Lögrétta - 16.06.1915, Síða 3

LÖGRJETTA
99
Alfa.tna.diKK*
bestur og* ódýrastur.
Sturla Jónsson.
sótt fram hjá Souchey og Bois de 1
PVetre, en annarstaðar, þar sem þeir í
trúleg, þar sem eigi getur komiö til
mála aö fullnaðarviögerö á húsinu
fari fram úr 4 hæst 500 kr. En kann-
ske úttektarmennirnir, sem vita aS
Skúli er frumbýlingur, af gjafmildi
sinni vilji styrkja bústofn hans meö
smá-tillagi úr landssjóSi.
Reykjavik 12. júni 1915-
Björn Gíslason.
YFIRLÝSING.
Herra ritstjóri!
Þjer hafiS gefið þaS ótvírætt í
skyn í Lögrjettu 9. þ. m. aS jeg hafi
afhent blaSinu „Ingólfi“ afskrift af
leynisamningi þeim, er þrímenning-
arnir höfSu meSferSis, er þeir komu
úr utanför sinni. SegiS þjer, aS þaS
sje „sannfæring manna", aS jeg hafi
afhent „Ingólfi“ þetta skjal.
Enda þótt jeg telji þaS ekki ámæl-
isvert (samanber ský'ringu mína í
Ingólfi 12. þ. m.), þó þjóSin fái á
síSustu stundu, og ef til vill um sein-
an, aS vita utn hvernig útlit er fyrir
aS framkvæmd verSi einhver þýSing-
armesta stjórnarráSstöfun, sem fram-
kvæmd hefur veriö fyrir íslands
hönd síöari árin, og sem gerir út um
þaS, hvort sjálfstæöi íslands í sjer-
málunum er í orði eða á borði, þá
leyfi jeg mjer aS lýsa yfir því, að
jeg alls eigi hef lánað neinum afrit
af þessum leynisamningi þrímenning-
anna, hvorki Ingólfi nje öðrum. Og
eigi sýndi jeg hann heldur neinum
þær tæpar 2 klukkustundir, er mjer
var heimilað að kynna mjer hann.
Reykjavík 14. júní 1915.
B j ö r n K r i s t j á n s s o n.
Athugasemd.
ÞaS er eins og ofurlitill ljósglætu-
vottur í hneykslis-myrkri þeirra Ing-
ólfs-piltanna, aS þeir eru þó hver af
öörum aS b e r a af s j e r.
Sig. Eggerz birtir yfirlýsing þá,
sem prentuS er á öSrum staS hjer í
blaöinu. Og Björn Kristjánsson kem-
ur nú meö sína yfirlýsing.
Haldi þeir kappsamlega áfram í
þessa áttina, verSur væntanlega niS-
urstaSan sú, eftir þeirra eigin sögu-
sögn, aS enginn þeirra hefur veriS
neitt viö þetta birtingar-hneyksli riS-
inn — enginn þeirra hefir birt neitt.
Lögrjetta hefur ekkert sagt um
þetta mál annað en þaö, sem hún
stendur viS.
ÞaS hefur veriS sannfæring manna,
aö B. Kr. hafi afskrifaS eSa látiS af-
skrifa skjaliS og afhent Ingólfi af-
skriftina. Ekki þarf annaS en lesa ísa-
fold, þaS blaSiS, sem kunnugast var
atvikum, aS Ingólfi sjálfum undan-
teknum, til þess aS sjá, aS þetta var
rjett hermt.
í öSru lagi hefur Lögrjetta haldiS
því fram, aS viS því ætti aS mega
búast af landstjórninni, aS hún láti
rannsaka máliS. Á því er engu minni
þörf eftir yfirlýsing bankastjórans.
AuSvitaS eru til þeir menn, sem
telja þaS ekki verulegu máli skifta,
hver látiS hefur afskriftina af hendi.
Eins og líka er sjálfsagt, meta þeir
aS engu jafn-flónslegar fullyrSingar
Ingólfspiltanna eins og þá, sem B.
Kr. kemur meS hjer aS ofan, aS á
staöfesting stjórnarskrárinnar velti
nú þaS, „hvort sjálfstæSi íslands í
sjermálunum er í orSi eSa á boröi“.
Þeir benda fyrst og fremst á þaö, aö
slíkar afsakanir sjeu svo vitlausar, aö
þær geti ekki veriS ætlaSar öSrum en
þeim allra-fáfróðustu og skilnings-
minstu. Þeir benda í öSru lagi á þaS,
aS meS slíkum afsökunum mætti
fóðra öll níðingsverk. ÞaS er aldrei
neinn vandi aS kasta fram einhverri
fjarstæSu-hættu, og segjast hafa ætl-
aö aö afstýra henni, þegar menn hafa
framiS óhæfu. Og hvaS sem afskrift-
inni líSi, þá verði ekki lengra komist
í óskammfeilninni en þeir menn hafa
komist, sem hafa auglýst það öllum
landsins lýð, aS þeir hafi á fundi
samþykt meS öllum atkvæSum aS
birta mál, sem þeir höföu fengiS sem
trúnaSarmál og skuldbundiS sig til
aS halda leyndu.
Svo mikiS sem þeir hafa til síns
máls, er þann veg líta á máliS, og
hverjar afleiSingar sem mönnum
kann aS viröast aS sjálfsagt sje aS
leiði af þessu atferli fyrir þá menn,
sem hafa gert sig seka í því, teljum
vjer sjálfsagt, aS landsstjórnin graf-
ist eftir því aS fullu, hvernig birt-
irigin hefur atvikast.
MáliS er alt svo ísjárvert, svo mikil
skömm íslendingum, og getur gert
þjóS vorri svo mikiö tjón, aS hún
veröur aö fá aö vita allan sannleik-
ann um það.
Stríðið.
Stjórn ítala gaf opinberlega þá á-
stæSu fyrir friSslitunum við Austur-
ríki, aS ekkert heföi veriS ráSgert
um þaS viS sig, er Serbíu var sagt
stríS á hendur í byrjun ófriSarins og
telur hún þaS nú koma í bág viS
samninga þríveldissamb. gamla. En
ekki virSist þetta vera annaö en yfir-
skynsástæSa, enda er henni fastlega
mótmælt í málgagni þýsku stjórnar-
innar, Nordd. Allgem. Zeit., og segir
þar, aS þaS sje fjarstæða, aS nokkuS
hafi veriS brotiS gegn samningunum
af Austurríkis hálfu meS herútboSi
þess gegn Serbíu, þar sem því hafi
veriS hátíSlega lýst yfir þegar í stað,
aS meS því væri ekki hugsaS til land-
vinninga á Balkanskaga, en samnings-
greinin, sem um er deilt, hljóSar um
bagsmuni ríkjanna þar.
Til landamæra Austurríkis og Ital-
íu er nú mikill her kominn frá báöum
og er taliS, aö aöalviðureignin þar
verSi i Etschdalnum, sem er greiö-
asta leiðin þar suSur um fjöllin. Vil-
hjálmur Þýskalandskeysari var þar
suðurfrá, er síöustu blöS segja fregn-
ir þaSan. En af bardögum þar fara
litlar sagnir enn.
Á austurherstöðvunum vinna ÞjóS-
verjar stöSugt á, einkum nú aS síS-
ustu allra-austast, og eru þeir sagSir
komnir þar inn í Rússland, en Rúss-
ar hafa aftur á móti veitt viSnám í
Vestur-Galizíu. í þýskum blööum er
nú fariS aS tala um sjerfriö viö
Serba, hvaS sem úr því verSur.
ViS DardanellasundiS virSist nú
ekkert vera orSiS úr árásum banda-
manna, og eru þeir jafnvel að draga
liösafla sinn burtu þaðan.
Á vesturherstöövunum er, eins og
áSur, barist án úrslita.
Sir Edw. Grey, utanríkisráöherra
Breta, hefur nú um tíma sagt af sjer
vegna augnveiki.
Eftir aS Italía lenti í stríðinu er
þaS sagt, aS páfinn muni fara þaöan
burtu meSan á ófriönum standi, ann-
aö hvort til Spánar eöa Sviss. En
aSrar fregnir segja óvist, aS hann fái
aS fara úr landi. Sviss er nú á allar
hliöar umkringt af ófriðarlöndum
og verSur þar erfitt um alla aSdrætti,
þótt hitt sje taliS víst, aS hlutleysi
þess haldist óhaggað.
Símskeyti um ófriðinn.
Khöfn 9. júní: ÞjóSverjar eru
komnir yfir Dnjester og Liwka. Á-
rásum bandamanna á vesturherstöSv-
unum hrundiö. Austurríkismenn hafa
eySilagt ítalskt loftskip. Frá 4. júní
hafa ÞjóSverjar tekiS 76805 rúss-
neska fanga.
Khöfn 12. júní: Bandamenn hafa
hafa sótt á, hafa þeir hörfaS fyrir
ÞjóSverjum.
Síöastl. laugardag kom hjer upp á
götuhornum svohljóöandi auglýsing:
„SjálfstæSisfjelagsfundur. Hin ný-
kosna stjórn Sjálfstæöisfjelagsins
boðar hjer meö til fundar i Bárubúö
niöri laugardagskvöldiS 12. júní kl.
8y2 síSd. Rætt verður um stjórnmála-
horfur o. fl. Allir hjer staddir þing-
menn SjálfstæSisflokksins, sem hald-
iö hafa óbreyttri stefnu hans, koma á
fundinn, meSal þeirra Sig. Eggerz
fyrv. ráSherra, sem tekur til máls.
Einlægir sjálfstæöismenn, utan fje-
lags sem innan, eru velkomnir á fund-
inn. Engum æsingamönnum verður
hleypt inn. Stjórnin.“
En rjett á eftir var annar miöi
límdur upp viö hliöina á þessum og
stóS á honum:
„ViSvörun. Fundur hefur verið
boöaöur í SjálfstæSisfjelaginu i
kvöld í fullkomnu heimildarleysi. Fje-
lagið heldur engan fund í BárubúS
í kvöld. Reykjavík 12. júni 1915'.
Stjórn SjálfstæSisfjelagsins."
Fyrri miSinn var, eins og hann ber
meS sjer, frá stjórn uppþotsmanna-
flokksins í fjelaginu, en „ViSvörun-
in“ frá hinni gömlu stjórn fjelagsins.
BáSir klofningarnir hjeldu svo fund,
hvor í sínu lagi, um kvöldið, upp-
þotsmenn í BárubúS, en hinir í húsi
K. F. U. M. I BárubúS höföu menn
úr öllum stjórnmálaflokkum safnast
saman í von um skemtun, og var, aö
sögn, meiri hlutinn þar unglingar.
Árni Árnason frá HöfSahólum hafði
hníflað þá þar töluvert forsprakkana,
og góöur rómur verið aS því gerSur.
En sjera J. J. Lynge hafSi þakkaS
fyrir birtingu þrímenningaskjalsins.
Annars gera tilheyrendur lítið úr
fundinum.
Um hinn fundinn hefur Lögrjetta
fátt heyrt, en sagt er, aS hann hafi
veriS töluvert sóttur.
Frjettir.
Læknar. GuSmundur Þorsteinsson,
áSur læknir í ÞistilfirSi, er settur
læknir í HróarstunguhjeraSi og situr
í BorgarfirSi eystra, en Ingólfur
Gíslason læknir á Vopnafiröi er sett-
ur til aö þjóna ÞistilfjarSarhjeraöi.
Húsbruni varö á ísafirði aöfara-
nótt 11. þ. m. og brann hús Magnús-
o r Árnasonar daglaunamanns.
Tíðin er stöSugt hin besta, en haf-
s þó á sveimi enn fyrir NorSurlandi
og rekur ýmist frá eSa aS.
íslensku kolin. Hr. GuSmundur E.
GuSmundsson, sem verið hefur aS
vinna kolanámurnar vestanlands, er
hjer nú staddur og kveSst hafa fund-
iö betri kol en áSur sjeu hjer þekt í
fjalli austanvert viS RauSasand.
Landsstjórnin hefur nú keypt af G.
E. G. nokkuS af íslensku kolunum til
reynslu, og einnig hefur IsafjarSar-
bær keypt nokkuS.
„Gullfoss“ fór af staS frá Khöfn í
gærmorgun, en þangaS kom hann s,-
1. föstudagsmorgun. Hefur afgreiðsla
hans í Khöfn gengiS fljótt. Á leiS
hingað kemur hann viö í Leith, en
fer þaðan beint hingaS.
Gaulverjabæjarmálið, sem um er
skrifaS á öSrum staS hjer í blaSinu,
er nú á leiS til yfirdóms.
Hæstarjettardómur er nýlega kveS-
inn upp í máli því, er Krabbe lands-
verkfræSingur hefur átt i viS bæjar-
stjórn Rvíkur út af greiðslu fyrir
hafnarteikningar. I undirrjetti höfðu
Krabbe veriS dæmdar 3000 kr., en í
yfirrjetti ekki nema 1500. Hæstirjett-
ur staöfesti undirrjettardóminn og
dæmdi Krabbe 400 kr. í málskostnaS.
Óðinn. I aprilbl. hans þ. á. er mynd
af Schierbeck fyrv. landlækni og
grein um hann eftir GuSm. GuS-
mundsson skáld. Einnig mynd af sr.
Ben. sál. Kristjánssyni frá GrenjaS-
arstaS, meS grein, og kvæSi eftir
KonráS Vilhjálmsson. Myndir af
hjónunum á Kiðjabergi í Grímsnesi,
Gunnl. Þorsteinssyni hreppstjóra og
frú Soffíu Skúladóttur, og grein um
þau, með kvæSi til þeirra eftir Vald.
Briem vígslubiskup. Enn eru þar
kvæSi eftir Hannes S. Blöndal, S. Kr.
Pjetursson og Hallgrím Jónsson, og
kvæöi eftir Bagger, þýtt af sjera
Gutt. Vigfússyni.
I maíbl. er mynd af GuSjóni kaup-
fjel.stj. Guölaugssyni á Hólmavík og
grein um hann eftir Jakob Thoraren-
sen skáld. Kvæöi eftir Jakob J.
Smára, Snæbjörn Jónsson, Jakob
Thorarensen og S. P. Byrjun á ýt-
arlegri grein um fornmenjarannsókn-
ir í Palestínu og Sýrlandi, í þýðingu
eftir Gutt. Vigfússon.
Tvö sönglög fylgja þar einnig, ann-
aö eftir Inga T. Lárusson á SeySis-
firöi viS vísu Jónasar Hallgrímsson-
ar: „Jeg bið aS heilsa“, en hitt út-
lent lag, sem frú Stefanía GuSmunds-
dóttir söng hjer oft fyrir nokkr-
um árum viö ýmsar gamanvísur, og
fylgir ein af þeim laginu.
Á kápu er mynd af Bismark og
ýmsum helstu hershöföingjum ÞjóS-
verja nú í stríSinu.
!9^ . 193
36. kapítuli.
Næsta dag, er var 1. septembermánaðar,
vorum vjer allir önnum kafnir og hjeld-
um áfram aö skjóta x viku á degi hvei'j-
um. Þá þótti mjer kominn tími til aS hverfa
aftur til Portsmudd, og gat jeg þess viS
lávarð Verselý, en hann knúSi mig til
þess aö vera til laugardags, en þá var
jxriöjudagur. Á miðvikudag kom herra
Warden og skrifari hans með honum meS
skjalaböggul. Hann stóð við hálfa klukku-
stund og fór svo heim, en áöur en hann
fór, bauS hann mjer aö snæSa hjá sjer
miödegisverS daginn eftir og þáSi jeg þaö.
Pegar vjer komum af veiðum næsta dag
skifti jeg fötum, sagði kjallaraþjóninum,
aö jeg snæddi annarstaSar og hjelt af staS
yfir um vellina. Jeg gekk í hægSum mín-
um eftir grasinu meö fram hárri girSingu;
sá jeg þá tvo menn gagnvart mjer, og var
annar þeirra Delmar ofursti, en hinn þekti
jeg ekki, fyr en jeg kom nær og sá, aS
þaS var skrifari herra Wardens. Jeg fór
fram hjá þeim án þess þeir tækju eftir, þvi
þeir voru soknir niöur í umræSuefni sitt.
Eigi vissi jeg, hvaö þeir skröfuöu, en kyn-
legt þótti mjer, aö jafn metnaöargjarn maS-
ur 0g ofursti Delmar skyldi vera á skrafi
yiS annan ótíginn; þó þótti mjer þaS ekk-
ert tiltökumál, er jeg hugsaði mig betur
um, þótt hann skrafaöi viö mann í sveit-
inni; þeir gátu veriö aö tala um veiöina og
ótal margt annaS.
Jeg sat aö vingjarnlegum miödegisverSi
bjá herra Warden, og eftir snæSing gaf
hann mjer í skyn, að jeg mundi ekki vera
ver farinn fyrir skjölin, er heföu verið
undirskrifuö deginum fyrir. Ekkert sagöi
hann samt beinlinis, því þaS heföi veriS
trúnaöarrof. Þegar jeg mintist þess, aö
jeg mundi bráðum fara á flot aftur, kvaöst
hann mundu vaka yfir því er mjer viS-
kæmi í höllinni, meöan jeg væri burtu;
baö hann mig aS skrifa sjer og álita sig
hreinskilinn vin. „Þaö er svo sem auövit-
aS, kafteinn Keene, að jeg get ekki vænst
þess, aö þjer aö þessu sinni beriS fult traust
til mín, en jeg hygg þjer gerið þaS, er þjer
þurfið minna ráða viö. Jeg hef skuld aö
borga yöur og mun jeg feginn lúka henni,
hvenær sem færi gefst.“ Jeg þakkaSi herra
Warden fyrir hiö góSa boS hans og lofaði
að hagnýta mjer þaS; skyldum viS svo
bestu vinir.
Næsta dag, sem var föstudagur, bættust
margir skotmenn viS; jeg hafSi ekki ver-
ið meira en eina klukkustund á veiðum,
er skot heyrðist rjett hjá okkur, þar sem
jeg stóS hjá lávaröi Verselý, er var að
hlaða byssu sínu, og fjell jeg fyrir fætur
hónum, eins og jeg væri dauður. Skógar-
vöröur nokkur, er var hjá okkur, hljóp þeg-
ar af staS til aS sjá, hver heföi skotiS
byssunni, og var þaö ofursti Delmar. Hann
kom hlaupandi til okkar og skýröi lávarði
Verselý fljótlega frá því, aS skotiS heföi
af tilviljun hlaupið úr byssunni, er hann
var aS láta smellhettu á hana, og harmaöi
hann sáran þetta atvik. LávarSur Verselý
hafði þá kropiö niður viS hliS mjer, eftir
því sem mjer var síðar sagt, og ljet í ljósi
mikla hræSslu og sorg. Hatturinn hafSi
veriS tekinn af mjer og var hann fullur
af blóSi; hnakkinn á mjer var allur sundur-
tættur af höglunum; jeg lá í öngviti, þótt
jeg andaSi þungan; hurö af hliöi var
tekin af hjörunum, jeg lagöur á hana og
borinn til hallarinnar.
Áöur en læknir kom, var jeg raknaöur
við; þegar aö var gætt, hafSi legiS nærri,
aö jeg misti lífiS; meiri hluti haglanna
hafði lent í hnakkanum á mjer, en höfSu
eigi fariö gegnum höfuökúpuna. Eftir
leiða stund, meöan veriö var aS draga högl-
in út, var bundiö um höfuö mjer og hag-
rætt um mig i rúmi mínu. Jeg verö aS
segja þaö, aö lávaröur Verselý og ofursti
Delmar keptust hvor viS annan i því að
hjúkra mjer; hinn síðari var alt af aö
afsaka sig fyrir þetta óhappa-atvik og
irlitningu, þótt hann óneitanlega væri fríS-
ur maður, hefði hún ekki neyðst til þess.“
— „En hvers vegna þá neyðst til þess,
Phillis?" — „Til þess aS dylja vanviröu
sína, því aö ef þjer muniS rjett, fæddist
barniS 3 mánuöum eftir giftinguna.“ —
„ÞaS man jeg vel,“ svaraöi hefðarmeyjan
Delmar; „þaS er sorglegt, og eins og bróS-
ursonur minn sagöi, heföi jeg átt aö líta
betur eftir Bellu en jeg gerSi, en ekki láta
hana vera svo mikið meS dáta þessum.“ —
„Dátanum, segiS þjer; hann er fullkomlega
saklaus; Bella var ekki líkleg til þess aS
gefa sig viS honum.“ — „Hvern getur þú
meint, Phillis?“ — „LávarS Verselý og
engan annan; allir í höllinni þóttust vissir
um, aS hann ætti barniS; hann og Bella
voru alt af saman, mörgum mánuðum á
undan giftingunni." — „Phillis, Phillis! þú
veist ekki hvaS þú segir; þaS er ómögu-
legt; jeg talaöi um þetta viö lávarð Ver-
selý, sem þá var kafteinn Delmar, og fjekk
þessi vanvirSa meira á hann en mig, svo
aS hann bauSst til aö refsa dátanum dyggi-
lega.“ — „Þetta kann vel aS vera, en eigi
aö síöur var kaft. Delmar faöir drengs-
ins. Því aö reki ySur minni til, kom húsfrú
Mason til hallarinnar og fór því nær þeg-
ar burtu aftur.“ — „En hvaS um þaS; hún
hefur verið óánægö, þaS er enginn efi á
því.“ — „Já, víst var um það, en hún átti
tal viS kaft. Delmar einslega og ungfrú
Short, ráSskonan, heyrSi hvað fram fór, og
kvaS kafteinninn ekki hafa neitaS því, að
hann ætti barnið. En svo mikiS er víst„ aS
húsfrú Mason haföi í reiöi sinni þau orS i
frammi við kaft. Delmar, er hún annars
kostar heföi eigi dirfst að hafa. Og þess
utan, litiS á kaftein Keene! Hann er sönn
ímynd lávarðarins.“ — „Víst er um þaö,
að hann er mjög likur honum,“ sagöi hin
gamla kona. hugsandi. — „ESa getiö þjer
ætlað, aS lávaröurinn heföi aliS hann upp
til hernaSar og gert hann að póstkafteini,
ef hann heföi verið sonur dáta? Og sjáiö
hvaS honum þykir vænt um hann; hvers
vegna sjer hann ekki sólina fyrir honum,
og mundi hann hafa boðiS syni þjóns síns
aS koma ofan til Madelene-hallar svo sem
hæfan ySur til skemtunar? Nei, þjer getiS
veriS vissar um, aö kaft. Keene er Delmar,
og þaö er engin furöa, þó aS lávarSinum
þyki vænt um hann, því aö hann er eigiö
barn hans, og jeg þori aö segja, aö lávarS-
urinn gæfi honum hægri hönd sína, ef
hann gæti fengiS honum barónsdæmi og
eignir sinar, i staS þess aö láta hvoru-
tveggja ganga til barna yngri bróöur hans,
eins og þaS gerir.“ — „Jæja, jæja, Phillis;
þetta kann svo aö vera; jeg veit ekki hvaö
jeg á aö ætla. Jeg skal tala um þetta við
lávarð Verselý, því aö sje kaft. Keene
Delmar, veröur aS líta til hans. Jeg finn til
dálítillar köldu, Phillis; dragöu mig því
ofar, svo sólin skíni á mig.“
HafSu þökk fyrir, Phillis, sagði jeg viö
sjálfan mig, þegar stóllinn valt af staö;
mælgi þín kann aö koma mjer að haldi.
Máske lávarSurinn gangist nú viS mjer
fyrir fööursystur sinni og gott leiði af því.
Jeg beið þangaö til jeg heyröi til hæg-
indastólshjólanna á hinum steinlagSa vegi;
þá fór jeg út úr holunni og hjelt frá höll-
inni, til þess aS enginn truflaöi mig i mín-
um eigin hugsunum.
Jeg var kominn út úr skemtiskóginum
og gekk yfir hvern grasreitinn eftir ann-
an; jeg gekk svo hratt, eins og jeg væri í
áríSandi erindagerö, en þaS var af því, aS
fæturnir reyndu aö veröa samferða hugs-
unum mínum. Jeg stökk yfir hliS nokkurt
og komst þá á mjóan og djúpan stíg milli
tveggja giröinga. Mjer var sama hvaöa veg
jeg fór og sneri því til hægri handar; jeg
gekk jafnhratt og áöur, þangaö til jeg
heyrði dýrsöskur; þá leit jeg upp og var
vottur aö skoplegri sjón, er jeg skal segja
frá í næsta kapítula.