Lögrétta - 27.09.1916, Blaðsíða 1

Ritstjóri:
ÞORST. GÍSLASON.
Þingholtsstræti 17.
Talsími 178.
LOGRJETTA
AfgreiSslu- og innheimtum.:
ÞÓR. B. ÞORLÁKSSON,
Bankastræti II.
Talsími 359-
Nr. 45.
Reykjavík, 27. september 1916,
XI. árg.
Klæðaverslun
H. Andersen & Sön.
Aðalsír. 16.
Stofnsett 1888. Sími 32.
Þar eru fötin saumuð flest.
Þar eru fataefnin best.
innlendar og erlendar, pappír og alls-
konar ritföng, kaupa allir í
Bókaversiun SiglOsar Eymundssonar.
Lárus Fjeldsted,
Yfirrjettarmálafœrslumaður.
LÆKJARGATA a.
Venjulega heima kl. 4—7 síCd.
Nýja
Bókbandsvinnustofan
tekur aS sjer alla vinnu, sem ati bók-
bandi lýtur og reynir atS fullnægja
kröfum viðskiftavina sinna. Bókavin-
ir, lestrarfjelög og aörir ættu því að
koma þangað. — Útvegar allar bækur
er fáanlegar eru.
Þingholtsstræti 6 (Gutenberg).
Brynj. Magnússon.
Alþingiskosningarnar
1. vetrardag.
Þegar ræða skal um kjördæma-
kosningarnar, sem i hönd fara, getur
Lögr. vísaö til þess, er hún þegar hef-
ursagt um landskosningarnar. Afstaöa
flokkanna verður yfir höfuð hin sama
1. vetrardag og 5. ág. Þó er því svo
varið, að í engu af kjördæmunum eiga
menn að velja milli allra þeirra
flokka, sem báru fram lista við lands-
kosningarnar. Þeir flokkar hafa nú
dregiS sig meira og minna í hlje i
kjördæmunum.
Verkmannaflokkurinn, sem lægst-
ur varS að atkvæðatölu við landskosn-
ingarnar, býður nú að eins fram full-
trúa i tveimur kjördæmum, Reykja-
vík og Akureyri. Og hjer í Reykja-
vík velur hann mennina þannig, aS
báSir eru kunnir aS flokksfylgi áður,
annar viS Heimastjórnarflokkinn,
hinn við Þversum-menn. Hugsunin
er, aS þeir dragi til sín atkvæSi hvor
um sig úr sínum gamla flokki. ÞaS
er fjarri því, aS verkmanna-flokks-
samtökin hjer í bænum bjóSi gömlu
flokkunum birginn, eins og oft hefur
veriS sagt af forvígismönnum þeirra
aS undanförnu. Hitt er sannleikurinn,
aS forsprakkar verkmannaflokksins
hafa sjeS sjer þann kost vænstan, aS
taka sem mest tillit til gömlu flokk-
anna á báSa bóga. Þeir hafa sjeS, aS
þaS dugar ekki aS bjóSa fram full-
trúaefni, sem aS eins verSur um sagt,
aS hann sje verkmannafulltrúi, held-
ur verSa þeir aS geta sagt viS verka-
menn úr Heimastjórnarflokknum:
ÞorvarSur er líka HeimastjórnarmaS-
ur, og viS verkamenn úr Þversum-
flokknum: Jörundur er líka Þvers-
um-maSur. En þá er framboS í nafni
verkmannaflokksins ekki orSiS annaS
en tildur og hjegómi. ÞaS er aS eins
til aS sýnast, ekki til aS vera. Verk-
mannaflokkurinn hjer í bænum getur
ekki einn út af fyrir sig unniS sig-
ur nú viS kosningarnar. I bandalagi
viS Heimastjórnarmenn hefSi hann
getaS trygt sjer annaS þingsæti
Rvikur. í opinberu bandalagi viS
þversummenn hefSi hann aS líkind-
um ekki getaS þaS. Meiri líkindi til
hins, aS þaS bandalag hefSi gefiS
Heimastjórnarmönnum bæSi þing-
sætin. Hvorugt af þessu hefur orSiS,
ekkert opinbert bandalag, engar
Hjer á myndinni er sýnd heimkoma þýska kafskipsins „Deutschlands"
til Bremen, eftir hina frægu för þess vestur til Ameríku. Var skipinu
tekiS meS miklum fögnuSi og förin eftir Weserfljótinu upp aS Bremen var
eins og sigurför. Efst á myndinni sjást skipsmenn kafbátsins á þilfari hans
á þeirri leiS, en fólkiS heilsar þeim frá landi. Til vinstri handar aS neSan
sjest skipiS flöggum skreytt á leiS uppeftir ánni. Hægra megin aS neSan
sjest König skipstjóri og Lohman, forstjóri útgerSarfjelagsins, sem er
eigandi kafskipsins.
hreinar línur, heldur leyni-„makk“
viS þversum-menn af hálfu surnra
verkmannaforsprakkanna. MeS alt
þaS „makk“ á aS fara á bak viS þá
menn í verkmanna-hópnum, sem lík-
legir eru til aS firtast viS þaS, neita
því viS þá, aS nokkuS sje til í þvi.
Verkamenn úr Heimastjórnarflokkn-
um verSa þvi aS gæta þess, aS hjer
er ekki um verkmannafulltrúa ein-
göngu aS ræSa, heldur jafnframt um
menn, sem studdir eru af þversum-
mönnum og þeir vilja eiga ítök í.
FramboSiS í nafni verkmannaflokks-
ins, er, eins og þegar er sagt, tildur
og yfirskin, og annaS ekki.
Langsum-menn, sem fengu næst-
lægsta atkvæSatölu viS landskosning-
arnar, eiga nú fulltrúaefni aS eins í
fáum kjördæmum. í Reykjavík munu
hvorki sjálfir þeir nje aSrir búast viS
aS þingmannaefni þeirra hafi fylgi
svo nokkru nemi og er lítt skiljan-
legt, hvaS þeim getur gengiS til þess
aS vera aS tefla hjer fram mönnum
úr sínu flokksbroti. í Strandasýslu
hefur þingmannsefni frá þeim þegar
náS kosningu mótstöSulaust, eSa,
rjettara sagt, meS stuSningi foringja
Heimastjórnarmanna þar. Á SeySis-
firSi keppa aftur á móti Heimastjórn-
armenn og langsum-menn einir um
kjördæmiS. í Vestur-Skaftafellssýslu
styrkja Heimastjórnarmenn aS sjálf-
sögSu Gisla Sveinsson lögmann, er
nánast má telja til langsum-manna.
En hann hefur í deilumálum flokk-
anna nú aS undanförnu all-lengi staS-
iS alveg þeim megin sem Heima-
stjórnarmenn voru, þótt ekki hafi
hann veriS í þeim flokki. I deilunni
um stjórnarskrá, fyrirvara og flagg,
hefur hann frá upphafi haldiS fram
sömu skoöunum og Heimastjórnar-
menn. í Árnessýslu er Einar Arnórs-
son ráSherra einn í kjöri af hálfu
langsum-manna. Fleiri munu þeir
ekki vera en þessir hjer töldu, sem
bjóSa sig fram undir langsum-merk-
inu.
Þingbænda-listinnvar þriðji flokks-
listinn, sem fátækur reyndist aS fylgi
viS landskosningarnar. En fyrri þing-
menn Bændaflokksins garnla bjóSa
sig enn fram í kjördæmum þeim, sem
þeir voru áSur fulltrúar fyrir, þótt
flokkur þeirra megi nú teljast dauða-
dæmdur. Þingbændaflokkurinn býSur
fram einn mann í Húnavatnssýslu, tvo
í SkagafjarSarsýslu, einn í NorSur-
Múlasýslu, einn í SuSur-Múlasýslu
og einn í Austur-Skaftafellssýslu. Á
síSasta þingi voru þeir 7 í flokknum,
og bjóSa þeir sig nú allir fram aftur,
nema Björn Hallsson.
„Þjórsárbrúar-mennirnir, eSa hinir
„óháSu bændur“, eru nú þegar farnir
aS kastast á milli gömlu flokkanna. f
BorgarfjarSarsýslu og Mýrasýslu er
sagt, aS þeir „óháSu“ vilji jafnframt
heita þversum-menn. Á Akureyri mun
aftur á móti fulltrúi þeirra hafa uppi
langsum-flagg jafnframt „óháða"
flagginu. I SuSur-Múlasýslu kvaS „ó-
háSi“ maSurinn vera í bandalagi viS
þingbændaflokksmanninn, en í Ár-
nessýslu er hann, enn sem komið
er, sagöur einn sins liSs, en þversum-
menn þó aS eigna sjer einhver itök í
honum. Framboöin sýna nú, aS ekk-
ert getur orSiS úr flokksmyndun „ó-
háðra“ bænda á alþingi, eins og til
var hugsaS í vetur, sem leiS, þegar
hreyfingin hófst. Kosningasambönd
þeirra í einstökum kjördæmum eiga
ef til vill aö sýna, aS þeir sjeu „óháS-
ir“ gömlu flokkunum. En sýna þau
ekki fremur aS þeir sjeu háSir þeim
á víxl, einn þessum, annar hinum, þ.
e. aS þeir yfir höfuS geti hvergi staS-
iö á eigin fótum?
Þversum-menn hafa ekki treyst sjer
til aS halda fram fulltrúum úr sín-
um flokki nema í nokkrum kjördæm-
um: BorgarfjarSarsýslu, Snæfellsnes-
sýslu (og þó einhver vafi um hann),
Dalasýslu, BarSastr.sýslu, ísafjarSar-
sýslum og kaupstaS, EyjafjarSar-
sýslu, N.-Þingeyjarsýslu, N.-Múla-
sýslu (einum), S.-Múlasýslu, V.-
Skaftafellssýslu, Vestmannaeyjum
(vafamanni þó) og Gullbringu- og
Kjósarsýslu. í 11 kjördæmum bjóSa
þeir engan fram undir sínu flokks-
merki, en láta sjer nægja aS styrkja
menn, sem sigla undir öSru flaggi.
Þetta sýnir, aS fylgi þeirra er veikt
og aö þeir geta alls ekki út af fyrir
sig’ orSiS ráðandi flokkur á næsta
þingi.
Heimastjórnarmenn eru eini flokk-
urinn, sem fylkir sjer um sína menn
eingöngu í nær öllum kjördæmum
landsins. Sá er helst gallinn á ráölagi
þeirra viö kosningarnar, aS þeir
keppa of mjög innbyrSis i sumum
Jeg hef áformað að hætta sjávarútveg við Eyjafjörð og hef því eftir-
greindar eignir til sölu:
1 Tvö geymsluhús á Oddeyrartanga með hafskipabryggju, sem er 55x56
feral. að stærð og lóð 5810 feral. að stærð.
2. Tvö fiskiskip — annað með 30 hesta Heinvjel, tveggja ára í haust.
3. Allskonar veiðarfæri svo sem herpinót, kastnætur, stauranót, síldar-
nót, ásamt ýmsu fleira sem til skipaútgerðar heyrir.
Oddeyri 10. ágúst 1916.
Chr. Havsteen.
V. B. K.
Vandaðar vörur. Ódýrar vörur.
Ljereft, bl. og óbl. — Tvisttau. — Lakaljereft. — Rekkjuvoðir.
Kjólatau. — Cheviot. — AlMæði. — Cachemire.
Flauel, Silki, Ull og Bómull.
Gardínutau. — Fatatau. — Prjónavörur allskonar.
Regnkápur. — Gólfteppi.
Pappír og ritföng.
Sólaleður og skósmíðavörur.
Verslunin Björn Kristjánsson, Reykjavík.
Hlutafjelagið ,Völundur‘
íslands fullkomnasta trjesmíðaverksmiðja og timburverslun
Reykjavík
liefur venjulega fyrirliggjandi miMar birgðir af sænsku timbri, strikuðum
innihurðum af algengum stærðum og ýmislegum listum.
Smíðar fljótt og vel hurðir og glugga og annað, er að húsabyggingum
lýtur.
kjördæmunum. Þó getur þetta eitt-
hvaS lagast enn þannig, aS einhverj-
ir dragi sig i hlje áður en kosning
fer fram, þar sem of margir eru i
boSi.
t Barðastrandarsýslu og Dalasýslu
styðja Heimastjórnarmenn utan-
flokksmennina, sem þar eru í boSi.
Sömul. í SkagafjarSarsýslu þann
mann, sem þar býSur sig fram utan
1 flokka, og í V.-Skaftafellssýslu Gisla
Sveinsson lögmann.
Allir telja þaS víst, ’aS Heima-
stjórnarflokkurinn verSi sterkastur
flokkanna nú viS kosningarnar. En
þaS, sem Heimastjórnarmenn eiga aS
keppa eftir, er, aS veröa í algerðum
meiri hluta. Kjósendur ættu yfirleitt
að sjá, aS þetta væri öllum heppileg-
ast. Einhver flokkur manna á næsta
þingi verður aS taka þar aS sjer for-
ustuna. Og þaS er öllum heppilegast,
aS sá fl. sje svo mannsterkur í þing-
inu, aS hann út af fyrir sig hafi at-
kvæSaafl til þess aS ráSa einn, og
verSi þar af leiðandi aS taka á sig
alla ábyrgS á geröum þings 0g stjórn-
ar meSan völdin eru í hans höndum.
Smáflokka-sargiS i þinginu, sem á
hefur gengiö undanfarin ár, er öllum
mikilsvaröandi málum og öllu starfi
þings og stjórnar til niSurdreps. ÞaS
hefur reynlan sýnt. Flokkaskifting
eftir atvinnuvegum er engan veginn
æskileg, eins og sýnt hefur verið fram
á áSur hjer í blaöinu, enda er hún
óundirbúin nú viS kosningarnar og
getur þegar af þeirri ástæSu alls
ekki komiS til greina.
Enginn af þeim flokkum, sem nú
sækir fram viS kosningarnar, stendur
þannig aS vígi, aS hann geti orðið
grundvöllur fyrir þann framtíSar-
stjórnmálaflokk, sem nauSsynlegt er
aS mynáist hjer í landinu og nái yfir
allar atvinnustjettir þess, — nema
Heimastjórnarflokkurinn einn. Því er
sigur hans nú eina sjáanlega leiðin
út úr þvi vandræða-ástandi, sem
stjórnmál okkar nú eru í, og játa
þetta margir skynsamir menn, sem að
undanförnu hafa þó staSiS utan þess
flokks.
Þingmenskuframboðin.
Þau eru nú kunn orSin hvervetna
aS af landinu. Nokkrar breytingar
liafa orðiS frá því sem áSur hefur
veriS taliS fram hjer i blaðinu, bæSi
ný þingmannaefni komiS til sögunn-
ar og önnur dregiS sig í hlje, sem
áSur var um talað. Hjer verSur þvi
listi yfir þingmannaefnin tekinn upp
í heilu lagi, og getur hann ekki
breytst úr þessu, þar sem framboSs-
frestur er nú út runninn, nema ef ein-
hver af þingmannaefnunum kynnu aS
draga sig í hlje til styrktar öSrum
áSur en kosning fer fram. Aftan viS-
nöfn þingmannaefnanna merkir H —
heimastj órnarmaöur, L = langsum,
Þv = þvesum, Ó = óháSur bóndi,
Þng = þingbændaflokksmaSur, V =
verkmannaflokksmaSur, U = utan
flokka.
í Reykjavik: J. Magnússon H, K.
Zimsen H, M. Th. Blöndal L, Sv.