Lögrétta - 11.11.1908, Side 2

206
L0GRJETTA.
Lögrjetta kemur á út hverjum miö-
vikudegi og auk þess aukablöð viö og viö,
minst 60 blöð als á ári. Verö: 3 kr. árg.
á íslandi, erlendis 4 kr. Gjalddagi 1. júlí.
Skrifstofa opin kl. 10*/»—11 árd. og kl.
3—4 siðd. á hverjum virkum degi.
Innheimtu og afgreiðslu annast Arinbj.
Sveinbjarnarson, Laugaveg 41.
r iiimi sauoij
hefur, eins og kunnugt er, verið mjög
lítill hin síðari ár. í fyrra var hann
minstur, að eins einn lítill farmur, tæpl.
2500. Nú í haust hafa verið fluttir
út 2 álíka stórir farmar, alls um 5000.
Fyrri farmurinn, úr Þingeyjarsýslu,
fór til Liverpool, en síðari farmurinn,
frá Sauðárkrók og Seyðisfirði, til
Antverpen.
Síðan Englendingar bönnuðu lif-
andi innflutning, nema slátrað væri,
þegar er tjeð er komið á land, hefur
sölunni ávalt verið hagað þannig, að
kaupandi hefur gefið ákveðið verð
fyrir hvert pund af kjötinu, en fengið
svo gærur og slátur í ofanálag. —
Alt þangað til í hitteðfyrra var verðið
hið sama á hverju ári, 5V2 pence
(hjer um bil 41 V4 aur.). En í hitteð-
fyrra hækkaði verðið upp í 61/* pence,
þ. e. hjer um bil 46 aura. í fyrra
hækkaði það enn, og var þá 6V2
pence, sama sem 483/4 aur. Þá fengu
Norður-Þingeyingar netto um 17 au.
fyrir hvert lifandi pund heima vegið,
og er það eitthvert hæsta verð, sem
tengist hefur fyrir íslenskt fje, að
undanteknum máske kaupuni Thor-
dals á árunum, eða öðrum álfka vit-
lausum „speculations“-kaupum.
Nú í haust var verðið 6 pence
(= 45 aurar) á Englandi, og netto-
verð það, sem Norður Þingeyingar
fá fyrir fje það, er þeir sendu, er
21 kr. 51 aur. fyrir hverja kind til
jafnaðar, en Suður-Þingeyingar 18 kr.
42 au. Fjeð var í haust afbragðs-
vænt; en þegar þess er gætt, að veru-
legur hluti útflutningsfjarins er að
eins veturgamalt, þá er auðsjeð að
þetta er gott verð, og í alla staði
viðunanlegt.
Farmur sá, er fór til Antverpen,
var ekki nærri því eins góður, fjeð
yfirleitt talsvert rýrara og næ^ta ó-
jafnt. Það var selt á þann hátt, að
eigendur fá 15 V* aur. fyrir lifandi pund,
eftir þeirri vigt, sem fjeð hefur á út-
skipunarstað; en reynsla er fengin
fyrir því, að þá er það ljettara en
heima til allverulegra muna, venjul.
frá 4—100/o. Eigendur þess farms
voru margir, ekki færri en 9, og verð
það, sem þeir fa, er frá 15 kr. 54 a.
minst, til 19 kr. 34 a. hæst.
í haust hefur mikið af íslensku
kjöti verið selt í Danmörku fyrir að
eins 48 kr. tunnan, og gærur 4 kr.
50 a. til 5 kr. fyrir hver 16 pd —
Það er því auðsætt, að lifandi út
flutningurinn hefur verið miklu betri
í þetta sinn, eins og annars oftast
nær, og það má mikið vera, ef sú
búnaðarbreyting, sem á örstuttum
tíma hefur orðið um nálega alt land,
að hætta við sauðaeignina, en hafa
mest lömb til verslunar, hefur ekki
verið nokkuð fljótfærnisleg, að minsta
kosti í útbeitarsveitum með góð af-
rjettarlönd. J. J.
Ó án ægja.
Það hefur risið hjer upp í bænum
í haust megn óánægja út af fram-
kvæmdum vatnsveituverksins.
Það sem einkum hefur verið kvart-
að yfir og óánægjunni olli, var, að
verkið gengi of seint, að vatnsleiðslu-
skurðirnir í götunum stæðu alt of
lengi opnir, svo að þeir heftu um-
ferð og aðgang að húsum; að eftir-
litið væri slælegt og verkið sumstað-
ar ótryggilega unnið, og loks, að
eftirlitið væri alt of dýrt. Margt var
það fleira sem að var fundið, en það
var smávægilegra. Þetta voru höf-
uðatriðin.
Vakið hafði verið máls á dýr-
leika eftirlitsins í bæjarstjórninni fyrir
skömmu af L. H. Bjarnasyni laga-
skólastjóra og eitt blaðið, „Reykja-
víkin", hafði þá tekið það til um-
ræðu. Á bæjarstjórnarfundi í síð-
ustu viku hafði frú Guðrún Björns-
dóttir talað um óánægjuna í bænum
með vatnsveituverkið og þá galla,
sem á því þættu vera. Borgarstjóra
hafði og rjett á undan fundinum bor-
ist umkvörtunarskjal, undirskrifað af
tjölda manna, en það skjal kom svo
seint fram, að það komst ekki á dag-
skrána. Vildu sumir bæjarfulltrúarn-
ir, að málið yrði samt sem áður tek-
ið til umræðu og skjalið lesið upp,
og bar borgarstjóri það þá undir at-
kvæði fundarins, hvort svo skyldi
gert, en það var felt. Undu margir
af þeim, sem undir skjalið höfðu
skrifað, þessu stórilla.
Þetta voru tildrögin til þess, að
nokkrir menn boðuðu hjer til al-
menns borgarafundar síðastliðið sunnu-
dagskvöld, kl. 6, til þess að ræða
um framkvæmd vatnsveituverksins.
Forgöngumaður fundarhaldsins var
Sigurður Jónsson frá Fjöllum. Fund-
arstaðurinn var Bárubúð. Salurinn
þar var troðfullur kl. 6 og þá var
fundur settur
af Sigurði alþm. Sigurðssyni og hann
kosinn fundarstjóri. Pjetur Zóphóní-
asson ritstjóri var framsögumaður
fundarboðenda, og lýsti hann óánægju
manna með vatnsveituverkið, er frá
hefur verið sagt hjer á undan, og
bað vatnsveitunefndina og eftirlits-
menn hennar að svara til sakar.
Páll Einarsson borgarstjóri tók þá
til máls og byrjaði að segja sögu
vatnsveitunnar. En er hann hafði
talað nokkra stund, opnuðust dyrn-
ar á suðurhlið salsins, út að raflýs-
inga-klefanum, og sagði maður þar í
dyrunum, að nú væri
kviknað í liúsinu.
Enginn varð eldsins var þar inni
í fundarsalnum, en þó ruddust menn
nú fast á dyrnar, en þær eru tvenn-
ar á norðurhlið. Kom þá upp, að
þar er illur galli á dyraumbúnaði
Hurðirnar eru vængjahurðir og opn-
aðar inn. Annar vængurinn varð
opnaður, en þegar manntjöldinn lagð-
ist að með öllum þunga sínum, var
eigi hægt að opna hinn hurðarvæng-
inn. Voru menn því margfalt leng-
ur að tínast út, en þurft hefði að
vera, og ef hræðslan við eldinn hefði
verið meiri en hún var, þá hefði
þessi dyragalli án efa valdið stór-
meiðingum. Gluggar voru þó brotnir
á húsinu og ruddust sumir þar út, og
skeindust ýmsir af glerbrotunum.
Það kom brátt í Ijós, að eldshætt-
an var lítil eða engin. Hafði kviknað
sem snöggvast í tunnuskriflum nálægt
Ijósvjelinni, en var strax slökt. Tínd-
ust menn þá inn aftur í fundarsal-
inn. En löng dvöl hafði orðið af
þessu, og mikil háreysti og gaura-
gangur.
Nú var
fundur aftur settur.
En Páll borgarstjóri hafði verið
lasinn og farið heim til sín meðan á
þessu stóð, og kom nú eigi aftur.
Þá töluðu þeir Sigurður Jónsson frá
Fjöllum, Kr. Ó. Þorgrímsson kon-
súll og L. H. Bjarnason lagaskóla-
stjóri. Fundu þeir allir ýmislegt að
vatnsveituverkinu. £n það reyndist
svo, að enginn af vatnsveitunefndar-
mönnunum var við á fundinum eftir
brunann, nema Þórður Thoroddsen
einn. Hann kom nú upp á ræðu-
pallinn og hjelt langa varnarræðu
fyrir nefndina og starfsmenn hennar.
Síðan urðu hnippingar töluverðar milli
þeirra L. H. B. og Þ. Th., og var
einkum gerður mikill rómur að máli
L. H. B. Þá talaði frú Guðrún Björns-
dóttir bæjarf. og síðar Pjetur Hjalte-
steð úrsmiður, og var hann harð-
skeyttastur allra í garð vatnsveitu-
nefndar og starfsmanna hennar.
Svohljóðandi tillaga kom þá fram
frá Sigurði frá Fjöllum og Pjetri
Zophoníassyni:
„Borgarafundurinn telur vatnsveit-
unni miða óhæfilega seint áfram,
telur verkið víða illa unnið og auk
þess ráðlauslega dýrt, sjerstaklega
eftirlitið.
Fyrir því skorar fundurinn á bæjar-
stjórnina að hlutast til um, að verk-
inu verði haldið áfram með sem
mestum hraða, að verkið verði vel
vandað og þó gætt sparnaðar.
Sjerstaklega skorar fundurinn á
bæjarstjórnina, að fækka hinum laun-
uðu eftirlitsmönnum og lætur jafn
framt í Ijósi, að æskilegt. ef ekki
nauðsynlegt, sje að skifta um þá“.
I. þingm. Reykvíkinga, dr. Jón
landskjalavörður, bað þá um orðið
og bar fram þá breytingartillögu, að
feldur væri burtu 1. liður aðaltillög-
unnar. Vildi hann þá snúa máli sínu
að „pólitíkinni", og fór að tala um
kostnaðinn við sambandslaganefndar-
störfin og stofnun lagaskólans. En
fundarmenn vildu ekki heyra það, og
tóku að stappa. Þótti það merki-
legt, er þingmaðurinn gekk frá ræðu
borðinu, hve landvarnarliðið væri nú
orðið lófalatt, því klappað hafði verið
fyrir öllum hinum.
Eftir þetta tóku til máls, aukýmsra,
sem áður höfðu talað, Gunnl. Pjet-
ursson, og að lokum bókbindari frá
ísafoldarprentsmiðju, er Ijet svo fifls-
lega, að hlegið var að honum þangað
til hann hætti.
Breytingartillaga 1. þingm. Reyk-
víkinga var feld með öllum greidd-
um atkvæðum gegn einu, en aðal-
tillagan samþykt.
Að því búnu var fundi slitið.
Verð á nokkrum vörutegundum
í Khöfn 31. okt. þ. á.:
Rúgmjöl 7,75
Hveiti 9,25
Kaffi 28,75
Hv.sykur 15,75
Steinolía, Standard White, 8,65 ; alt
í 100 pundum umbúðalaust.
Leiðrjetting.
í símafregn til Reykjavíkurblaða
hefur einhver náungi hjer í Kaupm.-
höfn leyft sjer að segja: „Finnur
Jónsson ræður Dönum frá minstu
breytingum"*) Ef hjer er átt við mig,
sýna þessi orð, að það er ótrúlegt,
hvað sumir þorparar leyfa sjer að
bera á borð fyrir fólk. Þessi sím-
uðu orð hafa ekki í sjer hinn minsta
gneista af sannleik. Að likindum
mun hjer átt við ummæli í greinum,
sem jeg hef ritað í »Dansk Folke-
styre« og »Atlanten«, aðra eða báð-
ar — jeg hef enga ræðu haldið hjer
í haust um íslenska pólitík; á fundi
þeim, er próf. H, Matsen hjeit sína
ræðu fyrir skömmu, var jeg ekki.
í nefndum greinum er skýrt frá kosn-
ingaúrslitunum aðallega. Jeg dreg
auðvitað enga fjöður yfir mína skoð-
un á úrslitum þessum, að jeg álít
þau mjög sorgleg, eins og jeg hef
hins vegar ekki dulið, að mjer þyk-
ir nefndaruppkastið ágætt, eins og
það er, og mikið í húfi, ef því verð-
ur hafnað. Það eru fleiri Islending-
ar en jeg, sem hafa þá skoðun (sbr.
þá hálfa fjórðu þúsund og vel það,
er greitt hafa atkvæði með því) og
þar á meðal meiyi, er hafa heyrt
þeim til, sem hafa hafið landvarnar-
stefnuna. Jeg hef heldur ekki dulið,
að jeg væri hræddur um, að miklar
breytingar á uppkastinu kynnu að
verða því til hnekkis; „varla mikið
útlit (næppe megen Udsigt) til að
breytingar verði hægt að fá hjer í
Danmörku" eru öll mín orð; það
eru kvíðaorð, er hver maður hlýtur
að undirskrifa, sem lesið hefur „bláu
bókina"; þar að auk hafði jeg heyrt
ummæli ýmsra danskra manna í þá
stefnu, er hjer er átt við. Að telja
þetta andmæli gegn breytingum frá
mjer, er fals, ef ekki annað verra.
Rjett svo að segja í sömu andránni
skrifaði jeg „Atlants“-greinina og í
henni stendur svo orðrjett: „Hvern-
ig menn frá Dana halfu snúast við
slíkum breytingum [sem óskað erj,
er ómögulegt að segja neitt ákveðið,
[sbr. hin orðin er tilfærð voru — hvoru-
tveggja orðin eru naskyld], en œski-
legt vœri, að finna mcetti ráð til að
bjarga nefndartiliógunum“, og svo
bæti jeg við, að eftir því, sem jeg
þekki til [á Islandi], sjeu þess kon-
ar óskir almennar meðal alþýðu á
Islandi. Heldur nú nokkur óbrjaluð
sal, að í þessum orðum felist ráð-
legging til Dana um að hafna öll-
um breytingumf eða eað tillögunum
verði bjargað án breytinga? — orð-
um, sem eru ótvíræðlega hið gagn-
stœða, ef satt skal segja. Meira en
þetta þarf ekki til að sýna, hvað ó-
satt það er, sem símafrjettin segir
um mig. Jeg óska einskis fremur, en
að sætt með Dönum og íslendinguni
geti gengið saman, en jeg er von-
daufur — jeg jata það —, ef íslend-
ingar gera ekkert sjálfir til þess að
vel fari, en alt til þess að æsa og
stríða. Hitt er ekki kynlegt, þótt
Dönum þyki atferli íslendinga nú
furðu gegna, er þeir hafa fengið allar
sínar óskir veittar og kröfur, er þeir
hafa barist fyrir í meir en hálfa öld,
allar segi jeg og meira til. Full á-
stæða væri til að fara um þetta fleir-
um orðum, en það má hjá líða í
þetta sinn.
*) þ, e. á sambandslagafrumvarpinu.