Lögrétta

Tölublað

Lögrétta - 23.06.1915, Blaðsíða 3

Lögrétta - 23.06.1915, Blaðsíða 3
LÖGRJETTA 103 I þetta sinn mæltist þú til þess, aS nýtt embætti væri stofnaö við Há- skólann og, þinginu til lítils sóma, komst þú þessu máli fram, því hjer var vissulega að ræða um a 1 ó- þarft embætti. Byrði sú, sem landssjóS stafar af þessu, svarar hjer um bil til þess aS hann hefSi borgaS út eitt skifti fyrr öll 50,000 kr. Til glöggara yfirlits set jeg hjer hvaS þingmenska þín hefur kostaS landiS á ári hverju — auk þingkaups- ins: 1909 ráSunautskaup....... 5,215 kr, 1910 —............... 10,837 — 1911 —„— ..... 10,000 — 1912 — 8,650 — i9r3 — — 6,112 — 1914—15 til ritstarfa .... 2,400 — Dócentsemb. (ef ekki er afnumið) ............. 50,000 — Samtals 93,214 kr. Jeg er ef til vill helst til nirfilsleg- ur, þegar er aS ræSa um landsfje, en jeg get ekki aS því gert, aS jeg kysi miklu heldur að fje þessu hefSi veriS variS til húsabygginga, jarSa- bóta, vegalagninga, eSa annara fram- farafyrirtækja annaShvort í Dölum eSa annarstaSar. Svona lít jeg á landsins heill. FróSlegt verSur aS sjá, hvort Dala- menn kjósa þig aftur á þing. Ef þeir leggja kapp á aS fá inann, sem er allra manna ötulastur og óprútnastur aS ná landsfje í sinn vasa, og gerir þingmensku sína aS arSsamri atvinnu, en er aS öSru leyti ótrúlega ófróSur um flest landsmál, og 'aS lokum einn af þeim fáu mönnum, sem SjálfstæS- isflokknum stafar hætta af — þá eiga þeir aS kjósa þig. GuSm. Hannesso n.“ Strídið. Símskeytin segja stöSugt frá sigur- vinningum ÞjóSverja og Austurríkis- manna í Galizíu og munu þeir nú hafa hana því sem næst alla aftur á valdi sínu. Um viSureigina annarstaSar á austurherlinunni eru fregnir ekki ná- kvæmar. En sjá má þaS meSal annars á ræSu„ sem Lloyd George hjelt ný- lega í Manchester í Englandi, aS Bret- um stendur nú stuggur af hinum miklu óförum Rússa, og eignar hann þær skorti á skotvopnum. ViS Dar- danellavígin virSast árásir banda- manna meS öllu stöSvaðar, en þann einn veg væri fljótlega hægt aS koma skotvopnum til Rússa. Útlit er fyrir, aS herskylda verSi áSur langt um líSur lögleidd í Eng- landi, og talar Lloyd George um nauS- syn þess í ræSu þeirri, sem áSur er minst á. Um viSureign Austurríkis og ítalíu heyrist fátt enn. En mörg skip áttu ÞjóSverjar og Austurríkismenn í ít- ölskum höfnum frá byrjun ófriSarins, og hafa ítalir nú kastaS eign sinni á á þau öll. Á vesturherstöSvunum er, eins og skeytin sýna, ýmist sókn eSa vörn af báSum. Símskeyti um stríðið. Khöfn. 16. júní: ÞjóSverjar hafa tekiS aftur þaS, sem þeir höfSu mist viS Souchez. ÞjóSverjar hafa brotist gegn um herlínu Rússa viS Mariampol (suS- austur frá Lemberg), tekiS Jedno- rosec og halda áfram frá Przemysl til Lemberg. Khöfn 18. júní: ASfaranótt 15. þ. m. var þýskt loftskip yfir norður- strönd Englands og kastaSi þar niS- ur sprengikúlum. Bretar hafa aftur unniS nokkuS á viS Souchez. ÞjóS- verjar hafa hrakiS Rússa frá Sieni- awa til Smolinka (í MiS-Galizíu). Því er neitaS af ÞjóSverjum, aS þeir hafi aS nýju skotiS á dómkirkjuna i Reims. Khöfn 22. júní: ÞjóSverjar hafa hrundiS árásum Rússa viS August- ow (í Sualki-hjeraSinu í Rússlandi, nokkru austan viS landamæri Aust- ur-Prússlands). Lemberg er viS aS gefast upp. Frjettir. 17. júní var samkoma inni á íþrótta- vellinum fyrir forgöngu stjórnar hans. Mag. Sig. Nordal flutti ræSu, en síSan voru íþróttasýningar o. fl. SöngfjelagiS 17. júní söng um kvöld- iS framan viS Mentaskólann og dró þaS aS mikinn mannfjölda. Rektor Háskóla íslands er nú val- inn GuSm. Hannesson prófessor. Um Harald hárfagra heitir nýút- komin bók eftir Eggert Briem frá ViSey og ræSir um afskifti hans af rjettindum manna, er hann hafSi brot- ið undir sig Noreg. VerSur nánar get- iS síSar. Slys af bíl. 18. þ. m. rakst bíll meS 4 mönnum á ElliSaárbrúna, þá sem hjer er nær, og kom bíllinn hjeSan. ViS áreksturinn hrökk einn af mönn- unum út úr bílnum og niSur í árfar- veginn, en þaS er hátt fall og meidd- ist hann svo aS lá viS bana, en nú er hann sagSur á batavegi. MaSurinn var Magnús Bjarnason frá Stokks- eyrarseli, ungur maSur, sem var aS ! læra aS stjórna bíl. En hinir voru 1 Jessen, er kennir þetta, og tveir menn j aSrir, sem lært höfSu aS stjórna bíl- um, og hafSi annar þeirra stýriS, en þetta var æfingaferS. Synodus hefst um hádegi á morg- un. Sjera Kjartan Helgason í Hruna prjedikar. Jafnframt verSa vígSir af biskupi guSfræSiskandidatarnir Ás- mundur GuSmundsson frá Reykholti, aSstoSarprestur til sjera Sig. Gunn- arssonar i Stykkishólmi, og Jósef Jónsson frá öxl, settur prestur aS BarSi í Fljótum. Á. G. stígur i stól- inn. RáSgert var, aS einnig tæki vígslu Stefán Björnsson fríkirkju- prestur í FáskrúSsfirSi, en truflun á skipaferSum hefur valdiS því, aS hann er enn ókominn. Stórmannleg gjöf hefur nýlega ver- iS gefin LýtingsstaSahreppi i Skaga- fjarSarsýslu af þeim hjónunum Jó- hanni P. Pjeturssyni dbrm. á Brúna- stöSum og konu hans Elínu GuS- mundsdóttur. Gjöfin er 10 þús. kr. og skal mynda sjóS, sem heitir „Fram- farasjóSur LýtingsstaSahrepps" og ávaxtast í sparisjóSi SauSárkróks- J hrepps í 85 ár, en eftir þaS má verja hálfum vöxtum til þarfa hreppsins. ÁSur hefur J. P. P. gefiS Lýtings- staSahreppi 1000 kr. Nýja flaggið. Þegar frjettin kom hingaS á laugardagskvöldiS um lög- gilding islenska flaggsins, var þaS þegar dregiS á stöng á nokkrum stöS- um í bænum. En alment eiga þeir það ekki enn, sem þó hafa flaggstang- ir á húsum sínum. Akureyringar höfSu í þessu veriS meiri fyrir- hyggjumenn, því þaSan er sagt, aS undir eins og frjettin kom þangaS, hafi komiS þar upp 60—70 flögg. Fyrsta skipiS, sem dró upp nýja f'aggiS á afturstafni, var flóabátur- inn „Ingólfur“, er fór hjeSan skemti- ferS upp á Akranes á sunnudags- morguninn. Flestum kemur saman um, aS nýja flaggiS sje mjög fallegt, miklu fallegra en bláhvíta flaggiS gamla. „Goðafoss“ lagSi af staS frá K,- höfn áleiSis hingaS 19. þ. m. Hafísinn. Af ísafirSi var sagt í gærkvöld, aS hafís væri um 4 míl- ur undan Florni og enginn ís vestan viS Skaga, milli Húnaflóa og Skaga- fjarSar. Þar fyrir austan var í fyrra- kvöld mikill ís viS land, en sagt í gær aS eitthvaS væri aS losna um hann. „Ceres“ og „Mjölnir", sem legiS hafa á Akureyri, ætluSu aS reyna aS kom- ast út, „Ceres“ vestur um, en „Mjöln- ir“ austur um. Tíðin er stöðugt hin besta, bæSi sunnanlands og norSan, þrátt fyrir ísinn. Þó eru þurkar hjer of miklir fyrir grasvöxtinn. Vinnukaup trjesmiða. Á fundi trje- smiSa hjer í bænum, 20. þ. m„ var samþykt, aS kaup þeirra viS úti- vinnu skyldi eftir 1. júlí verSa 50 au. um kl.st. (í staS 45 au. áSur.) og viS innivinnu ekki lægra en 45 au. Ráðherra er nú á heimleiS meS „Fálkanum", er leggja átti af staS frá Bergen beint hingaS 21. þ. m., aS því er landritara var símaS frá ísl. stjórnarskrifstofunni í Khöfn 19. þ. mán. Háskólinn. Þar luku embættisprófi í læknisfræSi 21. þ. m.: Þórh. Jóhann- esson meS 1. eink. 172 stig; Helgi Skúlason meS 2. betri eink. 141 stig. og Árni Gíslason meS 2. eink. 81^5 stig. GuSfræSisprófinu var lokiS 18. þ. m. og tóku þaS : Ásg. Ásgeirsson meS 1. eink. 127% st.; FriSrik Jónasson meS 2. betri eink. 86yí st.; Hermann Hjartarson meS 2. betri eink. 98% st.; Jón GuSnason meS 2. betri eink. 84yí st.; og Jósef Jónsson meS 2. lakari eink. 56% st. Frá lögfræSisprófinu var ekki al- veg rjett skýrt í síSasta tbl. Pjetur Magnússon fjekk iigy§ st., en Stein- dór Gunnlaugsson 104% st. Söfnunarsjóðurinn. Þar er skipaSur gæslustjóri Tr. Gunnarsson fyrv. bankastjóri í staS Júl. sál. Havsteens Dalasýsla. Um hana sækja lögfræS- ingarnir: B. Þ. Johnson, E. Jónasson, G. Hannesson, K. Linnet, sem nú er þar settur, J. Havsteen, Sig. LýSs- son og BöSvar Jónsson. Prestkosningin á ísafirði. ASal- stríSiS er sagt standa þar milli þeirra S. Á. Gíslasonar kand. theol. og sjera Magnúsar Jónssonar prests í Vestur- heimi. Srjef úr Mpýslu. Þversum-mennirnir 0. fl. HafþórsstöSum 5. júní 1915. TLSin góS, hlýviSri og sunnanátt síSustu dagana. Er þó gróSurlítiS enn þá. Skepnuhöld ágæt, varla farist unglamb aS heitiS geti. Um stjórn- mál er hjer fremur hljótt aS vanda. Menn eru yfirleitt aS heyra ánægSir meS nýja ráSherrann úr því sem gera var. Telja rjett, aS hann greiSi úr þeirri óreiSu, sem hann átti mikinn þátt í aS koma vorum aSal-áhugamál- um í, stjórnarskrár- og fánamálinu. AS þeir Skúli, Ben Sveinsson og Vog-Bjarni gátu hjer ekki fylgst aS málum viS aSalmennina úr sínum eig- in flokki, þaS þurfti og þarf ekki aS koma flatt upp á neinn, sem fylgst hefur meS stjórnmála-afskiftum þess- ara manna á síSari tímum. Ættu menn ekki aS muna aSfarir Skúla á siSustu stundu í sambands- málanefndinni 1908, og fráhvarf hans, þar, þrátt fyrir sammála fylgi hans viS samnefndarmenn sína til hins síS- asta o. fl. o. fl. Og hvers er helst aS minnast, þegar þeir fljúga manni í hug sem stjórnmálamenn, Bjarni Jónsson og Bened. Sveinsson? Bend- ir ekki margt í stjórnmálaframkomu þeirra á sannleik þeirra orSa, sem Björn heitinn Jónsson, fyrrum ráS- herra, hafSi um ýmsa af fyrri fylgi- fiskum sínum, þegar borin var fram og rædd í þinginu vantraustsyfirlýs- ing þeirra á hann, aS þeir væru „mikl-' ir óvitar“, „ofstækisfullir galgopar“ og „hjegómlegir heimskingjar“, sem væru „launagræSgin sjálf“, o. s. frv. AS láta þaS i veSri vaka, aS þessir menn beri heill og sóma ættjarSar- innar fyrir brjósti meS öllum sínum úlfaþyt og fimbulfambi um föSur- landsást og þjóSrækni, svo sem þeir vilja telja mönnum trú um, — meira öfugmæli getur tæpast til veriS. ÞaS er fjarri mjer aS vilja ætla nokkrum manni aS óþörfu miSur góS- ar hvatir En eigi blandast mjer hugur um, aS allir þessir hjer nefndu dánu- menn komi beint upp um sjálfa sig, hver um sig og allir sameiginlega, sýni og sanni hvaS fyrir ráSi og stjórni þeirra stjórnarfarslegu athöfn- um. Þeir vilja ekki þiggja landi sínu og þjóS til handa þær rjettarbætur á stjórnarfari voru, sem meiri hluti þings og þjóSar telur mjög mikils- verSar og í alla staSi aSgengilegar. Og þó þeir sjálfir hafi veriS þeim fylgjandi á meSan veriS var aS koma þeim í framkvæmd, þá hverfa þeir óSara frá þeim aftur og sýnilegt er, aS þær nái fram aS ganga. Þeir vilja ekki skilnaS,-og ekki geta þeir bent á nokkurt hugsanlegt ráS til aS bæta sambandiS milli landanna aS neinu leyti. En hvaS vilja þeir þá? Ekkert annaS en eilíft og endalaust arg og þvarg, án alls tillits til þess, hvaS slík háttsemi bakar þjóSinni ómetan- legt tjón. Þeir hugsa ekki mikiS um þaS, þessir menn, þó seint komist friS- ur á í landinu til rólegrar og skyn- samlegrar íhugunar og starfsemi um hin helstu og mest varSandi velferS- armál þjóSarinnar, sem nú bíSa fram- undan og nauSsynlega þyrftu aS komast í framkvæmd. Þeir fá enga klýju þó þau sitji á hakanum landi og lýS til meira tjóns en meS orSum verSi lýst eSa tölum taliS. Er nú hægt aS hugsa sjer rneiri stjórnmála-af- glapa? En á þessum sinum þjóS- lega(!) og göfuga(!) grundvelli mundu þeir fúsir hver um sig aö taka viS stjórnartaumum og völdum 198 199 aS svara þeim; fullvissaSi jeg móSur mína um þaS, aS jeg væri meS öllu heill, og var- aSi hana viS aS brjóta ekki framvegis gegn samningum okkar, því hefSi brjefiö veriS sent til Madelene-hallar, hefSi hönd hennar þekst. AS endingu komst jeg þann- ig aS orði: „Jeg verS aS játa þaS, elsku- lega móSir, aS mig iörar þess nú mjög, aS viS skyldum grípa til þess, aö láta sem þú værir dáin, en jeg -hygg, aS þaS hafi þó veriö til nokkurs góSs, eins og þá stóS á, en þaS er eins og mjer finnist, aS eitthvaS ilt kunni af því aS hljótast. Jeg vona þaS verSi ekki, en komi þaS fyri'r, er þaS hegning, er jeg verSskulda fyrir undirferli mitt, er jeg hef jafnan iSrast síSan“. 37. kapítuli. Jeg hafSi nóg aö gera allan daginn aö búa út fregátuna, en á kvöldin snæddi jeg vanalega hjá flotaforingjanum, eSa með offíserunum. SjóliSar í landi buSu mjer oft til snæSings um miSjan daginn, en jeg sá svo um, aS jeg heföi jafnan nóg aS gera, því aS jeg var hræddur um, aö einhver orS kynnu aS falla viSvíkjandi hinum xmynd- aSa föSur mínum, Benjamín, er kynnu aS særa mig, ekki aS jeg hefSi minstu ástæöu til aS ætla, aö offíserarnir mundu gera sig seka í slíkum ruddaskap, en þar sem mikiS var drukkiS, er allir sátu aS snæSingi og margir ungir menn voru saman komnir, gat svo fariS, þar eð þeir voru kunnugir, aS þeir kynnu aS segja eitthvaS í ræSum sín- um, er þeir heföu ekki gert ódrukknir. Ofurstinn snæddi oft meS þeim, og spuröi mig iðulega, hvers vegna jeg vildi ekki vera með. Svar mitt var alt annaö en sann- leikur, því aö jeg kvaöst ekki hafa miklar mætur á sjóoffíserum. ViS höfðum veriS 3 vikur í Portsmudd, er Delmar ofursti fjekk brjef frá vini sín- um, majór Stapleton, er hann las upphátt, þegar viS vorum aö morgunverSi. Hann kvaöst ætla aS vera komínn til Portsmudd daginn eftir og baö ofurstann aö útvega sjer herbergi. „ÞaS er ágætur fjelagsmað- ur, majórinn,“ sagöi ofurstinn, „og er hann góSur viSbætir viS fjelag vort. Jeg ætla aS fá hann til að dvelja viku, eSa 10 daga.“ Þegar jeg kom frá herskipakvínni dag- inn eftir, var ofurstinn og majór Stapleton í dagstofu okkar og heilsuSumst viS. Hann var lítill maSur, nettvaxinn, fríSur sýnum, velbúinn og siöaSur vel. En þaS var eitt- hvaS í augum hans, er mjer geSjaSist ekki aö ; þau voru óstöðug og flóttaleg og horfSi hann aldrei nema augnablik á mann í senn ; lxann snerist mjög lilýlega aS mjer, tók í hönd mjer og kvaSst hafa mikla ánægju af því aS kynnast mjer. Vjer settumst aS miödegisveröi og vorum hinir kátustu. Majórinn hafði veriS viku meS okkur, er hann hafði stórt heimboS um miðjan dag- inn; vín var veitt óspart og urSum vjer all- ir meira eöa minna hreifir, einkum þó nxa- jórinn, eftir því sem virtist, og var hann mjög hneigður til óeirSa, en þar sem hann einkum beindist aS mjer, var jeg mjög gæt- inn í orðum, því aS jeg sá, að hann var í þvi skapi, aS meiSast af öllu; ýms meiS- yrSi hrutu fram úr honum, eins og til þess aS vekja óspektir viS mig, og vatt jeg þeim af nxjer svó vel, sem jeg gat, en þegar jeg gerði athugasenxd nokkra, spratt hann upp og sagði, aS jeg færi meS lygi og væri þorpari aS tala þannig. Þar eS athugasemd min var stíluð til 1. lautinantsins og viSvíkjandi lestarúmi fregátunnar, var engin ástæöa til þessara meiðyrSa og þau gátu ekki sprottiS af ööru en því, aS maöurinn væri drukkinn. Svar mitt var því kalt og rólegt: „Þjer vitiS ekki hvað ]xjer taliS, majór, en viS skulum tala um það á morgun.“ Jeg stóS svo upp, fór inn í svefnherbergi mitt og allir fóru þegar af stað. Skömmu síöar kom ofursti Delmar inn til mín og áfeldi majórinn mjög fyrir breýtni hans, eignaSi þetta drykkjuskapn- um og kvaSst mundu koma honum til þess aS senda til min tilhlýðilega afsökun, er hann efaðist eigi um aS hann mundi gera morgninum eftir, þegar hann fengi aS vita, hvaS hann hefSi gert. Jeg kvaðst vera á því, og fór hann burtu; jeg var svo sannfærSur um þetta meS sjálf- um mjer, að jeg gaf því ekki frekari gaum, sofnaði fast og vaknaSi ekki fyr en Del- mar ofursti kom inn til min, og var þá orSiS framoröiö. „HvaS er títt, ofursti?" spurSi jeg. — „Minn kæri Keene,“ sagöi hann, „jeg hef veriS hjá majórnum, og get jeg ekki gleymt því, er hann kvaðst muna eftir því, er fram hefSi fariS í gærkveldi viS borSiS og ekk- ert orS taka aftur. Jeg karpaSi viS hann, en þaS kom fyrir ekki; hann segir aS þaS sje bleySuskapur aS taka orS sín aftur og aS hann muni aldrei gera neina afsökun.“ — „Jæja, þaS er þá ekki nema um eitt aS velja fyrir mig. Eins og vinur ySar gat jeg þess viS hann og gekk hart aS honum, aS hann játaSi yfirsjón sína, en hann þver- neitaSi. Jeg tók því upp á sjálfan mig aS segja, aS jeg væri þar eins og vinur ySar, og beiddist þess, aS hann nefndi einhvern offísera, er jeg gæti snúiS mjer til. GerSi jeg ekki rjett, minn kæri Keene?“—„Vissu- lega og kann jeg yður þökk fyrir,“ svar- aSi jeg og fór i sloppinn minn. — „Hann hlýtur aS vera vitlaus, öldungis vitlaus,“ hrópaSi Delmar ofursti; „mjer þykir fyr- ir aS hann skyldi nokkurn tima rekast hingaS. Jeg veit til þess, aS hann átti fyrir nokkrum árum, er hann var yngri, 2 eSa 3 hólmgöngur, heldur en aö gera afsökun, en í þetta sinn var þaS svo ástæSulaust og hugsaSi jeg aS hann væri búinn aS láta af þessari heimsku og þvermóSsku. EruS þjer góð skytta Keene? því hann er nafntogað- ur.“ — „Jeg get hitt mann, ofursti; aS visu hef jeg átt aS eins eina hólmgöngu á æfi minni og vildi mikiS til þess vinna aS kom- ast hjá annari, en jeg hef ekki um annaS aS velja, eins og nú stendur, og verSi blóSi úthelt, verSur þaS aS koma í koll þeim, er kom þessu af staS.“ — „ÞaS er hverju orSi sannara," svaraSi Delmar ofursti og beit á vörina; „jeg vona þjer vinniS sigur.“ — „Jeg ber enga sjerstaka óvild til majórs Stapletons,“ svaraSi jeg, „en þar sem hann er svo góS skytta mun jeg miSa vel á hann, er jeg á hendur aS verja; aS minsta kosti ber jeg þau kensl á skotvopn og hef staS- iS fyrir ofmörgum kúlum til þess aS jeg sje ekki kaldur og rólegur í eldinum, og tel jeg mig því fyllilega jafnsnjallan majórn- um. Ef þjer viljiS sjá um morgunverðinn, skal jeg koma ofan eftir 10 mínútur eSa fjórSung stundar.“ Þegar hann gekk út úr herberginu, baröi þjónn hans aS dyrum og sagSi, aS kaft. Green óskaSi aS tala viS hann urn sjerstakt málefni; jeg flýtti mjer því ekki, en hjelt áfram aS klæSa mig í hægðum mínum, því aS jeg vissi vel, hvert erindiS var og aS samtaliS mundi vara nokkra stund. Þegar jeg kom ofan í dagstofuna, var ofurstinn einsamall. „Alt er undirbúiS, Keene,“ mælti hann, „því aS majórinn er ósveigjanlegur; þjer verSiS aS mæta i kvöld, og til þess aS eng- inn sletti sjer fram í þetta, höfum viS Green komiö okkur saman um aS segja, að majórinn hafi gert afsökun og alt sje því klappaS og klárt.“ Jeg gat ekkert haft á móti þessu og skildum viS aS sinni. Jeg fór ofan aS skipa- kvínni, en hann varS eftir í gestahúsinu til þess aS skrifa brjef. Lesarinn kann aS hugsa, aS jeg hafi tek- iö þessu öllu meS kulda, en meiningin var, aS jeg þurfti engar ráSstafanir aS gera, þó jeg fjelli, þar sem jeg átti hvorki konu nje börn, en hvaS aSrar ráSstafanir snerti, áleit jeg þær til athláturs. Jeg vissi aS jeg ætl- aSi aö gera órjett, aS styggja skapara minn — og þó jeg vissi þetta og syndgaöi meS

x

Lögrétta

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.