Lögrétta - 20.01.1915, Blaðsíða 2

14
LÖGRJETTA
LÖGRJETTA kemur út á hverjum mið-
vikudegi og aulc þess aukablöð við og við,
minst 60 blöð alls á ári. Verð: 4 kr. árg. á
Islandi, erlendis 5 kr. Gjalddagi 1. júlí.
Hstand og borior.
Horfurnar þykja nú og eru fremur
ískyggilegar, ekki síst hvað landbú-
skapinn snertir, enda hefur hann
fengiö þaS rothögg nú í 2 ár, sem
hann óefaö býr lengi aö. Sumarið
1912 var gott, og heyjaðist þá yfir-
leitt vel, en fjenaöur afarmargur.
Fram aö þeim tíma hafði fjenaði
fjölgað ár frá ári síöan um aldamót,
og að líkindum skuldir aukist sam-
hliöa, og er þaö að vísu eðlilegt, þeg-
ar þess er gætt, hvaö mikið var fyrir
framan höndina, sem þurfti að gera.
Víðast hvar voru bæir og fjenaðar-
hús undir torfþaki, hey meira og
minna í heygöröum; tún mikið þýfö,
engjar og tún ógirt o. fl. Víðast hjer
á Suðurlandi er þetta stórbreytt. I
staö torfbæjanna eru bygð heil og
hálf timburhús. Fjenaðarhús undir
járni víða. Mestöll hey í járnvöröum
heyhlöðum. Flest tún girt með gadda-
vír. Mikið af túnum nær alsljett og
engjar víða girtar. Alt þetta hefur
kostað mikla peninga og fyrirhöfn,
og mikið af því hefur verið unnið og
framkvæmt með lánsfje. Þótt nú erf-
itt sje að neita því, að alt þetta sje
þarft og nauðsynlegt, og ekki verði
með sanni sagt, að sú kynslóð, sem
þetta hefur mest gert á hálfum til
heilum aldarfjórðungi, hafi ekkert
gert til gagns, verður þó all-erfitt að
meta alt þetta til sannvirðis, þegar ill
og erfið ár koma á eftir, sem eyði-
leggja svo mjög bústofn bænda sem
rm er raun á, svo langt sem jeg
þekki, og þekki jeg þó minst, en nóg
til þess, að mjer ægir við að nefna
dæmi, og sleppi jeg þeim því. Þær
skýrslur verða annarstaðar til sýnis,
þótt ekki sjeu þær skemtilegar.
Hvað tekur nú'við.verði framh. á ó-
áran fyrir landbændur ? Veturinn 1912
-13 fór með nál. öll hin miklu hey frá
sumrinu 1912. Sumarið 1913 var, eins
og menn muna, afleitt óþurkasumar,
auk veðra, sem gerðu heyskaða hing-
að og þangað. Hey því vond og ljett
til fóðurs, sem greinilega sýndi sig
síðastliðinn vetur. Þótt nú margir
fækkuðu afarmikið fjenaði í fyrra-
haust, 1913, svo að á mörgum
bæjum voru afarfá lömb, og sumstað-
ar engin, auk annars fjenaðar, sem
fargað var, dugði þetta ekki til að
bjargast síðastliðinn vetur, sem, eins
og kunnugt er, var afarharður. All-
flestir bændur urðu því fyrir æði-
miklum vanhöldum á fjenaði síðastl.
vor. Svo kemur þá þetta síðasta sum-
ar sem 4. missirið í röðinni, og þarf
síst að segja, að það hafi staðið hin-
um missirunum framar að gæðum.
Gras var að vísu á endanum í meðal-
lagi, en spratt seint. Margir mistu
hey sin, meira og minna, í vatn og
\eður, og flestir áttu hey úti að lok-
um, svo enn urðu menn að farga af
heyjum, sem aldrei hefur þótt gott,
og síst er gott, þegar fjenaður var
orðinn eins fár og hann var alment
í haust, og er þó trúa mín, að verði
þessi vetur verri en í meðallagi þá
sje nóg eftir á þau hey, sem til eru
alment, og tekur þá fyrst í hnúkana,
ef ekki dugir það fóður, sem nú er til,
sem telja má hæpið, því illa byrjar
þessi vetur, hvernig sem hann kann
að verða, en hætt er við, að forða-
gæslulög og menn dugi þar skamt,
sem við er að búast. En þótt alt fari
nú vel, er samt sjónarlega ískyggi-
legt framundan. Ár frá ári aukast
Öll útgjöld. Sveitarþyngsli aukast ár
frá árf og þó allra mest síðastliðið
haust, víðast, það jeg til veit, frá
einum fimta til eins þriðja, og er það
þó minst af hækkandi útgjöldum
bóndans, ekki síst á þessu stríðs- og
óhappa-ári. Ull, kjöt, smjör í lægra
verði en í fyrra, því ekki get jeg tal-
ið það verð, sem síðast í haust varð
á kjöti, ull og gærum, því það verð
myndaðist fyrst eftir að menn voru
búnir að selja fje sitt til slátrunar.
Þau gæði hafa því lent í vasa kaup-
manna mest öll, sem og önnur fleiri
á þessu vonda ári. Annars má það
makalaust heita, að ein stjett í land-
inu skuli hafa mestan hagnaðinn á
því sama ári, sem allar aðrar stjettir
verða fyrir mestri dýrtíð. Því þrátt
fyrir það, þótt kaupmenn seldu vör-
urnar með uppskrúfuðu verði, sem til
voru í landinu þegar stríðið hófst,,
hafa víst fáir orðið varið við að
þeir gengju síður eftir skuldunum nú
en vant er, heldur miklu harðara.
Hvað smjörsölu snertir, var hún bæði
iil og lítil. Flestöll rjómabú störfuðu
aðeins fáar vikur og framleiddu, að
jeg hygg, fá yfir þriðjung af vana-
legri framleiðslu, eða svo var það
hjer. Auk þess seldist smjörið illa.
Hvar sem því á er litið, er árferðið
vont fyrir sveitabændur. Verði fram-
hald á þessu, er útlitið ilt, enda strax
farið að bóla á því lakasta, sem hjer
getur hent, að bændur, sumir dugleg-
ir og ungir, aðrir eldri og efnaðir,
bregða búskap og flytja til kaupstað-
anna með krafta sína og efni sín,
en úr kaupstöðunum eru fluttir í
sveitirnar hópar af fólki, sem slitið
hafa þar kröftum sínum og efnum, ef
nokkurntíma hafa verið þar til, og
eru það slæm skifti. En svo hefur
það vanalega gengið til í óárum, að
byrjun hnignunarinnar hefur hafist
með því að bændur hafa brugðið búi
og flutt til kaupstaðanna en bæði þeir
og aðrir svo þaðan af landi burt, og
má það heita sorgleg blóðtaka fyrir
landbúskapinn og þjóðina í heild
sinni. Undir þann leka þarf fljótt að
setja, þvi þegar einn fer, er nærri
sjálfsagt að hópur fari á eftir. Það
mun vera nokkuð undantekningarlaus
regla. Árið 1900 fóru til Ameríku úr
þessum litla hrepp 7 bændur, en milli
30 og 40 manns alls, flest fólk á besta
aldri, og svona mun það víðar hafa
gengið til í óárum. En straumurinn
siðastliðið ár til kaupstaðanna hefur
verið litlu betri. Fólk, sjerstaklega
kvenfólk, hefur hópast úr sveitum til
kaupstaðanna að vetrinum til með
vor- og sumar-kaup sitt og eytt því
þar. Svo loks kemur það fyrir fult
og alt með barn á handlegg. Mjer
dettur í hug í þessu sambandj það;
sem ein myndarkona sagði við mig
fyrir stuttu, þegar tilrætt var um
þetta fyrirkomulag kvenna. Hún
sagði: „Þær sjá þetta of seint; þeg-
ar þær eru orðnar konur og eiga
börn, sjá þær eftir hverjum eyri, sem
þær hafa eytt til ónýtis, hvað þá
heldur öilu sínu á bestu árunum, og
mundu þá einskis fremur óska, en að
þær krónur væru aftur komnar til að
fæða og klæða litlu börnin, sem nú
liggja við sveit.“ Þetta er vissulega
of seint sjeð. En þau tíðkast nú hin
breiðu spjótin. Þar eigum við öll og
allir sammerkt, að við sjáum hlutina
of seint. —
Nú í vetur eru ekki horfur á að
barnafræðsla geti farið fram eftir
fræðslulögunum í mörgum hreppum.
Víða hefur áður verið farkensla.
Kennari og börn því orðið að vera á
nokkrum bæjum í hverju fræðslu-
hjeraði 2—4 vikur. Miklum erfið-
leikum hefur það verið bundið að
koma kennurum og börnum þannig
fyrir, því víða hefur ekki verið hús
til að kenna i, en enn óvíðar hefur
verið vilji á að taka kennara og
börn, sem víða verða að vera þar
öll, sem kennari er, einkannlega þar
sem strjálbygt er. Þótt nú fæði kenn-
ara, hús og fje, hafi, að jeg hygg,
sjaldan farið fram úr kr. 1,00 og
fæði barna kr. 0,50, hefur barnaeig-
endum þótt nóg að borga það, sem að
vissu leyti hefur verið, þegar mjög
fátækir hafa átt í hlut. Þá er ekki
að furða, þótt nú sje kveinað, því
engin leið er að koma kennara fyrir
fyrir minna en kr. 1,50 á dag og börn-
úm fyrir kr. 0,75. Verður þá með-
gjöf með hverju barni kr. 42,00 í 2
mánuði, fyrir utan bækur og annan
útbúnað, sem börnin endilega þurfa,
þegar þau fara að heiman, fram yfir
það, sem þau þurfa, ef þau væru
heima. Nú eru víða 2—3 börn, og
jafnvel 4 á skólaskyldum aldri, og
verður þá hin beina peningameðgjöf
frá kr. 42,00—168,00, eða með öllu,
ekki ofhátt reiknað, frá kr. 60,00—
240,00, og fullyrði jeg, að mörgum
er þessi meðgjöf ómöguleg ár eftir
ár í 4 ár, eins og nú standa sakir.
Þó er hitt ekki betra, að ómögulegt
er að fá samastað fyrir kennara og
börn, þótt þessi meðgjöf væri í boði.
Fræðslu- og hreppsnefndir eru því
i mestu vandræðum eins og nú stend-
ur að fullnægja jafnvel ljettustu skil-
yrðum fræðslulaganna, svo að ekki er
annað sýnna en að aftur fari í sama
horfið, að við verðum að taka sem
áður heimiliskenslu, umgangskenslu,
og ef til vill sama og enga kenslu,
eins og áður var. Og þetta skeður,
eftir útliti að dæma, árið 1914* sama
árið og stofnað er nýtt embætti í
latínu og grísku við háskóla íslands,
sama árið, sem foreldrar barnanna,
fræðslu- og hreppsnefndir sjá engin
ráð til að kenna börnunum jafnvel )
það nauðsynlegasta undir fermingu,
þá samþykkir alþingi að stofna áður-
nefnt embætti, sem ekki einungis við,
sem hægt er að segja að ekkert vit
höfum á því máli, heldur og margir
mentuðustu menn þjóðarinnar, telja
ónýtt og óþarft, enda vonandi, að það
hjegómamál komi aldrei til fram-
kvæmda, því margt þarfara virðist
nú fyrir dyrum. En hætt er við að
einhverjum okkar kotbændanna fari
að þykja nóg um, þegar búið er að
gera „stöður“ og embætti eins mörg
í landinu með fárra klukkutíma vinnu
á dag, ef til vill ljettri eða óþarfri,
eins og margir ónýtir slæpingar eru
til, til að setjast í þau. Eirihvern-
tima ætti að vera komið nóg af slíku.
Einhverntíma þarf að koma að því,
að þjóðin geti greint það þarfara frá
því óþarfara, það nýta frá því ónýta,
það rjetta frá því ranga. Sá tími
þyrfti og þarf að koma sem fyrst,
þvi fjöldamargt þarft er ógert enn;
á því er enginn hörgull. Enn þá eru
vegirnir illfærir og ófærir, nema
r.okkuð af árinu. Og við, sem lengst
eigum til kaupstaða, verðum enn að
flytja nauðsynjar okkar frá kaup-
stað á klökkum og klyfbera, þrátt
fyrir hin afarþungu vegaviðhalds-
gjöld, sem á Árnessýslu hvíla. Enn þá
erum við símalausir, sem fjærst bú-
um og erfiðast eigum með snúning-
ana bæði vetur og sumar. Enn þá er
þýfi í túnunum okkar, þessum hlut-
fallslega litla bletti af ræktuðu landi,
á móts við landareign hverrar jarð-
ar. Enn þá vantar nauðsynlegustu
hirðingu á áburði á tún og matjurta-
garða, sem enn eru langt of litlir.
Enn er mörg mýrin, sem býður sig
fram fyrir flæðiengi, ef kraftur væri
til að veita á hana vatni. Enn eru
torfbæirnir, þar sem lekur ofan í
rúmin, ef skúr gerir, að jeg ekki tali
um fjenaðarhúsin, sem víða eru ó-
brúkandi. Enn þá eru kynbætur á
búpeningi ófullkomnar, þrátt fyrir
margar tilraunir; víða brúkaður til
undaneldis hver veturgamall griðung-
ur, sem til er. Allavega litir folar og
af óvöldu kyni. Enn eru hrútar brúk-
aðir, sem óbrúkandi eru o. fl. Svona
mætti lengi halda áfram. Þó verður
ekki sagt, eins og jeg tók fram i
upphafi, að þessi kynslóð, sem lifað
og starfað hefur nú síðasta aldar-
fjórðung, hafi ekki gert neitt, sem
eftir liggi; það væri frámunalega
rangt. En hitt er líka víst, að eftir
góðu árin og í byrjun óáranna er
mikið ógert, sem þörf væri að gera
ef hægt væri. En nú kemur trúlega
kyrstaðan, eða jafnvel að við förum
aftur á bak. „Það er svo bágt að
standa í stað“, eins og skáldið seg-
ir. Því ríður svo mikið á, einmitt nú,
ef til vill allra helst, að það sem gert
er sje eitthvað af því þarfa, en sem
minst — helst ekkert — af því ó-
þarfa, um það þyrftu allir að vera
samtaka, alt frá þeim lægsta til hins
hæsta í mannfjelaginu, alt frá sveit-
arstjórn upp í stjórnarráð. Sje þess
gætt í sem flestu, getum við vonáð
að komast yfir óárin og ótíðina, yfir
að góðu árunum, sem vonandi bíða
framundan. Getum við ekki orðið
samtaka, líða fleiri eða færri skipbrot,
flýja fleiri eða færri sveit sína og
land sitt. Verklegu framkvæmdirnar
til lands og sjávar þurfa að sitja
fyrir öllu öðru. Þær eru vissastar til
að launa til baka þá vinnu og pen-
inga, sem til þeirra er varið. Svona
virðist mjer þá ástandið og horfurn-
ar í fám orðum.
Afarmikið ógert af því sem endi-
lega þyrfti að gerast, en erfiðleik-
arnir sjónarlega miklir á að hægt sje
að gera það, eins og nú er ástatt.
Laugarvatni, aðfangad. jóla 1914-
Böðvar Magnússon.
fslendinpr skotinn i il.
íslenskur maður að nafni Gísli
Oddsson Gíslasonar frá Sæbóli bók-
bindara á ísafirði var skotinn í Hull
skömmu fyrir jól. Hann var á gangi
fyrir utan bæinn um kvöld og kveykti
þar i pipu sinni, en mönnum er bann-
að að vera utan bæjar úr þvi að dimt
er orðið. Lögreglan hefur því haldið,
er hún sá ljósið, að njósnarmenn
væru að gefa merki og hleypt af.
Gisli þessi var skipstjóri á ensk-
um botnvörpung, mesti dugnaðar-
og atgervismaður. Hann var um þrí-
tugt og ókvæntur.
Vísir.
■ III*
BETSI CtJAFIR L'
I verða börnum ekki gefnar en bækur þær, sem hjer eru taldar: Dýra-
I myndir, kr. 1.50; Hans og Grjeta, 1.50; öskubuska, 1.50; För Gullivers
Itil putlands, 0.75; Ferðir Mynchausens baróns, 0.75; Sagan af Tuma
þumli, 0.75 ; Þrautir Heraklesar, 0.75. (Hver þeirra fjögra siðast töldu
= með um 40 myndum.) Hrói höttur, 0.85; Engilbörnin, 0.25. — Bækur
Iþessar fást hjá öllum bóksölum á Islandi. Spyrjið eftir þessum bókum
og fáið að sjá þær.
Bókaverslun Sigf. Eymundssonar, Rvík.
íslensk kol.
1.
Tiðindi væru það, ef satt reyndist,
er segir í Ingólfi síðast, að Guðm.
E. Guðmundsson kaupmaður hafi
fundið í Dufansdal kolalag 4alin
á þykt. En því miður þarf ekki að
gera ráð fyrir, að þetta sje rjett at-
hugað.
Mjer er talsvert kunnugt um kola-
cg surtabrandslög á landi hjer, bæði
af sjón og sögn. Slíkar jarðmyndan-
ir hafa rannsakað Eggert og Bjarni,
Jónas Hallgrimsson, J. F. Johnstrup,
Þorvaldur Thoroddsen og fl. Sjálfur
hef jeg skoðað slík jarðlög á Aust-
ur-, Norður- og Vesturlandi. Er nokk-
uð sagt af athugunum mínum í yfir-
liti því yfir jarðfræði Islands, sem
jeg hef ritað í Handbuch der region-
alen Geologie. Flest eru þau kolalög,
sem jeg hef sjeð, ekki hálf alin á
þykt; man jeg ekki eftir nema einu
sliku lagi, sem nálgaðist álnarþykt.
Sumarið 1905 skoðaði jeg kolalög
á Skarðsströnd, og taldi svo sem vist
að þar mundi ekki geta orðið námu-
gröftur að neinu ráði. En viti menn,
1908 var farið að skrifa um þykk
kolalög þar á Skarðsströndinni og
stofnað til námu. Þó að jeg hefði
býsna litla trú á þessu, fór jeg þó um
sumarið og skoðaði námu þessa. Og
sjá, þykkasta kolalagið var minna en
hálfrar álnar þykt.
Námugöng höfðu þarna verið graf-
in eigi all-lítil, og munu þau vera
þar enn til sýnis. En þó eru í öðrum
slöðum, og munu verða, miklu meiri
og verri menjar þess, hvað mönnum
er gjarnt að halda, að þeir, sem meira
vita, sjeu einmitt hinir heimskari og
einfaldari.
Óskandi væri að Guðmundur kaup-
maður næði þarna í Dufansdal svo
miklu af kolum, og þau yrðu það
góð, að dugnaður hans yrði honum
ekki að fjártjóni. En varla mun þurfa
að gera ráð fyrir kolanámu þarna til
frambúðar, fremur en í öðrum stöð-
um sem reynt hefur verið.
II.
Rannsóknir þær í jarðfræði og
steinafræði íslands, sem gerðar hafa
verið, benda til þess, að hjer á landi
sje ekki námuvænlegt. En þó kann
þetta að breytast með framförum i
efnafræði, þannig að steinefni, sem
nú eru ekki verðmæt, geti orðið eft-
írsóknarverð. Og enginn hefði um
eitt skeið haldið, að alúmíníum yrði
losað úr samböndum sínum og notað
eins og nú er gert. En ekki er ólík-
legt að alúmíniumnám gæti orðið hjer
mikið. Fer þörfin fyrir það vaxandi
mjög.
Steinkolaland mun ísland ekki
reynast. En hjer á landi er til það,
sem miklu er betra en kolalög, vatns-
afl, sem breyta má í rafmagn. Ættu
þeir timar, sem nú eru, að ýta mjög
undir framfarir i notkun rafmagns.
Má það merkilegt heita, að ekki skuli
menn hafa verið fiknari en reynst hef-
ur i það fyrirkomulag, að þurfa ekki
annað en snúa snerli, til þess að hafa
!jós og hita og vinnuafl. Notkun raf-
magns bætir og lengir margs manns
líf, og væri óskiljanlegt með öllu, að
framfarirnar i notkun rafurmagns og
i rafmagnsfræði skuli ekki hafa ver-
ið miklu meiri, ef menn vissu ekki,
að ýmsir hinir auðugustu menn hafa
auð sinn af kolum og olíu. Þar er
þröskuldurinn. Af því stafar hin
undarlega kepni „gassins" við raf-
magnið ; og af því er það, sem ekki
eru komnar rafmagnsgangvjelar í
hafskip enn þá.
En að íslendingum skyldi nú ekki
koma til hugar að reyna að fá slíkt
i sín skip, og verða þannig forgöngu-
menn, í stað þess að vera, eins og
j vanalega, eftirbátar, þar sem íslensk-
ur er þessi merkilegi hugvitsmaður
um notkun rafmagns, Hjörtur Þórð-
arson. Slikur maður þyrfti að vita,
að íslendingar muna eftir honum, því
að það kynni þó að verða þessari
þjóð ekki einskis virði, að snillingur-
inn hefði sem mesta ástæðu til að
minnast íslands að öðru en því, að
hann varð að fara hjeðan.
Setjum svo að Hjörtur hefði ver-
ið spurður til ráða, áður en tekið var
upp á annari eins fjarstæðu eins og
að fara að nota „gas“ hjer í Reykja-
vík. Líklega hefði þá aldrei til þess
komið. En hvað sem því liður, þá er
vonandi að þessi töf á að raflýsa og
rafhita Reykjavík verði sem stytst.
15. 1.
Helgi Pjeturss.
Ihore-skipjö „Ingoir ferst.
Rekst á tundurdufl í Norðursjónum.
Skipið lagði af stað frá Khöfn 23.
í. m. til þess að sækja kol til Eng-
lands, og síðan hefur ekki til þess
spurtst, en talið víst, að það hafi far-
ist á tundurdufli í Norðursjónum.
Fregnin kom hingað fyrst frá Ak-
ureyri, en ekki nánari en þetta. Þó
er einnig fengin vitneskja um það,
að Júlíus Júliníusson, sem veriö hef-
ur skipstjóri Ingólfs, fór ekki þessa
ferð, heldur var nú skipstjóri Peter-
sen sá, er áður hefur verið þar stýri-
maður. Júlíus var ráðinn skipstjóri á
Norðurlandsskip Eimskipafjelags Is-
lands og hafði farið úr þjónustu
Thorefjelagsins 21. des., tveimur dög-
um áður en „Ingólf" lagði af stað í
förina til Englands. Július er nú á
loftskeytaskóla í Svendborg, þurfti
að læra að fara með loftskeytatæki
áður en hann tæki við stjórn Norður-
landsskipsins, því skipið á að hafa
loftskeytaútbúnað.
Þaö er sagt, að 16 manns muni hafa
veriö með skipinu og farist. Engir
íslendingar voru þar á meðal, svo
að menn viti. Bátar úr skipinu hafa
fundist mannlausir á reki í Norður-
sjónum.
(Úr Isafold 9. jan. 1915.)
I næst-síðasta blaði Lögrjettu er sú
spurning lögð fyrir Sjálfstæðismenn
hversu þeir hugsi sjer að komast út
úr þeim ógöngum, sem mál vor hafa
í bili komist í.
Spurning þessi er í mínum augum
rjettmæt. Fánamálið er gott sjálf-
stæðismál og má ekki að engu verða
í höndum vorum. Stjórnarskrármál-
ið kysi jeg helst að væri tekið á ný
til athugunar vegna þess að jeg tel
vafalaust, að frumvarpið mætti end-
urbæta að góðum mun, en hvað sem
þessu líður, þá verður óhjákvæmilegt
að ráða á einhvern hátt fram úr deil-
unni um rikisráðið.
Fyrir mitt leyti vil jeg því svara
spurningunni á þá leið: S j á 1 f-
stæðismenn ætla sjer að
leiða bæði þessi mál til
h e p p i 1 e g r a 1 y k t a, fá fána-
gerðina ákveðna og ráða fram úr
deiluatriðinu í stjórnarskránni, en
þeir vilja gera það á annan veg en
samþykkja ákvæði opna brjefsins,
sem þeir telja varhugaverð.
Jeg get ekki hugsað mjer að nokkr-
um góöum Sjálfstæðismanni detti það
í hug að fánanum sje glatað, stjórn-
arskrárbreyting sett í algert strand
og síðan ekkert annað — en setið
við völd. Slíkt stjórnmálagetuleysi er
engin sjálfstæöisstefna, yfirleitt eng-
in stjórnmálastefna heldur algert
hjakk í sama farið, að minsta kosti
hvað þessi mál snertir.
Næsta spurning verður þá að sjálf-
sögðu : H v e r n i g ætlið þið þá aö
ráða fram úr þessu? Hverjar leiðir
ætlið þið að fara til þess að koma
þessum góðu áformum fram?
Þaö er ætið auðveldara að spyrja
en svara, en bersýnilega getur veriö
um fleiri leiðir að velja og mjer er
satt að segja ókunnugt um það, hverj-