Lögrétta - 14.05.1908, Blaðsíða 2

78
L0GRJETTA.
ára frá því að endurskoðunar var kraflst, má heimta endurskoðun i
af nýju á sama hátt og áður, að 5 árum liðnum frá því er nefndur j
þriggja ára frestur er á enda. Nú tekst ekki að koma á samkomu-
lagi meðal löggjafarvalda beggja landa innan tveggja ára frá því er
endurskoðunar var krafist í annað sinn, og ákveður konungur þá
með tveggja ára fyrirvara, eftir tillögu um það frá ríkisþingi eða
alþingi, að sambandinu um sameiginleg mál, þau er ræðir um i 4.,
5., 6. og 8. tölulið 3. gr., skuli vera slitið að nokkru eða öllu leyti.
Ú r nefndaráliti:
Island er sjerstakt ríki jafnhliða Danmörku.
Allir, sem reynt hata
Kitsonslampana, eru sammála um, að þeir séu hinir fullkomnustu og
óeyðsl u frekustu.
Herra landlæknir Guðnmndur Björnsson, sem er flestum mönnum
gleggri, hefur eptir tilmælum mínum góðfúslega látið mér í té eptirfylgj-
andi álit sitt á 400 kerta Kitsonslainpa T. 25, sem er þannig útbúinn,
að brúka má sem borð- og hengilampa. Lampi sá kostar með öllu
tilheyrandi að eins kr. 120 eða -4- 5°/o gegn 2 m. fyriríram pöntun.
Allar frekari upplýsingar, sem og verðskrár með myndurn, fást
hjá undirrituðum aðalumboðsmanni Kitsonsfélagsins á íslandi.
13. H. Bjarnason.
Island hefur fullveldi (udelukkende Raadighed) yflr öllum
málum sínum (a: öllum nema þeim, sem frumvarpið nefnir); meðal
annars yfir því, hvernig málin eru borin upp fyrir konungi og
hvfernig hagað er skipan íslenskra ráðherra.
Dr. Valtýr Guðmundsson
hefur annast um skeytasendingar frá
Khöfn fyrir blaðskeytasambandið nú
uiq tíma, frá i. apríl síðastl. En í
sambandi við Björn Jónsson Isafold-
arritstjóra hefur hann nú komið þar
frajn á þann hátt, að hann verður
ekki lengur notaður til þessa, og um
fjelagsskap við Isafold um símskeytin
gefur eigi heldur verið að ræða fram-
vegis.
Faxaflóabáturinn.
Hann kom hingað nú rjett fyrir
helgina og var ýmsum bæjarmönn-
um boðið af stjórn útgerðarfjelags-
ins til þess að skoða hann á laugar-
daginn var.
Báturinn heitir „Ingólfur", og er
um 70 smálestir að stærð. Einkum
er hann bygður til fólksflutninga og
hefur tvö farrúm, sem til samans
munu taka um 100 manns á bekki,
og er annað farrúm töluvert stærra
en hið fyrsta. Lestarúm er þó einn-
ig nokkurt. Stjórnpallur hár er yfir
miðju þilfari, en undir honum bekk-
ir á þiljum handa farþegum. Allur
er báturinn laglegur og virðist vera
vel til hans vandað. Hann er úr
stáli og sjerstaklega lagaður til ferða
um grunnan sjó, breiður og flat-
botna. Skriðhraðinn er 9 mílur á
vöku. Skipstjóri segir hann gott
sjóskip, og hafði reynt á það í ferð
hans hingað irá Noregi, því hjer fyr-
ir sunnan landið lenti hann í ofsa-
roki og stórsjó.
Skipstjórinn er ungur maður ís-
lenskur og heitir Sigurjón Jónsson,
ættaður af Eyrarbakka, enhefurver-
ið 4 ár í Noregi og er kvæntur
norskri konu. Flytja þau nú búferl-
um hingað.
Báturinn hefur kostað 66 þús. kr.
og er eign hlutafjelags hjer, en í
stjórn þess eru: Þórður Thoroddsen
bankagjaldkeri (form.), Jón Þórðar-
son kaupmaður (fjehirðir) og Þor-
steinn kaupmaður Þorsteinsson. í
ræðu, sem hr. Þ. Thoroddsen hjelt,
er báturinn var sýndur á laugardag-
inn, mintist bann á, að fjelagið hefði
átt við talsverða erflðleika að stríða
vegna peningaeklunnar hjer í vetur,
og þakkaði hann það sjerstaklega
Tryggva bankastjóra Gunnarssyni,
að fyrirtækið hefði eklci strandað á
henni, en að báturinn væri nú að
fullu borgaður í Noregi.
Ferðir um flóann byrjaði báturinn
strax á sunnudaginn var.
Formaður hlutafjelagsin (Þ. Th.)
óskaði þess í ræðu sinni, sem áður
er um getið, að þetta yrði byrjun til
þess, að alíslenskir flutningabátar færu
hjer um hvern flóa, kringum landið
og út trá því, og munu margir taka
undir undir þá ósk.
Erik Axel Karlfeldt.
Mætti jeg benda þeim af lesendum
Lögrjettu, sem sænsku kunna, á skáld
í Svíþjóð, sem nú er farið að telja
með höfuðskáldum, þó ungur sje. Það
er Erik Axel Karlfeldt. Helstu kvæða-
bækur hans heita „Fridolins poesi
och Dalmálningar pá rim“ og „Vildt-
marks- och kárleksvisor". Einkum er
fyrsta bókin full af ágætiskvæðum;
það eru eiginlega tvær bækur prent-
aðar saman, en það voru þau kvæði,
er gerðu hann þjóðfrægan. — Hann
yrkir um alt mögulegt, en einkum er
hann leikinn í að taka ýmislegt ein-
kennilegt úr lífi alþýðunnar sænsku
og færa það í ljóð. Formtegurð hans
er víða alveg óviðjafnanleg, hann
leikur sjer með nýja og erfiða brag-
arhætti og notar þá til að gefa kvæð-
unum einkennilegan blæ, sem ómögu-
legt er að sýna í þýðingum, sem ekki
geta nákvæmlega haldið hljómfalli,
orðavali og orðaröð. — í „Dalmál-
ningar pá rim“ er hann t. d. að lýsa
biblíumálverkum uppi í Dölum í Sví-
þjóð; það er gaman að sjá, hvernig
alþýðulistamennirnir hafa verið að
gera sjer hugmynd um slíkt. Elías
spámaður t. d. ekur til himna með
græna regnhlíf milli hnjánna á fal-
legum bóndavagni o. s. frv.
Sum af kvæðunum í „Fridolins
poesi" eru með 18. aldar blæ, fínum
og elskulegum; hann stælir mjög vel
alt hið besta hjá skáldum þeirra tíma,
en forðast galla þeirra snildarlega.
„Fridolin", sem er látinn yrkja kvæðin,
er háskólagenginn maður af bænda-
ættum, sem sest að uppi í sveit og
yrkir svo um það, sem fyrir ber, og
blandast háskóla- og bændamenningin
hjá honum og kemur það fram í skáld-
skap hans. Yms önnur kvæði eru þar
og, sem ekki eru kend við „Fridolin",
t. d. hið undurfagra og snjalt kveðna
„Böljeby-vals", um dans um kvöld á
herrasetri gömlu úti undir trjánum,
„Brjef Dalakarla til Gústafs Vasa",
„Dalmarscn", gönguljóð Dalamanna,
er koma til heimbygða sinna úr öðrum
bygðum, og ýms fleiri, hvert öðru
betra.
Jeg ætla mjer nú ekki að fará að
Herra kaupmaður B. H. Bjarnason, Reikjavík!
Jeg hefi í vetur haft Kitsonslampa (T. 25) frá iður í skrifstofu
minni. Hann hefur reinst ágætlega. Logar jafnt alt kveldið, ósar
aldrei. Ber mikla birtu, á við 200—400 kertaljós. Eiðir litlu af stein-
olíu; 1 pottur af stcinolíu endist hér um bil 12 klukkuslundir, ef lamp-
inn logar með 250—300 kerta Ijósi. Jeg hefi ekki þurft að hreinsa
hann oftar en tvisvar í mánuði. Jeg higg að hann spilli andrúms-
lottinu öllu minna en venjulegir steinolíulampar.
Birtan af þessum lömpum er einkar þægileg firir augun, og eru
þeir því mjög hentugir í vinnustofur, skólastofur, samkomuhús og ann-
arstaðar, þar sem þörf er á mikilli birtu. Sá annmarki filgir þessum
lömpum, að talsverður niður heirist í þeim líkur fossnið, en ekki truflar
hann tal manna.
Reikjavík 8 maí 1008.
€*r. BJörnssoii, landlæknir.
HAFNARSTR- 17-18 1920 2122 • KOIAS 1-2- LÆKJAKT-1-2
• REYKJAVÍK*
Stór
3
^Utsala
á allsRonar vörum
er opnuð
Arinlij. SveÉjarnarsonar
hefur til sölu:
Ljóðabækur.
Söngbækur.
F ræðslubækur.
Sögubækur.
Barnabækur.
Pappír og ritföng af ýmsum tegundum
með ágætu verði.
io aura brjefsefnin góðu o. fl.
þýða þessi kvæði nje gefa sýnishorn
af þeim; rúmið í blaði leyfir ekki
slíkt. En mælt með þeim við les-
endur blaðsins, það get jeg og það
geri jeg.
Khöfn, “/4 ’o8.
Sigfús Blöndal.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg «.
Skattanejnðin.
Hún hefur nú lokið fundahöldum
að þessu sinni, en kemur aftur saman
á Akureyri 3. ágúst, eða þar um bil.
Aðalverkið er þó unnið hjer, fengin
föst undirstaða, tillögur samdar og
nefndarálit að nokkru. En alt verður
þetta tekið til nánari íhugunar á fund-
unum nyrðra.
Lögr. hefur fundið einn af nefnd-
armönnunum að máli, og skýrði hann
henni frá því, sem hjer fer á eftir.
Nefndin ætlast til, að þeir skattar,
sem nú eru, ábúðar- og lausatjar-
skattur, húsaskattur og tekjuskattur,
falli burt, en í stað þeirra komi:
1. Fasteignaskattur, þ. e. skattur
af öllum fasteignum í sveitum, húsum
og lóðum til samans í kaupstöðum
og svo skipum, og sje hann 3°/oo
(þrír af þúsundi) af virðingarverði
eignanna, en þær verða virtar af þar
til kvöddum skattanefndum og virð-
ingin endurtekin tiunda hvert ár.
Skattanefndir skipa bæjarfógetar og
sýslumenn, en þær standa undir yfir-
skattanefnd, sem stjórnarráðið skipar.
Skattanefndirnar meta fasteignir eftir
peningaverði. Við það fellur gamla
jarðamatið niður. Þinglesnar veð-
skuldir, sem á fasteignum hvíla, drag-
ast ekki frá, eins og nú, þegar skattur
er lagður á. Gjaldið hvílir á fasteign-
areiganda. En á leigujörðum, sem nú
eru í bygging, getur eigandi krafist
endurgreiðslu hjá leiguliða í notum
þess, að hann er laus við ábúðar-
skatt.
2. Tekjuskattur og eignaskattur.
Tekjuskattur greiðist af öllum ars-
tekjum af eign og atvinnu, lli°lo
(hálfur af hundraði) af 1. þúsundinu,
en hækkar svo um t/2% á hverju
þúsundi, eins og eftir núgildandi lögum,
alt upp að 6%.
Ef allar tekjur gjaldanda, eftir
ýmsan frádrátt, einkum reksturkostnað
atvinnu/ vexti af skuldum, framfærslu-
eyri barna undir 14 ára ó. fl., ná