Ingólfur - 13.12.1914, Blaðsíða 3

INGOLFUR
195
Kaupið
Jólakortin
í
pappírs- og ritfangaverzlun
V. B. K.
Fjölbreytt úrval af íslenzkum og
útlenzkum kortum.
Áætlun
um tckjui’ og gjöld liafnarsjóðs Reykjaríkur árið 1915.
Tekjur:
1. Bftir8töðvar frá fyrra ári...........................kr.
2. Hafnargjöld af skipum................................—
3. vextir:
a) af eldra hafnarsjóði...............kr.
b) af hafnargerðarláninu..............—
775,000,00
19,000,00
3,000,00
16,000,00
kr.
4. Tillag til hafnargerðar úr landtsjóði ....
5. Óviasar tekjur.................................
Gjöld:
1. a) Lann reikningahaldara....................kr.
b) Laun hafnarþjóns............................—
2. Til vita og hafnarljósa:
a) Eugeyjarvitarnir............................—
b) Hafnarvitinn................................—
c) Bryggjuljójin...............................—
3. Til sæmerkja...................................
4. Til bafnarbryggjunnar..........................
5. Yms útgjöld, hreinaun fjörunnar o. fl..........
6. Til hafnargerðar...............................
7. Vextir af hafnarláDÍnu.........................
8. Afborgun hafnarlánsina.........................
9. Eftiratöðvar í áralok 1915.....................
19,000,00
200,000,00
100,00
Samtals kr. 1,007,100,00
150,00
120,00
440,00
200,00
600,00
kr.
Samtal* kr.
270,00
1,240,00
300,00
200,00
500,00
800,000,00
51,840,00
24,000,00
128,750,00
1,007,100,00
Hrossasala.
Hvar lendir arðurinn?
Síðan ófriðurinn hófst hafa hrois
hækkað mjög í verði, því að ógrynni
þeirra þarf til hernaðarins.
Þegar styrjöldin byrjaði tóku Þjóð-
verjar að kaupa unnvörpum hroas í Dau-
mörku. Skeyttu þeir lítt um verS, held-
ur kostuðu kapp* um að fá sem flestar
drógar. Verðið steig meir en um helm-
ing, svo að jótskir bændur fengu jafn-
vel 700 krónur fyrir jálka sína. Seldu
þeir jafnvel drógarnar frá vögnunum,
er þeir fóru í kaupitað, og leið ekki á
löngu, áður mikill akoitur tók að verða
á hestum þar.
í annan etað kaupa Danir árlega
margt rús»neskra hesta, en nú fengust
engin hrosa þaðan aakir ófriðar.
Af þessum ástæðum hefir eftirspurn
ísleiizkra hesta aukiat mjög í Danmörku
og verð þeirra orðið þar hærra en
nokkru sinni áður.
Héðan hefir farið hver hópurinn af
öðrum í alt hau»t, bæði frá Norðurlandi
og Suðurlandi, og enn er verið að kanpa
hro?a hér til útflutning*.
Verðið er að vísu hækkað til muna
frá því hraklága verði, *em tíðkaat hefir
á hrossum, er keypt hafa verið til út-
flntDÍnga. Mun verðið nú leika á hundr-
aði upp í hálftannað hundrað króna.
En þetts verð, aem íslenzkir bændur
fá nú fyrir hross sín, er ekki meir en
hálfvirði þess, sem þau eru seld fyrir í
Danmörkn.
Það er hart, að enn akuli vera avo
miðaldalegt snið á verzlun vorri, að
mestur hluti arðsins af útgengileguatu
vöru Iandaina skuli lenda í vö*nm út-
lendinga. Þeir hafa hér „búsetta“ um-
boðimenn til þeis að kaupi fyrir sig
hroisin, og borga þeim sjálfsagt aæmi-
lega þá fyrirhöfn, en hafa allan megin-
haginn sjálfir.
Landið má ekki við því, s’zt í dýr-
tíð og harðindum, að fleygja frá *ér
tugum og hundruðum þúsunda á þenn-
au hátt. Er því brýn þörf á að koma
því lagi á hroisasölu héðan, að sem
me»t af arðinum lendi hjá bændum, en
sem min»t hjá „milliliðum“, og alla
oþarfa „milliliði“ þarf *em bráðast að
afnema.
Þetta er að vísu hægra sagt en gert,
en vel mundi varið því umstangi, aem
Búnaðarfélag ísland*, með atbeina Unds-
stjórnarinnar, hefði til þes* að hrinda
þesiu i lag.
Útflutningur hros»a á þeisum tima
ár* er mikilli hættu nadirorpinn.
„Ve*ta“ fór héðan fyrir nokkrum dög-
um með allmargt hrossa, hrepti ill veð-
ur, og er komið var til Færeyja var
dautt um fimtíu hroa*a. Væri eigi van-
þörf á, að betra eftirlit væri um um-
búnað hrosia í *kipuuum, en verið hefir.
Næ8tu daga fer „Helgi konungur"
enn með fjölda af hestum til D*n-
merkur.
Leikfélag Reykjavíkur
sýadi Lénharð fógeta síðastliðið «unnu-
dag»kveld. Leikondur voru hinir sömu
»em í fyrra, nema nú lék frú Evfemia
Waage Ingiriði ekkju í Hvammi, í»t»ð
frú Guðrúnar *y*tur aiunar, og i annan
ítað lék Helgi Hekgaaon Bjarna bónda
á Hellum í stað Jónaaar H. Jónssonar.
Hvorttveggj* eru aukahlutverk, Yfir
höfuð tókst fle»tum öllu betur en í fyrra
og gerðu áhorfendur góðan róm að
leiknum.
Félagið leikur Lénliarð fógeta aftur
í kvöld.
Á annan í jólum byrjar félagið tð
*ýna Galdra-Loft eftir Jóhann skáld Sig-
urjóDSion og er tekið til að æfa hanD.
Jens B. Vaage leikur Loft ajálfan.
Frá ófriðnum.
Um aíðustu helgi urðu Rús«ar að
sleppa borginni Lodz í Rúasa-Póllandi
fyrir Þjóðverjnm. Borgin liggur fyrir
vestan Warajá. Þar er iðnaður mikill.
íbúar eru 352 þúsundir. Er Rú»sum
því mikill *kaði að mi»»i borgarinnar,
enda mundu þeir ekki hafa látið hana
af hendi, nema þeir hefði verið til neydd-
ir. Eq þeir kveðast hafa látið her sinn
rýma borgina laugardaginn 5. þ. m. án
þe»* þýzki herinn hafi vitað nm. Dag-
inn eftir tóku Þjóðverjar hana á *itt
vald.
1 Au»tur-Prú«»landi hafa Þjóðverjar
sett svo trauatar varnir, að engar lík-
ur eru til, að Rús»ar vinni þar meira
á en orðið er. en einhverjar skákir hafa
þeir þar á valdi sínu innan við þýzku
landamærin.
Rú»*ar segja enn frá nýjum aigri á
Þjóðverjum, eu eftir fyrri reynslu á
sannleik slíkra fregna, eru þær að litlu
hafanii.
Serbar hafa sótt «ig aftur, að því er
fregnirnar herma og borið hærra hlut
í ýmsum skærum við Austurríkiamenn
og tekið af þeim menn og nokkur skotvopu.
Á veatra vettvanginum er jafnt á
komið eem um síðu»tu helgi. Hvorir-
tveggju hafa búið þar »vo ramm-
lega um .sig, að þeir láta hvergi þok-
aat vikum saman. Þó heldur stórakots-
hríðin áfram og oft eru áhiaup ger af
hvorumtveggj*, einkum Þjóðverjum. —
Svo stendur þar alt í *ömu skorðum,
að það þykir í frásögur færandi, ef aðr-
iihvoiir t»ka „eitt hús“ eða þokast fram
um *vo sem 200 stikur einhveristaðar.
Sjóorusta
varð nú i vikunni, 8. þ. m., með brezk-
um og þýzkum her»kipum við Falk
landseyjar, aust&n við euðurodda Sað-
ur-Ameríka. Vóru þau fimm herakip
Þjóðverja þar á austurleið, er áður
höfðu verið fyrir Chíli»tröndura og unnið
þar sigur á brezkum herikipum, »em
fyrr hefir verið drepið á.
Nú urðu þýzku skipin að lúta í lægra
hald. Var þrem þeirra sökkt í bardag-
anum. Það vóru þau: „Gneisenauu,
„Scharnhorstu og „Leipsigu. Skip þe«si
vóru öll nýleg og öll vel búin. Stærð
11600 »málestir hvert.
Tvö skípin, er eftir vóru, komust úr
orustunni, „Dresden“ og „Nurnbergu.
— Þó náSi*t „Niirnbergu litlu aíðar og
var »ökt. — Um „Dre*den“ hefir ekki
frézt tíðan, en auðvitað bíða því akipi
hin sömu forlög, því að hér er við mik-
ið ofurefli að etja.
Um liðsmun í viðureign þeaaari hefir
eigi frézt. Bretar segja akaða sinu lít-
inn orðið hafa.
f Frú Katrín Tliorsteinsson kona
Ágúats Thorateiussonar kaupmanns hér
í bænum andaðist aunnudaginn 29. f. m.
eftir skammvinna legu að heimili sinu. —
Frú Katrín var tvígift. Fyrri maður
hennar var Jacobien verzlunar»tjóri á
Raufarhöfn (dó 1880) og er sonur þeirra
Antoa kaupmaður J*cob»en. Annar
aon þeirra Valdimar lézt á háskólanum
í Khöfn (22. dea 1891). — Döttir hennar
af aíðara hjónabandi er frú Louita, kona
Lárusar Fjoldsted* lögmanna.
Frú Katrín var merki»kona og hver-
vetna vinsæl, þar sem hún hafði verið.
Nýjar bækus\
Einar Helgason: Bjarkir
— Rvík 1914.
Bók þessi er «amin til lciðbeiningar
þeim, aem fást við að prýða í kringum
heimili með ræktun trjátegunda og blóm-
jurta. Er ætlast til, að húu komi bæði
að haldi almenningi og skólum, búna?ar
skólum og kvennaakólum.
Einar Helgaaou hefir mánna mest lagt
atund á allskouar garðrækt hér á landi
og styðst því við reynaluna samfara
bóklegri þekking. Er því heppilegt að
fá bðk um þetta efni frá hans hendi.
Bókin er ikipulega aamin og í alla
ataði vel úr gerði ger. Margar myndir
eru í henni af garðyrkjuáhöldum og
fleira til akýriugar efninu.
Frem»t í bókinni er mynd af Schier-
bcck heitnum landlækni áaamt stuttri
grein um hann og hefir höfundurinn
helgað minningu hans bókina.
Þjöðmenjasafa íslands. Lsiðar-
vísir eftir Mattbias Þðrðarsson
forstöðumann safnsins. Rvík 1914,
Kostnaðarm. Jóh. Jðhannesson.
Leiðarvíalr þessi er handhægur og
fróðlegur þeim, sem *koða vilja »afnið,
eða heyra frá því »sgt. Er hér ger
og góð grein fyrir deildum safna-
in» og fylgja margar myndir. Afta»t
er skrá yfir gripaheitin i stafrofsröð
með blaðsíðutilvitnunum í leiðarvisinn
og er því greiðlegt að finna, það sem
»kráð er um hverja tegund gripa.
Mattbíashefir komið aafninu prýðilega
fyrir, eftir því sem við verður komið
í þes*um húsakynnum, og geit sér far
um að auka það »era mest. Hefir
honum orðið vel ágengt í þvi efni. —
Bök þessi eykur þekking á tafninu og
mun stuðla að því, að menn geri sér
far nm að aenda þvi gripi, »em til eru
meðal almennings eða finnait knnna,
og verðir eru þes* að geymast. Eu til
þesaa hefir margt af þeaskonar farið
að forgörðum, týnat eða Ient í höndum
útlendinga. Bókin er sjö arkir að atærð
og koatar í stifu bandi eina krónu.
Fyrirspurn.
Einn af þeim koatum, aem þeaai bær
heíir fram yfir aðra ataði á landinu, er
það, að hér geta menn átt aæmilega
greiðan aðgang bókum og útlendum
tímaritum í laudsbókasafninu en nú er
»ú dýrð að hverfa. Stjórn »afn»ins virð-
i»t óska eftir að minka gestagang í safn-
inu með ýmsu móti. Eitt af þeim ráð-
um er að hœtta að kaupa útlend tíma-
rit. Síðan anemma i »umar hafa bvorki
komið þangað ensk eða amerisk tímarit.
Þýzku timaiitin fóru sömu leið litlu
seinn*. Jafnvel tímarit „móðurland*-
in»“ gerast þar nú sjaldgæf.
Stríðinu er kent um þetta eina og
fleira gott, og það því fremur, *em al-
talað er, að bókavörðurinn fái þesaa