Landið - 15.03.1918, Qupperneq 4

44
L ANDIÐ
.. ^
cfiiéjió Raupmann yéar ávalt um
Rina aíRunnu sœtsaff Jrá aléin*
safagaréinni „Sanifasu í tfíayRiavíR.
8amanburður
á l>ví, li-re miliiö íékst í Beybjavíb aí nobbrum útlendum vörurn íyrir bjöt, nU
o{f amjör íyrir stríðid, og live ínilíiö fœst nú.
Verð á 100 kg. Fyrir 1 kjöttunnu Fyrir 100 kg. af Fyrir 100 kg. af
(112 kg.) hv. ull nr. 1 smjon
Fyrir Febr. Fyrir Febr. Munur Fyrir Febr. Munur Fyrir Febr. Munur
stríðið 1918 strlðið iqi8 af stríðið 1918 af stríðið 1918 af
kr. kr. kg- kg- hundr. kg. kg- hundr. kg- kg. hundr.
Rúgmjöl 16,50 62,00 366 183 - 50 909 468 -49 1158 806 -^-30
Haframjöl 26,00 84 OO 232 135 -42 577 345 -40 735 595 19
Hrísgrjón 3/4 27,00 116,00 224 98 - 56 556 250 -55 707 43i "*■ 39
— V4 25,00 100,00 242 ”3 - 53 600 290 - 52 764 500 35
Hveiti 19.05 85.71 317 132 -58 787 338 - 57 1003 583 -f-42
Kaffi óbrent 136,00 190,00 44 60 + 36 110 153 + 39 140 263 + 88
Export 90,00 180,00 67 63 - 6 167 161 - 5 212 278 + 3i
Sykur höggvinn .... 46,00 140,00 131 81 -38' 326 207 - 36 415 357 -f- 14
Sáldsykur 42,00 125,00 144 91 -37 357 232 -35 455 400 -f- 12
Steinolía 2467 58,67 245 193 - 21 608 494 - -19 770 852 + 11
Athugasemd rið töfluna. Verðið á útlendu vörunum í töflunni hér að framan, bæði fyrir stríðið og
nú í febrúar, er lægsta verð í stórkaupum hjá tveim kaupmönnum hér ( Reykjavík, Jóni Jónssyni frá Vað-
nesi og Páli Gíslasyni í Kaupangi. Verðið á kjötinu er það, sem Sláturfélags Suðurlands borgaði bændum,
að meðtaldri uppbót, haustið 1913 (kr. 60,41 fyrir 112 kg.) og haustið 1916 (kr. 113,34 fyrir 112 kg.)
fyrir 1. flokks dilkakjöt. Uppbótin fyrir 1917 er enn ekki ákveðin, og varð því að miða við verðið 1916.
Ullarverðið, sem reiknað er eftir, er fyrir 1 kg. kr. 1,50 fyrir stríðið og kr. 2,90 nú, en smjörverðið er
verð á 1 kg. af rjómabússmjöri fyrir stríðið kr. 1,91 og gangverð nú hér í Reykjavík kr. 5,00.
Gærur eru ekki taldar, þær voru í sama verði 1916 og 1913, en hafa nú loks hækkað að mun; en
hverju sú hækkun nemur, getur Sláturfélagið enn ekki gefið upp. Tólg og mör er heldur ekki talið, af því
að bændur hér syðra nota það mest heima.
Þótt kjöt hafi hækkað í verði um 88 af hundraði, og ullin um 93 af hundraði, þá fæst þó nú, eins
og taflan ber með sér, tæplega helmingur af kornvörum á móti jafnmiklu af kjöti og ull, samanborið við
það sem íékst fyrir stríðið. En kjöt og ull eru aðalsöluvörur sveitabænda. Og nú þarf að láta tvöfalt meira
af þessum vörum fyrir kornvörurnar, heldur en fyrir stríðið. Fyrir afkomu einstaklingsins er þetta mjög til-
finnanlegt, og fyrir landið f heild sinni nemur viðskiftatjónið á þessu sviði sakir ófriðarins stórfé.
Þegar öll kurl koma til grafar mun það koma í ljós, að sveitabændur bíða ekki síður afskaplegt tjón
af stríðinu en kaupstaðarbúar, ef ekki breytist til stórbatnaðar um verð á Iandbúnaðarafurðum. Og þó að
almenningur í kaupstöðunum verði enn ver úti en sveitirnar, er það eins fjarstætt að tala um »bænda-
gróðann*, eins og ef sveitabændur miðuðu ástandið við sjávarsíðuna við það, að einstöku menn þar hafa
stórgrætt við stríðið.
Embættismenn og barnakennarar eru þær stéttir, sem hafa orðið tiltölulega harðast úti, því að dýr-
tíðaruppbótin er smávægileg í samanburði við kostnaðaraukann við framfærið. Kaupmannastéttin er bezt
farin. Vörur hafa sífelt hækkað í verði. Ötulir kaupmenn hafa því til þessa stöðugt grætt við stríðið.
Fjölskyldumenn, sem hafa fyrir mörgum að sjá, eru harðast leiknir. Einhleypt fólk, sem hefur, auk
fæðis, tvöfalt hærra kaup en áður og meira, þarf ekki að spara við sig. Og þeir einstöku menn, er
verulega hafa grætt við stríðið, geta borist mikið á, en það mega menn ekki láta villa sjónir fyrir sér
um afkomu landsmanna í heild sinni. E. Br. (ór Búnaðarrítinu i9is).
Samband prests 09 safnaðar
og M ieirra hYors á annan.
Erindi flutt á héraðsfundi að Stórólfshvoli
15. júni 1917 af sr. Ó. V.
(Frh.). -----
En þetta samband er þó merk-
ast og þýðingarmest fyrir það, að
það eigi aðeins tengir eða bindur
saman, ýmist laust eða fast, þægi-
lega eða óþægilega, heldur er það
og um leið lijandi og verkandi
taug, sem bindur mann við mann
og menn, eins og taug í líkama
manns, sem tengir lim við lim, og
leiðir afl og hræring, hugsun og
tilfinning, líf og starf ,frá einum
limnum til annars. Þannig er líka
hið andlega samband, hugsana og
tilfinninga — óska og vona sam-
bandið milli prests og safnaðar,
sem sjálfkrafa og jafnvei óvitandi,
myndast milli þeirra, er þeir fara
að lifa og starfa saman, sannköliuð
leiðslutaug, er liggur á milli þeirra,
frá huga til huga, frá hjarta til
hjarta, frá sál til sálar og sálna,
og flytur áhrif frá einum til annars,
áhrif frá prestinum til safnaðar og
safnaðarlima, og frá söfnuði og
safnaðar-einstaklingum til prestsins.
En eftir því, hvernig og úr hverju
spunnið er og unnið til þessa sam-
bands, eftir því, hvernig þessi lif-
andi áhrifataug er samsett af beggja
hendi, prests og safnaðar, eftir því
fara áhrifin, og er þá komið að
þvf, að skoða áhrif þeirra hvor á
annan, og sjá og finna hið helzta,
sem þar af og þar með flýtur.
Ef aðal-þættirnir í sambandinu
eru spunnir úr og unnir af einlægri
velvild, samúð, nærgætni og virð-
ingu af beggja hendi, þá eru og
verða líka, að sjálfsögðu og yfir-
leitt áhrifin, sem berast á milli, góð
og gæfurík á báðar hendur, prests
og safnaðar, og samlffið og sam-
starfið verður yfir höfuð fagurt og
farsælt, og þá er vissulega vel um
þá, hvorn um sig, og báða saman,
prestinn og söfnuðinn, að flestu
leyti. Én þó er þar fyrir eða þar
með ekki víst, að presturinn sé í
sannleika góður prestur og söfnuð-
urinn góður s'ófnuður, miðað við
sanna hugsjón kristilegs prestsskap-
ar og safnaðarlífs.
Það þarf enn þá einn höfuðþátt-
inn inn í sambandið,. og sá þáttur-
inn þarf og á að vera spunninn og
unninn úr allra bezta toganum:
Ur hjartanlegri trú, von og elsku
til þess drottins, sem presturinn er
kallaður og aðallega kjörinn til að
þjóna, og söfnuðurinn kennir sig
við — til frelsarans og föðursins á
himnum.
G«<íjsamband prestsins þarf að
vera lifandi og innilegt og verka
á söfnuðinn, og ^w^jsamband safn-
aðarins þarf einnig að vera lifandi
og hjartanlegt og verka á prestinn.
Trúar- og vonar- og kærleikstaugin,
sem tengir prestinn við guð, og
sama taugin, sem sameinar söfnuð-
inn sama guði, þær þurfa að snú-
ast eða renna saman til að styrkja
hvor aðra, og um leið fléttast sam-
an við hina fyrnefndu meginþætti
0: almenna velvild og virðingu.
Þegar og þar sem þetta alt á sér
stað milli prests og safnaðar, helzt
sem jafnast á báða bóga, þá og
þar er það samband prests og
safnaðar myndað, sem gerir báða
sannlega góða, — góðan prest og
góðan sófnuð. Góður prestur er
Ifka réttilega alm. kallaður hver sá
prestur, sem í og með orðum og
eftirdæmi einlæglega vill og reynir
að kenna og auðsýna sem bezt
kristilega trú, von og kærleik, og
leiða þar með aðra heyrandi og
sjáandi menn til sömu trúar, vonar
og elsku. Og góður kallast, og er
líka, hver sá söfnuður, sem tekur
slíkt til greina, finnur guðs og
frelsaraþörf sína, og vill nota prest-
inn sinn — og hjálpa honum um
leið — til þess að vinna fyrir sig
og með sér, að því, að guðs- og
frelsaraþörfinni verði fullnægt, og
sálarþarfirnar bættar. Góður prestur
kennir og Ieiðir guðs götur bæði
með framgöngu og umgengni sinni
„á stéttunum" í hversdagslegu lífi,
og með orðum sínum og allri þjón
ustu í kirkjunni, samkvæmt kenning
og dæmi Krists, eftir því sem
mannleg orka hans megnar með
guðs hjálp. Og góður söfnuður
tekur vel eftir, og' fer vel eftir
góðu daglegu dæmi og góðri helgi-
daga-þjónustu hans.
Verða þá prestsverkin bæði ljúf-
ari og léttari, og notin af þeim
meiri og betri. Og þannig verkar
hvor á annan og hjálpar hvor öðr
um á allan hátt, prestur og söfn-
uður, þegar og þar, sem alt er
meðal þeirra eins og vera þarf og
vera ber. En þegar eða þar, sem
út af þessu ber og meira eða minna
brestur á gott samband prests og
safnaðar, hvort heldur það er sök
eða ólánsgalla annars þeirra eða
beggja að kenna, en einkum þó,
ef beggja er, þar verða áhrifin
eftir því meira eða minna ill og
ólánsrfk, og margt eða flest er og
fer þar ver en annarhvor, eða öllu
heldur báðir málspartar óska.
Oft, og líklega oftar, mun fara
saman góður prestur og góður
söfnuður, og lakur prestur og lakur
söfnuður, og er það þá einkum
vegna víxláhrifanna, sem hvor hef-
ur á annan. Þó er þetta ekki svo
altaf eða alstaðar. Það eru dæmi
til, að góður prestur hefur lent hjá
Iökum söfnuði, og líka, að góður
söfnuður hefur lent á lökum presti.
— Hefur þá oftast hinn betri nokk-
uð bætt hinn lakara, en hinn Iak-
ari þó líka um leið eitthvað skemt
hinn betra, dregið úr honum, deyft
hann eða sljófgað, líkt og þegar
heitt og kalt lendir saman. Þá
kólnar hið heita og hitnar hið
kalda, þar til hvort tveggja verður
annað hvort: jafnheitt eða kalt —
eða þá hálfvolgt.
Eins eru líka dæmi til, að sami
prestur hefur átt betri söfnuð í
einni sókn prestakalls síns en ann-
ari, og þá um leið þótt og verið
betri prestur einmitt þar en í hinni,
þar sem söfnuður var lak«ri, enda
þótti og þessum söfnuði þessi sami
prestur lakari hjá sér en hinum.
Fyrir mörgum árum spurði ég
nafnkunnan prest, sem þjónaði
þrémur sóknum, hvort hann vand-
aði sig og prestverk sín alveg
jafnt, eða hvort honum tækist það
jafn-vel eða léttilega í öllum sókn-
unum og kirkjunum sínum þremur.
Hann þagði um stund, en sagði
svo á þessa leið: „Ja, náttúrulega
á maður að vanda sig altaf og al-
staðar jafnt, og þetta vil og reyni
ég líka að gera: en ég hef þó til-
hneigingu til að gera þetta sem
bezt, og tilfinningu og hugmynd
um að mér takist þetta bezt í
þessari sókn og kirkju (sem hann
nefndi), af því að söfnuðurinn þar
er hinum fremri að trú- og guð-
rækni, og ýmsum öðrum manndómi,
og það er einhvérnveginn hlýrra
milli mín og hans en hinna. En
þetta er ósjálfrátt, og ég vildi svo
hjartanlega, að alstaðar væri eins“.
Þannig var það þá einn söfnuð-
urinn, sem gerði prestinn sinn að
betri presti einmitt með þvf að
vera góður söfnuður, og nota vel
alla þjónustu hans, og varð þá og
um leið sjálfur betri söfnuður hjá
betri presti. En annar söfnuður
gerði sama prestinn lakari prest
en hann gat verið og vildi vera,
einmitt með því að vera sjálfur
lakari söfnuður, og svifti líka þar
með sjálfan sig eða hafði af sér
meiri eða minni uppbyggingu. En
þetta er ekkert eins dæmi, heldur
aðeins eitt af mjög svo mörgum,
og sama lögmálið og sama sagan
gilda og gerast víðast hvar og oft-
ast, að prestur og söfnuður verkar
hvor á annan, betur eða miður,
eftir því sem hvor fyrir sig er, og
eftir því, sem háttað er hinu and-
lega sambandi milli þeirra.
En annars mun yfir höfuð, ef í
það skal fara, eitthvað mega finna
að hjá flestum, bæði prestum og
söfnuðum, einhvern galla eða ein-
hverja vöntun grafa upp og finna;
og eins og „sjaldan veldur einn,
er tveir deila", eins kann og mun
einhver sök eða yfirsjón, vitanleg
eða óvitanleg, viljandi og óviljandi,
vera hjá báðum, og báðir nokkra
afsökun að hafa — prestur og söfn-
uður — þegar og þar, sem ekki
er alt, sem skyldi, eða illa og ólán-
lega gengur með prestsskap og
safnaðarlff. —
Og alveg er það víst, að við
prestarnir finnum og játum margan
mikinn veikleik og breyzkleik okkar,
og megum einatt auðmjúklega
segja, jafnvel þótt við viljum og
gerum eins og við bezt getum:
„Ónýtir þjónar erum vér“. —
En það er eins og þessi eðlilega
tilfinning og játning samvizku-
samra presta hafi verið og sé notuð
full-mikið, til að skella allri skuld-
inni á prestana fyrir flest eða alt
ólag og ólán, sem komið hefur,
eða komið er, eða koma kann á
og í og yfir kristindóms- og kirkju-
og safnaðar-málin, eða trúar- og
siðgæðislífið hér á landi. Því að
það hefur verið Og er enn aðal-
siðurinn, eða eins og sjálfsagður
„móður*, að kenna aðallega prest-
unum um ónytjungskap þeirra,
hirðuleysi, alvöruleysi, vanrækslu
0. s. frv. um flesta gallana og ógæf-
una í þessum efnum.
(Frh.).
LANDIÐ
er ágætt auglýsingablað.
Reynið,
hvort ekki er satt I
Prentsmiðjan Gutenberg.