Ingólfur - 21.12.1914, Blaðsíða 2

198
INGOLFUR
Hjá Jóni Björnssyni & Co.
Bankastræti 8
fást beztar og ódýrastar
jólavörur
Á Þorláksmessukveld
veröur búöin oþin til kl 12.
Frá ófriðnum.
Þýzk herskip skjóta á horgir í
Englandi.
Á miðvikudaginn varð það til tíðinda
að þýzk herikip komu upp að austur-
strönd Englandi og hófu skothríð A borg-
irnar Scarborough, Hartlepool og Whitby.
Áttatíu menn biðu bana, flest borgarar.
Þrjú hundruð og þrjátíu lærðuit. Mik-
ill ikaði varð á húium og mannvirkj-
um. Skothríðin á Scarborough stóð um
hálfa klukkustund, en þrjá fjórðunga
stundar var skotið á Hartlepooi.
Ekki er þesi getið, hve mörg þýzku
ikipin hafl verið. Þau hurfu brátt aft-
ur. Brezk ikip vóru aend á eftir þeim,
en höfðu ekkert af þeim.
Borgir þær, aem á var skotið, eru
allar í Norðymbralandi og eru kunnar
úr fornsögum vorum: hétu þá Skarda-
borg, Hjartarpollar og Hvítabýr. í
Skarðaborg eru 37 þúsundir íbúa. Hjart-
arpollar greinast í tvo hluta. Búa full-
ar 20 þúsundir í vesturhlutanum og 64
i auiturhlutanum. í Hvítabý eru ellefu
þúiundir.
Það er auðiéð af þeaiari herför Þjóð-
verja, að Bretar hafa herskip sín Htt á
sveimi um þessar mundir iakir hættu
af tundurduflum og kafbátum Þjóðverja,
•em eru á sifeldu sveimi um Norður-
■jóinn. Er það nýitárlegt, að Bretar
sé lóttir heim og skotið á borgir heima
í Englandi. En Þjóðverjar láta sér fátt
í augum vaxa.
Serbar færast í aukana.
Serbar eru ekki af baki dottnir. Þeir
hafa unnið það þrekvirki að taka aftur
Belgrad, höfuðborg sína, er þeir urðu
lausa að láta í öndverðum ófriðnum. í
þeirri lókn hafa þeir tekið höndum
nokkur þúiund Auiturríkiimanna og ekki
alllítið af hergögnum ýmmm.
Undanhald Austurríkismanna á þeia-
um ilóðum stafar mest af því, að þeir
hafa orðið að draga lem meit af liði
sínu gegn Rúsium til þess að hnekkja
■iguraæld þeirra i Galizíu. Eu af þeim
ilóðum er nú fátt hermt markvert.
Aðstaða Þjóðverja og fjandmanna
þeirra beggja megin virðiit óbreytt.
Um viðureiga Tyrkja og sambandi-
liða í Asíu fréttist ekkert.
Pollux hélt af stað frá Noregi á fö*tu-
daginn áleiðis til lilandi. Meðal far-
þega er Sigurður Eggerz ráðherra.
f Björn Stefánsson bóndi á Hvoli
í Þverárhreppi í Húnavatnssýslu lézt
að heimili sínu 26. júuimánaðar 1.1. úr
lungnabólgu.
Björn heitinn Var afarduglegur og
framkvæmdaaamur bóndi og ber jörðin
Hvoll hans menjar í mörgu. Hann var
mjög vinaæll maður i sveit sinni. Sýil-
nefndarmaður og hreppnefndaroddviti
var hann og gegndi oft fleirum trúnað-
arstörfum fyrir sveit sína. Sú saga
fylgdi Birni ætíð, að öll störf rækti hann
fyrir kjóiendur lina eingöngu, en aldrei
til þeas að hlynna að eigin efnahag.
Ósérplægni og hreinlyndi vóru hani vin-
•ælustu mannkostir. Eg heyri alla iskna
hans, einnig þurfamenn og öreigs, en
það er þó alloft, að fátækraitjórar eiga
lítil ítök í hjörtum þeirra smælingja,
þótt annari sé mætir menn.
Ekkja Björni heitins er Jónina Sig-
urðardóttir, hálfsystir Sigurjóni læknia
í Dalvík. Börn þeirra Jónínu eru:
Stefanía, atúlka á tvítugsaldri og Sig-
ríður, enn í æaku, báðar hin ánægjuleg-
uitu börn.
Húnvetningur.
Egyptaland.
Bretar „taka landið í sína vernd“.
Það var fyrsta verk Englendinga á
dögunum þegar ófriður hófst með þeim
og Tyrkjum að|„leggja undir iig“ eyna
Cypern í Miðjarðarhafi. Þetta var þó
ekki nema á pappírnnm, því að eyin
hafði verið í þeirra höndum síðan 1878.
Nú hafa Englendingar enn skert
Tyrkjaveldijtil meiri muna, en með lík-
um hætti, er þeir hafa lýst yflr því, að
Egyptaland væri „tekið undir þeirra
vernd.“ — Þeir hafa nú ráðið þar lög-
um og lofum aíðan 1882, þótt Jandið
hafl að nafninu lotið Tyrkjasoldáni, svo
að breytingin er aðeins í orði en ekki
á borði. — Skömmu fyrir 1880 tók
landið að sökkvap óbotnandi skuldir við
Englendinga og Frakka; tóku þeir þá
að hafa hönd í bagga um atjórnina og
eftir róatur innanlands og „refskák um
völdin“ meðal stórveldanna urðu Bret-
ar hlutskarpastir, enda var þeim mikið
undir að ráða laudinu sakir Suez-skurð-
arins.
Uudir Egypt Jand liggur Sinaiskagi,
þótt hann sé t ilinn til Asíu, og egypt-
ska Sudan, er liggur inni í Afríkn, upp
af Egyptalandi. í öllu þessu ríki búa
12 miljónir manna. Egyptaland sjálft
er eigi meira en þriðjungur alls ríkii-
ins að viðáttu, en bygðin er þar lang-
þéttust, ivo að þar búa 10 miljónir
manna. Landið liggur tveim megin við
ána Níl og er eitt ið fornfrægasta land
í heimi.
íbúar Egyptalands eru afkomendur
Egypta inna fornu, en þó allmjög blandn-
ir Arabaaættum. Koptar eru mimt kyn-
blandnir, búa þeir mest í borgum Iauds-
im og hafa kriitna trú. Fella-ar búa
meir í landsbygðum og eru þeir Mú-
hameds-játendur. Eun eru Arabar í
landinu og eru hjarðmenn. Þeir eru
kallaðir Beduinar. — Höfuðiðja lands-
manna er akuryrkja. Yerzlun er og
mikil, en meit í höndum Norðuálfu-
manna, sem þar hafa tekið sér bólfeatu.
Hófuðborgin er Kairo. íbúar eru 650
þúiundir. Borgin liggur við Níl áður
hún greinist í kvíslar. Þar hefir tyrk-
neski landsstjórinn („kedivinn") haft
aðsetur og þar hafa Bretar letulið mikið.
Bærinn heflr austrænan svip. Götur
eru þröngar og dimmar, hof mörg og
kauptjöld að tyrkneskum hætti. Þar
er frægasti háikóli Múhamedsmanna,
sem nokkuð hefir verið frá sagtnýlega
í „Kirkjublaðinu“.
Alexandría er önnur mest borg í
Egyptalandi. Búa þar 350 þúsundir
manna. Alexander mikli stofnaði borg-
ina og er hún við hann kend. . Vegur
hennar var mestur á dögum Rómverja.
Blómguðust þar vísindi öldum saman.
íbúatala var þá um eina miljón. Þar
or margt Norðurálfumanna og verzlun
mikil. Þar er, eða hefir verið, alþjóða-
dómstóll, sem gæta á réttarjjútlendinga
í Egyptalandi.
Gróður landiins er kominn undir flóð-
um árinnar. Níl tekur að vaxa íjúní-
mánuði af leyiingum miklum suður í
háfjöllum Afríku. Vatnið er þá gulmó-
rautt af korg. í ágúit og september
liggur Efra-Egyptaland undir vatni og
í fyrra hluta októbennánaðar er flóðið
me»t úti í landíyjunum. Er landið þá
alt aem eitt h»f yflr að líta, en upp úr
•tanda borgir og vegir eina og eyjar.
Dýpt flæðisins parf að vera hálf níunda
itika svo að uppskera verði í góðu lagi.
Ella verður breitur á uppikeru, nema
flóðið verði enn hærra, sem oft kann
verða. Þegar vatnið ijatnar verður eft-
ir þunn skán af gróðrarleir og er þá
tekið til aáningar. Uppskoran er á vor-
in, því fyrr, eem Jandið liggur hærra
og kemur fyrr undan, en í maí er minst
í ánni. Sumstaðar fæst uppskera tvis-
var eða jafnvel þrisvar ár hvert, þar
sem vel hagar til um áveitu og aíveitu
og hefir itórfé verið kostað til flóðgarða
og skurða, sem nærri má geta.
Egyptar kunna illa útlendum yfirráð-
um. Er þar fjölmennur flokkur, sem
unnið hefir að auknu þjóðarsjálfstæði og
itundum brytt á uppreisnum. Bretar
hafa því valið menn að harðfengi, þá
er þeir hafa skipað yfir landið. Hefir
Kitchener lávarður itýrt landinu síðan
1911, að hann tók við ilEldon Oorst,
unz hann tókst á hendur hermálastjórn
Breta síðastliðið sumar.
Ókyrt hefir verið í Egyptalandi í hauit
og hafa Bretar orðið að akipa þangað
allmiklu liði frá Iudlandi til þess að
halda þjóðinni i skefjum og verjait á-
ráium, er Tyrkir hafa þangað stefnt úr
Asíu.
Undirtektir landsmanna.
Stjórnmálafundir Seyðíirðinga
og Eskfirðinga.
Stjórn Sambandiflokksins lét það verða
sitt fyrsta verk, er hún viisi að ráð-
herra íslandi hafði rétt og einarðlega
borið fram málstað íslanda í ríkisráði
Dana 30. f. m., að ganga í lið með danska
valdinu gegn ráðherra, þjóð og þingi.
Jafnframt gerði hún sig líklega til þess
að stuðla að þingræðisbroti með því að
styðja konungsvaldið til þeis að skipa
minnihlutastjórn, er tækist á hendur að
staðfeita stjórnarskrána með dönsku
skilyrðunum, sem alþingi hafði ekki vilj-
að ganga að.
Eu þetta makalauia ráðabrugg hefir
sem von er, mælst herfilega fyrir hjá
þjóðinni, hvsrvetna þar sem til hefir
ipurst.
1 höfuðitaðnum ætluðu „iambands“-
liðar að sýna fylgi þessa nýja málstað-
ar sins við bæjaratjórnarkosningarnar
5. þ. m. Þeir blönduðu itjórnmálunum
í þær koiningar með hinum alræmda
rógsnepli, er þeir gáfu út kveldið fyrir
kosningar. Árangurinn af þeirri tilraun
er alkunnur.
Hinn 13. þ. m. hélt þingmaður Seyð-
fírðinga itjórnmálafund þar í kaup-
staðnum.
Fundurinn var mætavel sóttur, og
urðu langar og fjörugar umræður.
Af hálfu sambandsliða töluðu þeir Jó-
hannes Jóhannesson bæjarfógeti og Ste-
fán Th. Jónsson kaupmaður.
Margir tóku til máls af sjálfstæðii-
mönuum, auk þÍDgmannsins.
Að loknum umræðum var samþykt
í einu hljóði ivofeld tillaga:
Eftir þeim skýrslum, er fram hafa
komið um afskifti rábherra af stjórnar-
skrármáli og fánamáli í ríkisráðinu, verð-
ur fundurinn eindregið ab lýsa ánœgju
sinni yfir framkomu ráðherra þar.
Annar þingmálafundur var haldinn á
Eskifirði fyrir fám dögum. Þar var
samþykt með 35 atkv. gegn 12, fundar-
yflrlýsiug, er tjáði ráðherra traust og
þakklæti fyrir aðgerðir ham i ríkisráð-
inu 30. f. m.
A sama hátt hafa blöðin „Austriu
og „Suðurland“ tekið í málið.
Eftir því, sem til hefir spurstjmá ivo
að orði kveða, að það sé einungii venzla-
fólk og nánuitu ikjólstæðingar fyrrver-
andi ráðherra (H. H.), sem gengið hafa
í lið með danska valdinu í þessum málum.
Botnia fór á miðvikudaginn áleiðis
til útlanda frá Hafnarflrði. Tók skipið
þar hesta. Allmargir farþegar fóru til
Vestmannaeyja og einhverjir til Aust-
fjarða. Til útlanda fór Óskar Halldórs-
aon garðyrkjumaður o. fl.
t Skarphéðinn Símonarson
óðalsbóndi frá Litladal í Blonduhlíð
druknaði í Héraðivötnum 11. nóv. 1.1.,
37 ára að aldri.
Hann var fæddur í Litladal 2. sept.
1879, og dvaldist þar alla æfi sína. Fað-
ir hans var Símon, er leDgi bjó í Litla-
dal, Eiríknon óðalibónda í Djúpadal,
Eiriksionar prest* á Staðarbakka,
Bjarnasonar bónda í Djúpadal, Eiríki-
sonar ríka þar, Bjarnasonar bónda á
Hjaltastöðum, Eiríkssonar. En kona
Verzlunin
Björn Kristjánsson
Með e.s. jEsbjerg' heíir komið mikið af nýj-
um vefnaðarvörum sem allir þurfa að llta á
nú fyrir jólin.
Búðin verður opin til kl. 12 á Þorláksmessukveld.