Lögrétta - 09.10.1907, Blaðsíða 2

186
L0GRJETTA.
Lögrjetta kemur út á hverjum mið-
vikudegi og auk þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð als á ári. Verð: 3 kr. árg.
á íslandi, erlendis 4 kr. Gjalddagi 1. júli.
Skrifstofa opin kl. 10‘/»—11 árd. og kl.
3—4 síðd. á hverjum virkum degi.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg «.
„Neðri deild alþingis ályktar að
skora á stjórnina, að gera ráð-
stafanir til þess, að skilað verði aftur
landinu öllum þeim skjölum og hand-
ritum, sem fyrrum hafa verið ljeð
Arna Magnússyni og eru lír skjala-
söfnum biskupa, kirkna, klaustra eða
annara embætta eða stofnana hjer á
landi, en hefur ekki verið skilað til
þessa".
Það þarf misskilningsgáfu á háu
stigi til þess að skilja það ekki, að
hjer er einungis um þau skjöl að
ræða, sem landið á, og enn eru geymd
í handritasafni Árna Magnússonar.
Hefði útleggingin aftan við þessa
frásögn „ísafoldar" ekki fyigt, þá
hefði maður haldið þessa greiu blaðs-
ins prentsiys.
Jón Þorkelsson.
Mislingarnir.
eru nú á hæsta stigi hjer í bænum,
þau heimilin færri, sem eftir eru, en
hin, sem veikin er komin á. Þeir
hafa verið alt annað en vægir, fjöldi
fólks mjög illa haldinn. Fáir dáið
enn, þrír svo kunnugt sje, alt börn.
Eins og við rnátti búast, kom veik-
in upp í haust á nokkrum stöðum í
nærsveitunum um sama leyti og af
sömu rótum eins og hjer í bænum.
Og vitanlega hefur veikin borist hjeð-
an í nokkur önnur hjeruð. En þó
er alt útlit fyrir, að hún verði víð-
ast stöðvuð, sem sje alstaðar þar,
sem alþýða vill hlýta ráðum lækn-
anna, enda styttist nú óðum biðin
eftir því, að veikinni verði lokið hjer
og haustferðir á enda. Ur því er
alt auðveldara að ráða við sóttina.
Hjer í bænum hefur oft verið haft
orð á því, að „mislingar væru svo
vægir — þetta væri ekkert", og eng-
in ástœða til að varna þeim inn-
göngu. En nú kveður margur við
annan tón, og þykist fullhart leikinn.
Verðfall peninga.
Það eru dýrir peningar á þessum
tímum. Vextirnir eru háir og þó
vex gullsafn bankanna í stóru lönd-
unum óðum. Gullnámurnar í Suð-
urafríku hafa gefið mjög mikið gull
af sjer síðan Búastríðið hætti — tvö
íalt til þrefalt meira en áður. En
þó er meiri eftirspurn eftir gulli en
svo, að námurnar geti haft við að
fullnægja kröfunum. Það stafar mest
af því, að nær því allur heimurinn
notar nú eingöngu gull sem mynt-
fót og er því ekki hægt að nota ann-
að en gull til allra viðskifta milli
ríkja, og hver sem tekur fje út úr
banka, á heimting á, að geta fengið
það í gulli, ef hann vill.
Gullforði bankanna í Norðurálfunni
er talinn hafa verið 1 árslok 1905
37372 miljón pund sterling, það er
rúmlega 6700 miljónir króna.
En þrátt fyrir þennan mikla gull-
auð, sem til er í heiminum, og sem
fer sívaxandi — eða rjettara sagt:
vegna þessa mikla gullauðs í heim
inum, hafa peningar falliö mjög í
verði á síðustu árum. Enska versl-
unarblaðið „Economist“, eitthvert
merkasta blað heimsins í þeirri grein,
telur peninga hafa fallið 30% í verði
síðan um árslok 1902. Það er með
öðrum orðum, að nú þarf að borga
130 kr. fyrir sama vörumagn, sem
fjekst fyrir 100 kr. fyrir 5 árum
síðan.
Að hin sama breyting, nær því
jafnsterk, sje einnig hjer á landi, sjest
á því, að meðalálin var í Rvík 1900
50 aurar, en árið 1906 64 aurar.
Eftir því hafa peningar fallið í verði
hjer hjá oss um 28%.
H. J.
Frá fjallatindum til fiskimiða.
Úr Húnavatnsþingi. Norðan-
veðrið í byrjun október var mjög
hart og mikil fannkoma, fje fenti
heima undir bæjum frammi í Langa-
dal og víðar. Heyskapur víðast lítill,
jörð snögg og óþurkar á engjaslætti,
svo að enn eru víða hey úti. Versl-
unarhorfur fremur góðar. Talsverð
ráðagerð um slátrunarhús. Er Sig-
urður bóndi á Lækjamóti pottur og
panna í því fyrirtæki. Sigurður er
mesti myndarbóndi, framtakssamur
og stórhuga, og er hann þó við aldur.
Maður hefur verið sendur suður,
Guðm. Guðmundsson frá Klömbrum,
og verður hann þar í haust, til að
læra slátrunarstörf í nýja slálrunar-
húsinu í Reykjavík.
Einn af elstu og merkustu bænd-
um sýslunnar, Eggert Helgason i
Helguhvammi, hjelt gullbrúðkaup sitt
20. f. m.; þar var viðstatt fult 100
manns og fór alt vel fram. Eggert
er enn við nokkurn veginn heilsu;
hann er fæddur 1830, en kona hans
er 4 árum eldri. Hann hefur jafnan
haft mikinn hug á barnauppfræðslu
og gaf nú nokkurt fje til að koma á
fót sunnudagaskóla í sveit sinni (á
Vatnsnesi).
Reykjaness-vitinn. Núna uin
mánaðamótin var undirstaðan komin,
6 fet frá jörðu. Steinstöpullinn á að
vera 70 fet og timburgrind upp af, 8
feta há. Sú hæð talin nauðsynleg,
svo að Ijósið beri yfir Skálafell. Um
70 manns hafa verið þar við vinnu
undanfariðjflestir úrHöfnumog Grinda-
vík, en einir 10—20 urðu nýskeð frá
að hverfa vegna mislinganna. Vinn-
an í sumar gekk mesttil vegargerðar.
Full hálf míla er frá uppskipunar-
staðnum upp á fellið, þar sem vitinn
á að standa. Grjót og sand verður
að sækja úr fjörunni á öðrum stað.
Vegurinn upp fjallið mjög örðugur,
af einum 20 hestum sagðir 6 frá, og
mælt að hreppstjóri hafi við orð, að
leita lagaverndar fyrir skepnurnar.
Talið af sumum misráðið, að eigi var
settur mótor uppi á tindinum og
látinn draga upp þetta keilumyndaða
fell. Hestfóðrið verður alt að flytja
að, getið til að kosti alt að 2 kr. fyr-
ir hestinn um daginn. Vistarvera
fólks þar mjög slæm. Talið er lítt
hugsandi, að vitinn komist upp á
þessu ári, eins og ráðgert var. Gamli
vitinn hangir á snösinni og getur
farið í næsta landskjálftakipp, og líka
staðið heilan mannsaldur. Þar sefur
vitavörður. Stjórnin ætlaði50 þús. kr.
til vita úr járni, en fjekk hækkað fram-
lagið í 78 þús. kr., er járnturn varð eigi
reistur á þessu ári, en óumflýjanlegt
þótti að koma upp vitanum nú þegar,
þótt mun yiði dýrari úr steinsteypu.
Því miður horfur á, að kostnaður
fari verulega fram úr áætlun. Yfir-
maður verksins er W. Kjödl, sá hinn
sami, er stóð fyrir smíði bryggjúnn-
ar í Oddeyrarbót í sumar, en næstur
honum gengur Stefán Egilsson. Nú
með „Ceres" er Þorv. Krabbe verkfr.
væntanlegur, og fer hann væntanlega
suður á Reykjanes jafnskjótt og hann
kemur.
Slys. Barn datt í pott nýlega á
Sámstöðum í Hvítársíðu og brendi
sig til bana.
ÍJorðanveðrið. Menn lögðu upp
úr Borgarfirði með fjárrekstur fyrir
Ok í byrjun norðanveðursins og eru
enn ókomnir til bygða. Hafði ver-
ið ofsaveður í Borgarfjarðarhjeraði.
Þessi fregn var sögð frá Grund í
Skorradal í gærdag.
Eiðaskólinn. Skólastjórastaðan
þar er veitt Bergi Helgasyni.
Lausn frá prestsskap hafa þeir
fengið síra Guðmundur Helgason í
Reykholti og síra Einar Þórðarson
alþm. á Desjarmýri.
aYaiurinn*, blað, sem út hefur
komið á Isafirði síðan í fyrra haust,
á vegum stjórnarandstæðinga, kvað
nú hætta að koma út.
Reykjavík.
Gullið. Bornum miðar smátt og
smátt áfram, þó seint gangi. Nú er
komið 80 fet niður, en gullið á að
finnast á 120 feta dýpi.
Sveinbj. Sveinbjarnarson tón-
skáld hefur selt Guðmundi Gamalí-
elssyni bókbindara útgáfurjett að lög-
unum við kvæðaflokkinn eftir Þor-
stein Gíslason, sem sunginn var hjer
við konungsmóttökuna í sumar og
ætlar Guðmundur að láta prenta þau
í Khöfn í vetur. Sömuleiðis hefur
Guðmundur keypt af Sveinbirni út-
gáfurjett að nokkrum öðrum lögum
eftir hann og koma þau út jafnframt
í sjerstöku hefti.
Prestsvígsla. Á sunnudaginn var
vígðist Björn Stefánsson kand. theol.
til Tjarnar á Yatnsnesi.
Bráðkvaddur varð hjer síðastl.
föstudag Böðvar Oddsson trjesmiður,
liðlega fimtugur maður. Hann datt
niður dauður á götu.
Veðrið. Síðan á mánudag hefur
verið kyrt veður, hreint og bjart á
mánud. og þriðjud., en þykt loft í
dag. Á laugardaginn gerði skarpt
norðanhret og eru fjöll síðan hvít.
Almeniiingsbálkur.
Fyrirspurn.
Á maður, sem hefur vátrygt skip
sitt gegn sjóskaða, rjett á, að fá
greiddar bætur fyrir skipið þegar það
ferst af eldi, þó ekkert sje sjerstak-
lega tekið fram um það í ábyrgðar-
skírteininu eða lögum hlui.aðeigandi
ábyrgðarfjelags?
Svni-.
Sjóskaði telst, nema öðruvisi sje
ákveðið með berum orðum, hvert það
tjón, er skip verður fyrir á sjó, hvort
sem orsökin er eldur eða annað. Þetta
á þó ekki við um tjón vegna ófriðar.
S j ómannalíf.
Eftir
Rndjard Kipling.
(Frh.). ----
„Mjer hefur, mjer hefur skjátlast —
hraparlega", sagði Diskó eftir litla um-
hugsun og var eins og hvert orð væri
dregið út úr honum með töngum. »Jeg
skal segja yður eins og er, herra Keyne:
jeg hjelt, að drengurinn væri ekki með
öllum mjalla; hann talaði svo undarlega
um peningac.
»Það hefur hann [sagt mjerc, svaraði
Keyne.
»Og hann hefur þá llklega sagt yður
enn meira, —'þvf jeg gaf honum einu sinni
á hann«, sagði Diskó og leit til frú Keyne.
»Já, það hefur hann líka sagt mjerc,
svaraði Keyne, »og jeg held, að kjafts-
högg yðar sje það besta verk, sem honum
hefur verið gert frá því hann fæddistc.
»Mjer fanst það óhjákvæmilegt, og því
gerði jeg þaðc, sagði Diskó. »En þjer
megið ekki hugsa, að við förum illa með
drengi okkar hjer á þessari skútu«.
»Það veit jeg líka, að þjer gerið ekki,
Tioop minn«, svaraði Keyne.
Allir skipsmennirnir voru nú komnir
niður í káetuna, og frú Keyne horfði á
þá á víxl meðan þeir Diskó óg maður
hennar töluðu saman. Eftir hennar mæli-
kvarða voru þetta engir snyrtimenn. En-
augu hennar voru full af þakklæti.
»En segið þið mjer nú, hver það var,
sem bjargaði honum«, sagði hún hálf-
kjökrandi, reis á fætur og rjetti fratn
hendurnar. »Annars þakka jeg ykkur kær-
lega öllum saman«.
Diskó nefndi nú hvern einstakan fyrir
henni og frú Keyne stamaði fram þakk-
læti í samhengislausum orðum. En það'
vantaði lítið á, að hún kastaði sjer um
hálsinn á Manúel, þegar hún heyrði, að
það væri hann, sern fyrst hefði tundið'
Harvey.
»En hvað átti jeg svo sem annað að
gera, en að bjarga honum, þegar jeg sá
hann á floti?« sagði Manúel og færðist
undan. »Það var ekki nema sjálfsagt.
Hann er góður drengur, og mjer þykir'
vænt um að vita, að hann er sonur yðar«.
»Og hann sagði mjer að þeir Dan hefðn
altaf verið saman«, sagði frú Keyne. Dan
var fyrir löngu orðinn rjóður í andliti, eii
varð nú blóðrauður út undir eyru, því'
frú Keyne kysti hann í allra augsýn á
báða vangana. Svo fylgdu þeir henni fram-
1 skipið til þess að sýna henni, hvar há-
setarúmið væri, en hún vildi fyrir hvern
mun fá að koma þangað ofan og sja rúm
Harveys. Þar niðri hitti hún matsveininn
og var hann að fága ofninn. Hann tók
á móti henni eins og hann hefði lengi
vænt hennar. Svo fóru þeir að reyna að
skýra fyrir henni daglega lífið þar á skip-
inu, en hún settist niður, lagði hanska-
klædda höndina fram á skitið borðið,.
hlustaði eftir og hló og grjet í einu.
»Hjer er alt orðið svo hátíðlegt, að jeg
held hún breyti skútunni okkar í dóm-
kirkju«, hvíslaði Langi-Jakk að Tom Platt.
»Dómkirkju!« át Tom Piatt eftir og
sneri upp á nefið. »En það er ekki við-
kunnanlegt að fá svona heimsóknir út á
eins skitið skip og þetta er. Hjer er lfka
alt í óreglu. Við höfum ekki einu sinni
almennilegan stiga handa henni. Hún
verður að klifra upp eftir hænsnatröppu
úr skútunnic.
»Hefur þá Harvey ekki verið neitt
geggjaður?« spurði Penn með hægð og
sneri sjer til Keynes.
»Nei, guði sje lof!« svaraði Keyne og
brosti vingjarnlega.
»HallóI« kallaði Harvey og leit yfir
skútuna ofan frá bryggjunni.
»Mjer hefur skjátlast, mjer hefur skjátl-
ast!« kallaði Diskó strax og veifaði til
hans hendinni. »Jeg játa það strax, sv»
þú þarft ekkert að hæða mig fyrir það-
framar«.
»Nei. En jeg skal taka það að mjerc,.
sagði Dan lágt við þann sem næstur stóð.
»Nú ferðu líklega frá okkur, eða er
ekki svo?« spurði Diskó.
„Ekki fyr en jeg hef fengið það, sem
eftir stendur af laununum mínum", svar-
aði Harvey. „Nema þjer viljið, að jeg geri
fjárnám 1 Stundvís".
„Það er rjett; jeg hafði alveg gleymt
laununum", svaraði Diskó og taldi fram
peningana. „Þú hefur gert alt, Harvey,
sem þú varst skyldugur til að gera, og