Lögrétta - 13.01.1915, Blaðsíða 4

12
LÖGRJETTA
FRESIID BRQDKDUPinU
|þangaÖ til þjer hafið fengið tilboð frá |
KÖBEflHflVNS MðBELMHOHSIN,
|Tlf. 7997. Poul Rasmussen. Tlf. 7997-|
Vestervold 8 (Ny Rosenborg).
Stærsta húsgagnaverslun Danmerkur.
Chr. VIII. húsgögn frá 400 kr.
Dagstofuhúsg. mjög falleg Borðstofu — úr eik Svefnherb.—úr birki,lakk. Kr. 521.
Dagstofuhúsg., pól. mah. Borðstofu — úr eik Svefnherb. — pól. mah. Kr. 1000
Ætlð 300 teg. húsgagna fyrirliggjandi.
EIRÍKUR EINARSSON,
yf ird ómslö gmað ur,
Laugaveg 18 A, (uppi). Talsími 433.
Venjul. heima kl. 12—1 og 4—5 e. h.
EFTIRMÆLI.
í fljótu bragði sýnist efri myndin, sem hjer er sýnd, vera riss af lands-
lagi. Slíkar myndir senda njósnarmenn herþjóðanna nú frá sjer, en við-
takendur eiga að geta lesið úr þeim. Með lestraraðferð þeirra breyt-
ist þá efri myndin t. d. þannig, aS fram kemur neðri myndin, og er þetta
þá orðin frásögn um útbúnað á vígi, hvar skotvirki sjeu þar, hvar
girðingar o. s. frv. Á neðri myndinni eru settir bókstafir, sem tákna
þetta: A gaddavírsgirðingu, B skotgröf, C ljett skotgögn, D stórskota-
vjel, E umsátursvjel, F veg, G útgröf, H innri gröf, I stálvarinn turn,
J njósnarturn, K inngang í kastalann, L járnbrautarstöð, M járnbraut-
arlínu, N tvöfalda línu, O vatnsgröf. Tvær lárjettar línur tákna stefn-
una frá austri til vesturs, en tvær lóðrjettar línur stefnuna frá suðri til
norðurs.
fylgir eftir H.Hamar. Næst eru kvæöi
og vísur eftir Ríkarð, því hann er
dverghagur á rím, eins og á þau efni,
þar sem koma má við hnífnum eða
meitlinum. Svo er mynd af Pjetri
heitnum Jökli frá Hákonarstöðum á
Jökuldal, og grein um hann eftir
Guömund trjesmið í Fossgerði á Dal.
Kvæði eftir Svb. Björnsson og J. Ö.
Jónsson og þýðingar á kvæðum eftir
sr. Guttorm Vigfússon í Stöð. Grein
um ætt Bretakonunga, er sýnir, að
þeir eiga kyn sitt að rekja til eins af
landnámsmönnum íslands, Auðunnar
skökuls, er bjó á Auðunnarstöðum i
Víðidal. Þetta er í desemberblaðinu.
En í janúarblaðinu er ritgerð eftir
Indriða Einarsson skrifstofustjóra
um íslenskt leikhús, og með henni
fjöldi mynda, sem sýna íslenska leik-
endur í ýmsum af þeim leikum, sem
hjer hafa verið sýndir á síðari árum.
Þetta er mjög skraut-legt blað og
eigulegt, og ritgerðin eftirtektarverð,
því þar er sýnt fram á nauðsyn leik-
hússbyggingar í Reykjavík. Geta
menn fengið þetta cölublað keypt ein-
stakt.
Með þessu hefti byrjar „Óðinn“ að
flytja ný og frumsamin íslensk söng-
lög, og á að verða framhald á því
í hverju blaði, og verður því svo fyr-
ir komið,, að taka má lögin frá til
r.otkunar við hljóðfæri, án þess að
skerða blaðið. Þessum blöðum fylgja
þrjú lög, eitt eftir Helga Helgason og
tvö eftir sr. Halldór Jónsson á Reyni-
völlum. í næsta blaði koma ný lög
eftir Jón Laxdal og Árna Thorsteins-
son o. s. frv.
Hinn 24. júlí síðastliðinn andaðist bónd-
inn Nikulás í Lambhaga á Rangárvöllum.
tiann fæddist í Ártúnum í sömu sveit 9.
nóv. 1839. Foreldrar hans voru Stefán
bóndi f. í Odda 1806 d. 1862 (hans móðir
var Margrjet Lafransdóttir, síðari kona
Ólafs Gunnarssonar i Fróðholtshjáleigu),
sonur sjera Gísla (f. 1781) prests á Húsa-
vik 1820—1840, Auðunssonar prests á
Blöndudalshólum, Jónssonar prests á
Bergsstöðum Auðunnssonar, og Sigriður,
kona Stefáns (f. 1795) dóttir Andrjesar
bónda í Oddhól, Illugasonar á Álfhólum
Erlendssonar. Sigriður var tvígift og var
Nikulás heitinn eftir fyrri manni hennar,
Nikulási Árnasyni Arnórss. á Reiðarvatni,
er var prestur Keldnaþinga fram á 1776,
Snorrasonar. Árni bjó lengi á Selalæk og
Nikulás eftir hann fram um 1837—8; áttu
þau Sigriður mörg börn, en hann varð nú
a? vikja fyrir eiganda þeirrar jarðar,
Gísla ísleifssyni Einarsen, er þá var kandí-
dat. og tók að búa þar um hríð.
Nikulás ólst upp hjá foreldrum sínum,
er brátt fluttust frá Ártúnum inn í Fljóts-
hlíð, að Torfastöðum, þar sem þau bjuggu
siðan, og í vinnumannsstöðu var hann
nokkur ár á góðum bæjum, en síðan bóndi
að Árbæ á landi i 7 ár; að þeim liðnum,
sem var vorið 1882, var býli hans komið
í auðn af sandfoki og eigur gengnar til
þurðar; gekk það sem plága um vorið yfir
jarðir og fjenað á þeim stöðvum. — Fór
hann þá að Gaddstöðum á Rangárvöllum,
sem nú voru í litlu betra ástandi, og bjó
þar 11 ár. Jukust honum samt ejni með
batnandi árferði; þá fluttist hann að
verður haldið hjer í Reykjavík í vikunni frá 15.—21. febrúar þ. á.
Kent verður í þremur flokkum, í einum stúlkur, öðrum piltar og
þriðja drengir; ókeypis kensla í öllum flokkum.
Þátttakendur gefi sig fram við verslunarstjóra L. MÍJLLER, Brauns
verslun, fyrir 8. febr.
Rvík í janúar 1915.
Stjórnin.
Klæðakverksmiðjan
Alafoss
kembir, spínnur, tvinnar, þæfir, ló-
sker, pressar, litar, gagneimir (af-
dampar) og býr til falleg tau.
Vinnulaun lægri en hjá öðrum klæða-
verksmiðjum hjer á landi.
..Álafoss“-afgreiðslan: Laugaveg 34
Rvík sími 404.
Bogl R. ]. PárDarson.
Oddur Gíslason
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
LAUFÁSVEG 22.
venjul. heima kl. 11—12 og 4—7.
Kumlu í sama hreppi og bjó þar sömu-
leiðis í 11 ár; síðan keypti hann jörðina
Lambhaga og bjó þar við góð efni í full
10 ár.
Fljótt þótti Nikulás næmur fyrir bók-
lestri og vel minnugur, einkum í fornkon-
ungasögum. Prúðmannlegur var hann,
glaðvær og viðræðugóður, áhugasamur til
dauðans fyrir velferð allra stærri lands-
mála. Þótt blindur væri 7 ár, hugði hann
kappsamlega eftir hverjum úrslitafundi,
sem haldinn var í stjórnmálum, og glögg-
sýnn var hann á þingmenskuhæfileika full-
trúanna, enda var hans yndi að lesa og
láta lesa fyrir sig alt frjettnæmt af því
tægi.
Hann var jarðsunginn 8. ág. við Breiða-
bólstaðarkirkju, eftir sjálfs hans fyrirlagi,
þar sem ættfólkið nánasta hafði jarðsett
verið, og fór jarðarförin fram við fjöl-
menni og rausn, eins og við átti.
Kona hans var Þórunn Sigurðardóttir
bónda á Ljótsstöðum í Skaftafellssýslu,
Bótólfssonar digra á Borgarfelli Jónsson-
ar; var hún manni sínum samhent og má
telja með afbrigðum hennar dugnað í
sumum greinum. Býr hún enn með tveimur
sonum þeirra fulltíða, og er annar ný-
kvæntur, en hinn þriðji kvæntist fyrir
nokkrum árum og er burtu fluttur.
J.
Konur þær, sem ætla að sækja um
styrk úr sjóði fjelagsins, verða að
senda umsóknir sínar, fyrir 15. jan.
næstkomandi, til forstöðukonu fje-
lagsns.
Katrín Magnússon'
nsom sender denne Annonse
, til „Klædefabr. Kontoret",
Köbennavn S., faar frit tilsendt 4
mtr. 125 ct. b. sort, mörkblaa, marine-
blaa, brun el. grön finulds Klæde til
en flot Dragt for 10 Kr.
Vátryggið fyrir eldsvoða í
GENERAL.
Stofnsett 1885.
Varnarþing í Reykjavík.
SIG. THORODDSEN. Sími 227.
Umboðsm. óskast á Akranesi, Kefla-
vík, Vík, Stykkishólmi, Ólafsvík.
Eg’gdt Claessen
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Pósthússtræti 17. Venjulega heima
kl. 10—11 og 4—5. Talsími 16.
Nokkrar húseig’nir
á góðum stöðum í bænum fást kéypt
ar nú þegar. Mjög góðir borgunar-
skilmálar. Væntanlegir kaupendur
snúi sjer til SVEINS JÓNSSONAR.
Til viðtals í veggfóðursverslun Sv.
Tónssonar & Co., Kirkjustræti 8, kl.
3—6 siðdegis.
Prentsmiðjan Rún.
118
119
lágum vjer vel fyrir skipinu, er var eina
leiðarsteinsátt frá oss á hljeborða. Eftir
aðra hálfa stund áttum vjer að eins hund-
rað faðma að því; þá ljetum vjer undan
síga, til þess að fara fram hjá því á hlje-
borða, en svo fórum vjer nálægt, að vel
hefði mátt kasta tvíböku yfir á þiljur þess.
Skipið hjelt áfram gagnvart oss, og kall-
aði þá kaft. Delmar yfir á það og spurði
hvaða skip það væri.
Dauðans þögn var á þiljum uppi á báð-
um skipunum og rödd hans smaug skært
gegnum næturvindinn.
„Hvað þá?“ var svarað. — „Hvaða skip
er þetta?“ spurði kaft. Delmar aftur. Hver
stóð hjá sinni falbyssu, og alt var undir-
búið til þess að láta skotin ríða af. —
„Hvaða skip er þetta?“ var svarað frá
hinu skipinu. — „Það er Kallíópe, skip
hans konunglegu hátignar," svaraði kaft.
Delmar, en spurði síðan aftur, hvert hitt
skipið væri, og um leið bauð hann öllum
að leggjast niður, hverjum á sínum stað.
En naumast höfðu menn hlýtt þessu boði,
er skotin dundu á oss frá allri hlið skips-
ins í einu og gerðu þau eigi lítil spjöll. á
reiða vorum og skipsskrokk, en fáir særð-
ust, þar eð þeir höfðu lagst niður.
Þegar hlje varð á brakinu og brestun-
um, hrópaði kaft. Delmar: „Upp allir menn
og skjótið, er jeg sný við aftan undir það.“
Á fáum augnablikum vorum vjer komnir
úr reykjarmökknum, lögðum aftan að því
og ljetum skotin ríða frá allri hliðinni. —
„Látum aftur undan síga,“ var næsta skip-
un, „en verið tilbúnir.“
Vjer Ijetum undan síga um 300 faðma,
þangað til vjer höfðum nægilegt svið til
þess að hverfa skipinu upp í vindinn og
yfrum. Þá sigldum vjer gagnvart hinu
skipinu, eins og vjer ætluðum að ráð-
ast að því kulborða megin, en alt í
einu snerum vjer við og aftan að þvi og
ljetum öll skotin dynja eftir því endilöngu;
kom þetta Hollendingum mjög á óvart,
er hjeldu, að vjer mundum ráðast að þeim
kulborða megin, og voru því allir við fall-
byssurnar þeim megin.
Það kom auðsjáanlega mikið fát á hol-
lenska skipstjórann; hann stóð í lyftingu
og hrópaði á illri ensku, er vjer höfðum
æði gaman af: „Bleyðurnar ykkar! Þið
berjist klaufalega.“
Vjer ljetum skríða fram fyrir þá á hlje-
borða, en þá skutu þeir á oss frá bak-
borða hliðinni, en þar sem þeir höfðu stað-
ið við fallbyssurnar hinu megin, voru þeir
eigi nógu fljótir og gerðu oss lítið tjón,
en öftustu sigluna mistu þeir og fjell hún
fyrir borð skömmu eftir að vjer fórum
fram hjá þem. Þeir ljetu þá undan síga,
og gerðum vjer það einnig, til þess þeir
skyldu ekki ná að skjóta eftir skipi voru
endilöngu, en hliðarskotin riðu frá báðum
á víxl, en svo miklu betur sigldi skip vort,
að vjer komumst úr skotfæri fram fyrir
þá, gátum svo snúið við og skotið eftir
skipi þeirra endilöngu. Þá mistu þeir topp-
sigluna og voru svo á voru valdi, eins og
Bob Kross sagði, því að þeir gátu eigi snú-
ið skipinu, er þá vantaði afturseglið, en
vjer gátum látið skip vort liggja eftir því
sem Sest mátti fara og ljetum vjer skotin
ríða eftir skipi þeirra endilöngu, þangað
til að þeir mistu framsigluna og var þá
miðsiglan ein eftir, en þetta var þó engu
verra fyrir þá, því að þótt skipinu væri
lítt stjórnandi í svo litlum vindi, gátu þeir
þó heldur beitt upp í vindinn, er þeir og
gerðu, og hjelt orustan áfram, en vjer vor-
um miklu betur settir, að geta barist undir
seglum, og þótt stöku skot lenti á skip
vort og nokkrir særðust, skutum vjer tíu
skot meðan þeir skutu eitt. Orustan hafði
staðið klukkustund, og varð þá stafalogn.
Við það stóðum vjer jafnir að vígi, þar eð
vjer gátum ekki stýrt skipi voru.
Það var um fjórðungur mílu á milli vor,
og lágum vjer þannig, að að eins fáum fall-
byssum varð komið við. Skipverjar voru
þvi látnir gera við það, er aflaga hafði
farið, og var það eigi allítið.
Jeg stóð hjá Bob Kross, er var að horfa
eftir kattafótum, eins og vjer köllum hæg-
an vindblæ. „Aldrei gat mjer hugsast,“
mælti hann, „að kafteinninn mundi stjórna
svona vel skipi sínu; það munu fáir taka
honum fram.“ — „Svo ætla jeg vera
muni,“ mælti jeg, „en þetta er leiða skot-
ið,“ þvi að þá reið skot að oss, er fleygði
niður 6 mönnum, sem voru uppi í reiðan-
um. — „Já, hann er þjettur fyrir, þessi
piltur, og svo eru allir Hollendingar, og
það er ekkert gaman að eiga við þá; það
er eigi víst, hvernig fer með þeim og oss;
vjer verðum að biðja um vind, en þeir um
logn.“
„Hvar er hann herra Keene?“ hrópaði
kafteinninn, er stóð hinumegin á þiljun-
um. — „Hjerna, herra minn,“ mælti jeg og
hljóp til hans. — „Farið ofan, herra
Keene, og vitið hvað margir eru særðir;
læknirinn getur sagt yður það hjer um
bil.“
Jeg skautst ofan, en i því bili reið skot
á lúkuna hjer um bil fet fyrir ofan höfuðið á
mjer og hefði það tekið af mjer höfuðið,
ef jeg hefði eigi flýtt mjer svo mjög. Jeg
fór ofan í púðurklefann, því að læknir
vildi heldur vera þar, en í sjúkrahúsinu,
til þess að taka limi af mönnum, því að
þar var rúmbetra. Hann var að taka fót
af manni, er jeg kom ofan með skilmælin,
og var það hræðileg sjón, svo að mjer
varð ilt. Þegar hann var búinn, mælti
hann: „Þjer getið sjeð þá alla í fram-
káetunni, er jeg hef gert við; hinir dauðu
eru í sjúkrahúsinu. Jeg hef þegar tekið
limi af fimm. Heræfingakennarinn er særð-
ur og herra Vilhjálmur undiroffíseri dauð-
ur, en þeir, sem jeg hef enn þá ekki getað
litið eftir, eru hjer. Þjer verðið sjálfur að
fullnægja ósk kafteinsins, herra Keene.
Jeg get ekki yfirgefið lim, sem óbundið
er fyrir æðar á, til þess að telja höfuð.“
Þar eð jeg sá, að læknirinn hafði satt
að mæla, greip jeg ljósbera og byrjaði
rannsókn mína. I púðurklefanum voru 14
menn særðir, er biðu læknishjálpar, og
flaut gólfið í blóði. I káetunni voru níu,
er búið var að binda um, og lágu fjórir
í rúmum sínum, er höfðu mist hönd eða
fót. í sjúkrahúsinu voru ellefu dauðir af
vorum bestu mönnum. Þegar jeg hafði
lokið rannsókn minni og var að ganga upp
sjúkrahússstigann, sá jeg hvar Kúlpepper
lá á hnjánum með ljósbera fyrir framan
sig. Hann var náfölur, og er hann leit upp,
varð hann var við mig. — „Hvað er yður
á höndum?“ mælti hann. — „Eigi annað
en það, herra minn, að kafteinninn vill fá
að vita, hversu margir eru særðir.“ —
„Segið honum að jeg viti það ekki; jeg
geri ráð fyrir, að hann þurfi mig ekki upp
á þiljur.“ — „Hann vill fá að vita, hvað
margir eru særðir,“ svaraði jeg, því að jeg
sá að hann hugsaði, að hann ætti að gera
grein fyrir því. — „Guð hjálpi mjer; bíð-
ið augnablik, herra Keene; jeg ætla að
senda orð upp með yður.“ — „Jeg má
ekki bíða,“ mælti jeg og fór upp stigann.
Kúlpepper hefði sjálfsagt kallað aftur á
mig, en jeg kaus það heldur að láta hann
vaða í villunni, því að jeg hafði gaman af
að vita, hvort hann óttaðist meira reiði
kafteinsins, eða skot óvinannna.
Kafteinninn var alvarlegur og þagði, er
jeg skýröi honum frá rannsókn minni.
Skipin lágu með afturstefnin hvort á
móti öðru og skutu við og við hvort eftir
öðru endilöngu. Allir lágu niðri á skipi
voru eftir boði kafteinsins, nema þeir, er
skutu.
„Ó, að vindurinn kæmi,“ mælti kafteinn-
inn við fyrsta lautinantinn, „en það eru eng-
ar líkur til þess.“
„Tunglið kemur upp eftir 10 mínútur",
mælti jeg, „og kemur þá oft gola um leið.“
— „Satt er það, en eigi er svo jafnan;
jeg vil vona að svo verði, því að öðrum