Lögrétta - 21.09.1910, Blaðsíða 2

176
L 0 G R J E T TA.
Sýnisfíorn
af verði á ÚTS0LUNNI
MIKLU í Edinborg:
34,00 Regnkápur
29,00 »«.
35,0.0 »((
17,00 »«.
4,00 Lífstykki
3,75 »«
2,00 »«
1,50 »«
»
))
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
»
22.50
28,00
13.50
2,65
2,50
1,35
1,00
HT *Jlleeg nýfiomið Saróínut&u, se
seísf Jrá o,2ó—l,25 pr. aí. -*
m,
þessutn 50o mörk, Fje þetta hóf
umbjóðandi minn úr landsjóði fyrir
greindan mann“ o. s. frv.
Einnig lagði hann fram kvittun
einhvers Dr. Max Wittenbergs, dags.
í Hamborg 13. des. f. á., fyrir því,
að hann hefði tekið á móti 500 mrk.,
fráB.K.fyrir að útvega íslensku stjórn-
inni gufuskipatilboð.
Eins og allir geta sjeð á útgjalda-
skipun stjórnarráðsins, ber hún ekki
annað með sjer en að upphæðin sje
goldin B. K. fyrir verk, sem hann
hafi unnið, og hafi það verið ætlun
stjórnarinnar, að peningarnir færu til
Wittenbergs þessa, þá er útgjalda-
skipunin ekki rjett orðuð. Annars
vanta allar upplýsingar um það, hver
þessi Wittenberg sje. En það, sem
nú er fyllilega sannað með mála-
rekstri, sem B. K. hefur sjálfur hrund-
ið á stað, er, að honum voru út-
borgaðar um 450 kr. úr landsjóði,
af fje til viðskiftaráðunauta, rjett eft-
ir að hánn kom úr utanförinni með
ráðherra í fyrra, eins og Lögr. sagði
þá frá.
Meðferðin
á vidsklftarádnnautmnti.
Það mun vera flestra álit, að Bjarni
frá Vogi hafi borið sjerlega mikið
úr bítum hjá núverandi stjórn. Ráð-
herra veitti honum einum laun, sem
alþingi skamtaði handa tveimur, og
þau voru sjerlega há, IO þús. kr. á
ári. Þar að auki má telja það víst,
að stjórnin hafi goldið honum ferða-
kostnað eftir reikningi, meðan hann
var á ferðalagi erlendis. Að minsta
kosti hafa blöðin skýrt frá, að svo
hafi verið gert, og hvorki stjórnin
nje Bjarni hafa á móti því borið.
En það fje er veitt honum í heim-
ildarleysi fjárlaganna. Alt í alt verð-
ur þvi viðskiftaráðunauturinn mjög
dýr landsjóðnum, miklu dýrari en
þingið ætlaðist til. Öllum mun nú
koma saman um, að gagn af ferða-
lagi hans erlendis geti ekki verið um
að tala. En hitt er þó verst, að al-
mennasta og rjettasta álitið mun vera
það, að hann hafi með óheppilegri
framkomu erlendis orðið til þess, að
skemma álit landsins út á við, fremur
en hitt, og mátti þar þó síst ofan á
annað bæta.
Það er að vonum álit manna, að
Bjarni megi vera sjerlega ánægður
með stöðu sína, þar sem hann hafi
nú gengið með fulla vasa fjár og
getað lifað eftir vild sinni. En sann-
leikurinn mun þó sá, að hann sje alt
annað en ánægður. Mjer finst hann
daufari í dálkinn og að öllu rýrari,
bæði andlega og Iíkamlega, en hann
var áður en hann komst í þetta
»upphefðarstand«. Tal hans er mest
kvart og kvein undan vanmetum og
ómildum dómum.
Það er líka sagt, að æfi hans er-
lendis hafi ekki verið eins glæsileg
og margir hjer munu ímynda sjer,
sem líta á „háu launin". I Khöfn
segja menn að hann hafi ekki haldið
sig betur en svo, að landi hans og
stjórn þess sje slíkt tæplega vansa-
laust.
En hvað hefur hann þá gert með
öll viðskiftaráðanautslaunin? spyrja
menn.
Og svarið er þetta, hjá, þeim, sem
best þykjast vita, að hann muni aldrei
hafa fengið nema lítinn hluta við-
skiftaráðunautslaunanna til eigin af-
nota. Að minsta kosti hefur það
verið á orði meðal Hafnar-íslendinga,
því þaðan er mjer skrifað í sumar
af áreiðanlegum manni: »Það er í
mæli hjer, að Bjarna sjeu útborgaðar
einar 380 kr. á mánuði af launum
hans sem viðskiftaráðunauts«. Sama
sagði mjer maður einn, sem frá Höfn
kom, að þetta væri altalað meðal
Hafnarstúdenta og haft eftir Bjarna
sjálfum. Mig minnir líka, að þessa
hafi verið getið í blöðum hjer heima
áður, og jeg man ekki til, að jeg
hafi sjeð því mótmælt.
En ef svo er, hvað gengur þá
Bjarna til að þola slíkt? Eða hefur
hann tekið við starfinu með þessu
skilyrði upphaflega?
Eins er það, að erindið sjálft hefur
ekki reynst eins veglegt og Bjarni
mun hafa gert sjer í hugarlund,
þegar hann tók við því. Hann leit
stórt á sig og sendiför sína, þegar
hann fór, ætlaði að berast mikið
á og leggja undir sig heiminn. En
jeg er hræddur um, að hann hafi
misskilið bæði sjálfan sig, sendiför-
ina og heiminn. Víst er það,
að fátt tókst heppilega af því,
sem hann tók sjer fyrir hendur,
og dómarnir um frammistöðu hans
urðu mjög á annan veg, en hann
hafði sjálfur gert sjer vonir um. Og
þá bregst ráðherrann okkar honum
líka, þvær hann af sjer, biðst af-
sökunar fyrir hans hönd og lofar að
kalla hann heim, ef mönnum geðjist
ekki að honum þarna úti í veröld-
inni.
Það má nærri geta, að Bjarna
hafi sviðið þetta sárt, En hans hlut-
skifti var nú það, að hann varð að
þegja, hlýða, og gera sjer alt að
góðu. Laun hans voru í annara
vösum og flokkurinn, sem hann hafði
áður mest lofað og mest verið lof-
aður af, var þar nú allur líka. Land-
vörnin var öll komin ofan f vasa
þess stjórnmálaflokks, sem hún var
upphaflega stofnuð til að berjast á
móti. Þar fór nú ekki meira fyrir
henni en litium snítuklút, — bláum
bleðli, sem „framsóknar“-herrarnir og
„þjóðræðis“-herrarnir, „innlimunar-
postularnir“ gömlu og „ Valtýingarnir",
ljetu standa ofurlítið upp úr vösum
sínum, þegar þeir voru að tala við
sauðsvartan almúgann hjer heima
„á hala veraldar", en stungu neðst
niður í vasabotn, ef þeir komu „út
fyrir pollinn".
Þetta hlaut nú viðskiftaráðunautur
vor að sjá alt, þótt um seinan væri.
Svo kom hann heim eftir langa þögn
og litlar athafnir. Og nú er verið
að fleygja þvf, að alt þessa árs fje
„til viðskiftaráðunauta" sje þegar upp
etið, svo að ekki sje hægt að gera
hann út lengur. En ekki veit jeg
hvað satt er í þessu, því mörgu er
logið.
Corvus.
Frammistaða Thore-
fjelagsins.
Brjef úr Skagafirði.
Paðan er slirifað 3. þ. m.:
))IIjer er meiri en lítil óánægja
út af ferðum Thoreskipanna. Ing-
ólfur átti samkvæmt áætlun að
vera hjer 16. ág. og hafði kaup-
maður einn lijer í vor pantað pláss
fyrir nokkra kindarskrokka, 30—
40, sem hann ætlaði að senda til
reynslu í kælirúmi. En svo þeg-
ar Ingólfur löngu síðar kom til
Akureyrar, var svo ákveðið, að
hann kæmi alls ekki hingað. Vör-
ur, sem hingað áttu að fara, voru
um 10 tons. Þær voru lagðar
upp á Akureyri. Þegar Austri
var væntanlegur til Akureyrar nú
síðast, var stjórnarráðið beðið að
hlutast til um, að hann yrði lát-
inn skreppa hingað með vörurn-
ar. Það mun stjórnarráðið hafa
gert, en árangurslaust. Kaupmað-
urinn símaði þá til Hafnar, hvort
ekki væri unt að Austri kæmi
hingað, en svarið var neitandi.
Vörur þesSar koma nú væntan-
lega með Vestra, og eru þá um
3 vikur á eftir áætlun. Það voru
tollvörur . . . og hefur kaupm.
verið allslaus af þeirri vöru um
langan tíma. . . . Hvað ætli Tuli-
niusi haldist lengi uppi, að virða
einkis samning þann, er ráðherra
hefur gert við hann, eða er samn-
ingurinn svo illa úr garði gerður,
að ráðherra þori ekki að hreyfa
sig' — því tæpast mun það vera
af persónulegri velvild gegnThore-
fjelaginu, að ráðherra lælur íje-
lagið sleppa átölulaust.
Með »Kong Helga« voru sendir
frá Reykjavík og Stykkishólmi 313
hestar. Þegar hingað kom, fjekk
skipstjórinn að vita, að liann ætti
að fara til Siglufjarðar, og heyrði
jeg þá sagt, að ef hrossasendend-
ur hefðu vitað, að hann ætti að
fara á aukahafnir, mundu engin
hross hafa verið send með. Far-
þegi, sem var með skipinu, sagði
mjer, að með þessu skipi væri
ekki verandi, hvorki fyrir menn
nje skepnur, og talsvert vantar
víst á, að útbúningur fyrir hross
sje samkvæml íyrirskipuðum rcgl-
um«.
Strand. Fiskiskipið „Gunnar"
(mótorkúttari), eign Sæmundar Hall-
dórssonar kaupm. í Stykkishólmi,
strandaði nýlega á Breiðafirði. Menn
björguðst.
Lögr. er skrifað að norðan:
»Vel líkar „Liðsbónin" í 41. tbl.
(31. ág.). Mundi ekki neitt finnast
skrifað um skógartúrinn fræga o. s.
frv., þegar djákninn og 3 kappar
bisuðu við, að lyfta honum á bak.
Beðið er með óþreyju eftir fram-
haldinu. Óska allir, að það komi
sem fyrst—«.
Lögr. skorar á þann, sem fyrri
blöðin sendi, að reyna að finna fleira,
og ættu þessar línur að norðan, að
verða honum hvöt til þess.
Skálholtskirkja. Um hana segir
í N. Kbl.: „Ekki er ofmælt um
hrumleik Skálholtskirkju. Því yfir
lýst við visitasíu þar, að eigi komi
til mála, að söfnuðurinn leysist upp
og sóknin skiftist milli nágranna-
sóknanna, „heidur óski söfnuðurinn
hins, að Skálholtskirkja sje endur-
reist og henni sýndur allur möguleg-
ur sómi í byggingu og prestsþjón-
ustu “.
Kirkjur í biskupstungum eru
fjórar, auk Skálholtskirkju. „Bisk-
up vísiteraði þær allar í byrjun þ.
m. og hjelt síðan fund með sóknar-
nefndarmönnum úr öllum sóknunum
eftir embætti í Skálholtskirkju", segir
N. Kbl, en »niðurstaðan varð sú, að
allar kirkjurnar væru áfram á sömu
stöðum, og eru þó söfnuðirnir næsta
smáir«.— Samt »mætti með bættum
vegum og brú á fljótinu, nær miðju,
búa vel að einni kirkju, auk Skál-
holtskirkju«, segir N. Kbl.
Glrundavþinga-prestakall í Eyja-
firði átti að sameinast prestakalli sr.
Jakobs í Saurbæ, er sr. Jónas Jóns-
son sagði því lausu og fjekk veit-
ingu fyrir kennarastarfi við Akureyr-
arskóla. En sr. Jakob, sem nú er
elsti prestur landsins, tók ekki við
sameiningunni, svo að sr. Jónas Jón-
asson þjónar áfram Grundarþingum
frá Akureyri með aðstoð Geirs bisk-
ups.
Eydalaprestakall átti að samein-
ast Stöð í Stöðvarfirði, en sr. Gutt-
ormur í Stöð vildi ekki sameiningu,
og þjónar því sr. Pjetur Þorsteins-
son Eydölum áfram, en áður var
hann þar aðstoðarprestur föður síns.
Heilsuhælið. Þangað eru nú
kornnir 22 sjúklingar. Umsóknir
komnar frá nokkrum, sem enn eru
ekki komnir á hælið.
Norðurfor ráðherra, þessi hin
merkilega og margumtalaða, kvað
hafa kostað landsjóðinn á 7. hundr-
að króna.
Launahækkanir. Póstafgreiðslu-
maðurinn á Akureyri hefur til skams
tíma verið launaður með 1000 kr.
árslaunum, en nú eru árslaun hans
orðin 2,500 kr., og hefur ráðherra
nýlega sýnt af sjer þá rausn, að
hækka þau um 500 kr. Núverandi
póstafgreiðslumaður er flokksmaður
hans eindreginn, og þegar ráðherra
kom úr norðurförinni frægu, hafði
hann veitt honum síðustu launa-
viðbótina.
Sömuleiðis hefur hann hækkað
laun póstafgreiðslumannsins á Seyð-
isfirði upp í 2000 kr. á ári. En
póstafgreiðslumaður sá er jafnframt
ritstjóri blaðs, sem fylgt hefur ráð-
herra að málum og sjerstaklega hef-
ur vakið eftirtekt tyrir flutning ósannra
símskeyta, sem búin hafa verið tíl
hjer syðra.
Ein umsókn kvað hafa komið um
launahækkun frá póstafgreiðslumanni,
sem er í minnihlutanum. »Það er
best að slá póstafgreiðslunni upp«,
hafði »húsbóndinn« sagt undir eins
og hann hafði lesið umsóknina. —
Reykjavík.
►Stjórnarráðið. Einar Markússon
spítalaráðsmaður kvað nú vera far-
inn þaðan.
Prestsvígðir voru hjer fyrra sunnu-
dag Haraldur Jónasson, til aðstoðar-
prests á Kolfreyjustað, og Lárus Thor-
arensen, til Garða og Þingvallasafn-
aða í Norður-Dakota í Bandaríkj-
unum.
í fóni. »-----Hann er orðinn
ómögulegur. — Ekkert hægt við hann
að tjónka. — Ogerningur annað en
að skifta um. — En hverjum viljið
þið nú stinga upp á ?“
„ — En ef ekki er um annað
skárra að gera, — munduð þið þá
vilja styðja mig?"
Bæjarstjórnin. Fundur 15. þ.
m. Kl. Jónsson og Kr. Ó. ÞorJ
grímsson óskuðu að bókuð væru
mótmæli gegn því, að byrjað hefði
verið á breyting á húsi einu áður en
byggingarleyfi var fengið til þess.
Samþ. að heimild borgarstjóra
skuli þurfa til þess, að láta kveyk-
ing niður falla á götuljóskerunum,
enda þótt bjart sje af tunglsljósi.
Svohlj. till. samþykt: „Bæjarstjórn-
in samþykkir móttöku gasstöðvarinn-
ar, er borgarstjóri veitti til bráða-
byrgða fyrir hönd bæjarstjórnar 17.
ág. síðastl.
Erindi frá íþróttafjelögum bæjar-
ins um vatns- og gas-lagning til
leiksvæðis þeirra var frestað.
Kosnir til að endurskóða alþýðu-
styrktarsjóðsreikning: H. Jónsson,
Jón Jensson.
Kosnir til að semja skattskrá: Kl.
Jónsson, H. Jónsson.
Kosnir í nefnd til að íhuga beiðni
um ókeypis grunn undir listasafns-
byggingu Einars Jónssonar mynd-
höggvara: Tr. Gunnarsson, K. Zim-
sen, Kr. Ó. Þorgrímsson.
Samþ. að kaupa eldfastan skáp
fyrir verðmæt skjöl og bækur borg-
arstjóra.
Þessar brunabótav. samþ.: Á húsi
S. Björnsson o. fl. (á Skelli) 2280
kr.; E. Erlendsdóttir við Vatnsstíg
3639 kr.; A. Jónssonar í Sauðagerði
9510 kr.; V. Bjarnarsonar á Rauðará
(fjós og heyhlaða) 5687 kr.; L. H.
Bjarnasonar í Tjarnarg. 14802 kr.;
Jóns Þorsteinssonar, Laugav. 10789;
H. Jónssonar, Laugav. 14183 kr.
og B. Magnússonar á Hverfisgötu
1647 kn
Neitað samþykkis á 2 virðingum.
Organtónar heitir safn af lögum
fyrir harmóníum, sem nýkomið er út
og öllum, sem á harmóníum leika, mun
verða kærkomið. Brynjólfur Þorláks-
son organleikari við dómkirkjuna í
Reykjavík hefur safnað lögunum og
sjeð um útgáfu þeirra, og hefur land-
stjórnin veitt honum nokkurn styrk
til verksins. Textar fylgja nótna-
heftinu í sjerstöku kveri, því þar er
aðeins prentað eitt erindi við hvert
lag. Hvorttveggja, nótnaheftið og
textarnir, kosta kr. 3,00, og er það
mjög lágt verð, eftir því, sem um er
að gera á nótnaheftum. Utgáfan á
heftinu er hin vandaðasta. Annars
mun þess verða nánar getið síðar
hjer í blaðinu af söngfróðum manni.
Frá útlöndnm eru nýkomin : Guð-
mundur Björnsson landlæknir og frú
hans, sfra Haraldur Níelsson, Ásgr.
Magnússon kennari, Dínus Petersen
kaupmaður frá Khöfn o. fl.
Próf. B. M. Ölsen fer til Khafnar
29. þ. m. og dvelur þar um tíma
við vísindastörf.
Góður læknirí F’rúin: Það er
ekki um það að spyrja, að ef hann
B. kemur hingað á morgnana, þá
reisir maðurinn minn ekki höfuðið
frá koddanum allan daginn.
Leiðrjetting. í 43. tbl. þ. á.
Lögrjettu er grein með fyrirsögninni
„Silfurbergsnámur". í grein þessari
segir meðal annars: „Þeir höfðu,
segir sagan, tekið sig saman um það
fjórir menn hjer í bænum, að bjóða í
námurnar: Guðmundur Jakobsson
snikkari, Magnús Blöndahl alþm.,
Páll Torfason fjármálamaður og
Sveinn Björnsson málaflutningsmað-
ur“. Hvað hlutdeild mína í greind-
um íjelagsskap snertir, þá er þetta
ranghermi. Jeg hef eigi verið í nein-
um fjelagsskap um að bjóða í Helgu-
staðanámuna og er eigi í neinum
fjelagsskap við nokkurn um þá námu.
Leiðrjettingu þessa eruð þjer, herra
ritstjóri, vinsamlegast beðinn að taka
í blað yðar.
Reykjavík 20. sept. 1910.
Virðingarfylst
Sveinn Björnsson.
Lögr. hafði frásögnina um silfur-
námurnar eftir manni, sem hún
hugði því máli nákunnugan. En
annars er fjarri því, að henni sje
eða hafi verið áhugamál að halda
nokkru fram um það, hvort hr. Sv.
B. sje í þeim fjelagsskap eða ekki.
jfleöal vid fransós. Það ernú
mjög mikið talað í erlendum blöð-
um um uppgötvun, sem þýskur lækn-
ir, prófessor Ehrlich, hefur gert.
Hann hefur fundið meðal, sem talið
er að lækni fransós, sem er mjög
útbreidd sýki víðast um heim. Það
er sagt, að tilraunir, sem víða hafa
verið gerðar með meðalið, hafi hepn-
ast vel, og prófessor Pihrlich er orð-
inn frægur fyrir uppgötvun sína.
Meðalið er kallað „606“.
Franskur læknir allfrægur, dr.
Doyen, hefur nýlega ráðist á þessa
nýju uppgötvun og það hvast, telur
alt of mikið úr henni gert og með-
alið ekki taka fram þeim meðulum,
sem áður hafa verið notuð, að nein-
um verulegum mun. Þessi árás þyk-
ir þó ósanngjörn og hafa merkir
læknar mótmælt henni.