Lögrétta - 11.06.1913, Blaðsíða 2

98
L0GRJETTA
,, drekka allir þeir, er vilja fá góðan, óskaðlegan
II og ódýran kaffidrykk. — Jafngildir 1 pundi af
brendu og möluðu kaffi og 7* pundi af export.
Fæst á aðeins 80 aura pundið hjá Svelni
Jónssyni, Templarasundl 1, er einnig
_ hefur til sölu Gibs-Rósettur og lista og mikið
~ úrval af Betrekki.
Kaupmenn snúi sjer til Sveins M. Sveinssonar, p. t. Havnegade 47. Köbenhavn.
Danska ráöaneytiö fráfa.ran<ii.
Zahle borgmeistari.
Stauning.
Danska Ríkisþingið á að koma saman á morgun til þess að ráða fram
úr því, hverjir við stjórnartaumunum taki af Berntsensráðaneytinu. Það er
talið líklegast, að Zahle borgmeistara, foringja Radikalaflokksins, verði
falið að mynda nýja ráðaneytið, en hann var áður yfirráðherra um tíma
1909—IO. Ef til vill verður reynt að koma á samkomulagi milli Radi-
kalaflokksins og núverandi stjórnarflokks um myndun hins nýja ráðaneytis,
en lítil líkindi eru sögð fyrir, að það takist. Jafnaðarmenn hafa áður sagt,
að þeir Ijetu ekki menn inn í ráðaneytið fyr en þeir hefðu flokksmagn til
þess að skipa það eingöngu sínum mönnum, en þó segja nú síðustu fregnir,
að þeir ætli að taka þátt í ráðaneytismynduninni nú, ef það reynist ógern-
ingur að fá Berntsensráðaneytið til að vera við áfram. Hjer fylgir mynd
af Zahle borgmeistara og af foringja Jafnaðarmanna, Staunig, sem að lík-
indum fer nú inn í nýja ráðaneytið. Hann er rjett fertugur maður,
fæddur 1873.
Nú við kosningarnar var atkvæðamagn stjórnmálaflokkanna þetta:
Jafnaðarmanna 121 þús., Stjórnarflokksins 98 þús., Hægrimanna 87 þús. og
Radikalaflokksins 66 þús. Jafnaðarmannaflokkurinn er fjölmennastur meðal
kjósendanna, en Radikalaflokkurinn fámennastur, þótt þeir sjeu á þinginu
því sem næst jafnir, annar með 32, hinn með 31 þingsæti. Munurinn á
atkvæðamagni hægri manna og vinstri manna (stjórnarfl.) er aðeins 11 þús.,
en þó fá hægri menn ekki nema 7 þingsæti, en hinir 44, og hægri menn
hafa 21 þús. atkvæði fram yfir Radikalaflokkinn, sem fær 31 þingsæti.
Þessi útkoma stafar að nokkru leyti af ranglátri kjördæmaskiftingu.
tslandi banki.
Úr reikningi bankans fyrir árið
1912, sem fyrir nokkru er prentaður
og sendur hefur verið Lögrjettu, skal
getið þess, er hjer segir:
Umsetning bankans og útbúa hans
var árið 1912 því nær 73 milj. kr.;
rúmar 69 milj. kr. næsta ár á undan.
Peningainnborganir við bankann
sjálfan rúml. 25V2 milj. kr., og við
útbúin öll samtals frekar 8V2 milj.
kr. Útborganir álíka.
Hlaupareiknings-innborganir við
bankann og útbúin námu alls fullum
10 milj. kr. árið 1912 (c. 8 milj. kr.
1911). Innstæðufje á hlaupareikning
var í árslok 862 þús. kr.
Innlánsfje. Lagt var inn í bank-
ann og útbúin á árinu 2795 þús. kr.,
en teknar út 2599 þús. kr.. Jukust
nnlánin þannig um tæp 200 þús. kr.
Sparisjóðsinnstæða hjá útbúum
bankans hækkaði um 57 þús. kr.
Handveðslán bankans og útbúanna
lækkuðu um 44 þús. kr. árið sem
leið, og sjálfskuldarábyrgðarlán um
49 þús. kr.
Reikningslán. Bankinn og útbúin
útborguðu alls um 4V2 milj. kr. í
slíkum lánum, en endurborgað var
c. 40 þús. kr. meira. Lækkuðu lánin
um þá upphæð.
Víxla keypti bankinn og útbú hans
fyrir fast að 14 milj. kr. árið sem
leið, en innleystar voru rúmar 14
milj. kr. í víxlum. í ársbyrjun átti
bankinn 3247 þús. kr. í óinnleystum
víxlum, en í árslok 2937 þús. kr.
Innheimtur, er bankinn og útbúin
önnuðust á árinu, námu samtals fram
undir hálfa fimtu milj. kr., eða nær-
felt 1 milj. kr. meira en næsta ár á
undan. — Með sívaxandi vöruflutn-
ingi til landsins tíðkast það meir og
meir að senda bönkunum hleðslu-
skjöl yfir vörur, og víxla eða ávís-
anir fyrir vöruandvirði til innheimtu.
Tekjur bankans (vextir, diskonto,
provision og arður af útbúunum)
námu alls 340587 þús. kr. (rúmum
2 þús. kr. meira en næsta ár á undan).
Arður bankans er talinn rúm 214
þús. kr. — Þar af fær landssjóður
9418 kr. og varasjóður bankans rúm
33 þús. kr. Hluthafar fá 5V2°/o f
arð af hlutafje sínu. —
Varasjóður bankans er nú orðinn
því narr 300 þús. kr.
árangurslaus.
Sfmað er frá Khöfn í gærkvöld,
að friðarfundinum í Lundúnum sje
nú lokið án þess að nokkuð væri
afgert þar, og að það virðist nú
óhjákvæmilegt að upp úr slitni sam-
kornulaginu hjá Balkanþjóðunum.
Ráðherra er nú staddur á
Akureyri. Lögr. talaði þar við hann
í morgun. Hann ætlaði inn að Grund
í dag og.halda þar þingmálafund;
annan heldur hann í Staðaitungu á
morgun og þriðja í Dalvík á laugar
daginn kemur. Hann ráðgerði að
koma heim 18. þ. m.
Lögr. spurði hann um, hvað hæft
væri í því, sem „Ingólfur" segireftir
dönskutn blöðum um framlagning ís-
lenskra mála á ráðgjafafundi í Khöfn.
Hann sagði þetta tilefnislaus ósann-
indi, án efa komin fram af misskiln-
ingi einhvers dansks blaðamanns.
Slys við hajnargerðina.
Það slys vildi til í morgun úti við
Efferseyjargrandann, að trjevirki, sem
reist er þar og hvolft frá úr járn
brautarvögnunum niður í sjóinn grjót-
inu, sem á þeim er flutt úr Oskju-
hlíðinni, hrundi undir 6 eða 7 fullum
grjótvögnum, og meiddust við þetta
6 verkamenn, er sumir voru uppi á
virkinu, þegar það fjell, en sumir
niðri fyrir. Sem betur fer eru þó
meiðslin ekki talin hættuleg fyrir líf
þeirra, og beinbrotnað hafa þeir ekxi,
heldur marist, sumir illa.
Mennirnir, sem fyrir þessu urðu,
voru bræðurnir Jón og Magnúsjóns-
synir frá Mörk, og er Jón mikið
meiddur, en Magnús minna; Þórður
Erlendsson á Lindargötu 6, illa mar-
inn á vinstri handlegg; Kristján
Benediktsson trjesmiður á Laugav.
52, marinn á vinstri hlið; Guðni
Kristínsson á Laugav. 115, marinn á
fæti, en ekki mikið. Hinn 6. hefur
Lögr. ekki heyrt nafngreindan.
Það má kalla furðulegt, að allir
mennirnir skyldu sleppa með Kfi frá
öðru eins slysi og þessu.
Þlngkosnlng í Færeyjum
fer fram 16. þ. m. Það er sagt í
dönskum blöðum, að fyrv. þingmað-
ur Færeyinga, Effersö sýslumaður,
gefi ekki kost á sjer til endurkosn-
ingar.
lýtt jarðyrRjuverRfæri
var sýnt í gærdag hjer suður á Fje-
lagsgarðstúninu. Það er einskonar
plógur, gerður til þess að rista ofan
af landi, sem sljetta á. Tveir hestar
gengu fyrir og drógu, en maður á
eftir og stýrði atristuplógnum. Verk-
færið er fundið upp af hr. Sigurði
Johnsen kennara frá Vopnafirði, syni
Þorl. Ó. Johnsens fyrv. kaupmanns
hjer, og hefur Sigurður verið hjer
um tíma og stýrði afristuplóginum í
gær við fyrstu tilraunina, sem gerð
hefur verið til að vinna með honum.
Piógurinn er smíðaður hjer hjájóna-
tan Þorsteinssyni. Hann er að gerð
nokkuð líkur algengum plógi; flatur
hnífur í stað plógskerans, og svo
hjól þar íyrir framan, sem markar af,
hve djúpt skuli rist, og lyftir hnífnum
upp, er farið er yfir þýfi Þó verður
afristuplógnum ekki komið við í
stóru og kröppu þýfi. En tilraunin
í flær gekk vel, og var það trú
vanra plægingamanna, sem þar voru
viðstaddir, að verkfærið mundi koma
að góðum notum.
ísland erlendis.
Heimspekispróf við háskólann
í Khöfn hafa nýlega tekið : Geir Ein-
arsson, Hallgr. Hallgrímsson, Helgi
Guðmundsson, Jón Björnsson, Kjart-
an Thórs, Ólafur Thórs og ólafur Þor-
steinsson. G. E. og Ó. Th. með ág.
eink., H. H. og Ó. Þ. með 1. eink.,
hinir með 2. eink.
Frk. Guðrún Indriðadóttir er
nú bráðlega væntanleg heim að vest-
an, og hefur á heimleiðinni farið til
Khafnar. Vestur-íslendingar kvöddu
hana f Winnipeg með miklum virkt-
um og þakklæti fyrir góða skemtun.
Reykjavík.
Heinispekispróf við háskóiann
tóku siðastl. laugardag: Ásg. Asgeirs-
son (ág. eink.), Friðrik Jónasson (2.
betri eink), Gunnl. Einarsson (2. betri
eink.), Herm. Hjartarson (1. eink.),
Jón Guðnason (2. eink.), Jósef Jóns-
son (1. eink.) og Páll Bjarnason (1.
eink.)
A. Courmont háskólakennari fer
hjeðan alfarinn nú f vor og á að
halda honum skilnaðarsamsæti næstk.
laugardag. Hann hefur getið sjer hjer
góðan orðstír, Þegar heim kemur til
Þ'rakklands, tekur við fyrir honum
þriggja ára herþjónustuskylda.
Stgr. Matthíasson læknir á Ak-
ureyri er hjer nú staddur.
Riddarar at dbr. eru nýorðnir
Aug. Flygenring kaupm. í Hafnar-
firði, Eggert Briem skrifstofustjóri og
Geir Sæmundsson vígslubiskup á Ak-
ureyri.
Trúlofuð eru frk. Rannveig Þor-
varðsdóttir prentsmiðjustjóra og Ólaf-
ur Þorsteinsson stud. med., sonur síra
Þorsteins Halldórssonar prests ( Mjóa-
firði.
Boesens-leikflokkurinn hefur nú
síðast sýnt leik, sem hjer var oft
leikinn fyrir nokkrum árum og mikið
þótti í varið. Það er »Drengurinn
minn«, umritaður á dönsku af E.
Bögh. Var hann vel leikinn og
áhorfendarúm fult.
Kveðjusamsæti var frú Valgerði
Ólafsdóttur haldið á föstudaginn var
af Kvenfjelagi Fríkirkjusafnaðarins og
fleiri konum. Hún er nú að fara
alfarin norður á Akureyri, en mað-
ur hennar er orðinn þar deildarstjóri
fyrir D. D. P. A. Frú Valgerður
hefur starfað bæði mikið og vel í
þarfir Kvenfjel. Frikirkjus. frá því
það var stofnað, og er því mikil
eftirsjá í henni. Hefur hún þar sem
annarstaðar notið ástsældar og virð-
ingar, og munu allir, sem til hennar
þekkja, kveðja hana með hlýjum hug.
Samsætið sátu um 60 konur og fór
það hið besta fram, enda var prýði-
lega framreitt. Frú Guðríður Guð-
mundsdóttir bauð gestina velkomna.
Fyrir minni heiðursgestsins mælti frú
Hólmfríður Þorláksdóttir, og frú Guð-
rún Jónsdóttir mintist einnig frú Val-
gerðar og móður hennar. Kvæði
var heiðursgestinum flutt (eftir I. B)
og eru þetta síðustu erindin:
»Við hörmum sætið auða, er hjeðan
burt þú fer.
í heimkynnið þitt nýja samt gæfan
fylgi þjer,
því fögur sál og tigin, og hög og
listfeng hönd
æ heldur sínu gildi, þó flytjist víða’
um lönd.
Þú hlýtur eins að finna þar hlýju’ og
vinarþel,
og hreinviðrið hið norðlenska geðjast
mun þjer vel.
Þ ar breiðir einnig sólin sitt sumarljós
og vor;
— hún signi þig og vermi, og b 1 e s si
öll þín spor«.
Loks þakkaði heiðursgesturinn fyrir
sjer sýnda vináttu. Kona.
Úr Keflavík er skrifað 1. þ. m.:
„Hjeðan af Suðurnesjum er sjaldan
mikið af frjettum í blöðunum, enda ekki
viðburðaríkt. Nú er vetrarvertíðin um
garð gengin 1 Grindavík, tæplega meðal-
vertíð, að sögn; í Höfnum sömuleiðis,
Miðnesi fremur lítið, Garði og Leiru
mjög lítið hjá flestum. Þó eru í Garðin-
um einstakir rnenn, en þó mjög fáir,
sem hafa fiskað allvel. í Keflavík og Njarð-
víkum hefur sáralítið aflast. Þetta er á
opin skip. Aftur hafa vjelarbátar fiskað
vel, flestir að minsta kosti, en það eru
ekki nærri allir, sem geta haft gott af
þeim afla, og þeir síst, sem helsta hafa
þörfina fyrir að geta náð í aflann, því
eins og allir vita geta þeir ekki eignast
vjelarbát, eða part í honum, -sem ekki
eiga neitt til að tryggja sjer lán með;
það eru aðeins efnamennirnir, sem geta
fengið peningalán og með því móti kom-
ið sjer áfram; hinir ekki. Botnvörpung-
arnir hafa eflaust með minsta móti fisk-
að í landhelgi í vetur og það, sem af er
vorinu, í Garðsjónum, og er það eflaust
að þakka vjelarbátnum í Leirunni, sem
hefur haft gæsluna á hendi og gert það
sæmilega. Lítið heyrist talað um póli-
tík; margir vilja að næsta þing láti sam-
bandsmálið bíða, en snúa sjer að öðrum
meir áríðandi málum, t. d. atvinnumál-
unum og gufuskipamálinu, sem óefað
flest allir eru með, þó menn því miður
eigi erfitt með að sýna það í verkinu
með fjárframlögum, því nú hefur bónd-
inn í mörg horn að líta hvað útgjöld
snertir, ekki síður en endranær. En eitt
eru menn sammála um, og það er, að
þingið takmarki bitlingana meir en verið
hefur. — Heilsufar manna í vetur hefur
verið fremur gott, nema hvað inflúensa
hefur gengið, og er hjer enn, þó ekki
mjög þungbær, enda kemur það sjer vel,
Gunnar Gunnarsson:
Kirkja fyrirfinst
engin.
Ef það hefði verið sólskin, þá
hefði prófasturinn varla verið jafn
geðillur og hann var þennan dag.
En hann var á vísitasíuferð til út-
kjálkaprestakalls og fjekk glórulausa
þoku einmitt þann daginn, sem hann
lagði á heiðina, svo hann varð
að þreifa sig fram yfir vegleys-
urnar og geta sjer til — af því að
hvergi sá til fjalla, —*■ hverjir af
þeim götutroðningum, sem lágu í
allar áttir, væru rjetta leiðin til prests-
setursins, sem hann fyrir forms sakir
var nauðbeygður til að vitja, þótt hann
vissi það í þvíiíku ástandi, að ekki
væri um gistingu að ræða, og yrði
r5 3
að búa sig undir að fara til
baka um kvöldið, — og þetta alt
saman eingöngu til þess að geta
krotað nokkrar línur í vísitasíubók.
Og þessar línur hefði þó mátt — já,
við skulum segja: semja — því um
fals er ekki að tala — hinumegin
við heiðina eftir vitnisburði óvilhallra
manna, ef kjaftæðið ræki ekki nefið
í alla skapaða hluti og vonin um að
verða bráðlega biskup stæði ekki eins
og fögur hylling framundan. Hann
var maður á fimtugs aldri, vel hold-
ugur og óvanur ferðalagi. Það var
því engin ástæða til þess fyrir hann
að vera í háalofti af ánægju svona
dag. Einkum þegar svo illa bar
undir, að hnakkgjörðin bilaði neðst í
brattanum og ólund var í klárnum,
svo hann af tómri illgirni hnaut við
hvern hnullung, sem á vegi hans
varð.
En ofan á alt þetta bættist, að
þegar hann á áningarstaðnum leysti
upp malinn og ætlaði að fá sjer góð-
an bita, fann hann eggin í klessu,
smjörið bráðið, kjötið þrátt og brauðið