Lögrétta - 18.03.1908, Qupperneq 3

LÖGRJETTA.
43
ur telji slíkt með syndum pingmanna
sinna.
Lá kemur dálítiö i syndamæli stjórn-
arinnar hjá höfundinum með því, að
stjórn og ping — auðvitað átt við meiri
hluta þess — skylda ekki færa toll-
aukann niður. Altaf aukast þó parfir
Þjóðarinnar, og sem flestir vilja fá styrk
þingsins, og Suðurnesin líka, sem eðli-
legt er. En getur höf. ætlast til, að alt
sje gert, sem gert er, án nýrra fjár-
framlaga af pjóðarinnar hendi? Við
höfum enga ástæðu til að æðrast út af
tollaukanum, þegar við gætum að, hve
mikið fje parf tii þeirra mörgu parf-
legu fyrirtækja, er pingið liefur styrkt
og látið vínna, og pað ætti að vera
ánægja hvers heiðarlegs manns, að
leggja sinn skerf fram í parflr pjóðar-
innar, án eftirtölu, enda ætti sá hugs-
Unarháttur, sem parna kemur fram i
ísaf., að veslast upp með öllu sein
fyrst. Pá kemur höfundurinn með rit-
símalagninguna, og par í sjer hann lit-
ilmennsku, sjerstakfega i pví, að meir
en helmingurinn af ölfum sýsium
landsins skuli fá símann, án pess að
nokkuð sjerstakt gjald skuli á þær
lagt. Þetta er víst ekki líkt hreppa-
pólitík? Getur honum dottið í hug,
að ráðlegt sje af stjórn og þingi að
veita fje til símalagninga, hvert sem
"vera skal, og án pess að hafa hliðsjón
af þörf og arði af slíkri lagningu? Pvi
íeg get ekki trúað, að hann hafi viljað
láta leggja simann frá Seyðisf. til Rvíkur
ánjþess að nokkur sýsla hefði hans not.
Vilji maður íinna lítilmennsku, pá er
hún hvergi auðfundnari en í pvi, að
telja eftir öðrum sýslum, þó pær vcgua
staðhátta njóti einhvcrra pæginda um
fram pá sýslu, er maður er búsettur í,
enda yrði slik hugsun aldrei talin
vottur um sannan fjelagsanda. Pá
keniur nú síðasti dropinn, sem á að
kúffylia syndamælir stjórnarinnar, og
pað er Reykjanesvitinn. Veit höfund-
Ul'inn annars til hvers vitinn er notað-
Ur? Jeg geng út frá pví, að hann hafi
mtthvað heyrt um það, en ekki skilið
pað rjett. Reykjanesvitinn var í upp-
hafi bygöur í þarflr þjóðarinnar, og
su þörf hefur mikið aukist um síðastl.
30 ár, og nú var að allra áliti vitanum
°g verði hans stór hætta búin, ef ckki
yrði bót á ráðin og það strax. Varnú
stjórninni láandi, pó hún vildi flýta
pessu verki sem mest? Hvað hefði
Isafoldarleiksoppnum orðið að orði,
ef vitinn hefði hrunið í vetur og par
af leiðandi hefðu menn í tugataii mist
Hf sitt vegna vitaleysis? Þá hefði
stjórnin átt og fengið þungan dóm.
En þar á móti á hún lof skilið fyrir
hvert pað verk, er hún lætur vinna
Þjóðinni til heilla. Annars er ótrúlegt,
hvað ísaf. berast margar viðlíka grein-
ar- Manni verður ósjálfrátt að halda,
ah þær komi frá ritstjóraborðinu sjálfu,
Þ^i frá pví fyrsta að jeg man eftir ísa-
foU,) eu það var á fiskiveiðasamþykt-
arárunum hjer við Faxaflóa, hefur hún
‘'Oalega andað óheilnæmu lofti að
Uru framförum, ef hún hefur ekki
verið í, ..
Kvódd áður til ráða, sem ailir
ættu að t *
, u mrðast. Jeg legg nu pennann
tra mier .,
> en segi aðeins, að stiorninni
Og meiri ,,
uik . 1 Uluta Þlngs hefur stórlega
lst fylgihjer áSuðurncsjum einmitt
? " Uau Verk, er ísafold hefur mest
laslað.
Sjómaður.
Skólinn í Bergstaðastræti.
Skóli sá, sem hjer er um að ræða,
var settur á stofn haustið 1904, með 42
nemendum, af hr. Ásgr. Magnússyni
kennara að tilhlutun síra Ólafs Ólafs-
sonar og safnaðarráðsins úr söfnuði
hans. Þann vetur var 60 nemendum
veitt inntaka í skólann, og Ásgrímur
Magnússon veitti þar alla tilsögn og
forstöðu. Haustið 1905 spttu 130 börn
um inntöku í skólann, en sökum hús-
rúmsleysis varð að synja 40 börnum
viðtöku 1 það sinn. Þá var og einum
kennara bætt við. Þriðja skólaárið
sóttu 170 um inntöku og var þá enn
bætt við 40 börnum og 2 aðstoðarkenn-
urum, en samt varð að synja 40 um
inntöku það árið. Nú var skólinn orð-
inn í 5 deildum. Um 200 börnhafasótt
inn í skólann í haust, en 170 hefur
verið veitt viðtaka. Nú starfar skól-
inn í 6 deildum, með 6 kennurum;
12 nemendur skólans eru fermdir, en
taka þátt í sjerstökum námsgreinum.
Námsgreinar eru allar hinar sömu
sem í hinum almennu barnaskólum
hjer á landi, en leikfimi er ekki kend
sökum þess, að hvergi hjer í bænum
fæst leikfimishús til ieigu, þótt full
borgun sje í boði, nema barnaskóla-
leikfimishúsið, sem engin völ hefur
verið á handa nemendum þessa skóla.
Jeg hef átt tal við ýmsa menn hjer í
bæ um skóla þennan, og hafa sumir
þeirra álitið hann skóla Frikirkjunnar,
sem enginn mætti nota nema hennar
menn, og að hann væri styrktur af
þeim söfnuði. En þetta er misskiln-
ingur. Skólinn hefur frá byrjun verið
öllum jafnvelkominn, hvort hlutað-
eigandi foreldrar hafa tilheyrt þjóð-
kirkju eða fríkirkjusöfnuði, enda hefur
nemendafjöldinn ekki verið svo miklum
mun meiri úr fríkirkjusöfnuðinum,
þar til nú í vetur, að tiltölulega fleiri
eru úr fríkirkjusöfnuðinum. Jeg ætla
þá að fara nokkrum orðum um starf
! skólans. Bænir eru hafðar um hönd
á hverjum degi og samfara þeim bæði
söngur og orgeispii, í eldri deildunum
kl. 10 f. m., en í yngri deildunum
kl. 12. Fyrirlestrar eru haldnir í skól-
anum fyrir börnin á hverjum laugar-
degi kl. 4—5 e. h.; eru þá valin ein-
hver ættjarðarkvæði til að syngja fyrir
og eftir. Börnunum er sett fyrir að
læra kvæði þau, sem syngja á við
hvern fyrirlestur. í vetur hafa verið
haldnir 12 fyrirlestrar í skólanum;
umtalsefni hafa verið þessi: 1. Þrifn-
aður. 2. Trúfræði. 3. Mannlegur lík-
ami. 4. Ættjarðarást. 5. Ameríka. 6.
Jónas Hallgrímsson. 7. Vín og lóbaks-
nautn. 8. Lýsing Danmerkur, Skot-
lands og Englands. 9. Heimilið. 10.
Siðmenning. 11. Brúðkaupið í Kana.
12. Gunnar á Hlíðarenda. Fyrirlestr-
arnir eru haldnir af kennurum skól-
ans eða öðrum þar til hæfum mönnum.
Frá kl. 2—3 ásunnudögum komasaman
undir umsjón forstöðumanns 10—20
drengir til þess að æfa glimur. Einnig
hefur forstöðum. komið því til leiðar,
að sjóður hefur verið myndaður handa
fátækum börnum, þótt í smáum stíl
sje ennþá. Söngfjelagi er haldið uppi
innan skólans, sem skemtir með söng
við og við, t. d. á jólum, þá er skóla-
börnin koma saman á jólatrje, sem
forstöðumaður skólans hefur haldið
á hverjum jólum með veitingum fyrir
öll börnin. Þá vil jeg minnast á fje-
lagslíf skólans og samvinnu milli for-
stöðumanns og kennara. Jeg vil segja,
að þá væri vel farið, ef það væri al-
staðar jafngott í skólum þessa lands,
því það hefur altaf verið hið ákjósan-
legasta frá byrjun skólans. Þrjú próf
eru höfð: inntökupróf, miðsvetrarpróf
og vorpróf. Tímakennari.
Keykjavik.
Lektor Pórhallur óskar þess getið,
að frá því er hann í vetur tók að
sjer að hafa einn á hendi ritstjórn og
útgáfu á Kirkjublaðinu nýja, hefur
hann ekki haft afskifti af innihaldi
Lögrjettu og hefur eigi framvegis. Riti
hann blaðagreinir, sem eigi geta átt
I heima í hans eigin blaði, snýr hann
sjer með þær til Lögr., en þær verða
þá þar með hans nafni.
Ungmennaíjelag Reykjavíkurvar
stofnað 3. okt. 1906 og telur nú yfir
100 meðlimi. í stjórninni eru: Jóhann
Kristjánsson ættfræðingur, Ólafur Ó-
lafsson póstspjaldaútg., Tómas Tómas
son slátrunarhússtjóri, Grímúlfur H.
Ólafsson verslunarmaður, Ársæll Árna-
son bókbindari og Þorkell Clementz
vjelfræðingur.
í f. m. gengu nokkrir úr fjelaginu
af óánægju yfir því, að fá ekki breytt
lögum fjelagsins, er þeir höfðu sjálfir
gengist undir, og enda sumir verið
með að semja í öndverðu, og stofnuðu
peir nýtt fjelag,er heitir -nEinarr Þver-
i œingri., og hefur það ekki bindindis-
ákvæði og starfar ekki á sama grund-
velli og flest önnur Ungmennafjelög
hjer á landi.
Að tilhlut.un Ungmennafjelags
Reykjavíkur stofnuðu 32 ungar konur
15. þ. m. fjelag á sama grundvelli og
það fjelag hefur og heitir það »Ung-
mennafjelagið Iðunni, og eru í stjórn
þess: Lára Lárusdóttir (prests Bene-
diktssonar), Guðrún Guðmundsdóttir
(próf. Helgasonar), Sigurbjörg Jóns-
dóttir verslunarmær, Yalgerður Lár-
usdóttir (Pálssonar), Svafa Þórhails-
dóttir (lektors Bjarnarsonar), Emilía
Sighvatsdóttir (bankastjóra Bjarna-
sonar), Guðrún Helgadóttir (frá Öskju-
hlíð) og Yigdís Torfadóttir (í Hlíðar-
húsum Þórðarsonar). Má telja það
mikla og góða framför, að ungar
konur skuli hafa stofnað fjelag með
sjer, og mun það verða til þess, að
konur starfi meir saman að ýmsum
málum, en þær hafa gert hingað til.
Skemtun sú, sem Ungmennafje-
lagið auglýsir á öðrum stað hjer í
blaðinu, hefur vakið töluvert umtal
meðal vissra manna hjer í bænum
vegna smáleiksins, sem þar á að
sýna. Menn hafa, eftir því að dæma,
fengið ýmsar rangar sögur af hon-
um. Hann á að gerast hjer í Rvík,
á þessum vetri. Persónurnar eru:
Jón Jónsson, ritstjóri blaðsins „Sann-
leikans", frk. Hulda Skallagrímsson,
vofa, 2 ungar stúlkur, 2 andatrúar-
menn, blaðadrengur, ungt þingmanns-
efni, ungt skáld, málfræðingur, forn-
fræðingur, kaupmaður og 3 vofur.
Líklega veldur það eitt umtalinu
og söguburðinum, að vofur koma
fyrir í leiknum, en þær ættu hvorki
að vera hræðilegri nje hættulegri á
leiksviði heldur en í andatrúarklef-
unum.
(ilíniur. Það var ágæt skemtun,
sem glímufjelagið „Ármann“ hjelt sið-
astliðið laugardagskvöld til styrktar
íþróttamönnunum hjeðan, sem sækja
eiga Lundúnaleikana í sumar. En hún
var miklu ver sótt, en búast hefði
mátt, við; bæði var veðrið ekki gott og
svo samkomur bæði í Rvikurklúbbnum
og Verslunarmannafjelaginu á sama
kvöldi.
Glímumönnunum í „Ármann“sfje-
laginu fer stórum fram og eru þar
nú margir menn, sem glíma mjög vel.
36 glímdu í þetta sinn. Fyrst drengja-
flokkur (12), en síðan fullorðnir menn
(24). Glímusvæðið, leiksviðið í Iðnað-
armannahúsinu, er helsti lítið, en völ
mun ekki á öðru betra hjer nú sem
stendur.
Svo sagði gamall glímumaður,
Tryggvi bankastjóri Gunnarsson, að
betri skemtun hefði hann ekki komið
hjer á, en þessa glímusýning.
Blinda stúlkan, sem njóta á á-
góðans af skemtuninni, sem auglýst
er á öðrum stað hjer í blaðinu, er
systir drengsins, sem safnað var fyrir
á sama hátt nú nýlega. Það er sami
velgerningurinn að styrkja hana til
utanfarar og hann, og ætlast er til,
af þeim sem fyrir þessu gangast, að
þau geti orðið samferða.
ísland erlendis.
Jóhann Sigurjónsson. Hið nýja
leikrit hans, „Bóndinn á Hrauni*,
kvað vera tekið af Dagmarleikhúsinu
í Khöfn og eiga að sýnast þar næsta
vetur.
Khöfn 9. mars: „Helstu frjettir
hjeðan eru þessar: Holger Wiehe er
á góðum batavegi og kominn heim
til sín af spítalanum. Gísli Sveinsson
stud. jur. er orðinn formaður í Stú-
dentafjelaginu. Og svo er stærsta
frjettin: Koma nefndarmannanna ís-
lensku. Þeir eru nú sestir á rökstóla
með hinum dönsku meðnefndarmönn-
um sínum. Tvo skrifara hefur nefndin,
dr. jur. Knud Berlin og cand. jur.
Jón Sveinbjörnsson. Heyrst hefur, að
Danir hafi allmikinn undirbúning af
sinni hálfu, einkum að því er fjár-
mál landanna snertir".
Khöfn 10. mars: „ . . Nefndin öll
hefur aðeins haft tvo fundi, svo að
líkindum lætur, að ekki er mikið að
,gert enn. íslensku nefndarmennirnir
hafa aftur á móti haldið nokkra fundi.
Útlit fyrir gott samkomulag þeirra á
milli. Allir nefndarmennirnir íslensku
voru boðnir á dansleik hjá konungi
daginn eftir að þeir komu. Þar voru
um 600 manns. Svo voru þeir í mið-
degisverði hjá konungi á 4. degi frá
komunni. Engir aðrir boðnir þar, nema
hirðmenn og Ólafur Halldórsson. Eftir
bendingu konungs fá nefndarmenn-
irnir ókeypis aðgang að konunglega
leikhúsinu tvisvar i viku.
Heyrst hefur, að íslenskir kaupmenn
eigi hjer fremur örðugt uppdráttar
um þessar mundir. Vandræði með
sölu áíslensku kjöti, sem hjer liggur.. “
Símskeyti
frá útlöndum.
Khöfn 18. mars: Lövland (for-
sætisráðherra Norðmanda) úr sessi,
en í hans stað kominn Gunnar Knud-
sen. Skipið „radikalt" ráðaneyti.
Frá fjallatindum til fiskimiða.
Laust prestakall. Holt í Önund-
arfirði (Holts og Kirkjubóls sóknir)
er laust. Núgildandi mat 1525 kr.
34 au. Veitist frá næstu fardögum
með launakjörum eftir lögum nr. 46
frá 16. nóv. 1907 um laun sóknar-
presta. Sá, sem fær veitingu, skal
taka við Sæbólssókn á Ingjaldssandi
til þjónustu, þegar Dýrafjarðarþing
losna. Auglýst 3. mars 1908. — Um-
sóknarfrestur til 23. apríl.
Skaftafellssýsla. Um hana sækja:
Bjarni Jónsson, settur sýslum. á Seyð-
isfirði, Halldór Júlíusson, bæjarfógeta-
fulltrúi í Rvík, Karl Einarsson og
Sig. Eggerz, aðstoðarmenn í stjórnar-
ráðinu.
Smjörsala. íslenskt smjör hefur
selst óvenjulega vel í Englandi nú á
síðkastið, alt að kr. 1,10 pnd. nettó.