Ingólfur - 25.10.1911, Blaðsíða 3

iNQOLFUft
172
í íiðasta Ingólfl var bent á frarnmi-
stöðu J. Þ. í bannmálinu, og skal ég
ekki rekja þann ósóma aftur. A *íð-
asta þingi talaði J. Þ. eindregið 4 móti
banninu en greiddi þó atkvæði 4 móti
að freíta lögunum til þesa að hægt
væri að leggja þau aftur uudir þjóðar-
atkvæði.
Ég skal ekki telja fleira til, þótt nógu
sé úr að moða.
Ea ég vildi spyrja kjósendur: Er
hægt sð trúa slíkum pólitískum vind-
hönum nú, úr því þeir hafa reynst svona
herfilega hingað til?
Geta þeir ekki svikið loforð sín í öll-
um málum eins og þesium sem nú voru
nefnd ?
Jónatan.
Spurning sem gleymdist.
Á þingmálafundinum á sunnudaginn
voru þeir Magnús Blöndahl ogJónÞor-
kelsson spurði um margt af frammistöðu
þeirra á síðuafcu þingum — og komuat
oft í hann krappann með svör.
Eu ein spurning gleymdiit þótt und-
arlegt megi virðast.
Það gleymdist að spyrja Jón Þorkels-
son um afstöðu hans til Björns Jóns-
lonar sem ráðherra.
Einhver af þeim 500 sjálfstæðismönn-
um, sem skrifaði undir vantraustsyflr-
lýsingu til J. Þ. fyrir framkomu hans
í því máli hefði átt að spyrja um það
— ef þeir ætla nú að fyigja „flokkn-
um“ og kjósa J. Þ.
Auðvitað er það að J. Þ. hefir svo
sárlítið fylgi í bænum að honum er
varla gaumur gefandi.
Eu kjósendur ættu ekki að þola hon-
um skýringarlaust þá bíræfni að koma
nú og krefjast atkvæði þeirra — þegar
varla er liðið hálft ár frá því þeir í
fylstu alvöru lýitu vantrausti sínu á
honum. J-
Þingmeun Reykjavíkur
og Stjóriiarskráin.
í allt sumar hafa blöðin ísafold og
Ríhi haldið því fram, sem einni af að-
alástæðum fyrir að nauðsynlegt væri að
kjósa Sjálfsfæðismenn á þing, að'þeir,
og þar á meðal auðvitað þeir Jón Þor-
kelsson og Magnúi Blöndahl, ætluðu að
lamþykkja stjórnarskrárfrumvarp síðasta
þings óbreytt, en Heimastjórnarmenn
mundu ætla að fella það. Síðast var
þetta auglýst nú í gær á götuauglýiing-
um hér í bænum.
Þetta kemur ekki vel heim við úr-
slit stjórnarskrármálsim á síðasta þingi.
Þá urðu afdrif þess, eimog öllum mun
kunnugt um, að frumvarpið var sam-
þykt með 10 aamhlj. atkvæðum í efri
deild, og 19 atkv, gegn 6 i neðri deild
Þessir 6 menn sem einir allra þingmanna
greiddu atkvæði á móti stjórnarskrár-
breytingunni voru allir Sjálfstæðismenn,
og á meðal þeirra voru núverandí þinq-
menn Reykjavíkur báðir. Hinir voru
Ben. Sveinsson, Björn Jónsson, Bj. Krist-
jánsion og Jón á Hvanná. Eftirþessu
virðist stjórnarikrármálinu óneitanlega
vera meiri hætta búin frá sjálfstæðis-
mönnum, en hinum. Eu vér verðum
að trúa því sem blöð þessara þingmanna
segja um þá, að þeir hafl breytt stefnu
linni í þessu rnáli. Það er síður en svo
að oss þyki þetta ótrúlegt um þá Jón
Þorkelsson og Magn. Blöndihl. Þeir
hafa snúist svo oft áður, og í ivo merk-
um málum, að vér getum vel trúað
að þeir hafl skuldbundið sig til að greiða
átkvæði með stjórnarskrárbreytingunni
nú, þó þeir væru á móti móti henni á
síðasta þingi. Ástæðan er auðvitað sú,
að'þeir álíta að það muni vænlegra til
kosningafylgis hér í bænum. Eu von-
andi verður^þeim ekki kápan úr því
klæðinu. Vonandi ijá kjóiendur að til
slíkra manna er ekki hægt að bera
neitt trauat; manna, sem hafa ekki
stundinni lengur sömu skoðun á okkar
merkustu málum, sem skifta um skoð-
un eins og þeir væru að hafa fataskifti.
pað er meira að segja lítil trygging
fyrir því, að þeir greiði atkvæði með
stjórnarskránni þegar á þingið kemur,
þó þeir segi svo nú!
Þ.
Silfurbergsmálið
og Maguús Th. S. Blömlahl.
/
í síðasta tbl. „Lögréttu" er talað um
afhendingu þeirra félaga, Guðm. Jak-
obsionar og M. Th. S. Blöndahls á silf-
urbergi til Banque Francaise, og cr því
þar haldið fram, að „þeir herrar Magn-
ús alþingismaður Blöndahl og Guðmund-
ur trésmiðameiitari Jakobison hafi enn
þá alls enga grein gert fyrir 1983 pd.
brúttó af silfurbergi, aem þeir höfðu
eftir sjálfra sinna uppgjöf í vörslum
sínum“.
Hr. Magnús Tb. S. Blöndahl kallaði
þetta á fundinum i Barnaskólaportinu
„perfld, svívirðilega og lævíslega árás“
o. s. frv. En hr. M. Bl. gaf þó enga
skýringu á þessu máli, þvert á m'oti.
Hann kvadst ekkert vita um þunga
þessa silfurberqs, er þeir félagar höfðu
aflient, en hvaðst „taka félaga sinn
fullkomlega trúanleganu.
Þetta er vitanlega algerlega ófull-
komin afsökun, og virðast allir partar
eiga heimtingu á, að þeir herrar gefi
einhverja sennilega skýringu á þessum
mismun. Einhver Hermann Daníelsion
hefir í síðustu „ísafoId“ gert tilraun
til að skýra þungamismuninn, og er
skýring hans í sjálfu sér hugsanleg.
Ef hún er rétt, þá virðist vel við eig-
andi að þeir M. Th. S. Bl. og G. J.
láti það uppi, en af þeirra liendi liefir
enn ekki verið gefin nein skyring á,
hvernig í þessu liggi.
Aunars mun almenningur nú vera
búinn að fá nóg af þessum getgátum
og staðhæfingum í þesiu máli, og virð-
ist vera réttast, að stjórnarráðið hlutist
til um að málið verði ranniakað til
hlítar, svo að það komi í Ijói, hvorir
hér hafa á réttu að standa. Ætti það
ekki sist að vera þeim M. Bl. og G. J.
Ijúft, ef þeir eru ranglega sökum bornir.
Vér höfum svo oft og svo rækilega
rakið þetta silfurbargimál alt hér í
blaðinu, og skulum því að ivo komnu
ekki fara út i einstök atriði þess. Ein-
ungis skulum vér héraftur minna menn
á það, að hr. Páll J. Halldórsson hefir
borið það fyrir ranmóknarnefnd efri
deildar, að Guðm. Jak. ,hafi borið sér
þau orð frá fyrv. ráðherra, að samning-
ar um leiguréttinn að Helgustaðanám-
nm væru ófáanlegir en ef hann, P. J. H.
væri í félagsikapnum um hana, mundi
fúslega fást ef hann léti alþm. Magn.
Bl. eftir rétt sinn samkvœmt samningn-
um, og hafi hann upp úr því afhent
M. B. nefndan rétt iinn“ (Ranns-nefnd
skýrsl. bls. 26). — liafold lýsir þetta
í siðasta tbl. „tilhæfulaus óiannindi11
(því heflr hún ekki gert það fyr?), og
stendur því hér staðhæfing móti stað-
hæflng. Væri einnig æskilegt að þetta
væri rannsakað, svo að það yrði ljóst,
hvað hæft er í þessu. Og ef þesai fram-
burður P. J. H. er réttur, þá væri æski-
legt að fá að vita hversvegna hr. Björn
Jónsson taldi nauðsynlegt að einmitt hr.
M. Tb. S. Blöndal fengi þessi réttindi,
sem aíðar urðu honum svo mikil féþúfa.
En i þessu máli 'er enn eitt atriði
sem ois virðiít rétt að hr. Magnús
Blöndal gefi einhverja skýringu á, er
hann nú býður sig fram til þings.
Með bréfi dagsettu 27. sept. 1910 hafa
þeir herrar Magnús Blöndahl og Guðm.
Jakobsaon boðið firmanu Zeisa í Jena
að selja því silfurbergsréttindi sín fyr-
ir 50,000 kr., að því áakildu, að stjórn-
arráðið legði samþykki sitt á réttinda-
framialið. En áður hafði Magnús Blön-
dahl skuldbundið sig til að qefa hr. Páli
J. Halldórssyni forkaupsrétt að þessum
sömu réttindum. (Sjá ranns. nefnd
skýrsl. bls. 83). Ef hr. Magnús Blön-
dahl kallar þetta „róg“. eða „perfid,
svívirðilega árás“, þá erum vér fúsir á
að prenta upp akjalið, því það er þing-
lesið.
Nú fór svo, að stjórnin (hr. Björn
Jónason) neitaði að samþykkja framsal-
ið til Zeiss, og má telja það mikla
heppni fyrir lir. Magnús Blöndahl, því
að í tilboðinu til Zeisa er hvergi minst
á þennan forkaupsrétt. Og hr. Páll J.
Halldórsson segir sjálfur, að sér hafi
aldrei verið gefin kostur á að nota sér
þennan forkaupsrétt.
Vœri nú æskilegt. að hr. M. Th. S.
Blöndahl skyrði kjósendum sínum og
öðrum frá því, á hvern hann hefði hugs*
að sér að fullnægja skiddbindingum sín-
um við þá báða, Pál J. Haldórsson, og
Zeiss í Jena, sem virtust koma í bága
hver við aðra, oq hvað hann liefði gert
ef hann hefði ekki verið svo stálhepp-
inn að þáverandi ráðherra Björn Jóns•
son neitaði þeim félógum um framsal
réttinda sinna til Zeiss.
Aunars skuluin vér endurtaka, að
rækileg og itarleg rannsókn á þessuog
öðrum atriðum silfurbergsmálsins er nú
orðin bráðnauðsynleg; alskonar dylgjur
og hvíslaðir aakarburðir sveima um í
loftinu, án þess menn viti hverju trúa
skal og bverju ekki. Þetta mun öllum
þykja óþolandi ástand, og virðist al-
menningur eiga heimting á að vita hvað
satt er í þessu, ekki síst kjósendnr
þessa bæjar, þar sem fyrverandi þing-
maður þeirra og núverandi þingmanns-
efni á í hlut.
Ósannindi Isafoldar
um Haldór Daníelsson.
Rétt í því að blaðið er að fara í
presiuna berst oss í hendur „ísafold;“
þar segir ivo um ræðu Haldórs Daní-
elssonar á fundinum um dagiun, að
hann bjóði sig fram „aðallega sem upp-
kastsmaður.“
Þetta eru lielber ósannindi.
Það gegnir mestu furðu að „íiafold11
skuli voga sér að skrökva þessu upp
framan í alla þá menn, sem á fundin-
um voru og heyrðu orð yfirdómarans;
hann sagði þvert á móti að sambands-
málið ætti alls ékki að ráða kosningum
nú og gæti ekki orðið tekið upp á þessu
kjörtímabil.
Þetta vita allir þeir, sem á fundin-
um voru. Hinum vísum vér á fundar-
skýrsluna hér fremit í blaðinu.
Haldór Danielison býður sig fram
aðallega sem andbanningur og utan
flokka. Þetta er hverjum manní vor-
kunarlauit að vita, og enn minni vor-
kun að itilla sig um að ljúga til um
það.
„ísafold11 ber það lika á Halldór Daní-
elison, að hann hafi lýst yfir því,
að hann „muni ekki gangait fyrir þvi,
að bannlögin yrði numin úr gildi.“
Þetta er ósanninda útúrsnúning-
ur „ísafoldar“.
Halldór Daníelsson sagði þvert á móti,
að hann vildi að bannlögin yrði numin
úr gildi hvenær sem þess væri kostur;
en hann bætti því við, að hann myndi
ekki bera upp frnmvarp um afnám þeirra,
ef það væri synilegt, að það næði ékki
fram að ganqa. Þetta var að víiu ó-
þörf yfirlýsing. En „ísafold“ notar
hana til að reyna aðgera Halldór Daní-
elsson tortryggilegan í augum fylgis-
manna hans.
En „ísafold“ tekst þetta ekki. Með-
framfheyrðu margir bæjarbúar ummæli
Halldórs Daníelssonar og vita því, að
„ísafoldu fer með rangt mál. Og með-
fram þekkja bæjarbúar „ísafold“ og vitá,
að ekki er óhætt að treysta því, að hún
segi iatt frá.
Sannleikurinn er sá, að „ísafoldar"
liðið er orðið lafhrætt um endann á aér,
veit að enginn fæst til að lita við henn-
ar „kandidötum11 nema þá kanske nauð-
ugur, og því er um að gera að sverta
á einhvern hátt mót-kandídatana, ef
ekki með sönnum lökum, þá með ó-
sönnum.
M. Blöndahl og sjómannastéttin.
Magnús Blöndabl má varla ljúka upp
munni sínum á pólitískum fundi syo,
að hann rausi ekki heilmikið um sjó-
mannastéttiua og fiskiveiðar — og skort-
ir þá ekki á fögur orð og glæiileg lof-
orð.
Athugum nú hvað Magnús Blöndahl
hefir gert fyrir fiskiveiðarnar og ijó-
menn.
Hann hefir verið eitt ár framkvæmd-
arstjóri „íslendingi" félagsins.
Og á því ári voru fögru orðin víst
gleymd — glæsilegu loforðin voru að
minsta kosti ekki efnd þá.
Á þvi ári gerði hann samvinnufélags-
akap ijómanna itórtjón. Hann bar þá
hag sjómanna ivo fyrir brjósti(!) að því
mun ekki verða gleymt. Á næsta að-
alfundi var annar kosinn útgerðarstjóri
í stað M. Blöndahls.
Sú saga er öllum sjómönnum kunn
og er ég þess fullviss, að i sjómanna-
stéttinni á M. Bl. ekki eitt atkvæði
eftir það. Sjómenn munu kunna betur
sóma sinn og hag en það. Jónatan.
Mannalát.
Hinn 20. d. þ. m. dó einn merkur
landi vor, Móritz Halldórsson læknir í
Ameríku. Hann var fæddur hér í
Reykjavík 19. d. Aprílmán. 1854, yngri
sonur yfirkennara H. Kr. Friðrikason-
ar. Hann var giftur danskri konu,Jo-
hanne Heraczek 1883, fluttist til Ame-
riku 1892 og settiit að í Park-River
N. Dakota, og var þar læknir til dauða-
dags. Þau eignuðust 5 börn, 3 syni
og 2 dætur, sem öll lifa.
Hann var talinn góður læknir og vel
metinn, unni ávalt ættlandi iínu, og
hugsaði um hag þeas, sem ýmsir ritling-
ar eftir hann bera vott um. Hannvar
allvel efnum búinn, og áttu íslendingar
ætíð athvarf til hans og mun hann
harmdauða ekki einungis skylduliði
sínu, heldur og löndum sínum vestan
hafs. Hér á laudi á hann enn 4 syst-
kyni á lífi.
Sigfús Eymundsson fyrrum bókiali,
andaðist á heimili sínu hér í Reykjavík
á féstudaginn var, rúml. sjötugur að
aldri.
Ritsjóri: Gnnnar Egllsson,