Ingólfur - 07.02.1909, Blaðsíða 2

18
INGÓLFUR
iagéifir
kemnr íit að rninata kosti einu
sÍBni í viku.
Yerð árgangiins 3 krónur innan-
landi, er borgist fyrir 1. ]úlí.
Brlendi* 4 kr., er borgist fyrir-
fram.
Úrsögn bundin við áramót, ógild
nema akrifleg aé komin til af-
greiðslum. 1. okt.
Afgreiðslum. og gjaldkeri:
Theodór Árnason
Hverflsgötu 2. Talsími 10.
Utanáskrift til blaðsina:
Ingólfur
Pósthólf 77
Reykjavík.
Hvað vill þjóðin?
Eftir að búið var að leita með log-
andi ljóai að vilja þjóðarinnar í sumar
með þingkosningunum, verður að álíta
að hún vilji ekki millilandanefndar-
frumvarpið, og ekki þá stjórn sem er
því hlynt, heldur að aðrir taki við.
Þjóðin vill að löggjafarvaldið sé
réttlátt gegn efnum og á»tæðum þjóðar-
innar, veiki ekki þroska hennar með
ofmörgnm og ofmikið launuðum föstum
embættismönnum, heldur sníði aér þar
stakk eftir vexti, samanborið við fólks-
fjölda og arð af aðalatvinnuvegum
landsins.
Hún vill leggja fram fé eftir fremsta
megni, til þess að landið verði byggi-
legt land, efla búnaðinn, bæta »am-
göngufærin og lýsa svo upp strendur
landsins að þær verði sem hættuminstar
fyrir sjófarendur.
Hún vill að peningaatofnanir lands-
ins ,sé svo úr garði gerðar, að þær
geti í hvívetna hlaupið undir bagga
með arðberandi fyrirtækjum, en gæta
fremur varhuga við útlánum til húsa-
gerðar í kaupstöðum, og annara fyrir-
tækja er ekki gefa beinar tekjur.
Þessu líkt get ég hugsað mér erindia-
bréf þjóðarinnar til þings og stjórnar.
Þetta sýnast ekki ósanngjarnar
kröfur, en hvernig þeirra hefir verið
gætt skal ég ekki dæma um, en þess
vil ég þó minnast, að mér finst þeim
hafa verið eius mikill gaumur geíinn á
síðustu þingum sem þeim fyrri að mörgu
leyti.
Hvað fyrsta atriðið snertir er ég
ekki viss um að þjóðin sé á því hreina,
þó læt ég mér detta í hug að hún
óski ekki eftir neinum þeim skiftum
við Dani er kosta mikið ljárframlag
og ekki eftir skilnaði sem stendur,
heldur viðurkenni að sambandið við þá
hafi að mörgu leyti verið mannúðlegt
af Dana hálfu á rikisáram Kristjáns
konungs níunda, og þeir með því tals-
vert bætt fyrir gerðir sínar þar áður,
er þeir notuðu sundruug og lunderni
íslenzku þjóðarinnar til að fletta landið
eignum og virðingu.
Þá er annað atriðið; þar hygg ég
að þjóðin álíti löggjöflna ekki nógu
réttláts, er stafar máske af því, að
þingið hefir mest megnis verið skipað
embættismönnum, o? löggjöfinni þar af
leiðandi stjórnað of einhliða án nægrar
þekkingar á högum alþýðunnar, og án
þess að gæta þess nógu vel hve mikið
burðarafl atvinnuvegir landsins hafa
Um þriðja atriðið blandast víst eng-
um hugur, að síðustu þing hafa þar
tekið stór stökk. Þó að sumt af verk-
legu framförunnm sýnist nokkuð dýrt
keypt, þá má lengi um það þrátta
hvort svo er. Það virðist heldur ekki
réttmæt krafa af þjóðinni, að heimta
nýjar og miklar framfarir án mikils
fjárf'ramlags. Bn það finst mér ætti
að vera ein af helgustu skyldum þings
og i«t;órnar, að nota »em mest innlenda
krafta til framkvæmdanna, því að bæði
er það minkun fyrir þjóðina að eiga
ekki færa menn til að sjá um fram-
kvæmd á flestum þeim verkum sem
hér hafa verið gerð til þessa, eins og
það er uppbyggilegast fyrir þjóðfélagið
sjálft, að þess eigin menn njóti atvinnu
þeirrar er leiðir af Dýjum störfum og
stjórn þeirra, ættum við því fremur að
sækja þá þekkingu er við þurfum að
fá að þannig, að efnilegir menn væri
kallaðir til að flytja hana heim fyrst
heldur en að byrja á verkinu áður en
nokkur innleDd þekking getur tekið
að sér framkvæmd á því, kaupa svo
afardýra útlendinga er þekkja eðlilega
ekki mislyndi náttúrunnar hér og ýmsa
staðháttu, er valda hindrunum sem
reynslan leiðir í ljó», en margfalda
kostnaðinn.
Um fjórða atriðið er ekki heldur hægt
annað að segja en þing og stjórn hafi
gert skyldu sína, þó að það hefði verið
æskilegast að við hefðum átt peninga-
stofnanir okkar sjálfir, en úr því að
svo gat ekki orðið, var engin von til
að þær yrðu okkur eins hagfeldar og
æskilegt væri.
Ég jjbýst ekki við að hafa sagt hér
neitt, sem ekki ríkir í meðvitund hvers
manns. En ég efsst ekki um að menn-
irnir sem stjórna löggjöfinni hafi þetta
og margt fleira hugfast, þegar þeir eru
að sannfæra kjósendurna á veiðmæti
sinna skoðana, vitandi að þjóðlífið stór-
líður, sé löggjöfin ekki réttlát og hag-
kvæm.
Daníel Hjálmsson.
[Grein þessari er Ingólfur ekki samþykkur
um sumt].
Kappleikar.
Mikið gleðiefni er það, hversu mikið
áhuginn á íþróttum hefir vaxið hjá
höfuðstaðarbúum síðustu árin.
í bænum eru nú fjögur fjölmenn fé-
lög, sem hafa það markmið að halda
þessum áhuga við og auka hann. Og
má vænta góðs árangurs af starfsemi
þeirra, ef þeim verður eins mikið á-
gengt hér eftir sem hingað til. Félög
þes»i eru: Glimufélagið Ármann, Ung-
mennafélagið, Skautaféiagið og íþrótta-
félagið.
Þrjú hin fyrstnefndu hafa nýlega
efnt til kappleika, Ármann og Ung-
mennafél ti! kappglímna, en Skautafé-
lagið til skautakapphlaupa.
Þegar ís lagði á Tjörnina í haust,
lét Skautafélagið girða allstórt svæði á
henni. Þar hefir það haldið ruddri
skautabraut í allan vetur, svo að oftast
nær hefir verið hægt að nota ísinn til
skautahlaupa, þegar veður hefir leyft,
og á kvöldin hefir félagið látið lýsa alt
svæðið, enda hefir skautaíþróttin verið
iðkuð hér meira í vetur en nokkru
sinni áður. Er það aðallega að þakka
norskum manni, Muller að nafni, verzl-
unarstjóra við Brauns verzlun. Hann
er áhugamikill íþróttamaður og hefir
staðið fyrir þessum framkvæmdum
Skautafélagsins.
Fyrir fyrstu kappleikunum stóð Ung-
mennafélagið. Þeirra er getið í; 2. tbl.
Ingólfs þ. á.
Þá vóra næst skautakapphlaupin
þreytt 31. f. m., að viðstöddum mikl-
um fjölda Rvíkurbúa. Svæðið var alt
skreytt fánum og skrautveifum. Veður
var hið bezta og skemtu menn sér vel.
Keppendur vóru 22 og var þeira skift
i fjóra flokka eftir aldri.
í 1. fl. vóru drengir innan 12 ára
og hlutu þessir verðlaun: 1. Adolf
Lárusson, 2. Magnús Jónsson, 3. Emil
Þ. Thoroddsen.
1 2. fl. 12—15 ára: 1. Páll Nolsoy
Patursson, 2. Páll Skúlason, 3. Trygjgvi
Gunnarsson.
í 3. fl. 15—18 ára: 1. Eyþór Tóm-
asson, 2. Luðvig Einarsson, 3. Einar
Pétursson.
1 4. fl. 18 ára og eldri: 1. Sigurjón
Pétursson glímumaður, hljóp 1000 stik-
ur á 2 mín. og 2D/5 sek., 2. Magnús
Tómasson, 3. Magnús Magnússon, kenn-
ari.
Að kvöldi næsta dags, mánudaginn
1. þ. m., var kappglíman um Ármanns-
skjöldinD, sem Hallgrímur Benediktsson
hlaut í fyrra. Glíman var þreytt í
Iðnaðarmanuahúsinu og var þar hús-
fyllir af áhorfendum. Keppendur vóru
12, og skyldi einn glíma við alla og
allir við einn. Þótti áhorfendum
skemtunin hin bezta, enda mun glimu-
mönnunum sjaldan hafa tekist betur,
þótt þetta væri kappglíma.
Að umferðinni lokinni stóðu leikar
þannig, að þeir Hallgrímur Benediktss,
Guðm. Stefánss. og Sigurj. Pétursson
vóru jafuir.
Hafði Guðm. fallið einu sinni fyrir
Hallgrími, Hallgr. fyrir Sigurj. og
Sigurj. íyrir Guðm.
Urðu þeir því að glíma saman á Dý.
En alt fór á sömu leið og vóru þeir
enn jafnir kapparnir þrír. —
Eu i þriðju atrennunni feldi Hall-
grímur þá SigurjÓD og Guðmund og
hélt þvi skildinum.
Allmikill jötunmóður var farinn að
færast í þá kappana undir leikslokin
og tókust þeir á allsterklega. Bn
mjög er jafnt á komið með þeim og ilt
að greina hver fræknastur er þeirra.
Þó mun Guðmundur vera þeirra hand-
sterkastur, Hallgrímur eirna fimastur
og fótvissastur en Sigurjón brögðóttast-
ur.
Margir hinna glímdu afbragðsvel.
Einkannlega þeir Guðbrandur Magnús-
son og Guðmundur Sigurjónsson. Báðir
eru þeir litlir menn vexti, en fádæma
flmir. Guðmundur er atimeiri og brögð-
óttari, en Guðbrandur verst fimlegar
og fer betur úr brögðum. Unun er að
horfa á glímu þeirra, einkum er þeir
eiga við jötnana.
Tveir menn meiddust nokkuð og urðu
að ganga frá áður en leikum var lokið.
íþröttavinur.
Mannslát. Dáinn er 31. f. m. úr
lungnabólgu Jön Jöhansson húsmensku-
maður á Vindhæli á Skagaströnd.
Fæddur í Engihlíð í Langadal 30. okt.
1835. Hann var kvæntur IngunDÍ
Árnadóttur, aystur Magnúaar Árnason-
ar taésmiðs í Reykjavík og lifir hún mann
sinn. Bigi varð þeim barna auðið, en Jón
sál. átti einn son og er það Jónas H.
Jónsson trésmiður i Reykjavik. Jón
sál. var vel gefinn maður, en hafði
fremur litla mentun fengið á uppvaxt-
ar árum. Gleðimaður var hann mikill
og skemtinn í viðræðum, ágætur verk-
maður og mjög laghentur smiður bæði
á tré og járn. Hann var óbilandi til
allra starfa alt til æviloka. (Eftir sím-
frétt frá Blönduósi.)
Ofan af Mýrum.
Akbrautin Dýja: Borgarfjarðarbrautin er nú
að mestu fullgerð upp að Gljúfrá, og erum
við Mýramenn eftir vonum ánægðir með hana,
uama er að segja um brúna á Gljúfrá, sem enn
er ekki fullsmíðuð. Fyrsti kaflinn af brautinni:
frá Borgarnesi upp að Galtarholtslæk, (eða hér
um það) er eftir hr. Erlend Zakaríasson, og
er ekkert um hann að segja, annað en að hann
þarfnast aðgerðar næsta sumar. Annars eru
verk hr. Erlends svo kunn að ðþarft er að
lýsa þeim. Líkt má segja um næsta kafla
brautariunar upp fyrir Skarðslæk: að fatt mun
þar af frnmlegum listasmíðum, en þau einkenna
mjög nýja k&fhnn er hr. Guðjón Bakkmann
lagði siðastliðið sumar. — Hver sem ferðast
eftir þessum kafla brautarinnar, hlýtur að ejá,
að fyrir verkinu hefir Btaðið maður Bem aðdáan-
lega sameinar fegurð og nytsemi. — Hliðarnar
á brautinni eru mjög víða prýddar með upp-
hleyptum rósum, gerðum af ærnum hagleik;
og brattari eru þær á þessum kafla en hinum
og er það ólíkt myndarlegra; gefur líka von
um atvinnu í framtíðinni, þegar hliðarnar taka
að rísa, kemur það sér vel, ef sýslusjóðurinn
verður of-fullur. —
Margar rennur á þessum kafla eru hlaðnar
úr torfi, af miklum hagleik; og er mælt að
hr. Guðjón Bakkmann hafi frætt hr. Jón Þor-
iáksson verkfræöing um þann einkennilcga nyt-
Bama sannleika að það væri miklu tryggilegra
en hlaða þær úr grjóti. Mikið mein að enn er
ekki fundin vél til að breyta grjóti i torf. Á
einum Btað, Bkamt fyrir austan Svignaakarð er
önnur hliðin á brautinni talsvert hæiri en hin,
og byggium við Mýramenn að það eigi að sýna
á ekáldlegan hátt, miemun á etöðu manna í
mannfé'aginu. Skamt þar fyrir austan liggur
brautin yfir lága mýri. Þar sem mýrin er
lægst, er lægð í brautina og mun það gert til
að Bpara rennu sem annars hefði þurít að vera
þar. 1 leysingum á vetrum mun ferðamönnum
gott að vatna þar heetum BÍnum uppi á vegin-
um; er slik bugulscmi mikilsverð, því að varla
mun dýrum sýnd ofmikil nærgætni hér á Mýr-
um. íromur en annarstaðar.
Þó nær snildin ekki hámarkinu fyrr en við
brúna á Gíjúfrá enda var verkfræðingur iands-
ins, hr. Jón ÞorláksBon, þar með i ráðum.
Upphaflega var ákveðið að brúin yrði lögð á
ána hóti neðar en brautin liggur að henni.
Yar þar þörf á nokkuð mikilli uppfyllingu að
sunnanverðu við ána, en að vestanverðu þurfti
enga uppfyllingu og ekkert að sprengja, til
þess að brautin yrði jafnhá brúnni; en það
versta var, að þar hefði aldrei tollað snjór á
brúnni, né brautinni nálægt henni, og var þá
sýnilegt að ofmikil notkun á brautinni myndi
spilla henni innan litils tíma. En til allrar
hamingju -uppgötvaðist það BÍðastliðið vor af
Jóni verkfræðing Þorlákssyni að mælt er, að
brúin yrði einni alin styttri ef hún væri lögð
yfir ána Bpölkorn ofar. Það var tilvinnandi
að láta brúargerðarflokkinn allan verja heilum
mánuði (sumir segja hálfum öðrum) til að
Bprengja kletta, svo unt yrði að leggja braut-
ina meðfram ánni, að brúarstæðinu, sem J. Þorl.
fann. Að austanverðu við ána þurfti þar ekki
miklu minni uppfyllingu en neðar þar sem
áður var ákveðið að brúin yfði lögð, og að
vestanverðu þurfti talsverða uppfyllingu. En
hvað gerði landssjóði það til, þó að þessi eina
alin yrði nokkuð dýr? Hitt er ómetaDlegur
kostur að þarna er brautin, beggja megin við
brúna, i skjóli fyrir aðalsnjóáttunum, og því
breiðaet yfir hana afbragðs-fagrir ekaflar þpgar
snjóar, (og kom það vel í Ijós eftir bylinn 27.
nóv. f. á.) og vinna þeir tvent í einu: vernda
brautina fyrir froBti og næðingi og takmarka
nægilega umferð um hana með áburðarhesta og
kerrur. En eí menn vilja um fram alt nota
brautina þegar skaflar hylja hana, geta þeir
fengið tækifæri til að hita sér á því að bera
flutninginn bíuu yfir skaflana, eða moka þeim
á braut, kemur það sér vel þegar kalt er á
vetrum.
Eg vona að það sem hér er sagt, nægi, til
að Býna að það er ekki um skör fram, þótt við
Mýrameun flytjum þeim berrum Jóni Þorl. og