Lögrétta - 26.03.1913, Blaðsíða 4

52
LOGRJETTA
Kvenrjettindastríðið í Englandi.
Deilan út af kosningarjetti kvenna í Englandi hefur orðið jafnvel
enn skarpara nú í vetur en áður. Stjórnin lagði fyrir þingið frumvarp um
rýmkun á kosningarjetti, en í því var konum ekki ætlaður kosningarjettur,
því ráðherrarnir eru innbyrðis sundurþykkir um það mál og er sagt að
jafnmargir sjeu með því og móti. Við þetta frumvarp komu fram breyt-
ingatillögur, er fóru fram á að konum yrði veittur kosningarjettur, og fóru
sumar tillögur skemra í þá átt, en aðrar lengra. Én forseti neðri málstof-
unnar kvað upp þann úrskurð um þessar breytingatillögur, að allar væru
þær þess eðlis, að frumvarpið yrði að teljast nýtt frumvarp, ef einhver
þeirra yrði samþykt, en samkvæmt enskum þingsköpum verður að leggja
þau frumvörp fyrir að nýju, sem verða fyrir breytingum í meðferð þings-
ins, er teljast mega grundvallarbreytingar, og hefur forseti þingsins úrskurð-
arvald um þetta. Sjórnin ljet svo sem sjer kæmi þessi úrskurður forseta á
óvart, og tók hún frumvarp sitt aftur, en yfirráðherrann lýsti yfir, að frá
henni kæmi ekki nýtt frumvarp, er færi fram á að konur fengju kosninga-
rjett. Hann gerði aftur á móti ráð fyrir, að frá hálfu meðhaldsmanna máls-
ins á þingi kæmi fram frumvarp um þetta og sagði, að á næsta þingi
skyldi veittur nægur tími til þess að ræða málið.
er hið gagnlegasta áhald, sem unt er að útvega því. — Lindéns
heimilisprjónavjel, sem einkarjett hefur um allan heim, er ein-
földust, hentugust og ódýrust allra prjónavjela. Á hana má jafnt
prjóna munsturprjón og sokka, brugðna kvensokka, treyjur, nærföt,
vetlinga o. s. frv. í fyrra hlaut vjelin tvenn verðlaun úr gulli.
Hún kostar að eins 55 kr. Hverri vjel fylgir nákvæmur leiðarvísir.
Einkasali Jakob Gunnlögson,
Köbenhavn K.
Duglegir umboðsmenn óskast.
Churchiil. Asquit.
Þegar þessar urðu nú endalyktir kvenrjettindamálsins á þinginu í
vetur, risu kvenrjettindakonurnar („Suffragetturnar") upp að nýju og tóku
til að fremja ýms spellvirki til þess að leiða athyglina að sjer og sýna, að
þær ætluðu að halda kröfum sínum fast fram. Þær brutu rúður, kveyktu í
póstbrjefakössum, trufluðu fundahöld o. s. frv. En stærsta tiltækið var það,
að þær sprengdu í loft upp hús, sem einn af ráðherrunum, Lloyd Georgs,
átti í smíðum og nær var fullbygt, en fólk þó ekki flutt í. Þetta var í
febrúar. Út af þessu var forsprakki kvenrjettindanna, mrs. Pankhurst, tekin
höndum og sett í fangelsi, því hún hafði á fundi lýst yfir, að upptökin til
þessa verks ætti hún, og látið vel yfir því, kvað það hafa gert verið til
þess að ýtá við samvisku ráðherrans. Það er kenning hennar og þeirra,
sem henni fylgja, að annar vegur en þetta sje ekki fær til þess að koma
fram kvenrjettindamálinu; undan þessum gauragangi hljóti stjórnin að láta
fyr eða síðar, en daufheyrist stöðugt við, ef hægar sje farið. Ýmsar kven-
rjettindakonur eru þó móti þessari bardagaaðferð. En jafnframt og æsingin
er orðin svo gífurleg innan hóps kvenrjettindakvennanna, er hún einnig
orðin það hjá hinum, sem fastast standa á móti þeim, og meðferðin, sem
þær hafa sumstaðar orðið fyrir, er skammarleg; þeim hefur verið misþyrmt
fyrir smáar sakir, og þær hafa vægðarlaust verið settar í fangelsi, oft án
þess að miklar ástæður væru til, og hafa fengið þar illa meðferð. Nú ný-
lega er sagt, að þær hafi látið þá hótun út ganga, að þær ætluðu að taka
fasta nokkra af ráðherrunum og halda þeim í leynifangelsum eins og gislum
þangað til stjórn og þing hefði iátið að kröfum þeirra. Út af þeirri hótun
hefur enskt blað flutt myndina, sem hjer fylgir. Asquit yfirraðherra er
þar sýndur í nýjum fötum, sem fleinar standa út úr í allar áttir, sem eiga
að vera honum til varnar gegn kvenfólkinu, og svo hefur hann hlekkjað
við sig þunga blýkúlu tii þess að þeim veiti erfiðara að hlaupa með sig í
fangelsið, ef þær skyldu ná í hann þrátt fyrir broddana. Ctiurchill flota-
málaráðherra er sýndur á hinni myndinni; hann hefur látið gera utan um
sig járnhylki og stjóra það niðri.
Biblíttþýðingitt 1912.
IV.
Þessir framangreindu staðir, þar
sem jeg hygg að þýðendurnir hafi
rjettilega vikið frá texta W. og H.,
heíðu átt að geta sannfært þá um
að full þörf var á „kritisera" ræki-
lega „textakritik" þeirra W. og H.
við svo vandaða þýðingu, sem þessi
þýðing á að vera og er að ýmsu
leyti, og býst jeg þá við þeir hefðu
ekki athugasemdalaust slept með W.
og H. fjöldamörgum orðum og máls-
greinum úr nýjatestamentinu, sem
sannarlega eru þó í „sumum elstu
heimildum".
En oflangt mál verður að fara að
telja alla þá staði upp hjer, því að
jafnframt yrði að bera saman heim-
ildirnar, sem mæla með og móti
liverju einstöku atriði. — —
Venjulegast mun það hreinn ó-
þarfi að fara lengra í úrfellingum en
W. og H., eins og þegar þýðendurnir
sleppa aftan af Mark. 1. 34., svo að
setningin verður: „. . . . þeir (illu
andarnir) þektu hann“, en ætti að
vera: „Þeir vissu að hann var
Kristur".
Eins og jeg hef áður sagt er málið
yfirleitt mjög gott og að því leyti er
ánægjulegra að lesa nýjatestameutið
nú en aður hefur verið; en þessvegna
hafa þýðendurnir orðið að vikja tölu-
vert frá setningaskipun grískunnar
einkum í brjefunum, — og þá er
mjög vandfarið. Biblíuskýringar geta
verið góðar, en eiga ekki heima í
sjálfri þýðingunni, biblíumálið þarf
að vera eðlilegt og blátt áfram, en
þó ekki of hversdagslegt, ýms smá-
orð geta bætt sögustíl frásagnanna,
en sjeu þau ekki í frummálinu, kunna
flestir biblíuvinir illa við að þýðend-
ur bæti þeim inn í biblíuna.
Það eru ekki mín orð að þýðend-
ur vorir haíi margoft rekið sig á
þessi sker, en jeg held að þeir hafi
samt ekki alveg komist frá hjá þeim.
— Jeg hef ekki haft tíma til að
yfirfara þýðinguna svo vel sem skyldi,
en dæmi þessa þykist jeg hafa íundið,
og nefni þá þetta meðal annars:
í Kól. 1. 4. og Efes. 1. 15. tala
þýð. um „trú grundvallaða á Kristi
Jesú“, þótt ekki sje þar neitt orð í
nokkrum grískum texta, mjer vitan-
lega, sem þýði „grundvallaða", og þótt
þeir sjálfir þýði sömu grísku orðin
sumstaðar (sbr. I. Tím. 3. 13. og II.
Tím 3. 15.) blátt áfram eftir frum-
málinu: trú á Kristi Jesú.
Þýðingin á Róm. 3. 25.1) virðist
mjer vera harla vafasöm biblíuskýr-
ing: „En Guð framsetti hann í blóði
hans sem náðarstól fyrir trúna*, er
það naumast rjett þýðing eftir orða-
röðinni í frummálinu, nje glögg rit-
skýring. Betri var þýðingin frá 1908:
„er Guð framsetti sem friðþægingar-
meðal fyrir trúna á blóð hans“.
Óviðfeldið er að kalla eilíft líf „hina
veröldina" (sbr. Lúk. 20. 35.), enda
þýða þeir aiœv ýmist með heimur,
öld eða veröld, og er engin sam*
kvæmni í því.
*) ov nQoéftEXo 6 i')eöo IXaaxrjoiov ðiú
moxeojo év tm avxov a'í[xaxi.
Vöruhúsið.
Hin árlega ú t s a 1 a byrjar
1. apríl
og stendur yfir i 2
eða hæsta lagi
Jlæstu harðinðin.
Eftir G. Björnsson. Sjer-
prentun úr Lögrjettu. Fæst
hjá bóksölum. Verð: 40 au.
Mannskaðar á íslandi.
Eftir sama höfund. Verð:
15 aurar.
Smáorðinu hratt hafa þeir bætt inn
í Mark. 10. 32. „Jesús gekk hratt
á undan þeim“.
Að „biblíuskýringum" og viðbótar-
orðum, sem hvergi sjást í neinu nýja
testamenti á frummálinu, hygg jeg
að kveði einna mest á Efesusbrjefinu.
Þýðingin frá 1906 eða 1908 er þar
nákvæm eftir grískunni, svo að hver
lesandi getur sjálfur fundið muninn
með því að bera saman þetta brjef
í n. testam. frá 1906 og í þessari
síðustu þýðingu. Rúmsins vegna er
ómögulegt að fara verulega út í þann
samanburð hjer. Aðeins má geta
þess, að í 9. og 10. versi I. kapitula
er 10 orðum fleira í þýðingunni frá
1912 en frá 1906, — í 2. kap. 13.
v. er 9 orðum fleira1), — í 4. kap.
7. v. er 6 orðum fleira 0. s. frv.
Byrjunin á 2. kapítula: „En svo
jeg snúi mjer aftur að yður“, er al-
veg frumsamin hjá þýðendum, og á
líklega að vera til viðhafnar, líkt
og þegar ræðumenn bæta inn í:
„Háttvirtu tilheyrendurl"
Sumir hugsa sjálfsagt enn í dag,
að þess háttar geri lítið til, eins og
skrifararnir forðum daga, sem voru
„að laga“ textann hingað og þangað
og komu svo til leiðar ótal „smá-
villum" í handritunum.
Einn „kost“ sje jeg líka að svona
viðbótarorð geta haft. Þegar t. d.
prófessor Jón Helgason er að glíma
við sjálfan sig um „bókstafsinnblást-
ur“ biblíunnar, — sem jeg veit ekki
til að nokkur fullyrði um nokkra ís-
lenska biblíuþýðingu—, þá getur hann
hiklaust lagt hönd á hjartað og sagt
um þessi orð: „Ekki hefur heilagur
andi innblásið þau, því þau eru inn-
blásin af oss háskólakennurunum".
Sigurbj'örn A. Gíslason.
1) í n. testam. 1906 stendur orðrjett
þýtt: „En nú, í Kristi Jesú eruð þjer, sem
áður voruð í fiarlægð, nálægir orðnir í
blóði Krists". En í þessari þýðingu: „Nú
þar á móti, síðan er þjer bunduð banda-
lag við Krist Jesúm, nú eruð þjer, sem
einu sinni voruð fjarlægir, nálægir orðnir
fyrir blóð hins Smurða". — Þessi skýring,
því að bein þýðing er það ekki, er ekkert
fyrirtak. Á hinn bóginn hefði ekki veitt
af að útskýra hvað þeir eigi við með
heimsvættunum, sem þeir tala um
í Gal. 4. 3. og Kól. 2. 8. 20.
Leiðrjettingar við Bólu-Hjálmars sop.
Bólu-Hjálmars saga, eftir þá Brynjólf
Jónsson frá Minnanúpi og Símon Dala-
skáld, sem nýlega er komin á bóka-
markaðinn, hefur vakið hjá mönnum tals-
verða eftirtekt, sjerstaklega af því, að
inn í hana hafa slæðst allmargar villur,
sem gera það að verkura, að saga þessi
verður álitin óábyggileg í framtíðinni,
og ekki hafa sannsögulegt gildi. Það er
því nauðsynlegt að leiðrjetta villurnar
sem fyrst. Það er ekki meining mín
með línum þessum, að fara að gera
margar leiðrjettingar við söguna, en
benda vil jeg á nokkra þá staði, sem
leiðrjetta þarf, til þess að vekja athygli
höfundanna á þeim. Á bls. 19 er talið,
að fráfall Steíáns Reykjalíns hafi að borið
1713. Þetta er ekki rjett. Þaðvarnokkru
eftir 1860, ef til vill 1863. Á bls. 163 er
Jón í Miðnúsum sagður Bjarnason Þor-
leifssonar frá Reynistað. Þetta er held-
ur ekki rjett. Jón var Björnsson frá
Glæsibæ Hafliðasonar, en kona Björns,
móðir Jóns, var Guðrún Bjarnadóttir frá
Reynistað; sú ætt er úr Fljótum og
Siglunesi. Ingirlður hjet kona Ingvars í
Sólheimum, en ekki Ingibjörg. — Jeg
vil ennfremur geta þess, að á bls. 202 er
sagt um síra Magnús Thorlacius, að
hann hafi „verið lítill vitmaður". Ef
þetta er ekki »pennafeil«, þá er það
meinleg villa fyrir höfundinn, því síra
M. Thorlacius var þektur gáfumaður,
enda af gáfufólki kominn sem kunnugt
er, þeim Thorlaciusunum og svo Sveini
lögmanni Sölvasyni. Jeg var kunnugur
síra Magnúsi Thorlaciusi og vissi því að
hann var mjög fróður og las mikið, enda
átti hann stærra bókasafn en nokkur
annar búsettur maður í Skagatjarðar-
sýslu átti, eftir því sem alment var sagt,
enda benda uppboðsbækur Skagafjarðar-
sýslu frá árunum 1879 og 1880 á það.
Þá var mikið af bókum hans selt. Það
voru flest fræðibækur, en ekki rómana-
rusl, eins og nú er tíðast að sjá í bóka-
skápum manna. Það ljek orð á, að sr.
M. Thorlacius væri bestur ræðumaður
samtfðapresta sinna hjer 1 sýslu. Að
sama skapi var hann ritari og stílfær
svo sem vænta mátti eftir gáfum hans
og öðrum andlegum hæfileikum. Sr. M.
var sjerlega umgangsþýður á heimili.
Utan heimilis blandaði hann sjer ekkert
í mál manna. Að opinberum málum
gaf hann sig ekkert, nema aðeins er
hann komst ekki hjá að vera hrepps-
nefndarmaður. Umtalsgóður var hann
um fólk og aldrei heyrði jeg þess getið,
að hann slægist upp á fólk, þótt það
kæmi fyrir, að hann væri við öl. Hann
var virtur af öllum, sem þektu hann og
kyntust honum, og minning hans er f
heiðri höfð í þessari sveit að maklegleik-
um. Um skammavísu þá, sem tilfærð er
á sömu blaðslða, fer tvennum sögum.
Jeg hef heyrt, að Bólu-Hjálmar hafi kveð-
ið hana til síra Magnúsar, er kallaður
var »græni« og prestur var að Reyni-
stað 1827 og 1828. Einnig hafa mjer
verið sögð nokkur tildrög til vísunnar. Á
þeim árum var Hjálmar lítið yfir þrítugt,
og mun þá mest hafa borið á hvefsni
hans og níðkviðlingum. 1860, þegar sr.
Magnús Thorlacius kom að Fagranesi,
var Hjálmar orðinn nær hálf-sjötugur
og farinn að Ieggja mikið niður kvefsn-
ina. Það er því líklega rjettara, að vísa
þessi hafi verið kveðin til síra Magnús-
ar Sigurðssonar, sem kallaður var hinn
»græni«, enda ganga hjer margar sögur
af honum, sem lýsa því, að hann hefur
ekki verið mikill vitsmunamaður, þótt
hann kæmist í prestsstöðuna, og Hjálm-
ar þar fundið orðum sínum stað.
Hafsteinsstöðum í febr. 1913.
jón Jónsson.
Oddur Gislason
yfirrjettarmálaflutningsmaður,
Lanfásveg 22.
Venjul. heima kl. 11—12 og 4—5.
brúkuð Mensk, alls-
konar borgap enginn
betur en
Helgji Helgason
(hjá Zimsen)
Reykjavik
Langardaginn þann 25. þ. m.,
kl. 12. á hád., verður, eftir beiðni
erfingja Þorsteins Egilssonar, fyrv.
kaupmanns í Hafnarfirði, jörðin
»Hamar« í Hafnarfirði seld við
opinbert uppboð. —
Uppboðsskilmálar og veðbókar-
vottorð verða til sýnis hjer á skrif-
stofunni, hvar uppboðið verður
haldið. —
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði
7. mars 1913. —
Magnús Jönsson. H
Bestu og ódýrnstn
Sjómannalíf, eftir R. Kipling. Verð
kr. 1,50.
ívar hlújárn, eftir V. Scott. Verð
kr. 2,50.
Baskerville-hundnrinn, eftir Conan
Doyle. Verð kr. I,SO.
frjár öðgur, eftir C. Ewald og B.
v. Suttner. Verð kr. 0,40.
Gerlarannsóknarstöðin
í Reykjavík, Lækjargötu 6, tekur
að sjer alls konar gerlarannsóknir
fyrir sanngjarnt verð, og er venju-
lega opin kl. 11—2 virka daga. —
Jafnframt útvega jeg, sem aðal-
umboðsmaður á íslandi fyrir sjón-
færaverksmiðju C. Relcherts
í Wien, Austurriki, hinar bestu
ódýrari smásjár (microskop) með
innkaupsverði og hef sýnishorn
af þeim á rannsóknarstöðinni,
Gísli Guðmundsson.
] Fjalla-Eyvindur,
J leikrit í s þáttum, eftir Jóhann 5
Sigurjónsson, fæst hjá öllum {
isl. bóksölum. Verð 2 kr. •
Eggert Claessen
yflrrjettarm&laflutnlngsmaður.
Pó8thú88trætl 17. Venjulega heima kl. 10—11
sg 4—5. Talsimi 16.
lliidirritadur tekur að sjer mái*
færslu- og innheimtu-störf. Til við-
tals kl. 6—7V2 e. m. á Grettisgötn
20 B. Talsími 322.
Marínó Hafsteln.
Prentsmiðjan Gutenberg.