Lögrétta - 18.09.1912, Blaðsíða 2

184
LÖGRJETTA
200
alklæðnaðir karlmanna,
ung-linga og barna.
komu með s/s „Botnia".
Regnkápur (glans), allar stœrðir.
Ullarpeysnr, Jtaer/atnaínr og Canrðllurnar
alþektn, og selst alt með hinn alþekia
lága verði i
Austurstræti 1.
Ásg. G. Gunnlaugsson&Co.
OÖ
D
(/)
-S O

- tí .
»2 O «5
S 3
3
C
•3
c
O
&
c/i
O wi r)
1) w
fli
■4-*
‘5
c/í
g
S -Q
u
u

E
3
E
-Q
bjc
<u
cð
ÖJD
"E
rS
co
ÖC
3
-C
o
co
3
a-i
bjo
00
O
vr>
E
^3
13
c

£ð
<
aj
C/3
|
■*-*
O
>
A
s
u.
cð
15
>
u.
cö
a
p=*=3
T^- ' O
- O i-o
Os O nn
i «*»
00 3
. • ÖJO
Jjj
C u
'2 £
s ^
<L»
E
L
3
■*—<
k.
•A
QO
p—.
cö
ca
c=>
'ca
o £ ■£
>> S o .
H 3 C s
- X ^
!q 3 u-i S Jd
« « 2
'S'S ^ £ 01
c c -*-»
u <u
i u
Q Q
>
53
cd CZZJD b£ JV -X í6 H
»~r 1 <L> I_*
E t/i “D C 3 3 S ■O
<** öjc QJ
QD <L> -*-»
r“TZ=J 3 Q-» ’ u, 15
SCZZ5 JX qz s
Þ=- rt «6 bjo
cö -*-» <u >
(=3 w -*-»
< :5 > w
oo
U,
u
>
53
'
1895.
50 ára afmæli alþingis.
Sam. GnfuskipaQelagið ætlar að
fara að láta byggja hjá Burm. & Wain í
Khöfn stórt dísilvjelaskip, sem á að kosta 2
milj. kr. Stærðin 7600 tonn og vjelar 2
með 1100 h. a. hvor. Skipið á að vera full-
búið að einu ári liðnu og er einkum ætlað
til vöruflutninga til Ameríku, ea á þó einn-
ig að hafa allstórt farþegarúm.
Panamaskuröurinii. Það ákvæði,
sem um hefur verið þrætt, að strandferða-
skip Banda-
manna skyldu
gjaldfrjáls á
ferðum um
Panamaskurð-
inn, náði sam-
þykki í þing-
inu í Washing-
ton og voru
lögin svo stað-
fest af Taft
forseta. En
sagt er, að euska stjórnin geri þá kröfu,
að þetta ntriði verði lagt fyrir gerðardóm,
því hún telur með því b'otna samninga
milli sfn og Bandaríkjastjórnar. Málið vek-
ur mikla athygli.
Nú er sagt, að Panamaskurðurinn verði
fullbúinn a næsta ári.
Jarðskjálftinn mikli í Tyrklandi hefur
orðið 1000 manns að bana, en 5—6000 eru
meira og minna meiddir.
Innkaupin i
Edinborg
auka gleði —
minka sorg.
Bókafregn.
ttftul tlamsun: ViktOfía.
Ástarsaga. Jór. Sigurðsson
frá Kallaðarnesi þýddi.
Knútur Hamsun er norskur höf-
undur, fæddur í Guðbrandsdal 4. ágúst
1860. Hann reyndi margt í æsku og
var ekki við eina fjölina feldur. Fyrst
byrjaði hann á því að læra skósmíða-
iðn, en hætti þvi og fór í ferðalög.
Ferðaðist hann þá viða, einkum um
Bandarfkin. Þar hafði hann ofan af
fyrir sjer með ýmsu móti, vann í nám-
um, stýrði sporvögnum á borgarstræt-
um o. s. frv., en stundaði blaða-
mensku og bókagerð annað veifið.
Snemma bar á skáldskapar-hæfileik-
um hans. Þó kostaði það hann langa
og erfiða baráttu að vekja á sjer al-
menna athygli og viðurkenningu. Nú
cr þetta hvorttveggja fengið fyrir löngu
og Knútur orðinn frægastur allra nú-
lifandi norskra höfund3. Norðmenn
hafa nú svo miklar mætur á honum,
að til orða kom að veita honum rfkis-
styrk þann, er Björnstjerne Björnson
hafði notið, þegar hann dó. Líklega
hefði orðið af því, ef Knútur hefði
þá ekki afþakkað boðið, sagst hafa
nægar tekjur af ritum sínum, og kveðið
nær liggja, að styrkja þá gáfumenn,
sem væru að brjótast áfram í fátækt
(de kæmpende Genier).
Knútur Hamsun skrifar með þeirri
lipurð og þeim Ijettleik, að varia eru
dæmi til annars eins. En lífsskoðun
hans er myrk og undiralda þungra
sorga í öllum bókum hans, þótt leik-
andi sólskin sje á yfirborðinu. „Vik-
toría" er ein af bestu bókunum og
í henní koma lífsskoðanir hans einna
skýrast fram. Hún er ástarsaga, sem
engan svíkur á titlinum, því óvíða er
ineira á ástir minst. En hún er meira.
Hún er lýsing á skapferli margra
manna, meðal annara höfundarins
sjálfs. Jóhannes, ein aðal-söguhetjan,
er mikilsverður þáttur úr höf. sjálf-
um. Þar segir hann hluta æfisögu
sinnar og ber ekki í brestina. í fleiri
af bókum höf. þekkist þessi sami
maður í ýmislegu gervi og undir ýms-
um nöfnum. Það gæðir sögurnar
sannleiksblæ.
Bókin er yfirleitt prýðilega þýdd.
Málið tilgerðarlaust og viðfeldið, og
ánægjulegt að sjá, hve þýðandinn
hefur komist nálægt stfl höfundarins.
Bókin verður sjálfsagt fleirum en mjer
til ánægju.
G. M.
Gjafir til Heilsuhœlisins.
Frá manni á Akureyri, sem ekki
vili láta sín getið, hafa mjer borist
100 krónur.
Jón Jónasson kaupmaður í Winni-
peg, sem sjálfur greiðir rfflegt árs-
tillag, hefur sent mjer 50 kr. 41 eyri,
sem er gjöf frá Sölva Sölvasyni í
Winnipeg. J. Jónasson segir: „Jeg
vona að fólk hjer fari að da:mi þessa
manns og hlynni að þessu eina lfkn-
arhæli, sem er til á fósturjörð vorri“.
G. B.
Vatnajökulsvegur.
í ár fór jeg Vatnajökulsveg frá
Brú á Jökuldal til Suðurlands.
Þar sem nú eru mörg ár liðin, mjer
vitanlega 72 ár, sfðan menn fóru
þennan veg alla leið til bygða, finst
mjer ástæða til að skýra frá, hvernig
mjer hepnaðist ferðin.
7. júlí lagði jeg á stað frá Reykja-
vfk norður að Akureyri. Markmið
ferðarinnar var að gá að vinnunni
í Háls- og Vaglaskógi og í Haliorms
staðaskógi. Jeg lauk við ransókn-
irnar á Hallormsstað 6 ágúst, og
langaði mig þá til þess að fara
skemstu leið aftur til Suðurlands, þar
sem jeg hafði nú aflokið störfum
mínum norðan- og austanlands Fyrir
sunnan þar á móti var ennþá eftir
að gá að sandgræðslunni og að girð-
ingum í Laugardalnum og á Þing-
völlum.
í vetur sem leið hafði jeg lesið
ferðaskýrslu I. C. Schytte yfir ferð
hans um Vatnajökulsveg 1840, og
datt mjer þá í hug að reyna að fara
þennan veg og hafði þess vegna með
mjer bæði skýrslu hans og lýsing
Sigurðar Gunnarssonar, sem var fylgd-
armaður Schytte. Þar að auki hafði
jeg skrifað dálftið upp eftir Þorvaldi
Thoroddsen, sem var á ferð í Ódáða-
hrauni 1884.
Áður en jeg lagði á stað frá Reykja-
vik, hafði jcg gert samning við Her-
mann Stoll, að við skyldum hittast
á Brú 8. ágúst og verða þaðan sam-
ferða Vatnajökulsveg.
7. ágúst fór jeg frá Fljótsdal að
Eirfksstöðum á Jökuldal, og gerði
mjer von um að hitta Hermann Stoll
þar, en hann var cnn ókominn. Þann
9. hjelt jeg áfram að Brú og beið
eftir honum þann dag, en hann kom
ekki. Þar sem jeg var alveg útbú-
inn til ferðarinnar, vildi jeg ekki snúa
aftur, en lagði á stað einsamall frá
Brú þ. IO. kl. 8V2 árd. Unglingur
frá Brú fylgdi mjer dálítinn spöl
suður eftir, til þess að sýna mjer
veginn að Laugarvalladal.
Veður var ljómandi gott, en mikill
snjór enn á fjöllum og hálsum eftir
óveðrin miklu í byrjun ágúst. Eftir
því sem sunnar dró, minkaði snjór-
inn, og þegar jeg kom að laugunum
í Laugarvalladal, þar sem ennþá sjást
bæjarrústir, sá jeg að hægt var að
komast yfir hálsana, því þeir voru
nær því snjólausir. Frá laugunum,
4 klt. reið frá Brú, liggur leiðin til
vesturs yfir hálsana inn í Vesturár-
dal. Eftir þessum dal heldur maður
áfram í suðvestur um 3 tíma. Þá sjest
lítill klettur, er Hatta heitir, gnæfa
upp í hlíðinni, sem er til hægri hand-
ar. ^Kletturinn er úr stuðlabergi og
liggur langt uppi í hlíðinni. Fyrir
sunnan klettinn er skarð í hálsinum,
og er þar farið yfir hann og vestur
í Fagradal; er hann alldjúpur og eru
þar ágætir hagar. Dalurinn liggur í
útnorður út að Kreppu, sem sjest
langt burtu, undir fjallgarði, þegar
yfir hálsinn kemur. Upp eftir liggur
dalurinn f suðvestur og suður, og á
að fara upp eftir dalnum þangað til
um 2 rastir frá dalbotninum; best er
að fara fyrir vestan Fagradalsá. Þar
er hálsinn, sem liggur í vestur til
hægri handar, lágur, og á hjer að
fara vestur yfir hálsinn upp í Gæsa-
dal, er liggur í suðvestur út að Kreppu.
Vötnin, sem eru í dalnum, eru lón,
sem hafa myndast úr vatni, sem renn-
ur úr Kreppu. Jeg kom að ánni kl.
10 »/2 um kvöldið. Hingað til hafði
alstaðar verið góð færð; hálsarnir
hvergi mjög brattir óg melarnir voru
sljettir; hvergi urð svo að nokkru
nemi. Hið eina, sem tálmar ferðinni
nokkuð, eru moldargljúfur í Laugar-
valladal og Vesturárdal; sjest ennþá
til gatna til lauganna, þó sumstaðar
óglögt.
Þegar jeg kom að Kreppu, var
orðið hálfdimt. Áin var straumhörð
og mjer var kunnugt, að hún er ill-
ræmd fyrir sandbleytu. Jeg valdi
mjer vað beint fyrir no ðan Gæsa-
dal, þar sem hún rennur í tveim
kvíslum. Jeg komst yfir við illan
leik, því í báðum kvíslunum varð
sund, og við landtöku lenti jeg tvisvar
í sandbleytu. Þegar jeg var kominn
yfir ána, var orðið dimt, svo jeg átti
bágt með að hitta Hvannalindir, og
kom ekki þangað fyr en kl. 12.
Veður var altaf hið besta, og svo
var heitt um nóttina, að mjer fanst
ónauðsynlegt að hafa fataskifti, því
alt þornaði fljótt. í Hvannalindum
dvaldi jeg til kl. 7 og hjelt þá áfram
í suðvestur að Kverkfjallarana. Frá
Kverkfjöllum gengur til útnorðurs
röð af lágum, keilumynduðum hæð-
um; fyrir norðan þær er nokkuð hátt
fjall, og einmitt þar á að fara inn
með rananum. Ná þe3sar lágu hæðir
lítið fram með fjallinu að norðan.
Þegar nú að rananum kemur, á að
fara yfir litla sandsljettu, þá til norð-
urs og upp í lágt skarð og þaðan í
suðvestur eftir fjallshlíðinni; á altaf
að halda áfram í vestur og norðvestur
fram með fjallinu. Loksins kemur
þröngur dalur; þar liggur stór mjall-
hvftur steinn svo einkennilegur að
lögun og útliti, að hestarnir urðu
hræddir við hann. Við steininn er
farið frá rananum eystri, og þar byrj-
ar hið einkennilegasta hraun, sem jeg
hef nokkurn tíma sjeð. Þar er mjög
ilt yfirferðar. Má fara norðvestur að
hálsinum hinu megin. Best er að
fara yflr halsinn norðarlega, þar er
hann ekki brattur, að minsta kosti
ekki að austan. Á hálsinum er nú
melgras að breiðast út.
Fyrir vestan hálsinn byrjar sljettan,
þar sem Jökulsá rennur í mörgum
kvíslum, Frá hálsinum að ánni er
um 2 tíma ferð. Austarlega er sljettan
alþakin stórum steinum og hraun-
grýti, en svo skánar leiðin.
Jökulsá rennur á melum, og verð-
ur líklega ekki ófær, þvf það lítur út
fyrir, að því meiri sem áin verður,
þess meir dreifist hún út á melunum.
Stærsta kvíslin var ekki nema í kvið,
en óvenjulega straumhörð er Jökulsá.
Fyrir vestan ána taka við roksands-
sljettur, sem liggja í breiðum beltum
og melar á milli. Blæjalogn var á
þangað til jeg kom vestur fyrir Kverk-
fjallarana; þaðan sá jeg að hryggir
fóru að myudast á roksandssljettun-
um, og þegar jeg kom þangað, var
dimt af sandfoki. Mjög hvast var
samt ekki, svo á melunum á milli
var ekkeit sandfok. Mun þar ilt á
ferð að vera í hvassviðri, eða ef til
vill ómögulegt.
Miðja vegu milli Jökulsár og Urðar-
háls er allmikið hraun. Thoroddsen
skrifar 1884, að þar sje ákaflega ilt
yfirferðar, en nú, eftir svo mörg ár,
er hægt að fara yfir það, þvf mikinn
sand hefur borið f hraunið, og er þar
nú byrjaður gróður; gulvíðir og grá-
vfðir sprettur þar upp hingað og
þangað. Best er að fara norðarlega
yfir hraunið. Frá hrauninu á að fara
f suðvestur eftir sljettunni; í vestri
röndinni á henni eru 4—5 smákvísl-
ar með jökulvatni, er hverfa í sand-
inn, og frá þeim á að fara upp á
Urðarháls beint fyrir norðan Kistu-
fell; þangað kom jeg kl. 91/2 um
kvöldið. Loftþyngdarmæirinn, sem
jeg hafði með mjer, sýndi að hæðin
yfir sjávarmál var I040metrar. Fyrir
norðan Kistufell er hraun og frosnir
snjóskaflar á milli, en nokkuð langt
frá norðvesturhorninu á Kistufelli er
samt hægt að fara yfir það.
Allan dag hafði veðrið verið bjart
og heitt, á Kverkfjallarana milli hæð-
anna jafnvel steikjandi hiti. Við
Kistufell var kalt um nóttina. Jeg
gaf hestunum hafra og batt þá sam-
an. Svaf jeg þar 2 tíma. í Hvanna-
lindum hafði jeg ekki sofið, en not-
aði tfmann þar til rannsókna og
leitaði eftir útilegumannakofunum
í hrauninu fyrir austan lindirnar, en
fann þá ekki. Haglendið er víðlent,
en í ár var grasið ekki vel sprottið.
Kl. 4 á mánudagsmorgun lagði jeg
á stað frá Kistufelli. Þetta var lengsta
og örðugasta dagleiðin. Jeg reyndi
fyrst að komast upp á jökulinn, en
það hepnaðist ekki. Jeg hjelt þá á-
fram til vesturs fram með jöklinum,
yfir hraun sem var að mestu leyti
þakið snjó, sem var frosinn, eri samt
ekki svo mikið, að hann hjeldi hest-
unum; voru þar því stöðug íhlaup.
Skamt fyrir vestan Kistufell liggur
Metjagarn fimmþætt,
með jöfnum gildleik og fjórþætt, eftir áliti vanra sjó-
manna mjög fallegt, er nýkomið
í Austurstræti 1.
ÁSG. G. GUNNLAUGSSON & Co.