindin. Er þegar byrj-
að á prentun bókarinnar og búist við
að hún komi út um nýársleytið. Verð-
ur sú bók vafaJaust ítariegust þeirra
ritsmíða, er sést hafa um það efni. Mun
hennar minst nákvæmlega síðar. Kostn-
aðarmaður er Sigurður Kristjánsson bók-
laii,
("Eftir Fridrich v. Schiller).
Ilion" í'gleðiglaumi
grunar ei að feigð sé nœr;
sóngur glatt i gígjudraumi
gullinstrengjum borinn hlœr.
Kappah'ónd, sem hjörinn dúði,
hvíld og griðum loksins nœr,
]>ví að arfimi Peleifs3 prúði
Polyxenu1 ungrar fœr.
Veit mér aftur gleði góða,
gerðu sljóskign augu min.
Saknað hef ég söngs og Ijóða
siðan ég varð röddin þín.
Framtíð þú mér Jekst að skoða,
felmtri lieftist vœngjáblak
augnabliksins œskuroða.
Aftur þina rasgjöf tak.
Lárvið skreittir hópar halda
himinguði að beigja kné —
svo sem f'ilgi öldu alda —
Apollons1 í lieil'óg vé.
Vonum fáguð veislugleði
vini m'ógnuð þangað snír.
Ein með sára sorg i geði
sínum harmi ifir bír.
Kassandra frá glaumi gengur
gleðivana á feginsstund —
s'óngnum ei liún unir lengur —
Appollons í skógarlund.
Inn i skógar djúpið dökkva
d'ópur gengur völvan ein,
lœtur sér af höfði hrökkva
helgiband á skógarrein:
„Unaður nú allra hefur
inn að hjartarótum braut,
foreldrana vonin vefur,
vel fer systur brúðarskraut.
Skignan liug á harmi seðja
hlit ég, mér var skapað það.
Sé ég vonlaus vœngfleigt steðja
veggjum þessum lirunið að.
Blis ég eigi undið táli,
ekki þó i Hymens6 mund;
fara, en ekki af fórnarbáli,
funa liiminskautum und.
Hlaðinn skrauti í lilátmgeði
lieldur veislu þessi bœr.
Hugur sér þó, hve sú gleði
h'órmulegan enda fœr.
Hermdarirði harmatölum,
liáð er goldið minni sorg,
auðnin h'örðum hugarkv'ólum
hægir meir en tortrygg borg.
Hróp mér velja liugir kaldir,
hörmug verð ég glöðum sjón.
Hlutinn þú mér liarðan valdir,
liefndarþirsti Appollón.
Hví lést þú mig blindum bera
borgarliðnum spádóm þinn?
fólk í svefni og sjónlaust vera,
særa skignan liuga minn?
veittir mér að vita þenna
voða, er enginn stöðvað fær.
Örlögum má engi renna,
ógnin fœrast hlítur nœr?
lluga þá við þékking hlifið,
þegar hefst upp slisatíð;
vanþekking og von er lífið,
viskan, liún er dauðastríð.
Lát þú blóðs og bála roða
beiska hverfa minni sín.
Glúpnar dauðlegt geð að boða
grimmu spádómsorðin þín.
Aldrei broshir blóm ég vajði
i brúðarsveig á lokkinn minn,
siðan þév ég helgast hafði
lwrmugan við stalla þínn.
Æska mín varð 'öll að tárum,
eintóm sorg i geði var;
ókomnum af sv'óðusárum
sorgin þjáða hjartað skar.
Leiksistkin min lít ég una
lífi sínu og unnast vel,
œskan gleður allra muna,
ein ég mína liarma tel.
Vorsins andar, yfix svífið
öðrum, sneiðið þér lijá mér.
Indi verður engum lífið,
er í djúp þess niður sér.
Ei er sistur hugur hriggur —
hugarburð mér kisi ég þann —
faðmi vefja hírt hún higgur
Hellenannaa besta mann.
Svéllur brióst i bilgjum háum,
brosir lifið ungri mei.
Guða hátt í himni bláum
hlut hún fremur kisi ei.
Þann7 ég einnig augum leiddi,
'öll sem þrá mín hnigur að;
ástarlogi augans seiddi
allan lmg, er sjónin bað.
Og að háum heimasölum
honum filgja kisi eg mér.
En úr myrkheims dimmum d'ólum
dapran skugga milli ber.
Lœtur dauðra drauga skara
drotning Niflheúns8 sendan mér;
hvar sem vil ég vera og fara
vofusveimur fyrir er.
Hrillilegir Heljar sinnar
livaðanceva troða sér
inn í leiki œsku minnar;
endaslepp er gleðin mér.
Morðvopn9 sé ég banvænt blíkja,
blóðþirst auga morðingjans,
ekkert fœri er að víkja
undan banalagi hans.
Undan má ég ekki líta,
efnin þótt ég sjái v'ónd,
en 'órl'óg filta og œvi slíta
einmana á fjarri str'ónd.
Þagnar hún. En háreist gellur
hrópið véum goða frá.
AJckilles10 þar ungur fellur
öru lostinn dirum hjá.
Ormalokka Eris11 hristir,
allir guðir hverfa frá;
þrumuskia bólstrar birstir
borgarmúrum hrannast á.
Bjarni Jónsson.
frá Vogi.
1 Kassandra dóttir Priamos konungs i Trojuborg var forspá. Hafði Appollón spá-
sagnaguð veitt benni þá gáfu, en lagt á um leið að Trqjubúar skildi aldrei tráa spádómum
hennar (Æneasar-drápa Virgiliusar, II bók 246—7 III bók 183—7 ogíleiri). í Trójustriðinu sá bún
alt firir, hversu fara mundi, og sagði löndum sínum, en þeir lögðu engan trúnað á orð hennar
Þar um er kvæðið gert.
2 Ilion er annað nafn á Trójuborg. — Paris sonur Priamos og bróðir Kassöndru nam
á brott Helenu fögru, konu Menelaosar Spartverjakonungs og hufði heim með sér. En
Grikkir böfðu her úti til hofnda og sátu um Trojuborg í 10 ár. Þá tókst þeim loks að sigr-
ast ú henni með vélum.
8 Akkilles mesta hetja Grikkja í Trójustriði sonur Peleifs og þetisar sjávargiðju. Ein sögn
er um það að Akkilles hafi ætluð að ganga að eiga dóttur Priamos konungs, meðan á
ófriðnum stóð. Varð þá bardugahlé á meðan.
* Polyxena var brúður Akkillesar,
8 Hymen er hjónabandsguð. Kassandra sér bálið flrir, þegar borgin brann.
8 Hellenar = Grikkir.
7 Homer nefnir elskhuga Iíassöndru Oþryoneif. Hún sér firir feigð hans.
8 Niflheimur eða mirkheimur eða Hadesarheimur er dauðrarfkið, Persefone eða Pros-
erpina heitir drolningin, en Hades konungurinn. — Draugar þessir eru feigðarfilgjur lifandi
manna þeirra er falla í hruni borgarinnar.
8 Agamemnon foringi Grikkjahersins hafði Kassöndru hernumda licim með sér, en
Klytemnestra kona hans lét mirða þau bæði.
10 Þegar Akkilles fór til brúðkaupsins unnu þeir á honum með örvum sínum Paris og
Appollon, og hefnda Mektors, er hann hafði vegið.
11 Eris er þrætugiðja og er hár hennar höggormaflækja.
Sjá um þessu atburði ulla; „Kenslubók í Goðafræði Grikkja og Rómverja, eftir H.
W. Stoil, Steingrimur Thorsteinsson hefir Uienzkað, Kh. 1871“.
Gullsöfnun Egifta.
Nú er álfröðull elfar
jötnadólgs of fólginn,
ráð eru rammrar þjóðar
rík, í roóður-Iíki.
Eyvindr Skálda-spillir.
Cromer láverður, er landstjóri var á
Egiftalandi, skýrði frá því, er hér fer
á eftir, á samkomu einni í Lundúnum
28. október í haust, um gullstrauminn
til Egiftalands.
Guilstraumurinn til Egiftalands staf-
ar af því, hve mikil baðmuilaruppskeran
er þar í landi á síðari tímum. Fyrrum
var allur afrakstur landsins háður því,
hve mikið vatn var í ánni Níl. Ef
litið var í ánni um gróðrartímann þá
var vís uppskerubrestur, hungur og hall-
æri. Það eru ekki nema 30 ár síðan
þúsundir manna ultu út af úr hungri
og harðrétti sökum uppskerubrests.
Nú er þetta komið í annað horf sak-
ir mannvirkja þeirra, er þeir C'olin
Moncrieff, William Garstin o. fi. hafa
sagt fyrir um til þess að veita ánni
yfir landið. Þessir menn eru sann-
nefndir hamingju-smiðir landsins, því
að nú er vatusveituuni svo vel fyrir
komið, að uppskeran er orðin óháð
hverflyndri veðrattu og stopuium vatna-
vöxtum. Til marks um þetta má geta
þess að nú hefir verið óvenjulítið í ánni,
en uppskeran þó í allra bezta lagi.
Afleiðing þessara umbóta er sú, að
nú liytjast árlega 25 — 30 miljónir
sterling punda inn í landið fyrir útflutta
baðmuil. Og það er einkar athugavert
að mikið af því gulli kemur aldrei aftur
sem fer til Egiftalands. Síðustu fjögur
árin hefir verið flutt 13 miljónum punda
meira inn í landið en út úr því.
Hvað verður af öllum þessum gulldyngj-
um? Því verður ekki svarað nákvæm •
iega. En vist er um það að mikill
hiuti þess er hafður til skrautgripa.
Eru góð rök fyrir því, að í fyrra hafi
alt að tveirn miljónum punda verið var-
ið á þann hátt. Auk þess er gullsöfn-
un svo mikiifengieg þar í landi, að
ókunnum þykir undrum sæta. „Eg skal
nefna þess nokkur dæmi“, segir Cremer
lávarður: „Fyrir skömmu heyrði eg
getið eins Egifta, sem iét eftir 80 þús-
und puud í guiii og fanst það alt í
kjailara hans eftir hann. — Um stór-
bónda einn var mér sagt nýiega (en
þeir þjóta upp unnvörpum í landinu
síðustu árin) að hann keypti eign fyrlr
25 þúsund pund. Þegar eftir að kaup-
in vóru gerð kom hann með lest af
ösuuin og vóru þeir klyfjaðir gulii, er
hann hafði fólgið í garði sínum. — Einu
sinni vissi eg til að 5000 pund fund-
ust í leirpottuin í rústum nokkrum í
sveitaþorpi.
Eg gæti nefnd mörg dæmi þessu lík
og það er enginn vafi á því, að gull-
söfnun þessi er afarvíðtæk. Stofnun
sparisjóða, fjölgun banka og aukin not-
kun seðla getur væntanlega vaniö Egifta
af uppteknum hætti. En þó er hætt
við að fcil þess þurfi langan aidur“.
(Eftir ,,B'órsenu)
L8g síðasta alþingis hafa nú öll
hlotið staðfestingu konunga, að því er
„Þjóðólfur segir. Þar vóru 72 talsins.
Slys varð um daginn af því hér í bæn-
um, að drengur kastaði steini að öðrum
dreng; hafði sá bana af, er fyrir varð.
I»ak fauk af lilöðu að Lækjarbotn-
um í Mosfeilssveit í fyrri viku og möl-
brotnaði, nokkuð fauk og af heyinu, 20
—30 heatar.