Lögrétta - 12.12.1912, Page 1

Afgreiðslu- og innheimtum.:
ARINBJ. SYEINBJARNARSON.
Laugaveg 4L1.
Talsími 74.
Ritstjori:
ÞORSTEINN GÍSLASON
Piugholtsstræti 17.
Talsimi 178.
*J
m. os.
Reykjavík 13. Desember 1913.
vn. árg.
JÓLAGJAFIR “iwt
í MBSTU og BESTIJ tTEVALI Ljá.
PJETRI HJALTESTEÐ.
Góð kaup í boði.
Hjer eru sýndir tveir serbneskir dátar. Ungi, skegglausi dátinn,
vinstra megin á myndinni, er kvenmaður. Sú stúlka er orðin fræg nú í
stríðinu milli Serba og Tyrkja. Hún heitir Soífía Jóvanovitch, en Serbar
kalla hana „Jóhönnu d’ Ark", eftir meynni frá Orleans. Hún íjekk leyfi til að
fara í sríðið, Ijet klippa hár sitt, bjóst dátabúningi, og hefur gengið mjög
vel fram. Hinn dátinn, sem með henni er á myndinni, er unnusti hennar.
Þau eru f sömu herdeildinni.
S. O. O. F. 9312139.
KB 13. 9. 12. 11. 9. G.
Þjóðmenjasafnið opið virka daga kl. 12—2.
Lækning ók. í læknask. þrd. og fsd. 12—I.
Tannlækning ók. (í Pólthússtr. 14) 1. og 3.
md. í mán. 11—1.
Landakotsspltali opinn f. sjúkravitj. io'/i
—12 og 4—5.
Islands banki opinn 10—2T/a og 5y*—7.
Landsbankinn io1/^—2T/a. Bnkstj. við 12—1.
Landsbókasafnið opið hv. virkan dag kl.
. 12—3 Og 5—8
Okeypis lagaleiðbeiningar á háskólanum á
hverjum laugard. kl. 7—8 síðd.
Heilsuhælið opið til heimsókna 12—I.
Lápus Fjoldsted,
7 flrrj ettam&lafsi’glumaður.
Læbjargata 2.
Heima ki. 1 1 — 12 og 4-7.
Bækur,
innlendar og erlendar, pappír og allskyns
ritföng kaupa allir í
Bókaversl. Sigfúsar Eymundssonar.
-= Kafíitín.=-
Altaf nægar birgðir hjá
Sveini Jónssyni,
Templarsundi 3. Reykjavík.
Kostar aðeins 80 aura pundið.
1 pd. af Kaffitíni jafngildir 1 pd. af
brendu og möluðu kaffi á 1,20—1,30 pd.
og V2 pd. af export á 0,25. Það er því
um 70 aura sparnaður á pundinu. Og
það sem mestu varðar: Kafitínið er holl-
ur og nærandi drykkur og alveg skaðlaus
fyrir alla — unga og gamla.
Einka-umboðsmaður á íslandi:
Sveinn M. Sveinsson,
Hafnegade 471. Kaupmh.
Húfur.
Stírt úrval
Sfurla <36nsson.
t
Hjer með tilkynnist vinum og
ættingjum, að okkar ástkæra
dóttir, Emilía, andaðist að heim-
ili okkar þ. 7. þ. m.
Jarðarförin er ákveðin fimtu-
daginn þ. 12. þ. m. kl. 12 f. m.
frá dómkirkjunni.
Kr. Thorsteinsson.
Th. Thorsteinsson.
Dömuklæði
Og
Alklæði,
miklar og fjölbreyttar
birgðir.
Hvergi eins ódýrt
Stnrta jónsson.
Utan/ör ráíherra.
Eins og getið var um í sfðasta
tbl., kom ráðherra heim frá Khöfn
morguninn 7. þ. m. Hjer skal stutt-
lega skýrt frá úrslitum helstu mála,
sem hann hafði að flytja fyrir íslands
hönd.
Samgöngumálið.
Eins og áður er skýrt frá, er samn-
ingur gerður um strandfeiðirnar næsta
ár við Sam. gufuskipafjelagið. Gömlu
strandferðaskipin Hólar og Skálholt
eiga að annast þær. Svo verða 6
hringferðir. Gjaldið fyrir ferðirnar
60 þús. kr. Flutningsgjöld að mestu
leyti hin sömu og áður.
Ur samningsuppsögn þeirri, sem
áður hefur verið um talað frá hálfu
Sam. gufuskipafjelagsins, á millilanda-
ferðunum, varð ekkert. En fjelagið
fær endurgoldna þá fjárupphæð, sem
það verður að gjalda hjer í kolatoll
samkvæmt lögum síðasta þings. Sú
fjárupphæð er talin um 5000 kr.
Fyrst um sinn verður hún greidd
fjelaginu af innanríkisráðaneytinu
danska. Síðan ákveður alþingi, hvort
það vilji borga, eða málinu skuli
skotið til dómstólanna.
Lántökurnar.
Frá þeim hefur ekki verið rjett
skýrt í blöðum hjer áður.
Fyrst og fremst er tekið lánið til
hafnargerðarinnar, hjá bönkum í
Khöfn, y2 milj. kr.
í öðru lagi er tekin V4 miljón hjá
Lífsábyrgðarstofnun ríkisins. Það
fje er ætlað Landsbankanum.
í þriðja lagi er vilyrði fengið fyrir
láni hjá Stóra norræna ritsímafjelag-
inu, sem fara á til hinna ákveðnu
símalagninga, lh milj. kr., en það
Ián verður ekki tekið fyr en á næsta
ári.
Lánskjörin mega heita mjög góð,
eftir því, sem nú er um að gera,
lánin borguð út án afifalla og rent-
an 41/20/0.
Ferð til Noregs.
Ráðherra fór til Kristjaníu til þess
að tala við norsku stjórnina um mála-
umleitanir þær, sem áður höfðu farið
milli hennar og alþingis um ívilnanir
við norska fiskimenn hjer gegn toll-
ívilnunum í Noregi íslandi til handa.
En af því að svo stóð þá á, að
norska ráðaneytið bjóst við að
fara frá völdum mjög bráðlega vegna
ósigurs við nýafstaðnar kosningar,
var frestað úrslitum þess máls þang-
að til ráðherra fer utan aftur í maí
í vor.
Sambandsmálið.
Eins og kunnugt er, var ráðherra
falið af þinginu í sumar, að leita
fyrir sjer í Danmörku um horfur til
þess að fá sambandsmálið tekið upp
að nýju og leitt til lykta. Menn
bjuggust ekki við, að þetta mál yrði
auðsótt, eftir aðfarirnar í því hjer und-
anfarin ár og dóma þá, sem upp höfðu
verið kveðnir um þær í dönskum
blöðum af ýmsum málsmetandi mönn-
um þar. Hingað höfðu og borist
fregnir um, að engu mundi ágengt
verða í því máli. En nú, er ráð-
herra kom heim, kom það fram, að
svo hafði ekki verið. Frá því, er
farið hafði milli hans og danskra
stjórnmálamanna um þetta mál, er
aðeins skýrt lauslega í dönskum
blöðum. Berlingatíðindi frá 27. f. m.
skýra svo frá því:
„t dvöl ráðherra íslands hjer hefur
farið fram milli hans og danska ráða-
neytisins umtal um það, hvort ger-
legt væri að endurtaka tilraunirnar
til þess að koma á samningi um
samband íslands og Danmerkur.
Frá Dana hálfu hefur verið haldið
fast við það, að þar sem nefndar-
frumvarpið frá 1908 hljóti að teljast
úr sögunni með því að það var felt
af alþingi, þá geti því aðeins verið
um að ræða upptök málsins á ný
frá hálfu hins danska löggjafarvalds,
er fyrir liggi nýtt frumvarp, samþykt
af alþingi, um rjettarstöðu íslands.
Um efni slíks frumvarps hefur
þess verið æskt frá Dana hálfu, að
einkum ákvæðin um fæðingjarjett
og um fiskiveiðar í landhelgi íslands
yrðu gerð aðgengilegri en þau voru
í nefndarfrumvarpinu frá 1908, en
frá íslands hálfu hefur aðaláherslan
verið lögð á þær breytingar, er
skýrar taki fram hina sjálfstæðu
stöðu innan veldis Danakonungs, sem
tilgangurinn var að veita íslandi
með nefndarfrumvarpinu".
Ráðherra kvaddi til viðtals við sig
um meðferð þessa máls alla þá þing-
menn, sem til varð náð og ekki höfðu
áður lýst yfir að þeir væru öllum
málaumleitum í þessa átt andvígir,
og svo ýmsa fleiri. Þau fundahöld
hafa staðið hjer yfir undanfarna daga.
Ráðherra hefur skýrt þar frá undir-
tektum í Danmörku við málaleitanir
alþingis og hver afstaða til málsins
sje þar nú hjá ráðandi mönnum. En
til margra af þingmönnum er ekki
hægt að ná í flýti og mun því ekki
verða af fullnaðarúrslitum um afstöðu
þeirra yfirleitt til málsins fyr en þeir
hafa borið sig saman betur en þeir
eiga nú kost á, og ef til vill ekki
fyr en þeir koma saman til alþingis
næsta sumar.
En mikils er vert um árangurinn,
sem orðið hefur af málaleitunum
Sambandsflokksins. Það, vita allir,
að málið var í óefni komið. En það
er að þakka forgöngu núverandi
ráðherra, að útlit er nú fyrir að úr
því geti rætst aftur.
Urn jarðarfarir og bálfarir og
trúna á annað líf ætlar Guðmund-
ur landlæknir að halda alþýðufyrir-
lestur á sunnudaginn kemur. Hann
segir að þessi fyrirlestur komi ekki
á prent fyrst um sinn.
jjorgarjjarðarsýsla og
Jramtið hennar.
(NIO-
Þó að sjóleið sje greið til vöru-
flutninga milli endastöðvar Borgfirð-
ingabrautarinnar við Hvalfjörð og
Akranes (Skipaskaga), geri jeg ráð
fyrir að braut yrði lögð þar á milli
norðan Akrafjalls; en hennar er ekki
eins þráð þörf, að mjer virðist. Versl-
unarleið Borgarfjarðarsýslu, einkum
syðri hlutans, ætti að stefna sem
mest að Hvalfirði, því jeg byggi alla
framtíð bænda í verslunarsökum á
sameignarfjelagsskap í þeim efnum.
Þeir eiga að vera kaupmenn sjálfir,
og byggja samgangnafærinn við sitt
hæfi, en ekki miða þau við þá staði
í hjeraðinu, þar sem kaupmenn nú
kunna að hafa sett sig niður, ef það
ekki fer saman við hagsmuni fjöld-
ans.
Með tímanum væri þörf brautar-
spotta af Akranesbrautinni innan-
verðri út í Leirársveit, en þar er
Laxá í leið. En meiri torfæra er
Eystri-Rangá og Þverá Rangæingum
(og Ytri-Rangá hefur verið það þang-
að til í haust), en þótt Borgfirðingar
yrðu nokkur ár að slarka sumt af
sínum smá-ám brúarlaust, ef akfært
er yfir þær á vöðum og svo beggja
megin. Brýrnar koma svo smám,
saman, þegar efnin leyfa.
Sveitabrautirnar koma fljótt í lag,
ef það, sem gert er að vegum, er
gert skipulega og eftir fyrirfram gerðri
áætlun um, hvar vagnbrautin eigi að
liggja. Víða má til bráðabirgða nota
sljetta mela eða eyrar, með ruðningi,
þar sem þetta er í leiðinni.
Á aðalbrautinni má t. d„ með lít-
illi viðgerð, fara með vagn, án upp-
hleypts vegar, milli Dragans og
Vatnsóssins í Skorradal, um Varma-
lækjarmela, Kálfanesmel o. fl smærri
kafla. Þeir gætu a. m. k. beðið.
Brúin, sem nú er á Flókadalsá, er á
óhentugum stað, of ofarlega. Væri
hún á rjettum stað, neðst á gljúfrinu,
mætti nú að sumarlagi, með lítilli
viðgerð á köflum, fara með fullhlað-
inn vagn ofan úr Hálsasveit suður
að Draga. Veginn yfir Dragann þarf
að fullgera, ryðja Kornahlið og út
fyrir Þórisstaði, og gera veg þaðan
suður í Saurbæjarhlíð. Hún er vagn-
fær; en svo þarf spotta ofan að firð-
inum, þar sem lent yrði. Þá má
komast alla leiðina með vagnfarm,
ekki síður en nú er farið heim á
flesta bæi í Hreppum í Árnessýslu
og víðar. Hreppamenn eiga yfir
Stóru Laxá að fara, sem er meira
vatn en árnar í Brgfs. hver um sig,
og svo Litla-Laxá, á rek við Flöku,
báðar óbrúaðar. Svo er landslag í
Hreppunum ásótt mjög og ósljett;
þó hafa þeir rutt sjer brautir heim.
Árnar, þar sem góð vöð eru á þeim,
eru sjaldnast nein veruleg torfæra að
sumrinu. Árnesingar og Rangæingar
fara þær á vöðum með hlaðna vagna,
þó þær sjeu á miðjar síður á hest-
unum eða meira. En brýr eru betri,
og þær koma því fyr, sem þörfin er
meira sýnd. Það er mest um að
gera, að koma sem fyrst á vagna-
notkuninni heima og að heiman. Það
sparar hestahald og við það eykst
annar búfjenaður.