Ingólfur - 12.04.1908, Blaðsíða 3

INGOLFUR
59
Erlend símskeyti.
til Ingólfs.
Khðfn. 8 april 1908. kl. 8,so f. h.
Lassen fjármálaráðgjaji Dana
er látinn.
Nýr forsœtisráðherra ensknr.
Campbell-BanneriB an n foriseti.sráð-
herra Breta hefir fengið lausn, en As-
quith kominn í atað hans.
Frá Portúgal•
Stjórnin í Portúgal hefnr nnnið stór-
signr við kosningarnar þar.
Þingrof.
Þingið á Finniandi hefir verið rofið.
Veizluhald.
Ríkisþingsmennirnir, er vorn í ís-
landsförinni halda stórveizlu á föstn-
daginn (10. þ. m).
Bréfkafli.
Tungusyeit í Skagaf. 10/, ’08.
Mislingar hafa gengið um allar sveitir,
en nú að hverfa. Tveir bændur hafa
dáið nýlega úr lnngnabólgn: Gnðm.
Ólafsson í Tungnhaga, efnilegnr bóndi
og skömmu áðnr Hjálmar bóndi á
Ireið.
Óvanalegur grasbrestur í sumar. Taða
þriðjnngi minni en í meðallagi. í hríðar-
kastinn 5. okt. vórn hey víða úti en
náðust hrakin og skemd. Góð tíð í vetur
til þorraloka. Með góubyrjun brá til
hríða og snjókomH. Fimtudaginn í
annari viku góu var stórhríð og bjarg-
aðist fé með naumindnm. Á einum bæ,
Ölduhrygg, lá alt fé úti um nóttina og
drengur 12 ára, sem gróf sig í fönn
og slapp óskemdur. Helmingnr af fénu
fanst danður. Líkt óhapp kvað hafa
viljað til á öðrum bæ, Brandsstöðnm
í Blöndndal. Nú er fönn og jarðbönn,
útlit að menn komist þó af með hey
vegna veðurblíðunnar framan af.
Félag stjoroarliða
á ísaflrði.
Þrír stjórnarmenn boðuðu til fnndar
á ísafirði 27. f. m. Fnndarboðið var
sent í lokuðum umslögnm til ýmissa
manna, en ekki birt almenningi. Til
þess að lesendur Ingólfs sjái til hvers
refarnir vórn skornir vill hann birta á-
varp það, sem hér fer á eftir og kom
það út prentað sama daginn, sem fund-
arboðið:
Kjósendur!
Eflið heill fósturjarðarinnar og verið
hvarvetna á verði. Þjóðin er smá, og frelsi
það er vér nú höfum ungt. — Skáldið
kvað:
„Látum ei fögur loforð blekkja oss sjón,
lævisir búa frelsi voru tjón“.-
Lævísi í stjórnmálum hefir magnast
hjá okkur á síðustu árum og er hún runnin
frá Dönum. — Hún er að fserast nær okk-
ur heiðruðu borgarar ísafjarðar, gætið ykk-
ar fyrir vogesti þessum.
Heimastjórnarmenn hér i bænum, sem
og annars staðar á landinu, hafa afráðið
að mynda politískan félagsskap sín á milli.
— Við það er ekkert að athuga. — En
hér ætla þeir, blessaðir, að nota drengi-
legu aðferðina er lýsir sér f miða þeim, er
þeir hafa sent til nokkurra útvaldra hér í
bænum, en vér höfum náð í sakir góÖvild-
ar eins þeirra.
Miði þessi er undirskrifaður af herrun-
um Jóni Laxdal, Jóhanni Þorsteinssyni og
Kr. H. Jónssyni og er innihald hams á
þessa leið:
„Nokkrir borgarar hafa f hyggjn, að
stofna félag til að gangast fyrir að koma
upp minnisvarða Jóps Sigurðssonar forseta
hér f bænum og sem jafnlramt starfi að
sjálfstæði íslands í hans anda . . .“
Þetta er lævísi. Yfirdrengskapur og
ekkert annað.
Minning þjóðskörungsins og þjóðhetj-
unnar Jóns Sigurðssonar, er notuð sem agn
heimastjórn arm an n a.
Heimastjórnarmenn hafa áður reynt
sama bragðið, er þeir lögðu bólmsveig á
leiði hans, — þeir hafa gjört það í því
skyni, að telja þjóðinni trú um, að þeir
séu frelsispostular þessa lands. En þjóðin
hefir varað sig á úlfinnm í sauðargærunni.
En er það sæmandi, að taka minn-
ingu látins ágætismanns og tengja hana við
starf sitt, eingöngu í því skyni, að blekkja
aðra með því? — Er það ekki sviplíkt því
að leggjast á náinn?
„Eitthvað í ætt við það“, mnnu marg-
ir svara. En flokkurinn sá arna hefir lengst
af ekki þurft að óttast samvizkubit. — Til-
gangurinn helgar meðalið, hefir veriðhans
aðalregla. — Og sá einn er hann, að sitja
við völdin meðan vært er, — til þess hefir
hann allar klær úti og margir eru þeir,
sem gerast skósveinar valdhafanna, það er
ykkur ísfirðingum vel kunnugt.
Það sem minst er á minnisvarðann f
fnndarboðinu er aðeins yfirvarp. — Það
vill svo vel til, að það er sannanlegt um
einn eða jafnvel tvo þessara virðulegu
herra, þessa alþýðuvinni og leiðtoga! sem
fundinn boða, að þeir f umræðum um það
mál bér í bænum hafa ekki viljað hafa
minnisvarðann hér, en nú er það orðið þeim
svo mikið áhugamál, að þeir vilja stofna
sérstakt félag í því skyni.
Mikil er samkvæmnin!
Allt þetta ráðabrugg er soðið saman
að fyrirmæfum stjórnarinnar, og mega það
undur heita, að hún skyldi minnast skika
þessa; — varla hefði það orðið, ef um
fjárveitingar hetði verið að ræða. Hún
sem jafnvel var svo harðbrjósta, að neita
vini sínum Jóni Laxdal verzlunarstjóra um
styrk til ritsímaferðanna sælu.
Hingað til hafa kjósendur hér engir
heimastjórnarvinir verið; — að því varð
Hannesi Hafstein, svo sem kunnugt er.
Og ekki er það líklegra, að ísfirzkir
kjósendur láti ginna sig í þenna félagsskap.
Heimastjórnarmenn brígzla ávalt öðr-
um um sundrungu og tortryggni, en því
má i hvert skipti vísa aftur til þeirra með
miklu meiri sannindum.
Þeir eru grímuklæddir innlimunarmenn,
sem þjóðin verður að vara sig á.
Og eru það þeir sem sýnt hafa minn-
ingu Jóns Sigurðssonar sóma, og starfað
að sjálfstæði landsins í hans anda?
Síður en svo.
Minningu Jóns hafa þeir að eins not-
að í sínar þarfir sem kosninga-agn, og með
því atað hana auri.
Dygðadæmi Jóns hefir verið þeim ó-
þörf leiðarstjarna.
Hann var islendingur.
En íslenzku heimastjórnarmennirnir
hafa verið í taumi hjá Dybdal, Alberti o. fl.
dönskum og hálfdönskum mönnum t. d.
Magnúsi Stephensen,
Og engir eftirbátar í þessu er þetta
þriggja manna fulltrúaráð heimastjórnar-
mannanna hérna.
Sumir kunna að halda að heimastjórn-
armennirnir ætli að snúa við blaðinu og
verða þjóðlegir menn, sem starfa að sjálf-
stæði landsins.
En hér er áreiðanlega um enga iðrun
að tefla frá þeirra hendi.
Það er aðeins óskammfeilnin sem færst
hefir upp á við hjá þeim.
Því boða þeir ekki almenningi til fund-
arins, heldur hafa valið nokkra menn úr
borgurum bæjarins? Það virðist þó, —
ef félagsskapur þessi á ekki að vera
bundinn við sérstakan flokk (klíka) —, að
það hefði verið snjallasta ráðið.
En í þess stað gera þeir sitt til að
koma í veg fyrir samvinnu og kasta stríðs-
hanzkanum j augu mótstöðumannanna.
Dæmi Jóns Sigurðssonar 6r eitthvert
fegursta dæmi í sögu vorri um politiskan
þroska og frelsisþrá. Það er ósvinna er
eigi má láta óátalda, er heimastjórnarmenn
nota það sem gyllingar á starfi sínu og
stefnu.
Kjósendur! varið ykkur á því, að ganga
í félag þetta. Þokist saman og starfið sem
einn maður. — Myndum heldur hér anuað
félag, sem í anda og sannleika fylgi Jóns
Sigurðssonar dæmi, og taki upp einkunn-
arorð þjóðskörungsins mikla þegar um
frelsisbaráttu vora er að ræða:
„Aldrei að víkja!“ Að því eigum
vér allir að styðja.
ísafirði, 27. marz 1908.
Kjósandi.
Félag þetta var atofnað nm kvöldið
með 29 eða 30 mönnum. Tveim dög-
um síðar boðaði etjórnin aftur til fund-
ar á sama hátt «em áður og kom þá
berlega fram að þetta félag átti að hafa
það takmark að vinna fyrir stjórnar-
fiokkinn til nœstu kosninga. Nokkru
fyrir þennan fund kom út íkaup«taðn-
um ávarp þetta:
ísfirðingar!
Sá kvittur hefir flogið fyrir í dag, að
stjórn félagsins „Jón forseti11 og skósvein-
ar hennar séu á þönum um allan bæinn
til þess að hóa mönnum enn á ný saman
á fund í kvöld og ginna menn í félagið á
ýmsan hátt.
Lævísi þeirra félaga ríður ekki við
einteyming.
„Vestri“ þegir í gær yfir þeim sanna
pólitíska tilgangi þessa félags, leggur að
eins áherzlu á fjársöfnun til minnisvarða
Jóns Sigurðssonar. Yfir hinu þegir hann
nú, opinbera leyndarmálinu þeirra félaga,
að þeir séu að mynda pólitíska „klíku“
til fylgis við stjórnina fyrir næstu kosn-
ingar.
Eundinn forðast þeir að boða opin-
berlega, — þeir leika laumuspil við einn
og einn.
Gætið yðar, ísfirðingar! — látið eigi
ginna yður sem þursa og binda hendur
yðar. Varið yður á fögrum loforðum
smalanna! Trúið því ekki, þó stétt yðar
eða atvinnuvegi só lofað aðstoð og fylgi! —
Þór getið gefið til minnisvarðans, þó
þór ekki gefið sjálfa yður á vald pólitísk-
um glæframönnum, sem hafa hið göfuga
nafn þjóðskörungsins mikla fyrir tálbeitu.
Bindið ekki bagga yðar með þessum
mönnum í þessum félagsskap! Sjálf nófn
þriggja fundarboðendanna tii stofufundar-
ins ættu að vera yður næg trygging fyrir
þvi, að yður só það ekki heillavænlegt.
Þeir hafa aldrei borið sigurmark frelsisins
á skildi sínum.
ísafirði 29. marz 1908.
Nokkrir kjósendur.
Gerðu það íyrir mig.
eftir
Henri Lavedan.
I.
Húsbóndinn, fjörutíu og fimm ára.
Húsfreyja, tuttugu og sjö ára, mjög fríð.
Morgun. Þau liggja enn í rúminu. Þau
bíða eftir morgunkaffinu.
Húsbóndinn: Hvað gengur að þér? Þú
ert svo órðleg og ert alt af að stynja.
Húsfreyja: Ég er veik.
Húsbóndinn: Hvað er að þér?
Húsfreyja: Eg er altekin.
Húsbóndinn: Verðurðu altaf veik hérna við
sjóinn í sumarleyfinu ?
Húsfreyja: Já, altaf.
Húsbóndinn: Jæja, elskan mín, það verður
að leita þér lækninga. Það er bezt að vera
ekki að draga það. Ekki er bættara með því
að veikin ágerist.
Húsfreyja: Ekki langar mig til þess.
Húsbóndinn: Ekki skal mig furða það. Það
líkar mér að þú skulir vilja fara að verða
dálítið ráðþægin. En meðal annara orða ég
ætla að segja þér nokkuð.
Húsfreyja: Hvað er það?
Húsbóndinn: Ég var í gær hjá herra Moulin.
Húsfreyja: Moulin? Hver er það?
Húsbóndinn: Nú hann Moulin, manstu ekki?
Moulin læknir . . . Ungi læknirinn, sem við
kyntumst i Houlgate, á skipinu.
Húsfreyja: Æjú, nú man ég eftir honum.
Hversvegna varstu hjá honum.
Húsbóndinn: Til þess að hann kæmi og
liti á þig og hjálpaði þér.
Húsfreyja: Eu eg vil það ekki.
Húsbðndinn: Vilt þú það ekki?
Húsfreyja: Alls ekki,
Húsbóndinn: Hversvegna? Geðjast þér ekki
að honum?
Húsfreyja: Jú- og nei!
Húsbóndinn: Hvernig á að skilja það?
Húsfreyja: Ég vil ekkí láta herra Moulin
ganga til mín.
Húsbóndinn: Þetta er ágætismaður, Öll-
um kemur saman um það.
Húsfreyja: Það má vel vera að hann sé
snillingur. En það er skrítið að þú skulir hafa
íengið þá ttugu í höfuðið að þjóta eins og
óður maður til hans án þess að spyrja mig til
ráða og 4n þess að vita hvort ég vildi trúa
honum fyrir mér.
Húsbóndinn: Ég hélt það nú samt. Þú
heflr svo gott talað um bann. Síðast í gær
sagðir þú við mig: Moulin læknír er maður,
sem á mikla framtið fyrir höndum.
Húsfreyja: Það er alveg satt. En það er
engin ástæða. Ég þekki fjölda manns, sem
4 mikla framtíð fyrir höndum, en ég fyrir mitt
leyti ber ekkert traust til.
Húsbóndinn: Það er alveg rétt. Mér þykir
mjög fyrir að ég skuli hafa gert þetta. Þú
mátt vita það að hefði ég vifað þetta, þá hefði
ég ekki gert það. En hann kemur núna i dag.
Húsfreyja: í dag ?
Húsbóndinn: Eétt bráðum. . . .
Húsfreyja: Ég vildi að þið væruð báðir
komnir norður og niður!
Húsbóndinn: Ég bið þig þess lengstra orða
að taka vingjarnlega á móti honum.
Húsfreyja: Ég á mjög bágt með það.
HúsbónAinn: Hveisvegna ?
Húsfreyja: Vegna þess.
Húsbóndinn: Hversvegna? Ástæður!
Húsfreyja: Vegna þess að hann er of ungur
maður, litur út fyrir að vera léttúðugur, . . .
ávalt með þetta háðsbros, sem ég má ekki sjá.
Húsbóndinn: Ekki het ég tekið eftir því.
Húsfreyja: Þið karlmennirnir takið aldrei
eftir neinu.
Iíúsbóndinn: Ég bið þig að gera þetta. Ég
endurtek það að hann er ágætismaður. Það
getur vel verið að þór geðjist ekki að honum
nú sem stendur; það er ekkert við því að segja.
En það er ég viss um aö þegar þú ert búin
að reyna hann þá viit þú ekki sjá aðra lækna.
Þú hefðir bara átt að heyra hvernig hann
talaði um þig í gær þegar ég kom til hans.
Húsfreyja: Um mig ?
Húsbóndinn: Um veikina þína, meiuti ég.
Húsfreyja: Hann þekkir hana ekki.
Húsbóndinn: Ég lýsti henni fyrir honum...
Ég taldi upp tyrir honum öll sjúkdómseinkennin
og sagði honum i stuttu máli hvernig hún
hagaði sér. Þá sagði hann mér alveg upp á
hár hvernig þú værir.....eðlisfar þitt,.....
skapferli þitt . . . mig rak i rogastans. Hann
veit svei mér hvað hann syngur fuglinn sá!
Húsfreyja: 1 stuttu máli, hann kemur?
Húsbóndinn: Um klukkan háif niu.
Húsfreyja: Og þú, heldur þvi tii streitu
að ég taki 4 móti honum.
Húsbóndinn: Já, mér er það hugleikið.
Gerðu það íyrir mig.
Húsfreyja: Jæja, gott og vel. En klæddu
þig þá i snatri til þess að ég geti farið að
fara á fætur.
Húsbóndinn: Þú þarft ekki að hafa fyrir
því.
Húsfreyjan: Hvað þá?
Húsbóndinn: Hann sagði mér að bezt væri
að þú lægir kyrr í rúminu svo hann gæti
skoðað þig bera . . . til þess að hlusta þig
og rannsaka og alt hvað það nú heitir.
Húsfreyja: í rúrninu? Nei það skal aldrei
verða! Aldrei!
Húsbóndinn: Eu . . . .
Húsfreyja: Nei, vinur minn!
Húsbóndinn: Sjáðu nú til, vertu nú dálitið
skynsöm, allir læknar.......
Rúsfreyja: Ekki á þessum aldri, Moulin
læknir er alt of ungur til þess að ég taki á
móti honum í rúrninu.
Húsbóndinn: Þú ert nú bara orðin hlægileg.
Þú finnur þér alt til. Hann ætlar að hlusta
þig, rannsaka þig, hluBta þig á bakinu ....
Rúsfreyja: Og að framan lika.
Rúsbóndinn: Já, að framan líka. Og hvað
er að þvi. Mikið var! Gerirðu þér í hugar-
lund að það raski ró hans. Ha, ha, ha! Þeir
eru orðnir veraldarvanir, kallarnir og eru alt
af að fást við þesskonar og ef þú heldur að
það fái nokkurn skapaðan hlnt á hann þá
skjátlast þér laglega. Það heflr alveg eins
mikil ábrif á þá eins og að setja eik blóðsugu.
Húsfreyja: Yertu nú ekki að biðja mig
um þetta. Ég má ekki hugsa til þess. Ég
get það ekki. Ég er svo feimin.
Rúsbóndinn: En læknar en ekki karlmenn,
góða mín! Læknar eru alveg kynlausir!
Húsfreyja: Ég grátbæni þig, þú getur ekki
gert þér í hugarlund hvað ég á bágt með það.
Rúsbóndinn: Mér sárnar reglulega við þig.
Jeg brýt mig í mola til þess að reyna að veita
þér læknishjálp, ég gari alla skapaða hluti