Ingólfur - 29.11.1911, Blaðsíða 2

190
INGOLFUR
sem liggur í orðum bankastjórans, að
þau bæru þá yflr torfærurnar. Næsta
stig er þá að taka fyrir viðíkiftin, er
byrjuðu með því að krefjast þess’jað eg
borgaði upp 600 kr. víxil með 1. veð-
rétti í fast'úgn, en sem eg þó fékk
framlengdan eftir ianga mæðu og rif-
rildi. Þá voru nú eftir þrír víxlar, en
þegar eg sá að 1. veðréttur í fasteign
ekki gat verndað mig frá ofsókn, hvað
mundi þá verða þar sem engin trygg-
ing stæði á bak við, og niðurataðan
varð aú, að þeir vóru allir afsagðir. Svo
bófust málaferlin. Reyndar gerði eg
tilraun til þess að fá tvo víxlana greidda
að fallu upp, sem voru samtais 700
krónur. Svo atóð á að eg átti 700 kr.
verðbréf með 2. veðrétti í faateign, er
hin eldri stjórn hafði keypt af mér og
bankastjórinn gert mér aðvart um; en
svo vildi til um bréf þetta, að það láí
glugganum 22. nóvember, er eldri stjórn-
innni var vikið frá, og var utaná um-
slagið ritað af Tryggva Gunnarssyni
veitingin. Er eg svo kom að vitja þess
voru rannsóknarnefndarmennirnír gæslu-
•tjórar, og þá var nú komið annað hljóð
í strokkinn; bréflð fekk eg að vísu
keypt af bankanum ef eg annaðist
um þinglestur þesi; svo sendi eg það
straks og það kom þinglesið. Er eg
svo kom með það í bankann, vóru enn
nýir gæslustjórar komnir, og þeir vildu
ekkert hafa með bréfið að gera. Eg
fór ekki fram á borgun á því öðruvísi
en uppí eldri skuldir. Svo beið eg með
bréflð þartil eg fór að vænta stefnu
frá bankastjórunum á þessam tilsamans
700 krónum; sendi eg þá beiðni til
bankastjórnarinnar um þessi kaup á
bréfinu, en fæ svarað og eudursenda
láðbeiðnina með uppáskrift: „þessi víxill
kaupist ekki.“ Nú fór eg og'fann Björn
Kristjánsson og bað um hans virðulega
nafn undir neitunina, en það kvaðst hann
hvorki vera skyldur né vanur að gera,
en hinsvegar kvaðst hann mundi kann-
ast við að bankinn hefði tekið fyrir öll
viðskifti við mig. Þá fór mér nú ekki
að standa á sama, þegar eg ekki einu
sinni gat greitt bankanum fé sitt með
fé jafn háu er eg átti inni í bankanum,
því svo skoða eg að verið hafi þar sem
lánið var veitt bæði af eldri og yngri
stjórn bankans, eins og auðvelt mun að
færa sönnur á. En svo bættist nú einn-
ig ofaná að 400 kr. víxillinn var upp-
runal. keyftur af bankanum með því
skilyrði að hann raætti bíða þartil gert
væri út um ágreining bankins og min.
Og eg kannast við að hafa lýst þá
svikara út af gerðum sínum á þeim
víxli, sem eg endnrtek í grein þessari.
Þannig eru nú sakir fyrir bankastjór-
unum um fíxla þá, er þeir eru nú að
láta gera fjárnám fyrir.
En hvað er nú þetta alt hjá svo
mörgu öðru, er þeir bankastjórar hafa
leyft sér gagnvart mér; hér er að ræða
um eigin skuldir mínar, en svo sviku
þeir mig inn á víxil fyrir BjörnGísla-
son 2. júní 1910. En þar sem það yrði of
langt mál að rekja sögu þess máls í
þessari blaðagr, sem þegar er orðin
nægilega löng, leyfi eg mér að draga
saman í fáar línur aðal sakargiftir mín-
ar á hendur núverandi bankastjórum
við Landsbankann.
1. ) Hafa þeir beitt grófri sviksemi
gagnvart mér útaf lánveitingu til Björns
Gislasonar, er var honum veitt 2. júní
1910, annar eða báðir.
2. ) Hafa þeir brúkað atvinnuróg í
minn garð.
3. ) Hafa þeir á ósæmilegsn hátt ráð-
ist á persónulegt sjálfstæði mitt, og mis-
brúkað fé bankans til þess og stöðu
sína sem bankastjórar.
Eg vil geta þess að bréf það erget-
ur um framar í grein minni að hin eldri
stjórn hefði keyft og eg ætlaði að setja
til tryggingar binum afsögðu víxlum
átti að falla til útborgunar rúmum 2
mánuðum eftir að eg ætlaði að veðsetja
það, en var af prófessor Lárusi Bjarna-
son greitt með peningum fullum 3 vik-
um áður en það féll til útborgunar.
Þannig fyrirlíta hinir nýju bankastjór-
ar gerðir hinnar eldri stjórnar, að bréf
sem hún hafði veitt i einu hljóði, þar
á meðal núverandi ráðherra, mátti ekki
koma inn fyrir dyr bankans hvað þá
heldur leggjast saman við það allra
helgasta.
Þó bankastjórarnir froðufelli af ilsk-
unni .er eg ekkert hræddur við þá; þó
þeir haldi áfram að misbrúka stöðu
8i'ua hér eftir eins og þeir hafa gert
hingað til, kemur mér ekki á óvart og
nú varast eg þá fremur en áður. Eft-
ir fyrri kynningu minni af Birni Sig-
urðssyni álít ég ekki þetta svo honnm
að kenna |sem hinum, auðvitað verður
hann að sæta ábyrgð á gerðum nafna
síns, og þykir mér leitt að hann skuli
vera í þessum félagsskap.
Sem niðurlag vil eg tileinka Birni
Kristjánssyni vísu þessa:
Eftir því sem eg hef vit,
en athugað í flýti,
hefir hann vöxt og háralit
húsbóndans í víti
Einar M. Jónasson
yfirréttarmálafærslum.
Frá Templurum.
„Kafli úr nýfluttri líkræðu
yfir gömlum drykkjumanns-ræfli.
—--------Og á ógæfubrautinni, sem
hann þannig komst inn á strax í æsk-
unni, hélt hann svo áfram alla tíð á
meðan æfin entist, þessi framliðni mað-
ur. — Með hverju árinu varð hann æ
meiri og meiri aumingi, altaf sökk hann
dýpra og dýpra ofan í fen óregluunar,
altaf minkaði siðferðisþrekið til þess að
veita spillingunni viðnám. Hinir ágætu
andlegu og líkamlegu hæfileikar, sem
hann upphaflega var gæddur, urðu svo
gott sem að engu eða jafnvel verra en
að engu, í solli og spillingu heimsins.
— Enginn yðar vinir mínir, þarf um
það að spyrja, hver hún var, ógæfan,
sem hann rataði í, þessi Iátni maður,
því yður er það öllum kunnugt, að það
var ógæfan mikla, drykkjubölið, sem
svo margan afbragðsmanninn hefir eyði-
lagt fyr og síðar. — En þegar vér lít-
um á æfiferil þessa vesæla manns, og
þegar vér hugsum oss, hvílíkur nyt-
semdarmaður hann hefði getað orðið,
slíkur hæfileikamaður, sem hannjvar að
upplagi, þá getur oss naumast annað en
óað við hugsunarhætti þeirra manna,
sem friðlausir berjast með hnúum og
hnefum fyrir því, að haldið sé fram-
vegis í landinu þeirri ólyfjan, sem vald-
ið hefir timanlegri ógæíu, ekki að eins
þcssa framliðna manns, heldur og fjölda
margra annara fyr og síðar, og það ekki
•íst þeirra, sem voru yfirburðarmenn að
andlegum hæfilegleikum.--------Og vér
spyrjum sjálfa oss: gera þessir menn,
sem vilja halda voðanum áfram í land-
inu, þrátt fyrir yfirlýstan- vilja mikils
meiri hluta þjóðarinnar, gera þeir sér
grein fyrir hverju þeir eru að reyna að
fá tii vegar komið? Vita þeir sjálfir
hvílíka þjóðarógæfu þeir vilja íá áfram
lögfesta í landinu ? — Engum heilvita
manni dettur í hug að láta óvita börn
ná í voðaj; líkurnar íyrir því að tjón
hljótist af, ef þau hafa hönd á honum,
eru svo miklar, að enginn villeigaþað
á hættu. En erum vér mennirnir ekki
allir saman meiri og minni börn í ýms-
um skilningi; þótt vér séum fullorðnir
taldir að árunum til? Og hefir ekki
áfengiseitrið reynst miklu háskalegri voði
fullorðnu börnunum, heldur en nokk-
urntíma hnífar og skæri óvitunum ? Eg
held að þetta sé svo augljós sannleikur
að ekki þurfi um að deila; og að minsta
kosti er framliðni maðurinn, sem liggur
þarna í líkkistuuni, eitt af ljósu dæm-
unum um þetta. — það er meira en
sorglegt að sjá hina bestu hæfileika fara
mikið ver en til einskis, bara vegna
einnar ástæðu, einnar hættu, sem ekki
tekst að sigra, en auðvelt er að gera
landræka. Þjóðin okkar er sannarlega
ekki svo rík af hæfileikamönnum, að
hún megi við því að missa þá á þenn-
an hátt.------— ó.“
Þeasi „kafli úr líkræðu“, sem vér
birtum hér, er tekinn orðrétt upp eftir
málgagni baunmanna, „Templar11. Svo
er að sjá sem blaðið sé afar^nægtjmeð
þessa svívirðu.
Vér jskulum láta ósagt um, hvort
blaðið segir það satt, að önnur eins
ræða og þetta hafi verið haldin yfir
dauðum manni, eða hvort það skrökvar
þvi upp. Eu oss finst full ástæða
fyrir biskupinn að grenslast eftir hvern
ig þessu er varið, hvort til eru í presta-
stéttinni þeir menn, er þannig misbeita
stöðu sinni, eða hvort „Templar“ hefir
ómaklega sett þennan blett á presta-
stéttina.
Því vér gerum ráð fyrir að allir geti
verið oss sammála um, að það væri
ósvinna ef satt væri, að nokkur prest-
ur hefði haldið slíka ræðu sem þessa
yfir dauðum manni; ef nokkur prestur
leyfði sér að svívirða dauðann mann í
gröf sinni, fyrir það eitt, að hann hafi
ratað í ógæfu, og notaði slíkt tækifæri
til þess að agitera fyrir ákveðinni póli-
tiskri stefnu í landinu.
Menn hljóta að spyrja sjálfa sig: eru
enqin ráð til að varna því, að ósvífni
þessara ófyrirleitnu manna setji hvað
eftir annað á alla þjóð vora ekki ein-
uagis skrælingjamarkið, heldur einnig
óþokkamarkið ? Getur það verið, að sið-
aðir menn vilji láta viðgangast umtölu-
laust allar svívirðingar þessara manna,
•em ekkert er heilagt, ekki einu sinni
dauðiun, ef þeir þeir sjá sér færi að sverta
mótstöðumenn sína og hefja sjálfa sig
til skýjanna?
Það er etftirtektarvert, að þeir menn
sem þannig eru innrættir eins og þessi
„líkræða“ ber vott um, þykjast hafa í
stafni merki mannúðar og mannkærleika!
Þeir þykjast vera þeir miskunngömu
Samverjar, sem vilji binda um lár þeirra
vegamóðu vesalinga, sem hníga niður
örmagna á vegarbarminum. En þeir
segja hér rangt til um nafn sitt; ef
þeir vilja velja sér nafn úr biblíunni,
þá ætti það að vera nafn Fariseans,
það á betur við.
Vér viljum nú skora alvarlega á bisk-
up landsins, að hann gangi úr skugga
um hvort nokkur prestur hefir leyft sér
að senda framliðnum manni jafn kalda
kveðju, og blaðið „Templar“ segir. Það
er trúa vor, að vér gerum þjóð vorri
ekki of hátt undir höfði þó vér full-
yrðum, að meðvitund hennar um rétt
og rangt sé enn ekki svo sljófguð, að
hún vilji til þess vita, að hún eigi nokk-
urn birði, sem sé annar eins óþokki og
„Templar“ lætur í veðri vaka.
Um „Templar" og skoðanabræður
hans höfðum vér þó ekki haldið það,
að ofstæki þeirra næði svo langt, að
það næmi jafnvel ekki staðar við graf-
ir dauðra manna; og enn síður hefðnm
vér getað trúað því, að þeir blygðuðust
sín ekki fyrir að játa það. Eu vér vit-
um það nú, og oss blöskrar að hugsa
til þess, ef það er stefna þessara manna,
sem á að ríkja framvegis á þessu Iandi.
„Lord Nelson“ sokkinn.
Fiskiveiðafélagið „Mars“ hér í bæn-
um hefir orðið fyrir því tjóni að missa
annan botnvörpunga sinna, „Lord Nel-
son“, sem félagið keypti frá Englandi
í fyrravetur.
„Lord Nelson“ fór um daginn til Eng
lands með hleðslu af ísvörðum fiski, er
hann ætlaði að selja í Hull eða Grims-
by. Hinn botnvörpungur fél, „Mars“,
var þar staddur um líkt leyti. Þeir
voru nú báðir búnir að selja afla sinn
og lögðu af stað heim á leið því nær
samtímis. Er þeir voru komnir æði-
langt norðureftir, rétt framundan smá-
bænum Peterhead á Skotlandi, var
„Lord Nelson“ spölkorn á undan, en
„Mars“ á að giska 10 mínútna ferð á
eftir. Veður var hvasst og stórsjóað.
Kemur þar þá að einn skoskur botn-
vörpungur, ,,Norman“(?) [frá Aberdeen,
og heldur í beina stefnu á móti „Lord
Nelson“ ; einhvernveginn hefir það þá
atvikast svo, að þeir hafa ekki getað
stýrt hvor undan öðrum, og ráku þeir
stefnin hvor í annan. Kom þar stórt
gat á „Lord Nelson", sniðhalt við stefn-
ið, og fossaði sjórinn inn. Skipverjar
settu þegar út skipsbátinn, en í því
kom „Mars“ að og bjargaði hann allri
skipshöfninni. Skömmu seinna sökk
„Lord Nelson“.
Hinn botnvörpungurinn mun einníg
hafa laskast eitthvað, en komst þó
klakklaust í höfn.
„Lord Nel8on“ var besta skip, sterkt
og vel bygt; og er félaginu því 'hinn
mesti skaði að þessu. Þeir félagar
munu nú ráðgera að fá sér annað skip
í staðinD, en ekki mun enn vera ákveð-
ið hvort þeir láta byggja nýtt skip, eða
kaupa brúkað skip.
Rúðuförin í frönskum blöðum.
Oss hefir nýlega gefist kostur á að
sjá eitt eintak af franska blaðinu „ Jour-
nal de Rouen“, sem gefið er út í Rúðu-
borg. í þessu tölublaði, frá 27. sept.
þ. á., er minst á hina frægu för al-
þingisforseta vors til Rúðu. Greinin
heitir: „Kynlegur ágreiningur á ís-
landi“ („Un curieux Conflit en Is-
lande“) og byrjar á þessa leið: „Dönsk
blöð skýra oss nú frá kynlegum ágrein-
ingi, sem nýlega hefir risið á íslandi,
og skal hér skýrt frá tildrögum hans.“
Síðan kemur frasöguin um för al-
þingisforsetans og alt það, sem út úr
henni spanst, og er þar furðanlega rétt
skýrt frá; en ekkí er blaðið alveg *ak-
laust af því að henda ofurlítið gaman
að forsetanum, og er varla hægt að
ásaka það fyrir slíkt. Þar segir meðal
annars: — „Þrem vikum seinna kom
hann heim aftur til Reykjavíkur, fok-
vondur yfir því, að ekki hafi verið tek-
ið á móti honum, sem kominn væri í
beinan karllegg frá Norðurlandahetjunni
Hrólfi, með þeim heiðri, er slíkum
manni bæri, menn hafi jafnvel látið
eins og þeir vissu ekkert af, að hann
væri þar viðstaddur.“-------
Þegar blaðið hefir rakið söguna, bæt-
ir það við frá sjálfu sér: „Að því er
vér vitum best til, var að eins einn ís-
lenskur sendimaður við þúsund ára há-
tíðahöldin. Það var hr. Finnbogason,
sem sótti hátíðina fyrir hönd „Hins ís-
lenska bókmentafélags“. Hr. Finnboga-