Ingólfur - 12.04.1908, Blaðsíða 2

58
INGOLFUR
sem nýlega hefir verið stofnað og er,
gagnstætt hinu ísl. stúdentafél., feiki-
lega dansklundað (overordentlig dansk-
sindet) hélt fund o. s. frv.“ Þetta mun
líklega eiga við þá, því að klígjugjarn-
ir eru þeir víst ekki.
En öðrum finst fátt um.
— Svo sem sjá má eru horfurnar,
frá þjóðlegu sjónarmiði, ekki sérlega
glæsilegar hjá sumum; og á svona
menn bítur lítt alvara tímanna. En
meiri hluta — öllum þorra — íslend-
inga heima og erlendis mun þó renna
blóðið til skyldunnar.
Það er trúa mín. n a.,
Árásir stjórnarblaðanna
og árangur þeirra,
Á flestum íslenzkum heimilum eru
hundar, sem auk annars gæta bæjar og
gelta að allri nýlundu og þeir eru mis-
jafnlega skapi farnir eins og mennirnir.
Stjórnin okkar befir sina rakka eins
og aðrir og þeir eru flestir eins og
skáldið kvað:
„Bifa þeir heata, fólk og fé
freyðir vonzkan úr opnum ginum“.
Frá því að ég fór að láta nokkra
skoðun í ljós í landsmálum hef ég ætíð
haft seppa þessa í hælunum geltandi og
urrandi. Nú síðast er einn þeirra að
fitja upp á trýnið í stjórnarblaðinu. Ég
er nú að vísu orðinn svo vanur þessari
hundgá, að ég kippi mér ekki upp við
hana og það því síður sem hún hvorki
hefir haft né mun hafa hin minstu
áhrif á mig eða mina hagi.
Ekki efa ég, að það sé stjórnarfólkið
sem sigar seppunum og því láta þeir
svona*. Þeir hlaupa og gelta fyrir þá
sem gefa þeim bein að naga. En hvað
er það þá helzt í framkomu minni sem
fólkinu mislíkar svo ákaflega? Mér
finst ástæða til þess að rifja upp í eitt
sinn hvað ég hef lagt til málanna.
Það er í fám orðum þetta:
1. Eg hef haldið því fram, að Island
ha/l verið, sé og eigi að vera framvegis
sjálfstœtt ríki, hvort heidur sem það
sé i sambandi við danska ríkið eða
fuilur skiinaður kæmist á. Ég hef sagt
að fullur skilnaður væri að minu áliti
æskilegustu málalokin, en jafnframt að
oss bresti réttargrundvöll til þess að
krefjast hans. Þessvegna sé skilnaður
ekki framkvæmanlegur að svo komnu.
2. Ég hef reynt að færa nokkra
sönnun fyrir því, að oss sé ekki ofvaxið
að bjargast afágin ramleik. Ofullkomin
hefir sönnunin verið, en það sem ég
heí sagt stendur þó óhrakið til þessa.
3. Ég hef reynt að rita á heiðvirðan
hátt, láta málefnið og ástæður sitja í
fyrirrúmi fyrir flokkabaráttunni, eins
og flestir munu sjá af „Afturelding".
Ég hef aldrei ráðist persónulega á menn
að fyrra bragði og hafi ég átt hendur
mínar að verja þá ritað með nafni.
4. Ég hef ætíð reynt að bœta en
ekki spilla milli fiokkanna, ekki
eingöngu miili stjórnarandstæðinganna,
heldur líka milli þeirra og stjórnar-
fiokksins. Að minsta kosti munu þeir
ritstjóri Norðurlands og Stefán Stefáns-
son kennari kannast við þetta og einnig
það, að ég hef oft lagt stjórninni liðs-
yrði þó ekki líki mér allar gerðir hennar.
Þetta er það þá sem mönnunum mis-
iíkar. Að þessu gelta sepparnir.
* *
*
En hver hefir svo árangurinn orðið
af öllum árásunum?
* Ég geri frekar ráð fyrir þessu, en að
stjórnarfl. rúði engu um það sem blöð huns
gegja, eða láti það hlutlaust,
„í afturelding" * seldist á svipstundu
og fékk svo mikið lof og svo góðar
undirtektir, að ég veit ekki slíkt um
neina bók nema alþingisrímurnar.
Land varnarmenn sýndu mér það traust,
óðara en ég var kominn í flokkstjórn
landvarnarfiokksins, að gera mig að
formanni.
Þjóðin hefir og vottað mér traust
sitt miklu framar en ég gerði mér
nokkru sinni hugmynd um. Góðir
menn úr 6 kjördæmum hafa t. d, lagt
að mér að bjóða mig fram til þing-
mensku og vingjarnleg bréf hef ég
fengið úr öllum áttum. Ég efast um
að nokkur stjóruarliði hafi sömu sögu
að segja.
Eg bjóst ekki við neinu nema van-
þakklæti fyrir afskifti mín af stjórn-
málunum. Ég hef fengið þakkir góðra
manna meir, én ég á skilið. Geltið
seppanna jer eins og dálítið krydd til
tilbreytingar. Meira er þó um vert en
alt annað, að atefna sú sem ég he/i
stutt fer nú hraða sigurför yfir landið.
Allir stjórnarandstæðingar fylgjá henni
og margir heimastjórnarmenn úti um
land alt. Bók J. Þ. og E. A., „Ríkis-
réttiudi íslands“ fer nákvæmlega í sömu
átt og ég hefi gert og stjórnarblaðið
„Lögrétta" lýkur á hana eindregnu
lofsorði. Er það gleðilegur vottur þess
hve saman dregur með mönnum þrátt
fyrir alt.
Og ekki kæmi mér, óvart þó milli-
ríkjanefnd vor fylgdi sömu stefnu og
reyndi til þess að fá landið viðurkent
sem sjálfstætt ríki.
* *
*
Að endingu skal ég minnast á, að
mótstöðumenn mínir hafa þózt standa
mig að því 1 eitt sinn að fara vísvit-
andi með ósatt mál. Þeir hafa upp-
götvað, að ég hefi sagt í privatbréfi til
manns, að „viðlagasjóður sé nærfelt horf-
inu“. Engum sem þekkir mig mun
detta í hug að ég fari með ósannindi
vísvitandi. En þannig eru orð þessi
komin til, að ég hefi notað orðið við-
lagasjóður yfir fé sem grípa má til í
viðlögum, handbært fé landsins. Þegar
þessa er gætt, þá eru orðin sönn, því
einmitt vegna skorts á handbæru fé
var 500,000 kr. lántakan samþykt á
síðasta þingi. Peningaforði landsins
hefir stórum þorrið á síðustu tímum.
Árásir stjórnarblaðanna hafa þóekki
orðið árangurslausar. Þær hafa oft orðið
til þess að rangar skoðanir og van-
þekking, sem ýmsir festa trú á, hafa
glappast út úr mönnum og kostur gefist
á að hrekja þær. Síðasta atvikið í
þess átt er villukenning um hvað inn-
limun sé, bygð á fáfræði einni, og skýr
yfirlýsing um að ísland hafi verið inn-
limað í mörg hundruð ár og sé það
enn.
Á þetta verður síðar minst.
Ouðm. Hannesson
Rœða Einars Þveræings er hann
héltá alþingi 1023 gegn erlenda vald-
inu er nýkomin út á bréfspjaldi. Átti
ræða þessi mikinn hlut að því, að bjarga
frelsi landsins um nálega hálfa þriðju
öld og var því vel til fundið að gefa
hana þannig út, svo að sem flestir kynn-
ist henni.
Póstspjald með mynd af öllum ís-
lenzku mönnunum í milliríkjanefndinni
er nú komið út. Myndirnar eru flestr
ar vel úr garði gerðar. Útgefandi er
Jón Þ. Sivertsen verzlunarmaður.
* Sem dœmi get ég þess að með c: 400
eintökum fylgdi miði, sem þeir gátu endur-
sent sem voru' sammúla. 300 Iesendur skýrðu
mér frá að þeir féllust ú skoðanir minar,
Slysfarir.
Áskorun til íslenzkra kvenna.
í síðasta blaði var sagt frá skipskað-
anum frá Loftsstöðum í Árnessýslu, 2.
þ. m., en þar var vanhermt, því að
mennirnir voru ekki þrír, sem drukn-
uðu, heldur fjórir. Hét hinn fjórði Bjarni
Filippusson frá Hellum í Gaulverjabæj-
arhreppi, kvæntur maður, átti 7 börn
í ómegð.
Sama dag fórst r'oðrarbátur frá Stokks-
eyri þar á sundinu og druknuðu átta
menn, en einum var bjargað. Hér eru
nöfn þeirra sem fórust:
Ingvar Karelsson í Hvíld í Stokks-
eyrarhverfi, formaður, um fertugt,
kvæntur.
Gísli Karelsson bróðir hans, kvæntur.
Jón Gamalíelsson frá Votmúla í Sand-
víkurhreppi.
Gunnar Gunnarsson frá Gíslakoti í
Ásahreppi.
Helgi Jónsson frá Súluholtshjáleigu.
Jón Tómásson frá Gegnishólum í Gaul-
verjabæjarhreppi.
Tryggvi Eiríksson á Stokkseyri og
Guðjón frá Gneistastöðum í Villinga-
holtshreppi.
Menn þessir vóru flestir um tvítugt,
ötulir menn.
Níu skipshafnir aðrar vóru á sjó frá
Stokkseyri þenna dag og sneru frá
sundinu þegar þær sáu slysið. Lentu
þær heilu og höldnu í Þorlákshöfn.
Vélarbátur sökk í Vestmannaeyjum 1.
þ. m. með sex mönnum og týndust allir
Formaðurinn hét Árni Ingi mundarson,
ættaður úr Landeyjum, atorkumaður,
vart þrítugur að aldri.
Maður druknaði af vélarbáti í Vest-
mannaeyjum 24. f. m. Hann hét Gunn-
steinn og var úr Mýrdal.
Tveir menn drulmuðu á Hvalfirði á
sunnudaginn var : Vernharður Fjeld-
steð og Jón Vestdal, báðir úr Reykja-
vík. Höfðu þeir farið héðan á laugar-
daginn á litlum báti skemtiferð inn í
Hvalfjörð. Komu þeir seint um kveld-
ið að Þyrli og sváfu þar í hlöðu um
nóttina. Fóru þaðan snemma morguns
og sigldu út eftir firði. Var veður hvast
og byljótt, en segl stórt á bátnum. Meun
sem vóru á kirkjuleið frá Litla-Sandi
sáu bátinn á hvolfi úti á firðinum og
mennina á kjöl. En enginn bátur var
þar til og var þá farið eftir báti að
Brekku, næsta bæ. Var að sækja gegn
vfiðri fram fyrir höfða nokkurn út að
hvolfa bátnum og tóku mennirnir það
ráð að setja bátinn yfir höfðann til þess
að stytta sér leið. Dróst því alllengi
um björgun og vóru báðir mennirnir
druknaðir þegar að var komið. Jón var
horfinn, en Vernharður hafði bundið sig
við stjórafærið. Vernharður var á fimt-
ugs aldri, kvæntur og átti fjögur börn.
Hann var röskleikamaður. — Jón var
tæpra 28 ára, gáfumaður mikiil og mæta-
vel að sér um margt, einkenniiegur og
sjálfstæður. Síðustu árin veitti hann
forstöðu þangbrenslu á Álftanesi fyrir
félag eitt skozkt.
f Þórður Guðmundsson verzlunar-
maður lézt hér í bænum 3. þ. m. 57
ára að aldri. Hann var sonur Guð-
mundar Þórðarsonar á Hól, er lengi
var bæjarfulltrúi. Tvö systkini Þórðar
eru á lífi: Helgi læknir á Siglufirði
og frú Sigþrúður kona Björns Kristjáns-
sonar. Þórður var kvæntur Sigríði
Bjering. Hún liflr mann sinn og eru
mörg börn þeirra á lífi. Elzta dóttir
þeirra er gift Eiríki Kjerulf lækni. Þórð-
ur var maður vel látinn, stiltur og gæt-
inn og prúðmenni i allri framgöngu.
Eins og öllum er kunnugt, sendi hið
íslenzka Kvenfélag áskoranir út um síð-
astliðið ár til þess að safna undirskrift-
um til alþingis um aukin réttindi kvenna.
Undirtektir þær, sem þetta mál fékk
yfirleitt, vóru svo góðar, að vér vænt-
um, að ísl. konur verði fúsar til að
leggja enn fram krafta sína til fram-
sóknar í kvenréttindamálinu.
Kvenfélagið hefir því komið sér sam-
an um að skora enn á ný á íslenzkar
konur, að glæða áhuga á máli þessu
og stuðla að sigri þess með því að fá
menn, sem eru því fylgjandi, til að bera
það upp á þingmálafundum heima ihér-
aði, og skora á þingmenn að styðja það
einhuga á næsta alþingi sem eitt af
helztu velferðarmálum þjóðarinnar.
í von um góða samvinnu í þessu máli
sendir hið ísl. Kvenfélag öllum konum
kæra kveðju sína.
Rvík 27 marz 1908.
Stjórn hins isl. Kvenfélags.
Ari Jónsson ritstj. fór til útlanda,
Englands, Danmerkur, Noregs og Sví-
þjóðar, á „Sterling" 4. þ. m., snöggva
ferð.
f Jón Jónsson bóndiá Einarstöðum
í Reykjahverfi lézt í f. m., kominn á
níræðisaldur, dngnaðarmaður hinn mesti
alla æfi og mætur á marga lund.
Yerzlunarbiað ætla þeir Grímólfur
H. Ólafsson og Ólafur Ólafsson verzl-
unarmenn að gefa út með vorinu. Á
að kosta 3 kr. árg.. minst 12 bl. á ári,
hvert bl. minst 10 síður í fjögra blaða
broti. Verður bæði á íslenzku og ensku,
ræðir að eins verzlunarmál.
Misprentast hefir í síðasta blaði í
Þætti af Ólafi bónda á Skjaldartröð:
lögsagnara og aýslumaður fyrir: lög-
sagnara og syslumaðms. hann aðstoðaði:
f: að hann aðstoðaði (mp.) Árni Magn-
ússon f: km\prbfessor Magnússon (s.st).
Eitt herbergi
gagnalaust
húsi nr. 32 á Laugavegi. Sérstakur
inngangur. Semja skal við Sigurjón
Markússon.
ansrsisisisjsLisisiisrsis.isiBi|
| If, eiM’liætt Yasaiir t
ð
nl
lö
10
lö
m
10
m
ni
10
m
10
fást hjá undirrituðum.
t»rátt fyrír hina miklu
endurbót á úrunum
kosta þau aðeins
1 fer. meira.
11311
Yeltusundi 3.
Svéinn Bjiraira
yflrréttarmálaflutningsinaður
Kirkjustræti ÍO.
Fundur annan og
fjórðu fimtudag j
mánuði hyerjujn,