Lögrétta - 10.10.1908, Qupperneq 3

L0GRJETTA.
187
honum hálfþrítugum skyldi vera falin
torstaða einnar stærstu verslunarinnar
hjer á Suðurlandi. Óll störf sín leysti
hann af hendi með stakri reglusemi
og vandvirkni. Sjerstaklega var orð
á því gert, hve reikningSstörf öll hefðu
íátið honum vel og hver snyrtibrag-
ur þar hefði verið á öllum frágangi
at hans hálfu.
Zimsen sálugi var hið mesta lipur-
menni, yfirlætislaus mjög en síglaður
og kátur. Hann átti sjer engan óvin,
en var hvers manns hugljúfi.
Konsúlsstörf sín þótti hann leysa
af hendi með afbrigðum. Hlaut líka
hvað eftir annað viðurkenningar frakk-
nesku stjórnarinnar fyrir. Var fyrst
sæmdur riddarakrossi nýlenduorð-
unnar (Chevalier de Cabodge), þá
gerður að Officier d’ academie og
nú síðast, er hann í sumar lagði
niður konsúlsstörfin, skipaður riddari
heiðursfylkingarinnar.
Riddarakrossi dannebrogunnar var
Zimsen sæmdur af Friðriki kon-
ungi 8., er hann kom hingað í fyrra
sumar.
Með Kristjáni sáluga Zimsen á
verslunarstjettin íslenska að sjá á bak
einum af sínum bestu mönnum.óvenju-
miklum dugnaðar- og mentamanni,
og um leið einstöku valmenni.
*
1 er tælífirii í iiM
Tækifæri, til hvers? Tækifæri til
að rífast um ráðherratignina? — Ónei,
ekki var það nú það, sem jeg hafði
í huga, enda býst jeg ekki við að jeg
nái í hana hvort sem er. — En það er
samt tækifæri komið fyrir þjóðina,
að sýna skoðun sína í máli, sem
snertir okkur öll og hefir meiri áhrif
en flesta líklega grunar.
Tveir prestar austur í Múlasýslum
hafa sent öllum prestum landsins
og ýmsum fleiri prentuð brjef, er
hljóða svö:
„Háttvirti herra!
Það mun algild regla um öll fjelög,
að því meira sjálfstæði sem fjelagið
hefur, því meiri von um þroska, fram-
farir og framkvæmdir innan fjelags-
ins. Þetta á ekki síst við um kirkju-
fjelög, og íslenska kirkjan getur auð-
vitað engin undantekning verið í
þessu efni.
Þetta mun hafa vakið fyrir alþingi
1903, er það setti milliþinganefndina
í kirkumálum og fól hanni að at-
huga tvær leiðir í þessu máli: Sjálf-
stæði og sjálfstjórn kirkjunnar sem
þjóðkirku í sambandi við ríkið og
á hinn bóginn horfur fyrir frjálsri
kirkju, án sambands við ríkið.
Fyrri leiðina rannsakaði kirkjumála-
nefndin, og meiri hluti nefndarinnar
samdi í því skyni frumvarp til laga um
kirkjuþing fyrir hina íslensku þjóð-
kirkju, en frumvarpið náði hvorki
fylgi stjórnar nje alþingis. Minni
hluti nefndarinnar hallaðist að frí-
kirkjuleiðinni, <n gaf engar bendingar
um, hvernig hún yrði farin, nje hvern-
ig sambandi ríkis og kirkju yrði slitið
á viðunanlegan og hagkvæman hátt.
íslenska kirkjan er því litlu nær
sjálfstæði og sjálfstjórn nú, en hún
var 1903, áður en kirkjumálanefnd-
>n var sett. Við lítum svo á, að
þetta ástand sje eigi viðunandi fyrir
kirkjuna og að eðlilegt sje, að hún
jálf hafi forgöngu þessa máls.
En kirkjuna vantar tilfinnanlega
sambandslið — kirkjuþing — til þess
að ræða mál sín, því reynslan hefur
sýnt, að „Synodus" er með öllu
ófullnægjandi.
Hins vegar ætti starfandi kirkju-
fjelagi eigi að vera ofvaxið, að kosta
slíkan sambandslið t. d. annaðhvort
ár, og má til samanburðar meðal
annars benda á Goodtemplarregluna
hjer á landi, er nú um mörg ár hef-
ur haldið fjölmenn þing annaðhvort
ár, og kirkjufjelag landa vorra í Vest-
urheimi, er heldur kirkjuþing árlega.
Ekki væri ósanngjarnt að ætlast
til þess, að alþingi vildi styðja slíka
kirkjufundi með fjárstyrk, að minsta
kosti þangað til að stefnan í sjálf-
stjórnarmáli kirkjunnar væri ákveðin.
Við teljum og víst, að söfnuðir
landsins mundu bregðast vel undir
það mál, að mynda með samskotuin
árlega kirkjuþingssjóð, er gæti staðið
straum af för tveggja fulltrúa fyrir
hvert prófastsdæmi á kirkjuþing ann-
aðhvort ár.
Við höfum hugsað okkur að hrinda
mætti máli þessu áleiðis, með því
að halda almennan kirkjufund með
kjörnum fulltrúum, og væntum, að
biskup landsins mundi fús á að kalla
saman slíkan fund, ef hann vissi
að vilji safnaðanna beindist í þá
átt. —
Við leyfum okkur því, að senda
yður .... eintök af áskorun til herra
biskupsins um að beitast fyrir máli
þessu.
Hugsum við okkur meðferð málsins
þannig, að undirskriftasöfnun verði
flýtt sem inesí og undirskriftaskjölin
endursend svo tímanlega, að þau sjeu
komin til undirritaðs, síra S. P. Si-
vertsen á Hofi, um áramótin. Gæti
biskupinn þá, eftir að hafa fengið
allar áskoranirnar í janúar eða febrú-
ar, haft hæfilegan tíma til þess að
leita til alþingis og safnaðanna um
fjárstyrk, láta svo kjósa fulltrúana á
hjeraðsfundum í júní og síðan boða
til kirkjufundarins í júlí eða ágúst
næsta sumar. Við vonum að þjer
sjeuð okkur samdóma um mál þetta
og greiðið sem best fyrir því og að
það fái góðan byr í nágrenni yðar.
Ef að þjer hetðuð bendingar máli
| þessu til stuðnings, væri okkur kært,
} að þjer ljetuð okkur þær í tje brjef-
lega.
Með ósk um að málaleitun þessi
verði kirkju vorri og þjóðlífi til bless-
unar, kveðjum við yður.
Virðingarfylst
p. t. Vopnafirði 24. ágúst 1908
Enar Pórðarson. S. P. Sivertscna.
Askorunin, sem ætluð er til undir-
skrifta hljóðar svo:
„Oss undirrituðum kjósendum í ...
prestakalli er það ljóst, að þrátt fyrir
breytingar þær á málum kirkju vorr-
ar, er gjörðar voru á síðasta alþingi,
vantar kirkjuna þó enn mikið til fullr-
ar sjálfstjórnar og sjálfstæðis, og
leyfum oss því að skora á biskupinn
yfir íslandi:
að gangast fyrir því, að haldinn verði
almennur kirkjufundur fyrir land
alt, þegar á næsta sumri, til þess
að ræða sjálfstjórnar- og sjálfstæð-
ismál kirkjunnar og ákveða, á
hvaða grundvelli byggja skuli;
að hlutast til um, að til kirkjufundar
þessa verði kosnir fulltrúar, að
minsta kosti tveir fyrir hvert
prófastsdæmi landsins, bæði prest-
ar og leikmenn;
að beitast fyrir fjársöfnum meðal
safnaðanna, til þess að standast
kostnað af fundi þessum og
að leita til alþingis 1909 um fjár-
styrk í sama skyni“.
Hvað á að gjöra við þessa áskor-
un? — Stinga henni undir stól, úr því
að hún kemur ekki frá leiðtogunum
í höfuðstaðnum, og er heldur ekki
frá manni sjálfum, — eða hvað sýn-
ist mönnum?
Það er sagt að sumir kjósi helst
fríkirkju, aðrir frjálsa þjóðkirkju og
enn aðrir enga kirkju; hjer verður
tækifæri fyrir þá alla að sýna vilja
sinn. Þeir eru og sagðir allmargir,
sem mestan eiga hlut að máli, ekki
vel þakklátir fyrir umbætur kirkju-
málanna frá síðasta þingi; það er eins
og þeir kunni ekki að meta sparn-
aðinn, sem kvað fylgja brauðasam-
steypunum; þeimþykir þaðekki sparn-
aður fyrir sína sveit að eiga svo
langt til prests, að sama sem ekkert
gagn verði að honum til neins fyrir
þá, nema að kasta þrem rekum á
lík og spyrja brúðhjónaefni að nokkr-
um spurningum, sem oftast væri
miklu fyrirhafnarminna að láta hrepp
stjórann gera, — en þurfa þó að
greiða sömu prestsgjöld og áður,
gjöld, sem jafnvel þessi, þeim ætlaði
prestur, fær ekki að njóta nema
stundum.
í stuttu máli: Það munu flestir
meira og minna óánægðir með þessi
svokölluðu kirkjulegu mál, bæði þeir,
sem hafa áhuga með þeim eða móti,
og eins hinir, sem ekki er sanngjarnt
að bendla við þessháttar áhuga, —
því að þeir þurfa að borga aðal-
kostnaðinn.
En væri því ekki snjallræði, að fá
saman frjálsan fulltrúafund fyrir allt
landið, til að ræða þessi mál.
Alþingismenn hafa öðru að sinna
og eru ekki kosnir eftir kirkjumála-
skoðunum; en taka mundu þeir fult
tillit til þess, sem slíkur fulltrúafund-
ur færi fram á.
Verkefnið er nóg, nóg í stórar bæk-
ur, segja þeir allra lærðustu, ogklaufa-
lega mætti fundurinn fara, ef ekki
yrðu fleiri ánægðir eftir en áður, —
og ánægjan er margra króna virði,
eins og menn vita.
Gætu menn þá ekki orðið samtaka
um, að sinna málinu og „skrifa sig“
sem fyrst hjáþeim, sem skjölin hafa?
Það felst ekkert vantraust til bisk-
upsins í slíku, það er síður en svo.
Nýi biskupinn er einmitt mjög lík-
legur til nýrra framkvæmda, en hon-
um yrði mun hægri aðstaðan gagn-
vart alþingi, ef hann hefði í hönd-
um fjölmargar áskoranir, og jafn-
framt ættu undirskriftirnar að vera
hvöt fyrir menn, að láta ekki málið
fara í mola, þótt einn eða tveir stein-
ar væru í götunni.
Ursus.
(Niðurl.).---------
Utlendum sjómönnum, sem hafa
reynt áðurnefndar viðtökur, þykja
viðbrigðin tilfinnanleg. Fyrir þeim
liggur ekki annað en vínsöluhúsið,
og þegar vínsalinn er búinn að „trak-
tera“ þá, þá tekur lögreglan við
þeim og leggur þá inn á vísan stað,
ef fjelagar þeirra verða ekki fyrri til
að bjarga þeim út á skip.
„Kalt var á Fróni, Kjernesteð".
íslensku sjómennirnir, sem hjer
eiga éngan að, sæta líkum viðtök-
um. Þess eru nóg dæmi. Bærist
nú engum það hjarta í brjósti, að
hann sjái þetta og langi innilega til
að bæta úr þessu?
Allir kannast þó við það í orði
kveðnu, að minsta kosti, að framtíð
Reykjavíkurbæjar hvíli að mestu á
vexti og viðgangi sjómannastjettar-
innar og vellíðan hennar. Er þá
ekki ómaksins vert, að fara að dæm-
um annara þjóða og bindast sam-
tökum um, að þessi þarfa og þraut-
reynda stjett fái hlýar viðtökur, þeg-
ar hana ber hjer að landi, hvaðan
sem einstaklingarnir eru ?
Það vantar ekki efni og ráð til
að gera þetta til upphressingar og
gleði sjómönnum vorum; það vant-
ar ekki annað, en að sá neisti kristi-
legs mannkœrleika, sem jeg veit að
felst í mörgu brjósti hjer í bæ, lifni
upp og verði að björtu báli.
Þeir sjómenn, sem hjer eigaheim-
ili, eiga að sjálfsögðu bestum við-
tökum að fagna. En miklu mætti
þó heimkomutilhlökkunin vera meiri.
Einstök heimili geta ekki veitt þeim
öll þau þægindi, sem fjölmenn fje-
lög geta veitt. Og eitt er víst, að
þegar fátækir fjölskyldumenn eiga í
hlut, og þeir eru margir í sjómanna-
hópnum, þá væri þeim það, út af
fyrir sig, mikil gleði, ef þeir ættu
vísa von á því, að konur þeirra og
börn fengju að njóta kærleiksríkrar
tilsjónar bæjarmanna, meðan þeir eru
úti á hafinu að berjast við sjó og
storma til að afla lífsbjargar handa
sjer og sínum og styrkja bæjarfje-
lagið með starfi sínu.
Hjer er margvíslegur fjelagsskap-
ur í bænurn og þetta málefni nœr til
allra. Vilja nú eigi góðir menn og
konur í þessum fjelögum gera sam-
tök með sjer til þess að stofna hlý-
legt heimili til viðtöku við sjómenn,
sem hingað koma, innlendá og út-
lenda, þar sem þeim sje sannarlega
gott að vera Ekkert heimili í Reykja-
vík ætti meiri vinsældum að fagna;
það mundi hvorki skorta gesti nje
vinagjafir. Margar hendur vinna Ijett
verk, einkum ef hjartað er hlýtt.
Það má ekki vera svona kalt á Fróni
lengur. Það dregur dáðina úr öllum
stjettum þjóðfjelagsins.
Guð blessi þá alla, sem vilja verma
landið í þessum skilningi og geri
vilja þeirra sterkan og framkvæmd-
arsaman.
Sj'óma?inavinur.
Æíintýri
eftir Carl Ewald.
(Framh.). ----
Svo þögðu þeir litla stund. En þá
tók Kólerugerillinn aftur til máls.
„Það sem mjer gremst allra mest“,
sagð hann, „er þó það, að við skulum
lúta 1 lægra haldi fyrir jafnvesælum ver-
um og mennirnir eru“.
„Ójá, ekki finst mjer heldur, að þeir
geti heitið merkilegar verur“, sagði Barna-
veikisgerillinn.
„Nei, það veit sá sem alt veit, að þeir
eru síður en svo“, sagði Berklagerillinn.
„Það er engum efa undirorpið, að við
gerlarnir erum fullkomnustu verurnar
hjer á jörðunni", sagði Kólerugerillinn.
„Þessi svokölluðu æðri dýr og jurtir eru,
þegar öllu. er á botninn hvolft, hlægilegar
verur. Mörg af dýrunum ímynda sjer,
að þau sjeu komin ákaflega langt á und-
an öllu öðru, sem á jörðunni lifir, en f
reyndinni eyða mörg þeirra miklum hluta