Ingólfur - 27.04.1911, Page 1

INGÖLFUR
IX. árg.
A-ii iutJUUAJUAJiJildiliLiL
" n'nrTTTr
IWTGÓLFtJIl
kemur út elnu sinni í viku að minsta
kosti; venjulega 4 fimtudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr.. erlend.
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Eigandi: h/f „Sjálfstjórn“.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Vesturgötu 14 B.
(Schou’s-hús). — Helma kl. 4—6.
Afgreiðsla og innheimta i Kirkju-
strœti 12 kl. 11—12 hjá fröken
Thoru Friðriksson.
.i .i. nmjui.uu-uaaa
TITIH fff Híf HnWHIItTrvi'M r’ X”
Frestun bannlaganna feld.
Fjárliagsvoði yflr landinu.
Eða tollur á nauðsynjavöru.
Neðri deild alþingii feldi frestun bann-
laganna mánudaginn 24. þ. m. Nefnd-
arskipun var feld með 13 atkv. gegn
12, en frumvarpið sjálft með 15 atkv.
gegn 10.
Hér skal ekki farið útíþað, að deild-
iu sýnir frumvarpinu ekki þá kurteiii,
•em jafnan heflr verið talin ijálfsögð,
og sem sérstaklega formaður „Sjálfstæð-
isflokksins“ gat ætlast til að frumvarpi
ham væri lýnd, nfl. að því væri að
minsta koiti vísað til nefudar eða 2.
umræðu. Tíminn var nægnr og tæki-
færið til þess að sálga þvi.
Bn Ingólfur vill í þetta sinn stntt-
lega Ieiða athygli lesendanna að fyritu
afleiðingnm þessa verks.
Tekjnhalli fjárlaga og fjáraukalaga
er nú eða mun verða á þena þingi alt
að 500,000 krónnr. Upp i þennan tekju-
halla er ekkert fé til. Landið verður
að taka lán til þen að greiða hann.
En þarflrnar aukait — og tekjnrnar
minka.
Á næsta fjárhagitímabili — 1914 og
1915—verður tekjnhallinn ekki minni,
þ.e. nm 800,000 krónur, þviaðþáhafa
tekjur landsijóðs minkað um þaer 300
þúsundir, sem á þessu tímabili eru áætl-
aðar í áfengiitoll.
Nú getnr hver sem vill talið saman
hve mikill tekjuhallinn verði, t. d. yflr
6 fjárhagitímabil. Hvað verðurþáorð-
ið af viðlagasjóðinum ? Hvað verður
þá orðið af lánstraniti landiini?
Það þýðir ekkert að benda á að auka
megi tekjnrnar. Ráð, iem vit sé í, hefir
ekki verið fundið enn og engin trygg-
ing er fyrir því að það verði fundið á
næstu 10 árnm. Því að ráð með viti
er það ekki að tolla nauðiynjavörur,
eim og „firmgjaldið“ fer fram á. Það
er hart að þurfa að tolla mat og föt
Reykjavík, flmtudaginn 27. apríl 1911.
fátæklinganna eingöngu vegna þráa og
ikilningileyiis eini flokks manna.
En, hvað skal gera? Tollur ánauð-
•ynjavörum gefnr ekki líður peninga í
landisjóðinn en tollur á'munaðarvöram.
Og peningana verður að fá — á einn
eður annan hátt — ef landið á ekki
að vera áfram í fjárhagsvoða þeim, iem
bent er á hér að framan að sé afleið-
ingin af framkomu bannmanna.
Fyrita afleiðingin af því að frestun
bannlaganna var feld er því þeaii: að
landið á ekki annars úrkostar en ann-
aðhvort fara á höfuðið eða leggja toll
á nauðsyujavörur.
Jönatan.
Frestun bannlaganna
samþykt frá efri deild.
Föstudaginn 21. þ. m. var frumvarp-
ið um frestun á framkvæmd laga nm
aðflutningsbann á áfengi til 3. umræðn
í efri deild alþingis.
Frnmvarpið var umræðulanst sam-
þykt með 8 atkvæðum gegn 4 og sent
til neðri deildar.
Með frumvarpinu voru: Steingrimur
Jónsson, Ari Jónnon, Ágúit Flygen-
ring, Eiríkur Briem, Júlíus Haviteen,
Kriitján Jónsion, Sigurðnr Stefánison
og Stefán Stefánsion.
Móti frumvarpinu voru: Kristinn Daní-
elsson, GunDar Ólafsson, Jósef Björnsson
og Sigurður Hjörleifsson.
L. H. Bjarnason greiddi ekki atkv.
Bannmálið í neðri deild.
1. umræða þar 24. apr.
Mánudaginn 24. þ. m. var frumvarp
Sigurðar Stefánnonar nm frestun bann-
laganna til 1. umræðu í neðri deild al-
þingii.
Björn Jónsson tók fyrstur til máli.
Kvað hann það hafa verið eintóma
heppni að málið gekk fram á síðaeta
þingi, af því að þeir, sem ern banninu
andstæðir, vorn ekki viðbúnirmeð mót-
ipyrnuna. Nú væri aftur á móti öðru
máli að gegna. Frestun væri lama
■em fall bannlaganna og því mundi
hann verða á móti frumvarpinu.
Jón í Múla var með frumvarpinu og
vildi víia því til nefndar, sem deiidin
kaus í frumvarp til breytinga á lögun-
um nm tollgeymslu.
Jón ólafsson vildi ekki vera með
frumvarinu óbreyttn. Studdi tillöguna
nm að vísa þvi til nefndarinnar.
Jón ÞorJcelsson, doktor, byrjaði með
því að segja, að bannlögin væru eitt
hið vanhugsaðaita og verst undirbúna
mál allra mála. Þvínæit ámælti hann
Good-templurum harðlega, séritaklega
fyrir meðferð þeirra á Biroi Jónsiyni
fyrv. ráðherra.
Björn Þorláksson kvað í rann og
veru ekkert fé vanta í landsijóðinn. Og
þótt fé vantaði mundi frumvarpið ekki
gefa meir en 100,000 króna tekjuauka
eða í mesta lagi 150,000. Ea vegna
þessa litla(!) tekjuauka áleit ræðuraað-
ur að engin ástæða sé til þess að fresta
bannlögunum. Og tekjuankann má fá
á annan hátt, t. d. með hækknn þeirri
á kaffi- og sykurtolli, sem neðri deild
hefir samþykt. Auk þesi er „farmgjald-
ið“ (o: tollur á nauðaynjavörum) sem
ætlað er á að muni gefa um 360,000
kr. tekjnauka á fjárhagstímabili. Ástæð-
an til frestunarinnar er i raun og veru
að drepa bannlögin. Hér er farið fram
á að þingið beri út tveggja ára gamalt
fóstur sitt. Hér er verið að gera sömu
háðungina eins og þiugmenn vildu láta
gera er þeir stnngu upp á að fella burtn
atyrk, sem sama þingdeildin hafði aam-
þykt fyrir nokkrum dögum. — Séra
Björn talaði langt mál og taldi alla
frestnn alveg óþolandi, léntaklega vegna
vansæmdarinnar. Eu orð hani höfðu
ekki eins mikil áhrif gem hann sjálf-
■agt ætlaðiit til, þar sem hann hefír
ijálfnr einmitt þessa dagana gerst flutn-
ingsmaður tillögu um að fella það sem
samþykt var fyrir fáum dögum, sem sé
háikóiamálið. Er þó mikill munur á
málum, þar sem bannmálið nú veit öðru
vísi við en 1909, en í háskólamálinu
hefir ekkert breyst. Þessi ósamkvæmni
ræðumanns eyðilagði áhrif ræðunnar.
Pétur Jónsson andmælti harðlega ræðn
séra Björns; mælti með þvi að málinu
yrði víiað til nefndar til þess að þeir
sem eru með nokkurri frestun, en ekki
með frumvarpinu eini og það er, geti
talað sig iiman og ef til vill komist að
einhverri niðnritöðu.
Eggert Pálsson kvaðst mundu greiða
atkvæði með því að faumvarpið gengi
til annarar umræðu, þótt hann væri því
ekki samþykkur eins og það er. Kvaðst
hafa verið flutningsmaður bannlaganna
á síðasta þingi i tramti þen að eitthvað
yrði gert frá itjórnarinnar hendi til þess
að bæta landujóði tekjumissinn. Nú
hefir stjórnin ekkert gert og er þá ekki
ástæðulaust að koma fram með frum-
varpið, því að skattamálin verða að vera
leyst áður en áfengistollurinn hverfnr.
Jón Ólafsson talaði á móti ræðu séra
Björni, en ekki beinlínis um efni máls-
ini. Kvaðit hafa greitt bannlögunum
atkv. á síðasta þingi í trausti þess að
stjórnin (Bj. J. ráðherra) undirbyggi
skattamálin undir þetta þing; en er
stjórnin brást þessu þóttist hann verða
að vera með ársfrestun.
Skúli Thoroddsen kvaðst vera and-
vígnr frumvarpinu, þótt fjárhagurinn
væri ekki góður. Um fjárhagsvoða væri
ekki að tala. Neðri deild hefði að minsta
kosti gert sitt til þess að varna fjár-
hagsvoðanum, með því að samþykkja
„ far mgj alds “ -frum varpið.
Ben. Sveinsson áleit frnmvarpið ekki
neitt banatilræði við bannmálið. Frum-
varpið fer fram á að bæta úr einni
helstn meinloknnni sem komst inn í
lögin á síðasta þingi: aðflutningsbann
þegar 1. jan. 1912. en leyfa að selja,
veita og gefa vín til 1. jan. 1915. Kvað
ræðumaður þetta timabil hreinasta ikóla
17. blað.
i því að fara kringum lögin. Því var
ræðumaður með frumvarpinn, en áleit
ekki þörf á að setja það í nefnd, til
þess væru þau of einföld.
Felt að vísa málinu til nefndar með
13 atkv. gegn 12, að viðhöfðu nafna-
kalli.
Já sögðu:
Eggert Pálison
Einar Jónsson
H. Hafstein
Jóh. Jóhannesson
Jón Jónison
Jón í Múlf*
Jón Magnússon
Jón Sigurðsion
Jón Ólafsson
Ól. Briem
Pétur Jónsson
Stefán Stefánsson.
Nei lögðu :c
Bj. Þorláksson
Ben. Sveinsson
Bj. frá Yogi
Bj. Jónsion
Bj. Kristjánsson
Bj. Sigfússon
Hálfdán Guðjónsson
Jón Þorkelison
M. Blöndahl
Sig. Gnnnarsion
Sig. Signrðsson
Sk. Thoroddsen
Þorl Jónsson
Felt að vísa málinu til 2. nmræðn
með 15 atkv. gegn 10.
Já sögðu:
Eggert Pálsson
Ben. Sveinsson
H. Hafstein
Jóh. Jóhannesson
Jón Jónsson
Jón í Múla
Jón Ólafsson
Jón Sigurðsson
Ól. Briem
Pétur Jónsson
Nei sögðu:
Bj. Þorláksson
Bj. frá Vogi
Bj. Jónsson
Bj. Kristjánsson
Bj. Sigfússon
Einar Jónsson
Hálfdán Guðjónsson
Jón Magnússon
Jón Þorkelsion
M. Blöndahl
Sig. Gnnnarsson
Sig. Sigurðason
Sk. Thoroddsen
St. Stefánsson
Þorl. Jónsson.
Bókmentaféiagið.
Fyrri aðalfandar Reykjavíkur-
delldarinnar.
Fyrri aðalfundur Reykjavikurdeildar
hins íslenzka Bókmentafélaga var hald-
inn í Goodtemplarahúsinu langardaginn
22. apríl siðastl. kl. 5. 60—70 voru
á fnndi.
Forseti deildarinnar, B. M. Ólsen pró-
fessor, setti fundinn og mintist látinna
félaga: Alex. Banngartners, séra Hjör-
leifs Einarsson og Gunnsteins Eyjólfs-
sonar skálds í Amerikn. Síðan var árs-
reikningur félagsins leiinn upp. Deild-
in átti við árslok 1909 4500 krónur I
bankavaxtabréfum, við árslok 1910 5000
kr. Viðbótin er keypt fyrir afborgun
af andvirði handritasafns félagsim. Auk
þesi á deildin nú yflr 2000 kr. í pening-
um í sjóði, en við árslok 1909 átti deild-
in enga peninga i sjóði.
Heimflutningsmálið.
Þá sneri forseti sér að heimflutnings-
málinu. Á aðalfnndi 1908 voru kosnir
4 menn til þess ásamt forseta að íhuga
þetta mál; síðan var tveimur mönnum
bætt við í nefndina. Á aðalfnndi 1910
var álit þessarar Defndar lagt fram og
var samkv. því samþykt fundarályktun
í þá átt að deildiroar skyldu sameinað-
ar og skorað á Hafnardeildina að taká
trumkvæði að því máli. Stjórn deild-